İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI I o MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI
o MISIR KÜLTÜRÜ
o FENİKE KÜLTÜRÜ
o İBRANİ KÜLTÜRÜ
o İRAN UYGARLIĞI
o HİNT MEDENİYETİ
o ÇİN MEDENİYETİ
MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI
1. Dicle ile Fırat nehirleri arasında kalan bölgeye Mezopotamya denir.
2. Bu iki nehrin doğduğu bölgeye Yukarı Mezopotamya, nehirlerin denize döküldüğü yere ise Aşağı Mezopotamya denir.
Mezopotamya’da Kurulmuş Olan Kültürler
A) Sümerler
1. Asya kökenli olan Sümerler tarafından Aşağı Mezopotamya bölgesinde oluşturuldu.
2. Mezopotamya’da meydana getirilen ilk kültürel oluşumdur. 3. Sümerler site adı verilen ilk kent devletlerini kurdular.
4.İlk yazıyı bulup kullandılar (MÖ 3500).
5. İnsanlığın ilk yazılı yasalarını düzenlediler. (Urgakina Yasaları)
6. Ay yılı esasına dayalı ilk takvimi düzenlediler.
7. İstila ve savaş tehlikesi yüzünden orduya önem verdiler.
8. Tarıma dayalı bir ekonomi oluşturdular.
9. Buraları buldular.
Akadlar
1. Tarihin bilinen ilk imparatorluğunu kurdular. 2. Sümer kültürünü benimsediler. 3.İlk düzenli ordu sistemini oluşturdular.
C) Elamlar1. Sümerler gibi Asya kökenli bir kavimdir. 2. Başlangıçta siteler şeklindeyken sonradan, krallık haline geldiler.
D) Babilliler1. Kurdukları ilk krallığın Hititler tarafından yıkılmasından bir süre sonra, II.Babil Krallığını kurdular. 2. Ülkelerini merkezi ve mutlak monarşi ile yönettiler. 3. Bilinen ilk anayasayı hazırladılar (Hammurabi Kanunları). 4. Asma bahçeleri ve Mezopotamya’nın en yüksek Zigguratı olan Babil Kule'sini yaptılar.
E) Asurlular 1. Samiler ile Sümerlerin karışımı olan Asurlular tarafından Yukarı Mezopotam-ya’da kuruldu.
2. Başkentleri Ninova olup merkezi ve mutlak monarşiye dayanan bir yönetim kurdular. Zamanla İran, Mısır ve Kıbrıs’ ı da aldılar.
3. Mezopotamya’nın en sert hukuk kurallarını hazırlayıp uyguladılar.
4. Çok tanrılı bir din anlayışına sahiptiler.
5. Kral Yolu aracılığı ile Anadolu ve Mezopotamya arasında kara ticareti yaptılar.
6. Kral Yolu ile yaptıkları ticaret nedeniyle, Mezopotamya’ya ait olan çivi yazısını Anadolu’ya getirdiler (Kaniş-Kültepe kalıntıları)
Not:1. Mezopotamya kültürlerinde halk sınıflara ayrılmıştır ve kölelik vardır.
2. Mezopotamya’da kralın yanında danışma meclisleri de bulunur.
3. Mezopotamya da ki bazı kültürlerin şehir devletleri şeklinde yaşamasının temel sebebi, siteler arasındaki askeri, siyasi ve ekonomik rekabettir.
4. Tüm Mezopotamya kültürlerinde çok tanrılı bir sistem vardır.
5. Bu dinlerin tapınaklarına Ziggurat denir.
6. Din sosyal, siyasal ve ekonomik yapının üzerindedir.
7. Bölgede taş olmadığı için yapılarda kerpiç kullandılar, bu yüzden günümüze büyük boyutlarda yapılar kalmadı.
MISIR KÜLTÜRÜ
1. Nil Nehri çevresinde kurulmuş ve gelişmîş bir uygarlıktır. 2. Doğal engellere sahip olan Mısır, istilaya uğradığı için diğer kültürlerden fazla etkilenmedi. 3. Başlangıçta Nom adı verilen şehir devletlerinin hakim olduğu Mısır’da, daha sonra merkezi krallık kuruldu. 4. Ülke, tanrı kabul edilen firavunlar tarafından yönetilirdi. 5. En büyüğü Ra olan çok tanrılı bir inanç sistemi hakimdi. 6. Ölümden sonra bedenin yeniden dirileceğine inanılan Mısır’da, bu inanca bağlı olarak mumyacılık gelişti. 7. Mumyacılık alanındaki ilerlemeye bağlı olarak tıp ve eczacılık gelişti. 8. Tanrı kabul edilen firavunlara, büyük mezarlar yapma düşüncesi piramitleri ve mimarideki gelişmeyi sağladı. 10. Nil Nehri’nin taşma zamanını tespit etmek isteyen Mısırlılar Güneş Yılı esasına dayalı takvimi geliştirdiler. 11. Nil Nehri'nin taşmasıyla bozulan tarla sınırlarını tespit etmek zorunluluğu geometrinin gelişmesine neden oldu. 12. Hiyeroglif denen resim yazısınıbulup kullandılar; bu yazı daha sonra Fenike Alfabesi’ne temel oluşturdu. 13. Halk sosyal açıdan sınıflara ayrılmış olup, en altta köleler vardı. 14. Güçlü bir orduya sahip olan Mısır, Hitit Krallığı ile tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmayı yaptı.(KADEŞ BARIŞI)
FENİKE KÜLTÜRÜ 1. Sami kökenli bir kavim tarafından Lübnan ve Suriye’nin Akdeniz kıyılarında oluşturuldu. 2. Siyasi birlik kuramayan Fenikeliler şehir devletleri şeklinde yaşadılar. 3. Bilinen ilk denizci millet olan Fenikeliler, Akdeniz’de kolonileri kurup deniz ticareti yaptılar. 4. Mısır'dan aldıkları yazıyı geliştirip bilinen ilk alfabeyi oluşturdular. 5. Bu alfabe İyon,Yunan, Helen ve Roma tarafından geliştirilip bu günkü Latin Alfabesi oluşturuldu. 6.İlk defa cam ve cam eşyayı ürettiler. 7. Yunan ve İyonlara karşı giriştikleri mücadelede yenilgiye uğrayıp kolonilerini kayıp ettiler.
İBRANİ KÜLTÜRÜ1. Sami asıllı bir kavîm olup ilk devletlerini Filistin’de kurdular. 2.İlk çağın ilk tek Tanrı esasına dayalı dinine sahiptiler. (Musevilik) 3. Musevilik milli bir din haline getirildiği için Müslümanlık ve Hristiyanlık kadar yayılmadı. 4. İbraniler ilk kez Babil Krallığı daha sonrada Roma imparatorluğu tarafından ülkelerinden sürüldü.
İRAN UYGARLIĞIA) Medler1. Aslen Avrupa kökenli bir kavim olup, bölgede ilk kültürü oluşturdular. 2. Persler tarafından ortadan kaldırıldılar.B) Persler1. Avrupa kökenli bir kavimdir 2. Ülke yönetimi merkezi ve mutlak monarşiye dayanıyordu. 3. Ülke toprakları Satraplık denen eyaletlere ayrılır ve başlarına merkezden bir vali gönderilirdi. 4.İlk divan teşkilatını kurdular. 5. Mezopotamya'dan aldıkları çivi yazısını kullandılar. 6.İlk posta ve istihbarat teşkilatını kurdular. 7. Mısır, Mezopotamya ve Anadolu kültürün-den etkilendiler. 8. Zerdüştlük (Mecusilik) denen bir dine inanıyorlardı. 9. Mezopotamya ve Mısır’ın tamamına Hindistan’ın bir kısmına hakim oldular. 10. Anadolu’yu egemenlik altına alıp İyon şehir devletlerini ele geçirmek istemeleri İskender’in Pers (İran) seferine çıkmasına neden oldu. 11. Bu sefer sonunda da Pers İmparatorluğu yıkıldı.
C) Sasaniler İran’da kurulan üçüncü devlet olup Hz. Ömer zamanında sona erdirildi.
HİNT MEDENİYETİ1. Zengin bir ülke olmasından dolayı sık sık istilaya uğradı. 2. Tarihinin hiç bir döneminde Hint halkı bir millet bilincine ulaşamadı.Hindistan’da Millet Bilincinin Oluşmamasının Sebepleri.1. Hindistan’ın sürekli olarak istilalara uğraması. 2. Kast sisteminin etkisi. 3. Coğrafi yapının etkisi. 4. Dil birliğinin oluşmaması.
Kast Sistemi1. Hindistan'ı istila eden Ariler tarafından yönetimi kolaylaştırmak için oluşturuldu. 2. Sistem halkın mesleklere göre sınıflara ayrılması şeklindeydi. 3. Sınıflar arası geçişin yasak olduğu bu sistemde bulunan sınıflar şunlardı:
a) Brahmanlar: Din adamları
b) Kşatriyalar: Asker ve asiller
c) Vaysiyalar: Sanatçı, tüccar ve köylüler.
d) Südralar: İşçiler
e) Paryalar: Köleler 3. Hindistan’da yayılan birçok dini inanç bir arada görüldü. Bunlar: a) Veda:
b) Brahmanizm: Veda Dini’nin bir devamı olup Kast sistemini savun-du.
c) Budizm : Kast sistemine karşı olan bu din Hindistan’da ortaya çıkmasına rağmen daha çok Japonya, Tibet ve Çin’de yayıldı.4. Hindistan Baharat Yolunun başlangıcı ve merkezidir. 5. Şah Cihan’ın, hanımına yaptırdığı Tac Mahal bu uygarlığın önemli bir eseridir.
ÇİN UYGARLIĞI
1. Tonguz, Moğol ve Türk kültürlerinden etkilenerek oluştu. 2. Yönetimde imparatorluk anlayışı hakimdi. 3. Halk sosyal sınıflara ayrılmıştı. 4. Kendilerine özgü bir çivi yazısını kullandılar. 5. En önemli eserinden biri Türk akınlarını durdurmak için yaptırdıkları Çin Seddi’dir. 5. Barut, pusula,kağıt,matbaa ve îpek Çin Uygarlığına ait buluşlardır. 6. Maden olmadığı için porselen sanatının geliştiği Çin, demircilik ve savaş teknolojisini Türklerden öğrendi. 7. Çin'deki inanç sistemleri, ahlak felsefesi şeklinde doğmuş olup sonradan dine dönüşmüştür
.Önemlileri şunlardır:
Gök Tanrı Dini : Türklerden aldılar
Buda Dini : Hint kültürünün etkisi
Konfiçyüs : Bir ahlak felsefesi olarak doğdu; sonradan din haline getirildi Leo-Çe (Taoizim) : Ahlak felsefesi olarak doğdu, kötülüğe kaşı iyiliği savunur.
o MISIR KÜLTÜRÜ
o FENİKE KÜLTÜRÜ
o İBRANİ KÜLTÜRÜ
o İRAN UYGARLIĞI
o HİNT MEDENİYETİ
o ÇİN MEDENİYETİ
MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI
1. Dicle ile Fırat nehirleri arasında kalan bölgeye Mezopotamya denir.
2. Bu iki nehrin doğduğu bölgeye Yukarı Mezopotamya, nehirlerin denize döküldüğü yere ise Aşağı Mezopotamya denir.
Mezopotamya’da Kurulmuş Olan Kültürler
A) Sümerler
1. Asya kökenli olan Sümerler tarafından Aşağı Mezopotamya bölgesinde oluşturuldu.
2. Mezopotamya’da meydana getirilen ilk kültürel oluşumdur. 3. Sümerler site adı verilen ilk kent devletlerini kurdular.
4.İlk yazıyı bulup kullandılar (MÖ 3500).
5. İnsanlığın ilk yazılı yasalarını düzenlediler. (Urgakina Yasaları)
6. Ay yılı esasına dayalı ilk takvimi düzenlediler.
7. İstila ve savaş tehlikesi yüzünden orduya önem verdiler.
8. Tarıma dayalı bir ekonomi oluşturdular.
9. Buraları buldular.
Akadlar
1. Tarihin bilinen ilk imparatorluğunu kurdular. 2. Sümer kültürünü benimsediler. 3.İlk düzenli ordu sistemini oluşturdular.
C) Elamlar1. Sümerler gibi Asya kökenli bir kavimdir. 2. Başlangıçta siteler şeklindeyken sonradan, krallık haline geldiler.
D) Babilliler1. Kurdukları ilk krallığın Hititler tarafından yıkılmasından bir süre sonra, II.Babil Krallığını kurdular. 2. Ülkelerini merkezi ve mutlak monarşi ile yönettiler. 3. Bilinen ilk anayasayı hazırladılar (Hammurabi Kanunları). 4. Asma bahçeleri ve Mezopotamya’nın en yüksek Zigguratı olan Babil Kule'sini yaptılar.
E) Asurlular 1. Samiler ile Sümerlerin karışımı olan Asurlular tarafından Yukarı Mezopotam-ya’da kuruldu.
2. Başkentleri Ninova olup merkezi ve mutlak monarşiye dayanan bir yönetim kurdular. Zamanla İran, Mısır ve Kıbrıs’ ı da aldılar.
3. Mezopotamya’nın en sert hukuk kurallarını hazırlayıp uyguladılar.
4. Çok tanrılı bir din anlayışına sahiptiler.
5. Kral Yolu aracılığı ile Anadolu ve Mezopotamya arasında kara ticareti yaptılar.
6. Kral Yolu ile yaptıkları ticaret nedeniyle, Mezopotamya’ya ait olan çivi yazısını Anadolu’ya getirdiler (Kaniş-Kültepe kalıntıları)
Not:1. Mezopotamya kültürlerinde halk sınıflara ayrılmıştır ve kölelik vardır.
2. Mezopotamya’da kralın yanında danışma meclisleri de bulunur.
3. Mezopotamya da ki bazı kültürlerin şehir devletleri şeklinde yaşamasının temel sebebi, siteler arasındaki askeri, siyasi ve ekonomik rekabettir.
4. Tüm Mezopotamya kültürlerinde çok tanrılı bir sistem vardır.
5. Bu dinlerin tapınaklarına Ziggurat denir.
6. Din sosyal, siyasal ve ekonomik yapının üzerindedir.
7. Bölgede taş olmadığı için yapılarda kerpiç kullandılar, bu yüzden günümüze büyük boyutlarda yapılar kalmadı.
MISIR KÜLTÜRÜ
1. Nil Nehri çevresinde kurulmuş ve gelişmîş bir uygarlıktır. 2. Doğal engellere sahip olan Mısır, istilaya uğradığı için diğer kültürlerden fazla etkilenmedi. 3. Başlangıçta Nom adı verilen şehir devletlerinin hakim olduğu Mısır’da, daha sonra merkezi krallık kuruldu. 4. Ülke, tanrı kabul edilen firavunlar tarafından yönetilirdi. 5. En büyüğü Ra olan çok tanrılı bir inanç sistemi hakimdi. 6. Ölümden sonra bedenin yeniden dirileceğine inanılan Mısır’da, bu inanca bağlı olarak mumyacılık gelişti. 7. Mumyacılık alanındaki ilerlemeye bağlı olarak tıp ve eczacılık gelişti. 8. Tanrı kabul edilen firavunlara, büyük mezarlar yapma düşüncesi piramitleri ve mimarideki gelişmeyi sağladı. 10. Nil Nehri’nin taşma zamanını tespit etmek isteyen Mısırlılar Güneş Yılı esasına dayalı takvimi geliştirdiler. 11. Nil Nehri'nin taşmasıyla bozulan tarla sınırlarını tespit etmek zorunluluğu geometrinin gelişmesine neden oldu. 12. Hiyeroglif denen resim yazısınıbulup kullandılar; bu yazı daha sonra Fenike Alfabesi’ne temel oluşturdu. 13. Halk sosyal açıdan sınıflara ayrılmış olup, en altta köleler vardı. 14. Güçlü bir orduya sahip olan Mısır, Hitit Krallığı ile tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmayı yaptı.(KADEŞ BARIŞI)
FENİKE KÜLTÜRÜ 1. Sami kökenli bir kavim tarafından Lübnan ve Suriye’nin Akdeniz kıyılarında oluşturuldu. 2. Siyasi birlik kuramayan Fenikeliler şehir devletleri şeklinde yaşadılar. 3. Bilinen ilk denizci millet olan Fenikeliler, Akdeniz’de kolonileri kurup deniz ticareti yaptılar. 4. Mısır'dan aldıkları yazıyı geliştirip bilinen ilk alfabeyi oluşturdular. 5. Bu alfabe İyon,Yunan, Helen ve Roma tarafından geliştirilip bu günkü Latin Alfabesi oluşturuldu. 6.İlk defa cam ve cam eşyayı ürettiler. 7. Yunan ve İyonlara karşı giriştikleri mücadelede yenilgiye uğrayıp kolonilerini kayıp ettiler.
İBRANİ KÜLTÜRÜ1. Sami asıllı bir kavîm olup ilk devletlerini Filistin’de kurdular. 2.İlk çağın ilk tek Tanrı esasına dayalı dinine sahiptiler. (Musevilik) 3. Musevilik milli bir din haline getirildiği için Müslümanlık ve Hristiyanlık kadar yayılmadı. 4. İbraniler ilk kez Babil Krallığı daha sonrada Roma imparatorluğu tarafından ülkelerinden sürüldü.
İRAN UYGARLIĞIA) Medler1. Aslen Avrupa kökenli bir kavim olup, bölgede ilk kültürü oluşturdular. 2. Persler tarafından ortadan kaldırıldılar.B) Persler1. Avrupa kökenli bir kavimdir 2. Ülke yönetimi merkezi ve mutlak monarşiye dayanıyordu. 3. Ülke toprakları Satraplık denen eyaletlere ayrılır ve başlarına merkezden bir vali gönderilirdi. 4.İlk divan teşkilatını kurdular. 5. Mezopotamya'dan aldıkları çivi yazısını kullandılar. 6.İlk posta ve istihbarat teşkilatını kurdular. 7. Mısır, Mezopotamya ve Anadolu kültürün-den etkilendiler. 8. Zerdüştlük (Mecusilik) denen bir dine inanıyorlardı. 9. Mezopotamya ve Mısır’ın tamamına Hindistan’ın bir kısmına hakim oldular. 10. Anadolu’yu egemenlik altına alıp İyon şehir devletlerini ele geçirmek istemeleri İskender’in Pers (İran) seferine çıkmasına neden oldu. 11. Bu sefer sonunda da Pers İmparatorluğu yıkıldı.
C) Sasaniler İran’da kurulan üçüncü devlet olup Hz. Ömer zamanında sona erdirildi.
HİNT MEDENİYETİ1. Zengin bir ülke olmasından dolayı sık sık istilaya uğradı. 2. Tarihinin hiç bir döneminde Hint halkı bir millet bilincine ulaşamadı.Hindistan’da Millet Bilincinin Oluşmamasının Sebepleri.1. Hindistan’ın sürekli olarak istilalara uğraması. 2. Kast sisteminin etkisi. 3. Coğrafi yapının etkisi. 4. Dil birliğinin oluşmaması.
Kast Sistemi1. Hindistan'ı istila eden Ariler tarafından yönetimi kolaylaştırmak için oluşturuldu. 2. Sistem halkın mesleklere göre sınıflara ayrılması şeklindeydi. 3. Sınıflar arası geçişin yasak olduğu bu sistemde bulunan sınıflar şunlardı:
a) Brahmanlar: Din adamları
b) Kşatriyalar: Asker ve asiller
c) Vaysiyalar: Sanatçı, tüccar ve köylüler.
d) Südralar: İşçiler
e) Paryalar: Köleler 3. Hindistan’da yayılan birçok dini inanç bir arada görüldü. Bunlar: a) Veda:
b) Brahmanizm: Veda Dini’nin bir devamı olup Kast sistemini savun-du.
c) Budizm : Kast sistemine karşı olan bu din Hindistan’da ortaya çıkmasına rağmen daha çok Japonya, Tibet ve Çin’de yayıldı.4. Hindistan Baharat Yolunun başlangıcı ve merkezidir. 5. Şah Cihan’ın, hanımına yaptırdığı Tac Mahal bu uygarlığın önemli bir eseridir.
ÇİN UYGARLIĞI
1. Tonguz, Moğol ve Türk kültürlerinden etkilenerek oluştu. 2. Yönetimde imparatorluk anlayışı hakimdi. 3. Halk sosyal sınıflara ayrılmıştı. 4. Kendilerine özgü bir çivi yazısını kullandılar. 5. En önemli eserinden biri Türk akınlarını durdurmak için yaptırdıkları Çin Seddi’dir. 5. Barut, pusula,kağıt,matbaa ve îpek Çin Uygarlığına ait buluşlardır. 6. Maden olmadığı için porselen sanatının geliştiği Çin, demircilik ve savaş teknolojisini Türklerden öğrendi. 7. Çin'deki inanç sistemleri, ahlak felsefesi şeklinde doğmuş olup sonradan dine dönüşmüştür
.Önemlileri şunlardır:
Gök Tanrı Dini : Türklerden aldılar
Buda Dini : Hint kültürünün etkisi
Konfiçyüs : Bir ahlak felsefesi olarak doğdu; sonradan din haline getirildi Leo-Çe (Taoizim) : Ahlak felsefesi olarak doğdu, kötülüğe kaşı iyiliği savunur.