Perianal fistüller kronik ve sıkıntılı bir hastalık grubu olarak biliniyor. Anal ya da perianal fistülün bir ağzı anüs etrafında görülürken diğer iç ağzı ise barsak içinde olan anormal bir yol şeklinde gelişiyor. Hastalar sıklıkla geçirilmiş bir anal apse öyküsü tanımlıyor. Sonrasında da iyileşmeyen sürekli iltihabi akıntılarla karşılaşabiliyorlar. Bazen de akıntı nedeni ile çamaşırlarında kirlenme, kaşıntı tanımlıyorlar. Anal fistüllerin doğru tanılanması ve sınıflandırılması ve de haritalandırılması çok önemli. Bu nedenle fistül şikayetiyle gelen hastalarda ek patoloji olup olmadığı araştırılıyor. Özellikle genç hastalarda, atipik yerleşimli fistüllerde altta yatan Crohn hastalığı gibi daha önemli hastalıkları varlığının mutlaka araştırılması gerekiyor. Pelvik MR, endoanal ultrason (EAUS) gibi gelişmiş tanı teknikleriyle fistül/abse haritalandırması (mapping) yapılıyor. Tekrarlamış anal fistüller, rektovajinal ve atnalı gibi daha karmaşık ve özellikli fistüller de bunlar da bu tetkikler daha da önem kazanıyor. Özellikle nüks eden (tekrarlayan) hastalarda, gaz-gaita tutamamaya sebep olabilecek olası sfinkter/kas harabiyetleri açısından anal basınçlar değerlendiriliyor. İyi bir haritalandırma tedavinin başarısı ve olası komplikasyonları engelleme ile doğrudan ilişkili. Fistül geliştiğinde kendiliğinden ya da ameliyat dışı yöntemlerle, ilaçlarla iyileşmesi mümkün olmuyor. Mutlaka cerrahi tedavi gerektiriyor. Tedavide amaç gaz-gaita tutmaya yarayan kaslara zarar vermeden yolu temizlemek, çıkarmak olarak biliniyor. Bu nedenle tekrarlama riski en düşük olan ve de kaslara zarar vermeyen tedavi yöntem en geçerli olarak biliniyor. Elastik kesici seton denilen yönteme tereyağını ya da buz kalıbını bir iple kesme durumunda ipin yavaş yavaş tereyağını ya da buz kalıbını kestiğini buna rağmen bunları ikiye ayırmadığı örneği veriliyor. Bu şekilde kaslara zarar vermeden yol temizlenmiş ve çıkarılmış oluyor. Bu yöntemde tekrar tekrar ağrılı sıkma işlemleri yapılmadan lastik kendiliğinden düşüyor. Ayrıca uygun vakalara lazer yöntemi ile (FiLaC) başarılı uygulamalar yapılabiliyor. Yine Anal plug, LIFT, VAAFT, Permocol paste, gevşek seton töntemlerini de cerrah repartuarında tutmalı, iyi bilmeli gereken vaklarda ustalıkla uygulamalıdır...
