Anal fissür (çatlak), makatın çıkışında, çatlak halinde oluşan bir yaradır. Dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya ve bazen kanamaya neden olur. Görünüş olarak küçük olmasına rağmen verdiği rahatsızlık çok barizdir. Her yaşta görülebilir ve cinsiyet ayrımı yoktur.
Çoklukla büyük abdestin katı olmasına yahut uzamış ishale bağlı travma sonucu gelişmektedir. Travma, hamilelik, geçirilmiş anal cerrahi ve anatomik yatkınlık sair nedenleridir.
Anodermdeki yırtık internal anal sfinkterde kasılmaya neden olur. Buda ağrı, yırtılmanın artması ve anodermin gayrikâfi kanlanmasına neden olur. Bu ağrı, spazm ve iskemi döngüsü ise yara düzgünleşmesini bozar ve çatlak kronikleşir. Kronik anal fissürlerde anal kanal dışında deri kıvrıntısı (skin-tag), anal kanal içinde büyümüş papilla (hipertrofik papilla) ve derin fissür tabanı görülür ve fissür triadı olarak tanımlanır. yeniden ilerlemiş vakalarda fissür tabanında apse ve fistül üzere komplikasyonlar gelişebilir.
Anal nahiye çatlaklarının birçok art orta hattadır, % 10-15 ön orta velev, % 1 ise orta hat dışındadır.
Karakteristik belirtileri dışkılama esnasında yırtılma ağrısı ve kanamadır (tuvalet kağıdında kan gibi). Tekrar barsak hareketlerinden sonra başlayan ve birkaç saat devam eden ağır ve ağrılı anal spazm görülebilir.
Akut çatlaklar yüzeyel olup çoğunlukla ilaçla tedavi ile güzelleşir. 4-6 haftalık tedavi ile güzelleşmeyen fissürler ise kronik fissür olarak kabul edilir. Tıpkı devranda kronik fissürlerde ise ülserasyon gelişmiştir, ülser tabanında anal sfinkterin lifleri görülebilir. Yeniden eksternal skin tag ve/veya anal papilla eşlik edebilir.
Fissürlü hastaların ayırıcı tanısında Crohn illeti üzere inflamatuvar barsak illetleri, anal kanserler, AİDS yahut frengi üzere marazlar ve anal apse kesinlikle düşünülmelidir.
Tedavi
Tedavide birincil emel ağrı-spazm-iskemi döngüsünü kırmaktır. Birinci tedavi basamağında büyük abdest yumuşatıcılar, sıcak oturma banyoları ve analjezik kremler ile anal travma minimalize edilir. Beslenme alışanlıklarının değiştirilmesi (bol posalı besinlerle beslenme), dışkılama alışkanlıklarının değiştirilmesi (düzenli tuvalet) güzelleşmeye ek sağlar.Nitrogliserinli merhemler, oral ve topikal Ca kanal blokerleri ve topikal betanekol kullanılabilir. Medikal tedavi akut fissürlerin birçoklarında aktifken kronik fissürlerin ama % 50’si güzelleşir.
Botilinum toksin enjeksiyonu (Botox) kronik fissürlerde cerrahi sfinkteroktominin alternatifi olup muvakkat kas paralizisi ile tedavi sağlanabilir. Anesteziyi tolere edemeyecek umum durumu bed hastalarda altın standarttır. Pratiği nispeten kolay olmasına karşın tekrarlayan enjeksiyonlar gerekebilir.
Medikal tedavinin tesir etmediği kronik fissürlere ise cerrahi uygulanır. Lateral İnternal Sfinkterotomi (LİS) büyük abdesti tutmaya yarayan iç kasların bir kısmının kesilmesidir. Tedavide altın standarttır. Emel ortamdaki spazmı azaltmaktır. Açık yahut gizli teknikler kullanılabilir. Bu metodla % 95 nispetinde düzgünleşme sağlanmaktadır.
Sfinkterotomisiz yahut sfinkterotomili VY ilerletme flepleri kronik çatlak tedavisinde kullanılabilir.
Çoklukla büyük abdestin katı olmasına yahut uzamış ishale bağlı travma sonucu gelişmektedir. Travma, hamilelik, geçirilmiş anal cerrahi ve anatomik yatkınlık sair nedenleridir.
Anodermdeki yırtık internal anal sfinkterde kasılmaya neden olur. Buda ağrı, yırtılmanın artması ve anodermin gayrikâfi kanlanmasına neden olur. Bu ağrı, spazm ve iskemi döngüsü ise yara düzgünleşmesini bozar ve çatlak kronikleşir. Kronik anal fissürlerde anal kanal dışında deri kıvrıntısı (skin-tag), anal kanal içinde büyümüş papilla (hipertrofik papilla) ve derin fissür tabanı görülür ve fissür triadı olarak tanımlanır. yeniden ilerlemiş vakalarda fissür tabanında apse ve fistül üzere komplikasyonlar gelişebilir.
Anal nahiye çatlaklarının birçok art orta hattadır, % 10-15 ön orta velev, % 1 ise orta hat dışındadır.
Karakteristik belirtileri dışkılama esnasında yırtılma ağrısı ve kanamadır (tuvalet kağıdında kan gibi). Tekrar barsak hareketlerinden sonra başlayan ve birkaç saat devam eden ağır ve ağrılı anal spazm görülebilir.
Akut çatlaklar yüzeyel olup çoğunlukla ilaçla tedavi ile güzelleşir. 4-6 haftalık tedavi ile güzelleşmeyen fissürler ise kronik fissür olarak kabul edilir. Tıpkı devranda kronik fissürlerde ise ülserasyon gelişmiştir, ülser tabanında anal sfinkterin lifleri görülebilir. Yeniden eksternal skin tag ve/veya anal papilla eşlik edebilir.
Fissürlü hastaların ayırıcı tanısında Crohn illeti üzere inflamatuvar barsak illetleri, anal kanserler, AİDS yahut frengi üzere marazlar ve anal apse kesinlikle düşünülmelidir.
Tedavi
Tedavide birincil emel ağrı-spazm-iskemi döngüsünü kırmaktır. Birinci tedavi basamağında büyük abdest yumuşatıcılar, sıcak oturma banyoları ve analjezik kremler ile anal travma minimalize edilir. Beslenme alışanlıklarının değiştirilmesi (bol posalı besinlerle beslenme), dışkılama alışkanlıklarının değiştirilmesi (düzenli tuvalet) güzelleşmeye ek sağlar.Nitrogliserinli merhemler, oral ve topikal Ca kanal blokerleri ve topikal betanekol kullanılabilir. Medikal tedavi akut fissürlerin birçoklarında aktifken kronik fissürlerin ama % 50’si güzelleşir.
Botilinum toksin enjeksiyonu (Botox) kronik fissürlerde cerrahi sfinkteroktominin alternatifi olup muvakkat kas paralizisi ile tedavi sağlanabilir. Anesteziyi tolere edemeyecek umum durumu bed hastalarda altın standarttır. Pratiği nispeten kolay olmasına karşın tekrarlayan enjeksiyonlar gerekebilir.
Medikal tedavinin tesir etmediği kronik fissürlere ise cerrahi uygulanır. Lateral İnternal Sfinkterotomi (LİS) büyük abdesti tutmaya yarayan iç kasların bir kısmının kesilmesidir. Tedavide altın standarttır. Emel ortamdaki spazmı azaltmaktır. Açık yahut gizli teknikler kullanılabilir. Bu metodla % 95 nispetinde düzgünleşme sağlanmaktadır.
Sfinkterotomisiz yahut sfinkterotomili VY ilerletme flepleri kronik çatlak tedavisinde kullanılabilir.