Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgi
Alkol Bağımlılığı Hakkında Bilgiler
Bağımlılık, yaşam boyu bir tedavi gerektiren ve ancak gerekli tedavi ile kontrol altına alınan bir hastalıktır (Şeker hastalığı gibi) Yani bağımlılık yaşam boyu surer Tedavi, bağımlısı olunan maddenin hayat boyunca tekrar kullanılmaması ile gercekleşir
Bağımlılık iki ana bolume ayrılır: Kimyasal olan ve kimyasal olmayan Kimyasal olan bağımlılık ise icerisinde yasal olan ve olmayan şeklinde ikiye ayrılır
Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler
Alkolizmin hastalık modelinin ortaya konması, genetik gecişin farkedilmesiyle olmuştur Genetik geciş, aileden alman genetik ozellikler nedeniyle alkolizme yatkın oluşu vurgular Aileden alınan genetik ozelliklerle belirlenen biyolojik yapı bazı insanlarda alkolizmin gelişebilmesi icin uygun bir zemin oluşturur
Hastalık modeli ortaya konmadan once, biyolojik yatkınlık alkolizmin, genetik gecişi daha iyi saptanmış başka hastalıklara bağlı olarak ortaya cıkışıyla acıklanmaktaydı Orneğin iki uclu mizac bozukluğu, genetik gecişi olduğu iyi bilinen bir hastalıktır, sıklıkla da alkolizmle birlikte bulunabilir Dolayısıyla alkolizmin genetik gecişi olmadığı ama iki uclu mizac bozulduğuyla birlikte gorulen alkolizm vakalarının boyle bir izlenim yarattığı ileri surulebilir Daha sonra yapılan calışmalarda bu nokta da dikkate alınarak, anne ya da babasından birisi alkolik olan cocukların, diğer tum psikiyatrik bozukluklardan bağımsız olarak alkolizme yakalanma risklerinin toplumdaki ortalama riske gore 34 kez fazla olduğu gosterilmiştir Aile calışmaları, genetik gecişi ortaya koymak acısından yeterli değildir Alkolik ailenin cocuğu yetiştirdiği de goz onune alınırsa alkolizmin, yetiştirilmeye bağlı faktorlerle de cocuğa aktarılmış olması mumkundur
İkiz calışmaları genetik gecişin onemini ortaya koymak acısından daha elverişlidir İkiz calışmaları, tek yumurta ikizlerinde iki kardeşte birden alkolizm gorulme şıklığıyla, cift yumurta ikizlerinde bu sıklığın karşılaştırılmasıyla yapılır Tek yumurta ikizlerinde birlikte alkolizm gorulme sıklığı, cift yumurta ikizlerine gore fazladır Bu bulgu genetik malzemenin onemini ortaya koyar Tek yumurta ikizlerinde genetik yapı tam olarak aynıdır Cift yumurta ikizlerinin genetik yapısı ise herhangi iki kardeş kadar birbirine benzer Genetik yapının benzerliği arttıkca alkolizmin birlikte gorulme sıklığı da artmaktadır
Genetik gecişi ortaya koyan ucuncu gurup araştırma evlat edinilmiş cocuklarla yapılan calışmalardır Bu calışmaların genel olarak ortaya koyduğu: Biyolojik ailesi alkolik olan cocukların ilk altı ay icinde ailesinden ayrılıp başka ailelerin yanına verilenlerinde alkolizm sıklığı, yine aynı durumda evlat edinilmiş ama biyolojik ailesi alkolik olmayan cocuklara gore daha yuksek olduğudur Her iki durumda da evlat edinen ailede anne ya da baba alkolik değildir Biyolojik anne babasından biri alkolik olan, ama evlat edinen ailesinde alkolik olmayan cocukların alkolizme yakalanma riski, biyolojik ailesinde alkolik olmayan ama evlat edinen ailede anne ya da babanın alkolizm geliştirdiği durumlara gore de daha fazladır Evlat edinilmiş cocuklarla yapılan calışmalar da genetik gecişin onemini ortaya koyduğu gibi, bunun yetiştirilmeyle ilgili etkenlere gore daha belirleyici olduğunu da vurgulamıştır
Sozu edilen calışmalar genetik gecişle belirlenen biyolojik bir yatkınlığın varlığını ortaya koymakla birlikte bu yatkınlığı acıklayabilecek ozgun biyolojik bulgular bu denli acıklıkla saptanamamaktadır, bu yonde surdurulen calışmalar alkolizme yatkınlığı hazırladığı duşunulen bazı ozellikleri ortaya koymuştur
Alkol etkisine direncli olmak, alkolizm gelişmesi riskini arttıran bir ozelliktir Alkolun sarhoş edici etkisi beyin hucrelerinin alkolden ne kadar etkilendiğiyle ilgilidir Aynı dozlarda alkol, bireylere gore farklı duzeyde sarhoşluğa yolacar Anne ya da babalarında alkolizm saptanan bireylerle yapılan calışmalarda bunların alkol etkisine daha direncli oldukları gorulmuştur
Bir diğer biyolojik ozellik, beynin elektriksel işlevinin bir gostergesi olan P 300 dalgasında saptanan değişikliklerdir P 300 dalgası, bir uyaran verildikten (genelde ışık cakması) 300 milisaniye sonra saptanan elektriksel bir dalgadır Genelde uyaranın tanınmasını simgelediği varsayılır
Ozel testlerle saptanabilen bilişsel yeteneklerdeki bazı farklılıkların da alkolizm icin belirleyici olabileceği duşunulmuştur Alkoliklerde saptanabilen değişiklikler ozellikle beyinin on bolgesi olarak adlandırılabilecek frontal lobun işlevleriyle ilgili değişikliklerdir Bu bulgular beyin goruntuleme yontemleri olan bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans teknikleriyle saptanan değişikliklerle de uyumludur
Alkolun vucuttaki yıkımının son aşamasını gercekleştiren enzim olan aldehit dehidrogenaz aktivitesi bireyler arasında farklılık gosterir
Beyindeki iletiden sorumlu olan kimyasal maddelerin parcalanmasıyla ilgili olan mono amin oksidaz (MAO) adlı enzim pekcok psikiyatrik rahatsızlığın oluşumunun acıklanmasında onemli bir role sahiptir Alkoliklerde de MAO aktivitesinin duşuk olduğu tespit edilmiştir Alkol kesildikten sonraki donemlerde de normale donmediği ileri surulur
Bu bulgular aile calışmalarıyla varolduğu ortaya konan biyolojik yatkınlığı nelerin ortaya cıkardığım araştırmaya yonelik calışmalardır Pekcoğu alkoliklerle birlikte alkoliklerin cocuklarında da tekrarlanmıştır Henuz kesin ifade edilebilecek duzeyde olmamalarına karşın yatkınlığın dayandığı birtakım biyolojik ozelliklerin habercisi durumundadırlar
Diğer taraftan alkolizmin kendi başına bir hastalık olduğu fikrini desteklerken, alkolizm hakkındaki ahlak değerlerinden kokunu alan onyargıların ortadan kalkması icin onayak olmaktadırlar
Saptanabilen biyolojik ozelliklerin farklılığı bunların tek bir biyolojik surec icinde acıklanmasını gucleştirmektedir Orneğin P 300 dalgası merkezi sinir sisteminin calışmasıyla ilgiyken ALDH enzimi karaciğerde etkinliğini gostermektedir Bu durum, alkolizme yatkınlığın cok faktor tarafından ortaya konan bir genel sonuc olduğunu duşundurur
Genetik gecişin ve biyolojik yapının da yatkınlığı tamamıyla belirlemediği ortadadır (diğer turlu tek yumurta ikizlerinde birlikte alkolizme yakalanma oranı % 100 olmalıydı oysa % 5560 arasındadır) Cevresel etkenlerin de biyolojik etkenlere katılarak alkolizme yatkınlığın belirlenmesinde etkili olduğu acıktır
Alkol Bağımlılığı Hakkında Bilgiler
Bağımlılık, yaşam boyu bir tedavi gerektiren ve ancak gerekli tedavi ile kontrol altına alınan bir hastalıktır (Şeker hastalığı gibi) Yani bağımlılık yaşam boyu surer Tedavi, bağımlısı olunan maddenin hayat boyunca tekrar kullanılmaması ile gercekleşir
Bağımlılık iki ana bolume ayrılır: Kimyasal olan ve kimyasal olmayan Kimyasal olan bağımlılık ise icerisinde yasal olan ve olmayan şeklinde ikiye ayrılır
Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler
Alkolizmin hastalık modelinin ortaya konması, genetik gecişin farkedilmesiyle olmuştur Genetik geciş, aileden alman genetik ozellikler nedeniyle alkolizme yatkın oluşu vurgular Aileden alınan genetik ozelliklerle belirlenen biyolojik yapı bazı insanlarda alkolizmin gelişebilmesi icin uygun bir zemin oluşturur
Hastalık modeli ortaya konmadan once, biyolojik yatkınlık alkolizmin, genetik gecişi daha iyi saptanmış başka hastalıklara bağlı olarak ortaya cıkışıyla acıklanmaktaydı Orneğin iki uclu mizac bozukluğu, genetik gecişi olduğu iyi bilinen bir hastalıktır, sıklıkla da alkolizmle birlikte bulunabilir Dolayısıyla alkolizmin genetik gecişi olmadığı ama iki uclu mizac bozulduğuyla birlikte gorulen alkolizm vakalarının boyle bir izlenim yarattığı ileri surulebilir Daha sonra yapılan calışmalarda bu nokta da dikkate alınarak, anne ya da babasından birisi alkolik olan cocukların, diğer tum psikiyatrik bozukluklardan bağımsız olarak alkolizme yakalanma risklerinin toplumdaki ortalama riske gore 34 kez fazla olduğu gosterilmiştir Aile calışmaları, genetik gecişi ortaya koymak acısından yeterli değildir Alkolik ailenin cocuğu yetiştirdiği de goz onune alınırsa alkolizmin, yetiştirilmeye bağlı faktorlerle de cocuğa aktarılmış olması mumkundur
İkiz calışmaları genetik gecişin onemini ortaya koymak acısından daha elverişlidir İkiz calışmaları, tek yumurta ikizlerinde iki kardeşte birden alkolizm gorulme şıklığıyla, cift yumurta ikizlerinde bu sıklığın karşılaştırılmasıyla yapılır Tek yumurta ikizlerinde birlikte alkolizm gorulme sıklığı, cift yumurta ikizlerine gore fazladır Bu bulgu genetik malzemenin onemini ortaya koyar Tek yumurta ikizlerinde genetik yapı tam olarak aynıdır Cift yumurta ikizlerinin genetik yapısı ise herhangi iki kardeş kadar birbirine benzer Genetik yapının benzerliği arttıkca alkolizmin birlikte gorulme sıklığı da artmaktadır
Genetik gecişi ortaya koyan ucuncu gurup araştırma evlat edinilmiş cocuklarla yapılan calışmalardır Bu calışmaların genel olarak ortaya koyduğu: Biyolojik ailesi alkolik olan cocukların ilk altı ay icinde ailesinden ayrılıp başka ailelerin yanına verilenlerinde alkolizm sıklığı, yine aynı durumda evlat edinilmiş ama biyolojik ailesi alkolik olmayan cocuklara gore daha yuksek olduğudur Her iki durumda da evlat edinen ailede anne ya da baba alkolik değildir Biyolojik anne babasından biri alkolik olan, ama evlat edinen ailesinde alkolik olmayan cocukların alkolizme yakalanma riski, biyolojik ailesinde alkolik olmayan ama evlat edinen ailede anne ya da babanın alkolizm geliştirdiği durumlara gore de daha fazladır Evlat edinilmiş cocuklarla yapılan calışmalar da genetik gecişin onemini ortaya koyduğu gibi, bunun yetiştirilmeyle ilgili etkenlere gore daha belirleyici olduğunu da vurgulamıştır
Sozu edilen calışmalar genetik gecişle belirlenen biyolojik bir yatkınlığın varlığını ortaya koymakla birlikte bu yatkınlığı acıklayabilecek ozgun biyolojik bulgular bu denli acıklıkla saptanamamaktadır, bu yonde surdurulen calışmalar alkolizme yatkınlığı hazırladığı duşunulen bazı ozellikleri ortaya koymuştur
Alkol etkisine direncli olmak, alkolizm gelişmesi riskini arttıran bir ozelliktir Alkolun sarhoş edici etkisi beyin hucrelerinin alkolden ne kadar etkilendiğiyle ilgilidir Aynı dozlarda alkol, bireylere gore farklı duzeyde sarhoşluğa yolacar Anne ya da babalarında alkolizm saptanan bireylerle yapılan calışmalarda bunların alkol etkisine daha direncli oldukları gorulmuştur
Bir diğer biyolojik ozellik, beynin elektriksel işlevinin bir gostergesi olan P 300 dalgasında saptanan değişikliklerdir P 300 dalgası, bir uyaran verildikten (genelde ışık cakması) 300 milisaniye sonra saptanan elektriksel bir dalgadır Genelde uyaranın tanınmasını simgelediği varsayılır
Ozel testlerle saptanabilen bilişsel yeteneklerdeki bazı farklılıkların da alkolizm icin belirleyici olabileceği duşunulmuştur Alkoliklerde saptanabilen değişiklikler ozellikle beyinin on bolgesi olarak adlandırılabilecek frontal lobun işlevleriyle ilgili değişikliklerdir Bu bulgular beyin goruntuleme yontemleri olan bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans teknikleriyle saptanan değişikliklerle de uyumludur
Alkolun vucuttaki yıkımının son aşamasını gercekleştiren enzim olan aldehit dehidrogenaz aktivitesi bireyler arasında farklılık gosterir
Beyindeki iletiden sorumlu olan kimyasal maddelerin parcalanmasıyla ilgili olan mono amin oksidaz (MAO) adlı enzim pekcok psikiyatrik rahatsızlığın oluşumunun acıklanmasında onemli bir role sahiptir Alkoliklerde de MAO aktivitesinin duşuk olduğu tespit edilmiştir Alkol kesildikten sonraki donemlerde de normale donmediği ileri surulur
Bu bulgular aile calışmalarıyla varolduğu ortaya konan biyolojik yatkınlığı nelerin ortaya cıkardığım araştırmaya yonelik calışmalardır Pekcoğu alkoliklerle birlikte alkoliklerin cocuklarında da tekrarlanmıştır Henuz kesin ifade edilebilecek duzeyde olmamalarına karşın yatkınlığın dayandığı birtakım biyolojik ozelliklerin habercisi durumundadırlar
Diğer taraftan alkolizmin kendi başına bir hastalık olduğu fikrini desteklerken, alkolizm hakkındaki ahlak değerlerinden kokunu alan onyargıların ortadan kalkması icin onayak olmaktadırlar
Saptanabilen biyolojik ozelliklerin farklılığı bunların tek bir biyolojik surec icinde acıklanmasını gucleştirmektedir Orneğin P 300 dalgası merkezi sinir sisteminin calışmasıyla ilgiyken ALDH enzimi karaciğerde etkinliğini gostermektedir Bu durum, alkolizme yatkınlığın cok faktor tarafından ortaya konan bir genel sonuc olduğunu duşundurur
Genetik gecişin ve biyolojik yapının da yatkınlığı tamamıyla belirlemediği ortadadır (diğer turlu tek yumurta ikizlerinde birlikte alkolizme yakalanma oranı % 100 olmalıydı oysa % 5560 arasındadır) Cevresel etkenlerin de biyolojik etkenlere katılarak alkolizme yatkınlığın belirlenmesinde etkili olduğu acıktır