Ani Kardiyak Olum
Ani kalp durması, olum nedenlerinin birinci sırasında yer almaktadır Amerika'da yapılan istatistiksel calışmalarda yılda gorulen ani kardiyak olum sayısı, 300400 bin civarındadır Almanya'da her gun ortalama 300 kişi ani kalp durması nedeniyle yaşamını kaybetmektedir Turkiye'de de, yeterli istatistiksel veri olmamakla birlikte bu sayı yıllık 70 bin civarındadır Son gunlerde ozellikle sporcularda ani olumlerin gorulmesi, stadyumlarda genc bir sporcunun aniden yere yığılması ve dakikalar icinde kaybedilmesi ve hic bir şey yapılamaması bu konuya tekrar gundeme taşıdı
Ani kardiyak olum nedir?
Daha onceye ait olumcul bir hastalığı olmayan birinde, beklenmedik bir şekilde ve şikayetlerin başlamasıyla kısa sure icinde (genellikle 12 saat icinde) oluşan olume, ani kardiyak olum denilmektedir Sıklıkla uzun sureli ventrikul taşikardi ya da ventrikul fibrilasyonu denilen oldurucu ritim bozukluklarının oluşmasıyla ortaya cıkar Olum 12 saat icinde, hele dakikalar icinde oluşuyorsa, buyuk bir olasılıkla (yuzde 9095) aritmiye bağlıdır Saatler icinde oluşan ani olumler ise pompa yetersizliği ile sonuclanan yaygın kalp kası hasarı ve kasılma kusurunun bir sonucudur Coğunlukla sol ana koroner ani tıkanmalarına bağlıdır
Ani kardiyak olum riskini artıran unsurlar nelerdir?
Bazı kalp hastalıkları ani kardiyak olum riskini artırmaktadır Bunlar; koroner kalp hastalıkları, kardiyomiyopatiler, kalp kapak hastalıkları, miyokarditler, doğumsal kalp hastalıkları, primer ritim bozuklukları ile ilaclar ve bazı toksik maddelerdir
Ani kardiyak olum oncesi ne gibi belirtiler ortaya cıkar?
Ani olum oncesi sık gorulen şikayetler; carpıntı, goğus ağrısı, nefes darlığı, goğuste sıkışma hissi, baş donmesi, goz kararması ve fenalık hissidir Bazen de hic bir şikayet olmadan yere yığılma biciminde seyreder O gune kadar bazı belirtiler verebilir ya da hicbir belirti vermeksizin ilk olay olumle de sonuclanabilir
Ani kardiyak olumde yaşın onemi var mı?
Ani kardiyak olum, her yaşta gorulebilir Elbette ilerleyen yaşlarda bazı hastalıkların sıklığı arttığı ve patoloji giderek ilerlediği icin, bu hasta gruplarında ani kardiyak olum ilerleyen yaşlarda daha sıktır (koroner arter hastalığı gibi) Doğumsal kalp hastalıklarında ya da primer ritim bozukluğuna bağlı olarak ani kardiyak olum hemen her yaşta, ozellikle genclerde sıktır Ani kardiyak olumlerin yuzde 19'u, 1 ila 15 yaş arası cocuklarda gorulur Genel sıklığı erişkinlerle kıyaslandığında oldukca duşuktur
Ani kardiyak olumde cinsiyetin onemi var mı ?
Erkeklerde ani kardiyak olum kadınlara oranla 3 4 kat daha sıktır Hatta bu oran 4560 yaş arasında 7 kata kadar cıkar
Risk faktorleri nelerdir?
Ani kardiyak olumlerin yuzde 70'inde altta yatan neden, koroner arter hastalığıdır Bu hastalığın risk faktorleri olan hipertansiyon, diyabet, sigara, aile anamnezi, obezite, sedanter yaşam aynı zamanda ani kardiyak olumler icin de gecerlidir Ani olum riskini azaltmak icin tum bu risk faktorlerinin kontrolunden gecmek gereklidir Konjenital kalp hastalıkları, tanısı konulduğunda coğunlukla cerrahi ya da ilaclarla tedavi edilebilen hastalıklardır
Primer ritim bozuklukları ise (uzun QT sendromu, kısa QT sendromu, WPW sendromu, brugada sendromu, aritmojenik sağ ventrikul displazisi) seyrek ancak geniş bir yelpaze gosteren hastalıklar grubudur Bu hastalıklarda genellikle EKG, holter takipleri ile tanı konulur ve tedavi planlanır
Tanı Metodları:
* Anamnez ve fizik muayene
* EKG
* Telerontgenogram
* Ekokardiyografi
* Holter, olay kaydediciler
* Kalp kateterizasyonu ve koroner anjiyografi
* Elektrofizyolojik calışma
* Twave alternans
Hangi hastalara ne tur uygulamalar yapılabilir?
Ailesinde ani kardiyak olum olanlar, hemen iyi bir kardiyoloji merkezine başvurmalıdırlar Genel olarak tum ailenin taranarak incelenmesi ideal yoldur Yaptıkları iş nedeniyle buyuk sorumluluk taşıyan pilotlar, emniyet gorevlileri, tren ve otobus şoforleri ve tabii ki sporcular ustunkoru bir muayene değil, iyi bir kardiyolojik değerlendirmeden gecirilmelidirler
Şupheli olgulara daha fazla neler yapılabilir?
Ozellikle ritim bozukluğu saptanan olgularda elektrofizyolojik işlem yapılarak ritim bozukluğunun adı konulmalı ve mumkun ise kuratif tedavi (RF ablasyon) yapılmalıdır
Yaşamı tehdit eden bazı ritim bozuklukları (kardiyomiyopatilerde olduğu gibi) kuratif olarak tedavi edilemez Bu durumda ritim bozukluğunu onlemeye calışan bazı ilaclar duşunulebileceği gibi, pacemaker ve ICD (kardiyak defibrator) de bir tedavi seceneği oluşturur
İnsan yaşamını tehdit eden ritim bozuklukları (ventrikul taşikardi, ventrikul fibrilasyonu) ağır eforlar sırasında ortaya cıkabildiği gibi (atletlerde ve futbolcularda) bazen bazı gıdaların alınması sonrasında ya da kalple ilgili (ritim duzeltici ilaclar) olan veya olmayan bazı ilac tedavilerinde (mide barsak sistemi hastalıklarında kullanılan bazı ilaclar, antibiyotikler) ortaya cıkabilir Bu tur hastalar ilk ritim bozukluğunda kaybedilmezlerse sıkı bir incelemeye tabi tutulmalı ve altta yatan neden ortaya konularak tedavi buna gore planlanmalıdır Ayrıca ritim bozukluğunu tetikleyebilen faktorlerden de olabildiğince uzak durulmalıdır
Ani kardiyak olum riski olan hasta gruplarında teşhis icin neler yapılır?
* Elektrofizyolojik İşlem
Daha once ani kardiyak olum riskini reanimastyon defibrilasyon desteği ile atlatmış olanlara invaziv bir test olan elektrofizyolojik işlem onerilmelidir Bu işlem koroner anjiyojrafi laboratuvarında ozel cihazlar desteği ile kalbin elektriksel stabiliteinstabilitesini belirlemek amacıyla yapılır İşlem ortalama otuz dakika surer ve hasta icin onemli bir sıkıntı oluşturmaz Hasta aynı gun taburcu edilir Hastada ani kardiyak olume yol acan ritim bozukluğu işlem esnasında uyarılabilirse, bu hastalar her an ani kardiyak olum riski ile yuz yuzedirler Bu nedenle bu hastalara kardiyak defibilator takılması gereklidir
* T dalga alternansı
Son yıllarda elektrofizyolojik işleme alternatif olarak getirilen ve invaziv olmayan ani kardiyak olum riskini belirlemede kullanılabilecek bir testtir Efor testi laboratuvarında 15 dakika icinde yapılabilen zahmetsiz, kolayca uygulanabilen ve hemen sonuc veren bir testtir Daha once ani kardiyak olum riskini atlatanlara, bu kişilerin yakın akrabalarına ve buyuk sorumluluk gerektiren gorevlerde bulunanlara (pilotlar, makinistler, emniyet gorevlileri ) onerilebilir
Ani kalp durmasına karşı hayat kurtarıcı: Defibrilatorler
Reanimasyon denilen yeniden yaşama dondurme işleminin bir parcası olan defibrilasyon işlemi yapılmaksızın bu hastaların kurtarılmaları olası değildir Toplum sağlığı sorunu halini alan ani kalp durmasının onlenmesinde, yoğun halk tabakalarının bulunduğu tren istasyonları, otobus terminalleri, stadyumlar, pazarlar gibi kalabalık yerlere otomatik eksternal defibrilatorler yerleştirilmesi giderek yaygınlaştırılmaktadır Bu aygıtlar ilkyardımda bulunan kişiyi kısa, anlaşılır sesli talimatlarla ve net ekran sembolleriyle, kurtarma işlemi esnasında yonlendirir Bu cihazlar defibilasyon kararını, hastanın uzerine konulduğu anda kendisi verebilecek kapasiteye sahiptir 10 saniye icerisinde EKG analizi yapar, defibrilasyon işleminin gerekli olup olmadığına karar verir ve otomatik olarak elektrik enerjisi uygularlar
Boylece evde, markette, okullarda, kamusal kurumlarda, stadyumlarda bulundurulan bu cihazlar yaşam kurtarır Ayrıca bu cihazların kalabalık mahallerde bulunduğunun bilinmesi, topluma psikolojik bir guven verir Bu cihazların nasıl kullanılacağı sadece bir gun suren bir eğitimle oğrenilebilir Sağlık personelinin dışında guvenlik gorevlileri, itfaiyeciler, jandarma ve polis gibi emniyet gorevlileri bu cihazları rahatlıkla kullanarak etraflarında oluşabilecek ani kalp olumlerini asgariye indirebilirler
Kaynak: Memorial Hastanesi
Ani kalp durması, olum nedenlerinin birinci sırasında yer almaktadır Amerika'da yapılan istatistiksel calışmalarda yılda gorulen ani kardiyak olum sayısı, 300400 bin civarındadır Almanya'da her gun ortalama 300 kişi ani kalp durması nedeniyle yaşamını kaybetmektedir Turkiye'de de, yeterli istatistiksel veri olmamakla birlikte bu sayı yıllık 70 bin civarındadır Son gunlerde ozellikle sporcularda ani olumlerin gorulmesi, stadyumlarda genc bir sporcunun aniden yere yığılması ve dakikalar icinde kaybedilmesi ve hic bir şey yapılamaması bu konuya tekrar gundeme taşıdı
Ani kardiyak olum nedir?
Daha onceye ait olumcul bir hastalığı olmayan birinde, beklenmedik bir şekilde ve şikayetlerin başlamasıyla kısa sure icinde (genellikle 12 saat icinde) oluşan olume, ani kardiyak olum denilmektedir Sıklıkla uzun sureli ventrikul taşikardi ya da ventrikul fibrilasyonu denilen oldurucu ritim bozukluklarının oluşmasıyla ortaya cıkar Olum 12 saat icinde, hele dakikalar icinde oluşuyorsa, buyuk bir olasılıkla (yuzde 9095) aritmiye bağlıdır Saatler icinde oluşan ani olumler ise pompa yetersizliği ile sonuclanan yaygın kalp kası hasarı ve kasılma kusurunun bir sonucudur Coğunlukla sol ana koroner ani tıkanmalarına bağlıdır
Ani kardiyak olum riskini artıran unsurlar nelerdir?
Bazı kalp hastalıkları ani kardiyak olum riskini artırmaktadır Bunlar; koroner kalp hastalıkları, kardiyomiyopatiler, kalp kapak hastalıkları, miyokarditler, doğumsal kalp hastalıkları, primer ritim bozuklukları ile ilaclar ve bazı toksik maddelerdir
Ani kardiyak olum oncesi ne gibi belirtiler ortaya cıkar?
Ani olum oncesi sık gorulen şikayetler; carpıntı, goğus ağrısı, nefes darlığı, goğuste sıkışma hissi, baş donmesi, goz kararması ve fenalık hissidir Bazen de hic bir şikayet olmadan yere yığılma biciminde seyreder O gune kadar bazı belirtiler verebilir ya da hicbir belirti vermeksizin ilk olay olumle de sonuclanabilir
Ani kardiyak olumde yaşın onemi var mı?
Ani kardiyak olum, her yaşta gorulebilir Elbette ilerleyen yaşlarda bazı hastalıkların sıklığı arttığı ve patoloji giderek ilerlediği icin, bu hasta gruplarında ani kardiyak olum ilerleyen yaşlarda daha sıktır (koroner arter hastalığı gibi) Doğumsal kalp hastalıklarında ya da primer ritim bozukluğuna bağlı olarak ani kardiyak olum hemen her yaşta, ozellikle genclerde sıktır Ani kardiyak olumlerin yuzde 19'u, 1 ila 15 yaş arası cocuklarda gorulur Genel sıklığı erişkinlerle kıyaslandığında oldukca duşuktur
Ani kardiyak olumde cinsiyetin onemi var mı ?
Erkeklerde ani kardiyak olum kadınlara oranla 3 4 kat daha sıktır Hatta bu oran 4560 yaş arasında 7 kata kadar cıkar
Risk faktorleri nelerdir?
Ani kardiyak olumlerin yuzde 70'inde altta yatan neden, koroner arter hastalığıdır Bu hastalığın risk faktorleri olan hipertansiyon, diyabet, sigara, aile anamnezi, obezite, sedanter yaşam aynı zamanda ani kardiyak olumler icin de gecerlidir Ani olum riskini azaltmak icin tum bu risk faktorlerinin kontrolunden gecmek gereklidir Konjenital kalp hastalıkları, tanısı konulduğunda coğunlukla cerrahi ya da ilaclarla tedavi edilebilen hastalıklardır
Primer ritim bozuklukları ise (uzun QT sendromu, kısa QT sendromu, WPW sendromu, brugada sendromu, aritmojenik sağ ventrikul displazisi) seyrek ancak geniş bir yelpaze gosteren hastalıklar grubudur Bu hastalıklarda genellikle EKG, holter takipleri ile tanı konulur ve tedavi planlanır
Tanı Metodları:
* Anamnez ve fizik muayene
* EKG
* Telerontgenogram
* Ekokardiyografi
* Holter, olay kaydediciler
* Kalp kateterizasyonu ve koroner anjiyografi
* Elektrofizyolojik calışma
* Twave alternans
Hangi hastalara ne tur uygulamalar yapılabilir?
Ailesinde ani kardiyak olum olanlar, hemen iyi bir kardiyoloji merkezine başvurmalıdırlar Genel olarak tum ailenin taranarak incelenmesi ideal yoldur Yaptıkları iş nedeniyle buyuk sorumluluk taşıyan pilotlar, emniyet gorevlileri, tren ve otobus şoforleri ve tabii ki sporcular ustunkoru bir muayene değil, iyi bir kardiyolojik değerlendirmeden gecirilmelidirler
Şupheli olgulara daha fazla neler yapılabilir?
Ozellikle ritim bozukluğu saptanan olgularda elektrofizyolojik işlem yapılarak ritim bozukluğunun adı konulmalı ve mumkun ise kuratif tedavi (RF ablasyon) yapılmalıdır
Yaşamı tehdit eden bazı ritim bozuklukları (kardiyomiyopatilerde olduğu gibi) kuratif olarak tedavi edilemez Bu durumda ritim bozukluğunu onlemeye calışan bazı ilaclar duşunulebileceği gibi, pacemaker ve ICD (kardiyak defibrator) de bir tedavi seceneği oluşturur
İnsan yaşamını tehdit eden ritim bozuklukları (ventrikul taşikardi, ventrikul fibrilasyonu) ağır eforlar sırasında ortaya cıkabildiği gibi (atletlerde ve futbolcularda) bazen bazı gıdaların alınması sonrasında ya da kalple ilgili (ritim duzeltici ilaclar) olan veya olmayan bazı ilac tedavilerinde (mide barsak sistemi hastalıklarında kullanılan bazı ilaclar, antibiyotikler) ortaya cıkabilir Bu tur hastalar ilk ritim bozukluğunda kaybedilmezlerse sıkı bir incelemeye tabi tutulmalı ve altta yatan neden ortaya konularak tedavi buna gore planlanmalıdır Ayrıca ritim bozukluğunu tetikleyebilen faktorlerden de olabildiğince uzak durulmalıdır
Ani kardiyak olum riski olan hasta gruplarında teşhis icin neler yapılır?
* Elektrofizyolojik İşlem
Daha once ani kardiyak olum riskini reanimastyon defibrilasyon desteği ile atlatmış olanlara invaziv bir test olan elektrofizyolojik işlem onerilmelidir Bu işlem koroner anjiyojrafi laboratuvarında ozel cihazlar desteği ile kalbin elektriksel stabiliteinstabilitesini belirlemek amacıyla yapılır İşlem ortalama otuz dakika surer ve hasta icin onemli bir sıkıntı oluşturmaz Hasta aynı gun taburcu edilir Hastada ani kardiyak olume yol acan ritim bozukluğu işlem esnasında uyarılabilirse, bu hastalar her an ani kardiyak olum riski ile yuz yuzedirler Bu nedenle bu hastalara kardiyak defibilator takılması gereklidir
* T dalga alternansı
Son yıllarda elektrofizyolojik işleme alternatif olarak getirilen ve invaziv olmayan ani kardiyak olum riskini belirlemede kullanılabilecek bir testtir Efor testi laboratuvarında 15 dakika icinde yapılabilen zahmetsiz, kolayca uygulanabilen ve hemen sonuc veren bir testtir Daha once ani kardiyak olum riskini atlatanlara, bu kişilerin yakın akrabalarına ve buyuk sorumluluk gerektiren gorevlerde bulunanlara (pilotlar, makinistler, emniyet gorevlileri ) onerilebilir
Ani kalp durmasına karşı hayat kurtarıcı: Defibrilatorler
Reanimasyon denilen yeniden yaşama dondurme işleminin bir parcası olan defibrilasyon işlemi yapılmaksızın bu hastaların kurtarılmaları olası değildir Toplum sağlığı sorunu halini alan ani kalp durmasının onlenmesinde, yoğun halk tabakalarının bulunduğu tren istasyonları, otobus terminalleri, stadyumlar, pazarlar gibi kalabalık yerlere otomatik eksternal defibrilatorler yerleştirilmesi giderek yaygınlaştırılmaktadır Bu aygıtlar ilkyardımda bulunan kişiyi kısa, anlaşılır sesli talimatlarla ve net ekran sembolleriyle, kurtarma işlemi esnasında yonlendirir Bu cihazlar defibilasyon kararını, hastanın uzerine konulduğu anda kendisi verebilecek kapasiteye sahiptir 10 saniye icerisinde EKG analizi yapar, defibrilasyon işleminin gerekli olup olmadığına karar verir ve otomatik olarak elektrik enerjisi uygularlar
Boylece evde, markette, okullarda, kamusal kurumlarda, stadyumlarda bulundurulan bu cihazlar yaşam kurtarır Ayrıca bu cihazların kalabalık mahallerde bulunduğunun bilinmesi, topluma psikolojik bir guven verir Bu cihazların nasıl kullanılacağı sadece bir gun suren bir eğitimle oğrenilebilir Sağlık personelinin dışında guvenlik gorevlileri, itfaiyeciler, jandarma ve polis gibi emniyet gorevlileri bu cihazları rahatlıkla kullanarak etraflarında oluşabilecek ani kalp olumlerini asgariye indirebilirler
Kaynak: Memorial Hastanesi