ALLERJİK RİNİT (ALLERJİK NEZLE)
Rinit (nezle) burun içindeki müköz zarların iltihabı olarak tanımlanabilir. Allerjikrinitler polenler, konut tozu akarları, mantar sporları yahut hayvan tüy ve deri döküntüleri üzere allerjenlerin neden olduğu rinitlerdir. Hapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ile burun, boğaz, gözler ve kulaklarda kaşıntı üzere yakınmalara neden olur.
Polenlerin neden olduğu allerjik rinitlerde yakınmalar, polen mevsimi olan ilkbahar, yaz ve sonbahar periyotlarında mevsimsel olarak ortaya çıkar. Buna karşılık hane tozu akarları, mantarlar ve hayvansal allerjenlere bağlı allerjik rinitler yıl uzunluğu sürer. Yakınmalar ekseriyetle yirmili yaşlardan evvel başlar ve tedavi edilmediği takdirde hayat uzunluğu sürer. Anne-babanın allerjik bünyeli olması, ananın sigara içmesi ve bebeğin ana sütü noktasına yapay mamalarla beslenmesi durumunda hayatın daha erken periyotlarında başlayabilir.
Muayene bulguları nelerdir?
Allerjik rinit tanısında yapılacak burun muayenesi epeyce ehemmiyet taşır. Allerjik rinitli bir hastanın burun muayenesinde burun içindeki zarların şiş, ödemli, donuk mavi-mor renkte olduğu gözlenir. Çoklukla bu bulgulara şeffaf su üzere bir salgı artışı eşlik eder. Başkaca göz altlarında parlak kahverengi-morumsu bir renk değişimi (allergic shiners), göz altlarında çizgilenme (Dennie-Morgan çizgisi) ve burun kaşımaya bağlı olarak burun alt 1/3 kısmında yatay bir çizgi oluşumu (nasal crease) gözlenebilir. Allerjiden gözler de etkilenmiş ve allerjik konjuktivit gelişmişse gözyaşı salgısı artmış olup gözler kızarık ve kaşıntılıdır.
Tanı için gerekli en önemli laboratuar teknikleri nelerdir?
Burun mukozasında eozinofil ismi veren hücrelerin artmış olduğunun gösterilmesi allerjik rinit tanısını destekler. Tanıda bugün için en beğenilen metot allerji deri testleri ile sorumlu allerjenlerin belirlenmesidir. Allerji deri testleri ile allerjenler belirlendikten sonra tedavi planlanır.
Allerjik rinit nasıl tedavi edilir?
Hane içi allerjenlere hassas olan hastalar, mesken tozu akarları ve evcil hayvanların alerjenlerinden kendilerini sakınmak için kimi çevresel denetim tedbirleri alarak karşılaştıkları allerjen yoğunluğunu bir ölçüde azaltabilirler. Çevresel denetim tedbirlerinin kâfi olmadığı ve hastanın yakınmalarının devam ettiği durumlarda ise ilaç tedavisine geçilir.
Tıbbi tedavide, ağız yoluyla alınan antihistamin öbeği ilaçlar ve dekonjestanların yanı sıra kortikosteroidli burun spreyleri kullanılabilir. Gelgelelim, bu ilaçlar illete ilişkin belirti ve bulguları kullanıldıkları sürece muvakkat olarak baskılayan (semptomatik) ilaçlardır ve kesilmeleri durumunda yakınmalar tekrar ortaya çıkar. Bu ilaçların bahsin mütehassısı bir tabibin teklifleri doğrultusunda kullanılmaları gerektiği unutulmamalıdır.
“İmmunoterapi” yahut halk arasında bilinen ismiyle “aşı tedavisi” ise, sorumlu allerjenlerin düşük konsantrasyon ve dozlardan başlanarak makul aralıklarla ve giderek artan dozlarda deri altına injekte edilmesi formunda uygulanan bir tedavi yoludur. Bu tedavi, direkt olarak bağışıklık sistemine tesir ederek temeldeki allerjik mekanizmayı ortadan kaldırdığından, hastalar tam olarak düzelmekte ve ilaç gereksinimleri külliyen ortadan kalkmaktadır. Muhit denetim tedbirleri ve çeşitli ilaçlarla yakınmaları tam olarak baskılanamayan hastalar ile yakınmaları uzun süren ve daima ilaç kullanma durumunda olan hastalar için immunoterapi en mütenasip tedavi seçeneğidir. Ayrıyeten, yapılan ilmî çalışmalar immunoterapi uygulanan hastalarda astım gelişim riskinin de manalı olarak azaldığını ortaya koymuştur.
Rinit (nezle) burun içindeki müköz zarların iltihabı olarak tanımlanabilir. Allerjikrinitler polenler, konut tozu akarları, mantar sporları yahut hayvan tüy ve deri döküntüleri üzere allerjenlerin neden olduğu rinitlerdir. Hapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ile burun, boğaz, gözler ve kulaklarda kaşıntı üzere yakınmalara neden olur.
Polenlerin neden olduğu allerjik rinitlerde yakınmalar, polen mevsimi olan ilkbahar, yaz ve sonbahar periyotlarında mevsimsel olarak ortaya çıkar. Buna karşılık hane tozu akarları, mantarlar ve hayvansal allerjenlere bağlı allerjik rinitler yıl uzunluğu sürer. Yakınmalar ekseriyetle yirmili yaşlardan evvel başlar ve tedavi edilmediği takdirde hayat uzunluğu sürer. Anne-babanın allerjik bünyeli olması, ananın sigara içmesi ve bebeğin ana sütü noktasına yapay mamalarla beslenmesi durumunda hayatın daha erken periyotlarında başlayabilir.
Muayene bulguları nelerdir?
Allerjik rinit tanısında yapılacak burun muayenesi epeyce ehemmiyet taşır. Allerjik rinitli bir hastanın burun muayenesinde burun içindeki zarların şiş, ödemli, donuk mavi-mor renkte olduğu gözlenir. Çoklukla bu bulgulara şeffaf su üzere bir salgı artışı eşlik eder. Başkaca göz altlarında parlak kahverengi-morumsu bir renk değişimi (allergic shiners), göz altlarında çizgilenme (Dennie-Morgan çizgisi) ve burun kaşımaya bağlı olarak burun alt 1/3 kısmında yatay bir çizgi oluşumu (nasal crease) gözlenebilir. Allerjiden gözler de etkilenmiş ve allerjik konjuktivit gelişmişse gözyaşı salgısı artmış olup gözler kızarık ve kaşıntılıdır.
Tanı için gerekli en önemli laboratuar teknikleri nelerdir?
Burun mukozasında eozinofil ismi veren hücrelerin artmış olduğunun gösterilmesi allerjik rinit tanısını destekler. Tanıda bugün için en beğenilen metot allerji deri testleri ile sorumlu allerjenlerin belirlenmesidir. Allerji deri testleri ile allerjenler belirlendikten sonra tedavi planlanır.
Allerjik rinit nasıl tedavi edilir?
Hane içi allerjenlere hassas olan hastalar, mesken tozu akarları ve evcil hayvanların alerjenlerinden kendilerini sakınmak için kimi çevresel denetim tedbirleri alarak karşılaştıkları allerjen yoğunluğunu bir ölçüde azaltabilirler. Çevresel denetim tedbirlerinin kâfi olmadığı ve hastanın yakınmalarının devam ettiği durumlarda ise ilaç tedavisine geçilir.
Tıbbi tedavide, ağız yoluyla alınan antihistamin öbeği ilaçlar ve dekonjestanların yanı sıra kortikosteroidli burun spreyleri kullanılabilir. Gelgelelim, bu ilaçlar illete ilişkin belirti ve bulguları kullanıldıkları sürece muvakkat olarak baskılayan (semptomatik) ilaçlardır ve kesilmeleri durumunda yakınmalar tekrar ortaya çıkar. Bu ilaçların bahsin mütehassısı bir tabibin teklifleri doğrultusunda kullanılmaları gerektiği unutulmamalıdır.
“İmmunoterapi” yahut halk arasında bilinen ismiyle “aşı tedavisi” ise, sorumlu allerjenlerin düşük konsantrasyon ve dozlardan başlanarak makul aralıklarla ve giderek artan dozlarda deri altına injekte edilmesi formunda uygulanan bir tedavi yoludur. Bu tedavi, direkt olarak bağışıklık sistemine tesir ederek temeldeki allerjik mekanizmayı ortadan kaldırdığından, hastalar tam olarak düzelmekte ve ilaç gereksinimleri külliyen ortadan kalkmaktadır. Muhit denetim tedbirleri ve çeşitli ilaçlarla yakınmaları tam olarak baskılanamayan hastalar ile yakınmaları uzun süren ve daima ilaç kullanma durumunda olan hastalar için immunoterapi en mütenasip tedavi seçeneğidir. Ayrıyeten, yapılan ilmî çalışmalar immunoterapi uygulanan hastalarda astım gelişim riskinin de manalı olarak azaldığını ortaya koymuştur.