Anadolu’da Türk Beylikleri Dönemi Hakkında Bilgi
Anadolu’da Türk Beylikleri Dönemi
1243 Kösedağ Savaşı yenilgisinden sonra Anadolu Selçuklu Devleti hızla yıkılmaya doğru gitti.
Moğollar Anadolu’yu işgal ettiler. Anadolu’da karışık*lıklar başladı. Devlet otoritesi kalmadı. Bunun üzerine uçlardaki Türkmen beyleri birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler. Anadolu Türk birliği dağıldı. Bir çok beylik kuruldu. Bu beylikler şunlardır;
1. Osmanoğulları (1299-1922)
Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç çevresin*de kuruldu. Diğer beyliklere göre küçük olmasına rağmen idarecilerin kabiliyeti, coğrafi konumu saye*sinde kısa zamanda güçlenerek Anadolu Türk birliğini sağladı ve bir dünya devleti haline geldi.
2. Karamanoğulları (1256 – 1487)
Karaman ve Ermenek çevresinde kurulmuştur. Ana*dolu Selçuklu Devleti yıkılınca Konya‘yı alarak başkent yaptılar. Kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti’nin mi*rasçısı görmüşlerdir. Anadolu Türk birliğini sağlamak için Osmanlı Devleti’yle en fazla mücadele eden bey*liktir.
II. Bayezid zamanında ortadan kaldırılmıştır.
UYARI:Moğol kültür tesirini kırmak için Karamanoğlu Mehmet Bey, 1277 yılında Türkçe’yi resmi dil olarak kabul etmiştir.
3. Germiyanoğulları (1299 – 1429)
Kütahya, Emet ve Tavşanlı yöresinde kuruldu. Top*raklarının bir kısmı I. Murat zamanında çeyiz olarak, bir kısmı da miras olarak II. Murat zamanında Osmanlı topraklarına kaldı.
4. Karesioğulları (1304 – 1360)
Balıkesir ve Çanakkale dolaylarında kuruldu. Orhan Bey zamanında Osmanlı topraklarına katıldı. Bu beylikten devralınan donanma Osmanlılara büyük yarar sağladı. Osmanlılar Rumeli’ye geçişte bu donanma*dan yararlandılar.
5. Hamitoğulları (1300 – 1423)
İsparta ve Eğridir çevresinde (Göller yöresi) kuruldu. Beyliğin topraklarının bir bölümü I. Murat zamanında satın alındı. Geri kalan kısmı da II. Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı.
6. Menteşeoğulları (1261 – 1424)
Muğla ve Fethiye yöresinde kuruldu. Denizcilikle uğ*raşan bu beylik II. Murat zamanında Osmanlı toprakla*rına katıldı.
7. Saruhanoğulları (1313-1410)
Manisa ve çevresinde kuruldu. Denizcilikle uğraşan bu beylik I. Mehmet (Çelebi) zamanında Osmanlı top*raklarına katıldı.
8. Candaroğulları (1292 – 1461)
Kastamonu ve Sinop çevresinde kuruldu. Denizci olan bu beylik Fatih Sultan Mehmet zamanında Os*manlı topraklarına katıldı.
9. Aydınoğulları (1308 – 1426)
Aydın, Birgi ve İzmir dolaylarında kuruldu. Denizci olan bu beylik II. Murat tarafından Osmanlı toprakları*na katıldı.
10. Dulkadiroğulları (1337 -1515)
Elbistan ve Maraş dolaylarında kurulan bu beylik Ya*vuz Sultan Selim tarafından Turnadağ Savaşı‘yla (1515) Osmanlı topraklarına katıldı.
11. Ramazanoğulları (1353 – 1608)
Adana ve çevresinde kuruldu. I. Ahmet zamanında Osmanlı topraklarına katıldı.
12. Taceddinoğulları (1348 – 1428)
Niksar ve çevresinde kuruldu. II. Murat tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.
13. Sahipataoğulları (1275 -1342)
Afyon çevresinde kuruldu. Germiyanoğulları tarafın*dan yıkıldı.
14. Eşrefoğulian (1284-1410)
Beyşehir ve çevresinde kuruldu. Ankara Savaşı‘ndan sonra İlhanlıların Anadolu valisi Timurtaş tarafından yıkıldı.
15. Eratna Devleti (1335 – 1381)
Sivas ve Kayseri dolaylarında kuruldu. Kadı Burhaneddin tarafından yıkılarak aynı bölgede Kadı Burhaneddin Devleti kuruldu. Bu devlet de Yıldırım Bayezıt tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.
UYARI: Yıldırım Bayezıt tarafından Osmanlı topraklarına katılan Karamanoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları, Aydınoğulları ve Germiyanoğulları beylikleri Ankara Savaşı (1402)’ndan sonra yeni*den kurulmuşlardır.
Beylikler Döneminin Özellikleri
• Yıldırım Bayezıt döneminde Osmanlı egemenli*ğine giren bir çok beylik Ankara Savaşı’ndan (1402) sonra tekrar kurulmuştur.
• Anadolu Türk beylikleri, Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşmasında önemli rol oynadılar. Anado*lu’nun Türk -İslam ülkesi haline gelmesini sağla*dılar.
• Anadolu Türk beylikleri Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılması ve Moğollar’ın Anadolu’da ege*menliklerinin sona ermesi ile kuruldular.
• İmar çalışmalarıyla Anadolu’yu bayındır hale ge*tirdiler.
Anadolu’da Türk Beylikleri Dönemi
1243 Kösedağ Savaşı yenilgisinden sonra Anadolu Selçuklu Devleti hızla yıkılmaya doğru gitti.
Moğollar Anadolu’yu işgal ettiler. Anadolu’da karışık*lıklar başladı. Devlet otoritesi kalmadı. Bunun üzerine uçlardaki Türkmen beyleri birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler. Anadolu Türk birliği dağıldı. Bir çok beylik kuruldu. Bu beylikler şunlardır;
1. Osmanoğulları (1299-1922)
Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç çevresin*de kuruldu. Diğer beyliklere göre küçük olmasına rağmen idarecilerin kabiliyeti, coğrafi konumu saye*sinde kısa zamanda güçlenerek Anadolu Türk birliğini sağladı ve bir dünya devleti haline geldi.
2. Karamanoğulları (1256 – 1487)
Karaman ve Ermenek çevresinde kurulmuştur. Ana*dolu Selçuklu Devleti yıkılınca Konya‘yı alarak başkent yaptılar. Kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti’nin mi*rasçısı görmüşlerdir. Anadolu Türk birliğini sağlamak için Osmanlı Devleti’yle en fazla mücadele eden bey*liktir.
II. Bayezid zamanında ortadan kaldırılmıştır.
UYARI:Moğol kültür tesirini kırmak için Karamanoğlu Mehmet Bey, 1277 yılında Türkçe’yi resmi dil olarak kabul etmiştir.
3. Germiyanoğulları (1299 – 1429)
Kütahya, Emet ve Tavşanlı yöresinde kuruldu. Top*raklarının bir kısmı I. Murat zamanında çeyiz olarak, bir kısmı da miras olarak II. Murat zamanında Osmanlı topraklarına kaldı.
4. Karesioğulları (1304 – 1360)
Balıkesir ve Çanakkale dolaylarında kuruldu. Orhan Bey zamanında Osmanlı topraklarına katıldı. Bu beylikten devralınan donanma Osmanlılara büyük yarar sağladı. Osmanlılar Rumeli’ye geçişte bu donanma*dan yararlandılar.
5. Hamitoğulları (1300 – 1423)
İsparta ve Eğridir çevresinde (Göller yöresi) kuruldu. Beyliğin topraklarının bir bölümü I. Murat zamanında satın alındı. Geri kalan kısmı da II. Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı.
6. Menteşeoğulları (1261 – 1424)
Muğla ve Fethiye yöresinde kuruldu. Denizcilikle uğ*raşan bu beylik II. Murat zamanında Osmanlı toprakla*rına katıldı.
7. Saruhanoğulları (1313-1410)
Manisa ve çevresinde kuruldu. Denizcilikle uğraşan bu beylik I. Mehmet (Çelebi) zamanında Osmanlı top*raklarına katıldı.
8. Candaroğulları (1292 – 1461)
Kastamonu ve Sinop çevresinde kuruldu. Denizci olan bu beylik Fatih Sultan Mehmet zamanında Os*manlı topraklarına katıldı.
9. Aydınoğulları (1308 – 1426)
Aydın, Birgi ve İzmir dolaylarında kuruldu. Denizci olan bu beylik II. Murat tarafından Osmanlı toprakları*na katıldı.
10. Dulkadiroğulları (1337 -1515)
Elbistan ve Maraş dolaylarında kurulan bu beylik Ya*vuz Sultan Selim tarafından Turnadağ Savaşı‘yla (1515) Osmanlı topraklarına katıldı.
11. Ramazanoğulları (1353 – 1608)
Adana ve çevresinde kuruldu. I. Ahmet zamanında Osmanlı topraklarına katıldı.
12. Taceddinoğulları (1348 – 1428)
Niksar ve çevresinde kuruldu. II. Murat tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.
13. Sahipataoğulları (1275 -1342)
Afyon çevresinde kuruldu. Germiyanoğulları tarafın*dan yıkıldı.
14. Eşrefoğulian (1284-1410)
Beyşehir ve çevresinde kuruldu. Ankara Savaşı‘ndan sonra İlhanlıların Anadolu valisi Timurtaş tarafından yıkıldı.
15. Eratna Devleti (1335 – 1381)
Sivas ve Kayseri dolaylarında kuruldu. Kadı Burhaneddin tarafından yıkılarak aynı bölgede Kadı Burhaneddin Devleti kuruldu. Bu devlet de Yıldırım Bayezıt tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.
UYARI: Yıldırım Bayezıt tarafından Osmanlı topraklarına katılan Karamanoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları, Aydınoğulları ve Germiyanoğulları beylikleri Ankara Savaşı (1402)’ndan sonra yeni*den kurulmuşlardır.
Beylikler Döneminin Özellikleri
• Yıldırım Bayezıt döneminde Osmanlı egemenli*ğine giren bir çok beylik Ankara Savaşı’ndan (1402) sonra tekrar kurulmuştur.
• Anadolu Türk beylikleri, Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşmasında önemli rol oynadılar. Anado*lu’nun Türk -İslam ülkesi haline gelmesini sağla*dılar.
• Anadolu Türk beylikleri Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılması ve Moğollar’ın Anadolu’da ege*menliklerinin sona ermesi ile kuruldular.
• İmar çalışmalarıyla Anadolu’yu bayındır hale ge*tirdiler.