Anadolu Selcuklularında Dil Edebiyatı
Turkiye Selcukluları zamanında bilim dili Arapca, devletin resmi dili ve edebiyat dili Farsca idi Beylikler ise hem edebiyat dili hem de resmi dil olarak Turkceyi kullanmışlardır Karamanoğlu Mehmed Bey 1277 tarihinde Konya da yayınladığı fermanla Bu gunden sonra anda, dergahta, mecliste ve meydanda Turkceden başka dil kullanılmayacaktır diyerek Turkceyi resmi dil ilan etti Selcuklular ve Beylikler donemindeki edebi akımları, Halk Edebiyatı, Tasavvuf Edebiyatı ve Divan Edebiyatı diye gruplandırabiliriz
Halk edebiyatının onemli urunlerinden biri destanlarıdır Bunların başında Battalname Destanı gelir Bu destan XII ve XIII yuzyılda Danişmentli topraklarında soylenen ve yazıya gecirilen Turkce
bir destandır ikincisi Danişmendname dir Selcuklu donemi Turkiye sinde diğer bir halk edebiyatı urunu Dede Korkut Hikayeleridir Bu hikayelerde, Turklerin Gurculer ve Abazalar ile yaptıkları savaşlar anlatılır
Ayrıca Turk boylarının yeni vatanlarındaki ic carpışmaları hikaye edilir XIV yuzyılda Turkiye de Turk dili ile milli bir edebiyat meydana getirildi Bunda şairlerin buyuk rolu oldu Bu şairlerin başında Kırşehirli şeyh Ahmed Gulşehri ve Aşık Paşa gelir Gulşehri nin en onemli esere Mantıku t Tayr (Kuşların dili) dir Aşık Paşa nın en buyuk esere Garibname adlı mesnevidir Hoca Mesud, Aydınoğlu Umur Bey adına Kelile ve Dimne yi Farsca dan Turkce ye tercume etti
Halk edebiyatında fıkralarında ayrı bir yeri vardı Bunların başında Bektaşi ve Nasreddin Hoca fıkraları gelir Tasavvuf edebiyatının en buyuk siması Mevlana Celaleddin Rumi dir (12071273) Mevlana Allah a bilgi, duşunce, sanat, heyecan ve bunların hepsinden daha cok ustun bir aşk yolu ile varmak isteyenlerin en buyuklerindendir I Alaeddin Keykubad ın daveti uzerine Konya ya yerleşmiştir En onemli eserleri Divanı Kebir, Mesnevi, şhi Maşh ve Mektubat tır Ahmed Fakih Seyyad Hamza ve Sultan Veled de bu donemin unlu tasavvuf şairlerindendir XIII yuzyılda Turkiye de dil, vezin, şekil ve uslup bakımından milli bir tasavvuf edebiyatı doğdu Bu edebiyatın en guclu temsilcisi Yunus Emre dir (12401320) iki onemli eseri vardır Biri Divanı diğeri Risaletun Nushiyye adlı mesnevidir Eserlerin ana konusu Allah ve insan sevgisidir Hoca Dehhani ilk an edebiyatı şairi olarak kabul edilir Turkceyi cok sade ve akıcı bir şekilde kullanmıştır En onemli eseri Selcuklu şehnamesi dir Hoca Ahmed ve izzettin Ahmed de bu akımın onemli temsilcilerindendir
Turkiye Selcukluları zamanında bilim dili Arapca, devletin resmi dili ve edebiyat dili Farsca idi Beylikler ise hem edebiyat dili hem de resmi dil olarak Turkceyi kullanmışlardır Karamanoğlu Mehmed Bey 1277 tarihinde Konya da yayınladığı fermanla Bu gunden sonra anda, dergahta, mecliste ve meydanda Turkceden başka dil kullanılmayacaktır diyerek Turkceyi resmi dil ilan etti Selcuklular ve Beylikler donemindeki edebi akımları, Halk Edebiyatı, Tasavvuf Edebiyatı ve Divan Edebiyatı diye gruplandırabiliriz
Halk edebiyatının onemli urunlerinden biri destanlarıdır Bunların başında Battalname Destanı gelir Bu destan XII ve XIII yuzyılda Danişmentli topraklarında soylenen ve yazıya gecirilen Turkce
bir destandır ikincisi Danişmendname dir Selcuklu donemi Turkiye sinde diğer bir halk edebiyatı urunu Dede Korkut Hikayeleridir Bu hikayelerde, Turklerin Gurculer ve Abazalar ile yaptıkları savaşlar anlatılır
Ayrıca Turk boylarının yeni vatanlarındaki ic carpışmaları hikaye edilir XIV yuzyılda Turkiye de Turk dili ile milli bir edebiyat meydana getirildi Bunda şairlerin buyuk rolu oldu Bu şairlerin başında Kırşehirli şeyh Ahmed Gulşehri ve Aşık Paşa gelir Gulşehri nin en onemli esere Mantıku t Tayr (Kuşların dili) dir Aşık Paşa nın en buyuk esere Garibname adlı mesnevidir Hoca Mesud, Aydınoğlu Umur Bey adına Kelile ve Dimne yi Farsca dan Turkce ye tercume etti
Halk edebiyatında fıkralarında ayrı bir yeri vardı Bunların başında Bektaşi ve Nasreddin Hoca fıkraları gelir Tasavvuf edebiyatının en buyuk siması Mevlana Celaleddin Rumi dir (12071273) Mevlana Allah a bilgi, duşunce, sanat, heyecan ve bunların hepsinden daha cok ustun bir aşk yolu ile varmak isteyenlerin en buyuklerindendir I Alaeddin Keykubad ın daveti uzerine Konya ya yerleşmiştir En onemli eserleri Divanı Kebir, Mesnevi, şhi Maşh ve Mektubat tır Ahmed Fakih Seyyad Hamza ve Sultan Veled de bu donemin unlu tasavvuf şairlerindendir XIII yuzyılda Turkiye de dil, vezin, şekil ve uslup bakımından milli bir tasavvuf edebiyatı doğdu Bu edebiyatın en guclu temsilcisi Yunus Emre dir (12401320) iki onemli eseri vardır Biri Divanı diğeri Risaletun Nushiyye adlı mesnevidir Eserlerin ana konusu Allah ve insan sevgisidir Hoca Dehhani ilk an edebiyatı şairi olarak kabul edilir Turkceyi cok sade ve akıcı bir şekilde kullanmıştır En onemli eseri Selcuklu şehnamesi dir Hoca Ahmed ve izzettin Ahmed de bu akımın onemli temsilcilerindendir