Yüce yaratıcımız olan Allah’ın birliğinin delilleri nelerdir? Bu konuda bilgi verir misiniz?
Cevap: Şüphesiz Yüce Mevla’mızın birliğine delil gerekmemektedir. Lakin zaman zaman zihinlerde bu tür sorular oluşabilmektedir. Şimdi İslam dinin bu konudaki delillerinden bahsederek bu konu hakkında bilgiler verelim.
Yüce ve tek yaratıcı Allah’u tealanın vahdaniyeti (birliği) nakli ve akli, deliller aracılığı ile bilinmektedir. Bahsi geçen nakli delillerin başında Kuran ı Kerim ve Hazreti Peygamber Efendimizin (s.a.v.) açıklamaları yani hadis i şerifleri gelmektedir. Kuran ı Kerim de Yüce Mevla’mız Ademoğlu olan insanın aklını kullanarak evren ve yaratıklar üzerinde düşünmek, tefekkür etmek, anlamak sureti ile yüce Allah’u tealanın birliğini ikrar(tastik) etmeye çağırmakta ve teşvik etmektedir. Kuran’da şöyle buyrulmaktadır:
“De ki: “O, Allah’tır, bir tektir.” “Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır, o, hiçbir şeye muhtaç değildir. )” “Ondan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir).” “Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.” (İhlâs, 112/1-4).
Bu ayeti kerimeler İhlas Suresidir.Bu surede yüce Mevla’mız açık bir şekilde birliğini insanlığa bildirmektedir.
Başaka bir ayeti kerimede Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:“ (Allah) göklerin, yerin ve bu ikisi arasındakilerin Rabbidir.”(Meryem, 19/65) Bu ayeti kerimede Rabbimiz sadece insanlığın değil yer ve gök arasında var olan her ne var ise her şeyin Rabbi olduğunu belirtmektedir.
Başaka bir ayeti kerimede Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:“Hiçbir şey onun benzeri değildir.” (Şûrâ, 42/11) Bu ayeti kerimede ise yüce Mevlamız benzersizlik yönünden de birliğini ademoğluna bildirmektedir.
İşte bu ayetler ve Kuranı Kerimde Allah’ın (c.c) birliğini ve birliğinin mahiyetini izah eden,anlatan daha nice ayetlere göre Allah’u tealanın bir olması ve hiçbir şeye muhtaç olmaması, her şeyin sadece Allah’a muhtaç olması, zatının doğmak ve doğurmak gibi bir sebebe dayanmaması ve sıfatlarında kemal sahibi olması, yaratıkları mahluklar içinde eşi ve benzerinin kat’iyen bulunmaması manasına gelmektedir. Var olan varlıklar cins ve nevi olmaları hasebiyle birbirinin benzeri iken eşi, ortağı ve benzeri asla olmayan Yüce yaratıcı Allah (c.c) her şeyden münezzehtir. Anlaşılıyor ki Kuran’a göre Allah (c.c) birliği, mahiyeti itibariyle kendine özgüdür, birdir ve tektir.
Kuran’da yüce Allah’ın vahdaniyeti (tekliği) ve diğer bütün sıfatları konusunda zikredilen nakli deliller aynı zamanda akli delilleri destekleyen delileri de içermektedir. Bu hakikat şu ayette açık bir şekilde görülmektedir:
“Eğer yerde ve gökte Allah’tan başka ilahlar olsaydı kesinlikle ikisinin de düzeni bozulurdu. Demek ki, Arşın Rabbi Allah onların nitelemelerinden uzaktır, yücedir.” (Enbiya, 21/22)
Aslında sadece bu ayeti kerime yüce Mevla’mızın birliğini ve tekliğinin hakiki delilidir. Bu ayeti kerimede iki ilahın varlığını ya da ilahlık ta müşterekliği/ortaklığı kabul etmenin aklen muhal, yani mümkün olmadığı ifade etmektedir. Öyleyse Allah’u tealanın bu tür benzetmelerden mutlaka tenzih etmek gerekmektedir. Yüce Rabbimiz bütün fiilleriyle mutlak güç ve irade sahibi olan tek ilahtır. Bu hikmetle kainatın ve kanatta olan olayların yaratılmasında birden fazla ilahın müdahil olduğunu varsaymak batıl ve yanlıştır. Zira bu durum yukarıda zikredilen ayeti kerimedeki hakikat üzerine evrenin fesadını gerektirmektedir.
Cevap: Şüphesiz Yüce Mevla’mızın birliğine delil gerekmemektedir. Lakin zaman zaman zihinlerde bu tür sorular oluşabilmektedir. Şimdi İslam dinin bu konudaki delillerinden bahsederek bu konu hakkında bilgiler verelim.
Yüce ve tek yaratıcı Allah’u tealanın vahdaniyeti (birliği) nakli ve akli, deliller aracılığı ile bilinmektedir. Bahsi geçen nakli delillerin başında Kuran ı Kerim ve Hazreti Peygamber Efendimizin (s.a.v.) açıklamaları yani hadis i şerifleri gelmektedir. Kuran ı Kerim de Yüce Mevla’mız Ademoğlu olan insanın aklını kullanarak evren ve yaratıklar üzerinde düşünmek, tefekkür etmek, anlamak sureti ile yüce Allah’u tealanın birliğini ikrar(tastik) etmeye çağırmakta ve teşvik etmektedir. Kuran’da şöyle buyrulmaktadır:
“De ki: “O, Allah’tır, bir tektir.” “Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır, o, hiçbir şeye muhtaç değildir. )” “Ondan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir).” “Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.” (İhlâs, 112/1-4).
Bu ayeti kerimeler İhlas Suresidir.Bu surede yüce Mevla’mız açık bir şekilde birliğini insanlığa bildirmektedir.
Başaka bir ayeti kerimede Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:“ (Allah) göklerin, yerin ve bu ikisi arasındakilerin Rabbidir.”(Meryem, 19/65) Bu ayeti kerimede Rabbimiz sadece insanlığın değil yer ve gök arasında var olan her ne var ise her şeyin Rabbi olduğunu belirtmektedir.
Başaka bir ayeti kerimede Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:“Hiçbir şey onun benzeri değildir.” (Şûrâ, 42/11) Bu ayeti kerimede ise yüce Mevlamız benzersizlik yönünden de birliğini ademoğluna bildirmektedir.
İşte bu ayetler ve Kuranı Kerimde Allah’ın (c.c) birliğini ve birliğinin mahiyetini izah eden,anlatan daha nice ayetlere göre Allah’u tealanın bir olması ve hiçbir şeye muhtaç olmaması, her şeyin sadece Allah’a muhtaç olması, zatının doğmak ve doğurmak gibi bir sebebe dayanmaması ve sıfatlarında kemal sahibi olması, yaratıkları mahluklar içinde eşi ve benzerinin kat’iyen bulunmaması manasına gelmektedir. Var olan varlıklar cins ve nevi olmaları hasebiyle birbirinin benzeri iken eşi, ortağı ve benzeri asla olmayan Yüce yaratıcı Allah (c.c) her şeyden münezzehtir. Anlaşılıyor ki Kuran’a göre Allah (c.c) birliği, mahiyeti itibariyle kendine özgüdür, birdir ve tektir.
Kuran’da yüce Allah’ın vahdaniyeti (tekliği) ve diğer bütün sıfatları konusunda zikredilen nakli deliller aynı zamanda akli delilleri destekleyen delileri de içermektedir. Bu hakikat şu ayette açık bir şekilde görülmektedir:
“Eğer yerde ve gökte Allah’tan başka ilahlar olsaydı kesinlikle ikisinin de düzeni bozulurdu. Demek ki, Arşın Rabbi Allah onların nitelemelerinden uzaktır, yücedir.” (Enbiya, 21/22)
Aslında sadece bu ayeti kerime yüce Mevla’mızın birliğini ve tekliğinin hakiki delilidir. Bu ayeti kerimede iki ilahın varlığını ya da ilahlık ta müşterekliği/ortaklığı kabul etmenin aklen muhal, yani mümkün olmadığı ifade etmektedir. Öyleyse Allah’u tealanın bu tür benzetmelerden mutlaka tenzih etmek gerekmektedir. Yüce Rabbimiz bütün fiilleriyle mutlak güç ve irade sahibi olan tek ilahtır. Bu hikmetle kainatın ve kanatta olan olayların yaratılmasında birden fazla ilahın müdahil olduğunu varsaymak batıl ve yanlıştır. Zira bu durum yukarıda zikredilen ayeti kerimedeki hakikat üzerine evrenin fesadını gerektirmektedir.