Anadolu Beylikleri
Orta Asya'da bin yıl oncesinden hareketlenen buyuk Turk gurupları, X asırdan itibaren doğudan AzerbaycanDoğu AnadoluIrakİran istikametinde yuruyuşlerine devam etmişlerdi
Buyuk Selcuklu Devleti'nin kuruluşu ile Malazgirt zaferi (1071) arasındaki devrede Turkmenler Anadolu hudutlarını aşarak bu ulkenin doğu ve orta kısımlarına yayıldılar Malazgirt zaferinden sonra Bizans'ın mukavemetinin tamamen kırılması uzerine Anadolu'nun geri kalan kısımlarını da fethe giriştiler Turkler icin Anadolu artık yeni bir vatan olmuştu Sultan Alp Arslan ile beraber Malazgirt savaşına, Artuk, Tutak, Danişmend, Satuk, Mengucuk, Savtegin ve Afşin gibi buyuk emir ve beyler de katılmışlardı İşte bu beylerden bazıları Malazgirt zaferinin kazanıldığı yıldan itibaren Doğu Anadolu'da Turk beyliklerini kurdular
1344'te İlhanlı İmparatorluğu'nun kesin cokuş tarihidir, Anadolu'da Turkmen Beylikleri hakim vaziyettedirler Bu Beylikler'in elinde bulunmıyan Anadolu toprakları, geniş de olsa, siyasi ve askeri ehemmiyet arzetmemektedir Osmanoğulları, İzmit şehrini de almışlar, Pelekanon meydan muharebesinde Bizans İmparatoru'nu bozmuşlar, Karasıoğulları'na metbUluklarını tanıtmışlar, Ankara'daki Ahi Cumhuriyeti'ni tehdide başlamışlar, Karamanlılar'ın nufuz mıntakalarına uzanmışlar, mutlak surette Anadolu'nun en prestij sahibi hukumdarı olmuşlardır (tahtta gene Osmanoğlu Orhan Bey vardır)
Karamanoğulları da Eretna devleti başta olmak uzere komşularından futuhatta bulunmuşsa da, Osmanoğulları'nın prestijine erişmeleri mumkun olamamıştır Turkiye'nin eski başkenti Konya'yı ellerinde tutmaları, Osmanlılar'ın jeopolitik konuşlarının yanında ehemmiyetsiz kalmıştır Kocaeli yarımadası Osmanoğulları'na gecince, Bizans, Anadolu ile hemen hemen alakasını kesmiştir Osmanlılar, Karası Beyliği'ni ortadan kaldırıp Canakkale Boğazı'na dayanmanın arifesindedirler
MemlUk Nufuz Bolgesi
MemlUk nufuz bolgesinde, hatta doğrudan doğruya MemlUk idaresindeki topraklarda da bir genişleme gorulmektedir Celayirliler, Guneydoğu Anadolu'ya, Kars'a, Artvin'e, hakimdirler Kilikya Ermeni beyliği, MemlUkler'e tabi olup, MemlUk darbeleri altında son derece kuculmuş, Cukurova'ya sığınmıştır Kaybettiği topraklar, MemlUk imparatorluğuna katılmaktadır Biga, İzmir, Samsun, Ereğli, Amasra gibi siteler, hala Cenevizliler'in ve Rodos, SaintJean Şovalyeleri'nin elindedir
Anadolu Beylikleri'nin Kuvvetleri
Arab tarih ve coğrafya alimi İbnu Fazlillaahi'lOmeri, 1332 senesine ait Anadolu'nun vaziyeti hakkında cok kıymetli bilgiler vermektedir Bu tarih, İlhanlılar'ın Anadolu'daki son hakimiyet senelerinden biridir Arab alimi diyor ki: Bu Turk Uc Beyleri, yuksek dağlar ve kalelere ve muharip unsurlara dayanırlar Ordu ve silahlarının cokluğu sayesinde pek kuvvetlidirler
HulagU neslinden olan İlhanlar'ın adına hutbe okutup sikke kestirirler İlhanlılar'ın Anadolu'daki naiplerine hediye verirler ve onların arkasında duran İlhanlar'dan sakınırlar Naibin İlhan'a yazacağı namenin kendi lehlerine olmasına dikkat ederler
Aynı alim, 1332 senesinde Turkmen beylikleri'nin nufus ve ordularına dair de pek kıymetli malUmat vermektedir Bu malUmattan, 1332 senesinde Turkmen beylikleri'nin nufusu şu şekilde tahmin ve istidlal edilebilir: Osmanoğulları 1030000, Karasıoğulları 250000 (her ikisi: 1280000), Karamanoğulları 750000, Candaroğulları 420000, Hamidoğulları 380000 (İsparta şubesi: 300000, Antalya Teke şubesi: 80000), Saruhanoğulları 280000, Menteşeoğulları 170000, İnancoğulları (Denizli Beyliği) 100000, Eşrefoğulları (Beyşehir Beyliği) 70000, Gazi Celebi'nin Sinop Beyliği 70000, yekUn: 5020000
Turkmen beylikleri dışında İlhanlılar'a, MemlUkler'e, Trabzon ve Kilikya devletlerine, Bizans'a, Latinler'e ait Anadolu topraklarının nufusunu da bu devirde 67 milyon tahmin edebiliriz (İstanbul ve Trakya bu hesaba dahil değildir) Şu halde XIV asrın ikinci ceyreğinde bugunki Turkiye topraklarının nufusunun kaba bir tahminle 13 milyon kadar olduğu anlaşılır Tarihi vaziyet de bunu gostermektedir Aynı devirde İngiltere'nin nufusu takriben 25, Fransa'nınki 12,5 milyon kadardı (bugunki sınırlar) Şu halde XIV asırda Turkiye ile Avrupa'nın mutlak surette en kalabalık ulkesi olan Fransa'nın nufusu eşitti Şunu da ilave etmek lazımdır ki, XIII asrın ortalarında Turkiye nufusunun daha fazla, hic olmazsa 1516 milyon olması icap etmektedir Moğol idaresinde Turkiye'nin nufusunun azaldığı muhakkaktır Demek XIII asırda, Avrupa'da hic bir devletin ve hic bir ulkenin (mesela bugunki sınırlarıyla Fransa veya Almanya yahut Rusya'nın) nufusu, Turkiye'nin nufusuna yakın bile değildi Yalnız Turkiye Hakanlığı yani Anadolu Selcukluları icin de aynı şey soylenebilir Şuphe yoktur ki XIII asırda Turkiye'nin nufusu, Anadolu'nun en mamur olduğu Roma ve ilk Bizans cağının nufusunu gecmişti
Orta Asya'da bin yıl oncesinden hareketlenen buyuk Turk gurupları, X asırdan itibaren doğudan AzerbaycanDoğu AnadoluIrakİran istikametinde yuruyuşlerine devam etmişlerdi
Buyuk Selcuklu Devleti'nin kuruluşu ile Malazgirt zaferi (1071) arasındaki devrede Turkmenler Anadolu hudutlarını aşarak bu ulkenin doğu ve orta kısımlarına yayıldılar Malazgirt zaferinden sonra Bizans'ın mukavemetinin tamamen kırılması uzerine Anadolu'nun geri kalan kısımlarını da fethe giriştiler Turkler icin Anadolu artık yeni bir vatan olmuştu Sultan Alp Arslan ile beraber Malazgirt savaşına, Artuk, Tutak, Danişmend, Satuk, Mengucuk, Savtegin ve Afşin gibi buyuk emir ve beyler de katılmışlardı İşte bu beylerden bazıları Malazgirt zaferinin kazanıldığı yıldan itibaren Doğu Anadolu'da Turk beyliklerini kurdular
1344'te İlhanlı İmparatorluğu'nun kesin cokuş tarihidir, Anadolu'da Turkmen Beylikleri hakim vaziyettedirler Bu Beylikler'in elinde bulunmıyan Anadolu toprakları, geniş de olsa, siyasi ve askeri ehemmiyet arzetmemektedir Osmanoğulları, İzmit şehrini de almışlar, Pelekanon meydan muharebesinde Bizans İmparatoru'nu bozmuşlar, Karasıoğulları'na metbUluklarını tanıtmışlar, Ankara'daki Ahi Cumhuriyeti'ni tehdide başlamışlar, Karamanlılar'ın nufuz mıntakalarına uzanmışlar, mutlak surette Anadolu'nun en prestij sahibi hukumdarı olmuşlardır (tahtta gene Osmanoğlu Orhan Bey vardır)
Karamanoğulları da Eretna devleti başta olmak uzere komşularından futuhatta bulunmuşsa da, Osmanoğulları'nın prestijine erişmeleri mumkun olamamıştır Turkiye'nin eski başkenti Konya'yı ellerinde tutmaları, Osmanlılar'ın jeopolitik konuşlarının yanında ehemmiyetsiz kalmıştır Kocaeli yarımadası Osmanoğulları'na gecince, Bizans, Anadolu ile hemen hemen alakasını kesmiştir Osmanlılar, Karası Beyliği'ni ortadan kaldırıp Canakkale Boğazı'na dayanmanın arifesindedirler
MemlUk Nufuz Bolgesi
MemlUk nufuz bolgesinde, hatta doğrudan doğruya MemlUk idaresindeki topraklarda da bir genişleme gorulmektedir Celayirliler, Guneydoğu Anadolu'ya, Kars'a, Artvin'e, hakimdirler Kilikya Ermeni beyliği, MemlUkler'e tabi olup, MemlUk darbeleri altında son derece kuculmuş, Cukurova'ya sığınmıştır Kaybettiği topraklar, MemlUk imparatorluğuna katılmaktadır Biga, İzmir, Samsun, Ereğli, Amasra gibi siteler, hala Cenevizliler'in ve Rodos, SaintJean Şovalyeleri'nin elindedir
Anadolu Beylikleri'nin Kuvvetleri
Arab tarih ve coğrafya alimi İbnu Fazlillaahi'lOmeri, 1332 senesine ait Anadolu'nun vaziyeti hakkında cok kıymetli bilgiler vermektedir Bu tarih, İlhanlılar'ın Anadolu'daki son hakimiyet senelerinden biridir Arab alimi diyor ki: Bu Turk Uc Beyleri, yuksek dağlar ve kalelere ve muharip unsurlara dayanırlar Ordu ve silahlarının cokluğu sayesinde pek kuvvetlidirler
HulagU neslinden olan İlhanlar'ın adına hutbe okutup sikke kestirirler İlhanlılar'ın Anadolu'daki naiplerine hediye verirler ve onların arkasında duran İlhanlar'dan sakınırlar Naibin İlhan'a yazacağı namenin kendi lehlerine olmasına dikkat ederler
Aynı alim, 1332 senesinde Turkmen beylikleri'nin nufus ve ordularına dair de pek kıymetli malUmat vermektedir Bu malUmattan, 1332 senesinde Turkmen beylikleri'nin nufusu şu şekilde tahmin ve istidlal edilebilir: Osmanoğulları 1030000, Karasıoğulları 250000 (her ikisi: 1280000), Karamanoğulları 750000, Candaroğulları 420000, Hamidoğulları 380000 (İsparta şubesi: 300000, Antalya Teke şubesi: 80000), Saruhanoğulları 280000, Menteşeoğulları 170000, İnancoğulları (Denizli Beyliği) 100000, Eşrefoğulları (Beyşehir Beyliği) 70000, Gazi Celebi'nin Sinop Beyliği 70000, yekUn: 5020000
Turkmen beylikleri dışında İlhanlılar'a, MemlUkler'e, Trabzon ve Kilikya devletlerine, Bizans'a, Latinler'e ait Anadolu topraklarının nufusunu da bu devirde 67 milyon tahmin edebiliriz (İstanbul ve Trakya bu hesaba dahil değildir) Şu halde XIV asrın ikinci ceyreğinde bugunki Turkiye topraklarının nufusunun kaba bir tahminle 13 milyon kadar olduğu anlaşılır Tarihi vaziyet de bunu gostermektedir Aynı devirde İngiltere'nin nufusu takriben 25, Fransa'nınki 12,5 milyon kadardı (bugunki sınırlar) Şu halde XIV asırda Turkiye ile Avrupa'nın mutlak surette en kalabalık ulkesi olan Fransa'nın nufusu eşitti Şunu da ilave etmek lazımdır ki, XIII asrın ortalarında Turkiye nufusunun daha fazla, hic olmazsa 1516 milyon olması icap etmektedir Moğol idaresinde Turkiye'nin nufusunun azaldığı muhakkaktır Demek XIII asırda, Avrupa'da hic bir devletin ve hic bir ulkenin (mesela bugunki sınırlarıyla Fransa veya Almanya yahut Rusya'nın) nufusu, Turkiye'nin nufusuna yakın bile değildi Yalnız Turkiye Hakanlığı yani Anadolu Selcukluları icin de aynı şey soylenebilir Şuphe yoktur ki XIII asırda Turkiye'nin nufusu, Anadolu'nun en mamur olduğu Roma ve ilk Bizans cağının nufusunu gecmişti