Genç yaşlı demeden aniden kalbi durup ölenleri duyuyoruz Halı sahada futbol oynarken, balkonda çay içerken, işyerinde çalışırken, hatta uyurken… Ani kardiyak ölüm kalbin aniden, bilinmedik bir şekilde durmasıyla ilişkili 30’lu ve 40’lı yaşlarda daha yaygın; erkeklerde kadınlara oranla daha sık gözlemleniyor 30 yaşın altı ani ölümlerin çoğunluğu aritmi veya kalıtımsal kardiyomiyopati yüzünden gerçekleşiyor Genetik nedenlerin katkısı da önemli
Ani kardiyak ölümle kalp krizinin farkı ne?
Aslında benzerlikleri yok Ani kardiyak ölüm kalp krizinden farklı bir durum Ancak kalp krizi sırasında da oluşabiliyor*
Kalp krizinin temel nedeni kan pıhtıları Damarlardan biri ya da daha fazlası tıkanıyor Kalp kaslarına yeterli temiz kan gidemiyor Oksijenli kan kalbe ulaşamayınca kalp zarar görüyor Sonuç: kalp krizi*
Ani kardiyak ölüm bunun tam tersi Kalpteki elektriksel sistem arızalanıyor, bir anda düzensiz çalışmaya başlıyor Kalp atışları gittikçe hızlanıyor Karıncıklar o kadar hızlı çarpıyor ki vücuda kan pompalayamıyor İlk birkaç dakika en büyük tehlike beyne kan gitmemesi ve kişinin bilincini kaybetmesi Acil müdahale yapılsa bile ölümcül riski var
Ani kardiyak ölüm neden oluyor?
Ani kardiyak ölümlerin büyük çoğunluğu kalpteki ritim bozukluğuyla, aritmiyle ilişkili En tehlikeli aritmi türü karıncık fibrilasyonu* Karıncık fibrilasyonu sırasında kalp kan pompalayamıyor Ölüm sadece birkaç dakika içerisinde gerçekleşiyor*
Risk faktörleriAni kardiyak ölüm riskini arttıran bir sürü faktör var:
•*** Daha önce bir kalp krizi geçirmiş olup kalbinin büyük bölümü zarar görenler Ani kardiyak ölümlerin %75’inde önceden yaşanmış kalp krizine rastlanıyor
•*** Kalp krizini izleyen ilk altı ay da epey riskli
•*** Koroner arter hastalığı bulunanlar
•*** Koroner arter hastalığının risk faktörleri sigara, ailenin sağlık geçmişinde kardiyovasküler sorunlar ve
kolesterol
•*** Taşikardiyle bağlantılı %40’tan az ejeksiyon fraksiyonu olanlar
•*** Daha önce ani kalp durması yaşamış olanlar
•*** Aile geçmişinde ani kalp durması ya da ani ölüm olanlar
•*** Ailenin sağlık geçmişinde aritmi olanlar
•*** Kalp krizi sonrası taşikardi ya da karıncık fibrilasyonu yaşamış olanlar
•*** Daha önce damar anormallikleri ya da doğumsal kalp sorunları yaşamış olanlar
•*** Kalp yetmezliği yaşayanlar
•*** Dilate kardiyomiyopati sorunu olanlar (Kalbin büyüdüğü, kasılma gücünün azaldığı bir hastalık)
•*** Hipertrofik kardiyomiyopati olanlar (Karıncıkları etkileyen zayıflamış bir kalp kası)
•*** Kandaki potasyum ve magnezyum seviyesinde belirgin düşüş olanlar
•*** Obezite
•*** Diyabet
•*** Uyuşturucu bağımlılığı
•*** Kalbin ritmine zarar verebilen proaritmi ilaçları kullananlar
Ani kardiyak ölüm önlenebilir mi?Ani kardiyak ölümü önlemenin kesin yolu yok Alacağınız bazı önlemlerle riski en aza indirmeniz mümkün Özellikle de yukarıda saydığımız risk faktörlerinden sizde de varsa harekete geçmeniz gerekiyor Tedavi sonrası takip için doktorunuzla konuşmak Doktorunuz onu ne sıklıkla ziyaret etmeniz gerektiğini söyleyecektir Sizin yapmanız gerekense randevuların hiçbirini atlamamak Bu randevularda doktorunuz birkaç testle kalbinizin durumuna bakacak*
Ejeksiyon fraksiyonu Kalbin atışı sırasında pompaladığı kan miktarına ejeksiyon fraksiyonu deniyor Sağlıklı kalpteki oranı %55 – %65 arasında Bu seviyenin düşmesi ya da yükselmesi sorun demek Düzenli olarak EF testine girmeniz riskleri de azaltacaktır*
Risk faktörlerini yok etmek Kilo verin, sigarayı bırakın, düzenli egzersiz yapın, düşük kalorili diyete uyun, diyabetinizi dengede tutun, başka sağlık sorununuz varsa onları da kontrol altına alın
İlaç kullanmak Kalp krizi, kalp yetmezliği ya da aritmi gibi sorunlar için ilaç kullanmak ani kardiyak ölüm riskini de azaltacaktır İlaçları kesinlikle doktor önerisine göre kullanmanız gerektiğini hatırlatalım
Kardiyak defibrilatör kullanmak Bu araç kalp ritimlerinizin normale dönmesi için kalbinize küçük elektrik uyarıları gönderiyor Böylece kalbin aniden durması riski de azalıyor
Müdahaleli yöntemler ya da ameliyat Koroner arter hastalığı ya da aritmi gibi sorunlar için uygulanan tedaviler gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları da azaltabilir
Aile üyelerini bilgilendirmek Ani kardiyak ölüm risk faktörlerinden bazıları sizde de varsa aile üyelerinizi de hem sorun hakkında hem de yapılması gerekenler hakkında bilgilendirmelisiniz
Ani kardiyak ölümle kalp krizinin farkı ne?
Aslında benzerlikleri yok Ani kardiyak ölüm kalp krizinden farklı bir durum Ancak kalp krizi sırasında da oluşabiliyor*
Kalp krizinin temel nedeni kan pıhtıları Damarlardan biri ya da daha fazlası tıkanıyor Kalp kaslarına yeterli temiz kan gidemiyor Oksijenli kan kalbe ulaşamayınca kalp zarar görüyor Sonuç: kalp krizi*
Ani kardiyak ölüm bunun tam tersi Kalpteki elektriksel sistem arızalanıyor, bir anda düzensiz çalışmaya başlıyor Kalp atışları gittikçe hızlanıyor Karıncıklar o kadar hızlı çarpıyor ki vücuda kan pompalayamıyor İlk birkaç dakika en büyük tehlike beyne kan gitmemesi ve kişinin bilincini kaybetmesi Acil müdahale yapılsa bile ölümcül riski var
Ani kardiyak ölüm neden oluyor?
Ani kardiyak ölümlerin büyük çoğunluğu kalpteki ritim bozukluğuyla, aritmiyle ilişkili En tehlikeli aritmi türü karıncık fibrilasyonu* Karıncık fibrilasyonu sırasında kalp kan pompalayamıyor Ölüm sadece birkaç dakika içerisinde gerçekleşiyor*
Risk faktörleriAni kardiyak ölüm riskini arttıran bir sürü faktör var:
•*** Daha önce bir kalp krizi geçirmiş olup kalbinin büyük bölümü zarar görenler Ani kardiyak ölümlerin %75’inde önceden yaşanmış kalp krizine rastlanıyor
•*** Kalp krizini izleyen ilk altı ay da epey riskli
•*** Koroner arter hastalığı bulunanlar
•*** Koroner arter hastalığının risk faktörleri sigara, ailenin sağlık geçmişinde kardiyovasküler sorunlar ve
kolesterol
•*** Taşikardiyle bağlantılı %40’tan az ejeksiyon fraksiyonu olanlar
•*** Daha önce ani kalp durması yaşamış olanlar
•*** Aile geçmişinde ani kalp durması ya da ani ölüm olanlar
•*** Ailenin sağlık geçmişinde aritmi olanlar
•*** Kalp krizi sonrası taşikardi ya da karıncık fibrilasyonu yaşamış olanlar
•*** Daha önce damar anormallikleri ya da doğumsal kalp sorunları yaşamış olanlar
•*** Kalp yetmezliği yaşayanlar
•*** Dilate kardiyomiyopati sorunu olanlar (Kalbin büyüdüğü, kasılma gücünün azaldığı bir hastalık)
•*** Hipertrofik kardiyomiyopati olanlar (Karıncıkları etkileyen zayıflamış bir kalp kası)
•*** Kandaki potasyum ve magnezyum seviyesinde belirgin düşüş olanlar
•*** Obezite
•*** Diyabet
•*** Uyuşturucu bağımlılığı
•*** Kalbin ritmine zarar verebilen proaritmi ilaçları kullananlar
Ani kardiyak ölüm önlenebilir mi?Ani kardiyak ölümü önlemenin kesin yolu yok Alacağınız bazı önlemlerle riski en aza indirmeniz mümkün Özellikle de yukarıda saydığımız risk faktörlerinden sizde de varsa harekete geçmeniz gerekiyor Tedavi sonrası takip için doktorunuzla konuşmak Doktorunuz onu ne sıklıkla ziyaret etmeniz gerektiğini söyleyecektir Sizin yapmanız gerekense randevuların hiçbirini atlamamak Bu randevularda doktorunuz birkaç testle kalbinizin durumuna bakacak*
Ejeksiyon fraksiyonu Kalbin atışı sırasında pompaladığı kan miktarına ejeksiyon fraksiyonu deniyor Sağlıklı kalpteki oranı %55 – %65 arasında Bu seviyenin düşmesi ya da yükselmesi sorun demek Düzenli olarak EF testine girmeniz riskleri de azaltacaktır*
Risk faktörlerini yok etmek Kilo verin, sigarayı bırakın, düzenli egzersiz yapın, düşük kalorili diyete uyun, diyabetinizi dengede tutun, başka sağlık sorununuz varsa onları da kontrol altına alın
İlaç kullanmak Kalp krizi, kalp yetmezliği ya da aritmi gibi sorunlar için ilaç kullanmak ani kardiyak ölüm riskini de azaltacaktır İlaçları kesinlikle doktor önerisine göre kullanmanız gerektiğini hatırlatalım
Kardiyak defibrilatör kullanmak Bu araç kalp ritimlerinizin normale dönmesi için kalbinize küçük elektrik uyarıları gönderiyor Böylece kalbin aniden durması riski de azalıyor
Müdahaleli yöntemler ya da ameliyat Koroner arter hastalığı ya da aritmi gibi sorunlar için uygulanan tedaviler gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları da azaltabilir
Aile üyelerini bilgilendirmek Ani kardiyak ölüm risk faktörlerinden bazıları sizde de varsa aile üyelerinizi de hem sorun hakkında hem de yapılması gerekenler hakkında bilgilendirmelisiniz