3 aydan uzun süren, bel/kalça yerinde egzersiz / hareketle hafifleyip, istirahatte ve bilhassa sabah tutukluğu-ağrı ile seyir gösteren, periferik eklem ve muskuloiskeletal sistem dışı tutulumlarında klinik tabloya eşlik ettiği Kronik Sistemik İnflamatuar Romatizmal bir hastalıktır Ankilozan Spondilit.
Bu tarifi geçen metnimizde verdik ve asidozun ankilozan spondilit klinik tablosunun oluşumunda tesiri üzerinde durduk. Bu metinde ise gerek Ankilozan Spondilit tablosunun oluşmasında, gerekse de TEDAVİ MANISI olarak ligament (bağ) laksitesinin (gevşeklik) ehemmiyeti üzerinde duracağız.
Biz YARA sözünü duyduğumuzda bunun yalnızca ciltte bütünlüğün bozulması ile ortaya çıkan bir durumu anlarız. Lakin VÜCUT İÇİNDE, gerek ameliyatlardan sonra organ ve yapılar arasındaki yapışıklık olsun, gerekse de eklem yüzeyinde akut yaralanma yahut kronik nedenlerle aşınma kastedilsin, bütün bu durumlar YARA teriminin kapsamına girmektedir.
Ankilozan Spondilit münhasıran omurga ve kalça nahiyesinde belirti ve bulgularla kliniğini ortaya koyan bir hastalıktır. Leğen kemiklerimizle kalça kemiğimizi birleştiren eklem (sakroiliak) yüzeyinde başlayan iltihabi (enflamasyon) süreç süregenlik arz etmesi eklem/çevre yapı yüzeylerinde kronik soyulma/yırtılma/aşınma ile birlikte daha yukarı omurga ve öbür yapıları da etkileyecek bir seyir izlemektedir.
Hastalık tedavisi HEKİMLİK öğretisi gerektirir.
Sürecin (birkaç yıl) uzaması ile birlikte hastaların hareket, sportif faaliyet ve günlük işler sonrası artan kalçadaki ağrı şikayetinin olması, sıhhat otörleri tarafından kliniğin mekanik mesele olarak düşünülmesine neden olmaktadır. Bu tasavvur ve anlayış yanlışsız olmakla birlikte, meselenin kaynağının tespiti noktasında gereken teşebbüs ve önlemleri maatteessüf beraberinde getirmemekte, sonuç olarak klinik vakaların baskın çoğunluğunda YANSIYAN AĞRI ile uğraşılmaktadır (Pelvik/leğen yerdeki düzensizliğin boyun yerindeki kasların (m.trapezius) kasılmasında yalnızca üst servikal (boyun) adalelerin gevşetilmesi ile uğraşılması gibi). Bu bakış açısı gerek klasik tıbbi bakış açısında, gerekse de yeni öğrenilmeye çalışılan doğal hami yaklaşımlarda da yanlış tahlillerin ortaya konmasına neden olmaktadır (Antienflamatuar ilaçlar, tetik nokta tedavisi, kalça eklemine PRP /CGF uygulanması üzere yalnızca şikayetin olduğu yere yönelik doktorluk öğretileri).
Eski yaklaşımda (1960) ağrı oluşum modeli öğretisinde bir nahiyede ağrı oluşabilmesi için öncelikle myofasiyal sendromun yani akut yahut kronik nedenlerle kaslarda travma yaşanmalıdır, sonra o yerdeki kaslar sertleşir ve triger point (ağrılı tetik noktalar) gelişir, sonuçta muhit kesimlere ağrı yansımaya başlar.
Yeni ‘Ağrı Oluşum Modeli’nde ise ağrı şikayetinin oluşması için ise öncelikle kemiklerimizi birbirine bağlayan ligamentlerde (bağlarda) gevşeklik (laksite) olmalıdır. Bu durum iki kemik arasındaki eklemin bütünlüğünü koruyamamasına (instabilite) neden olarak eklemi çevreleyen kapsülde, esnekliği hudutlu olan sonların gerilmesi ile ağrı ve kemiğe tutunan kaslarda spazma neden olmaktadır. Nöronlarda (sinir) birincil yaralanmaya bağlı olarak ikincil olarak ödem gelişir ve travmatik presin devam etmesi halinde hasarlı yerde ağrı, komşu yapılarda yansıyan ağrı ve nöropatik ağrılarla klinik daha da derinleşir. Uzun müddet (6 ay) bağ /eklem gevşekliğinin devam etmesi eklem yüzeyinde dejeneratif (yıkım/bozulma) değişimlerin başlamasına neden olmaktadır. Sonuçta ağrı ve enflamatuar reaksiyonun artması kaçınılmazdır. Sürecin devam etmesi ve daima enflamatuar reaksiyona maruziyet eklem muhitindeki ligament (bağ), tendon (kiriş), kartilaj (kıkırdak) dokunun kireçlenmesine ve sonuçta fibröz (bağ/kiriş) dokuların kemikleşmesi ile yeni kemik dokuların oluşmasına neden olacaktır.
Önemsemediğimiz her türlü ani (akut) yahut uzun mühlet (kronik) devam eden travma, çok tasarruf yahut ağrı şikayeti mevcutken “iyi gelsin” diye yaptığımız sportif faaliyetler ligament (bağ), tendon(kiriş), kartilaj (kıkırdak), fasyalarda (zarlarda), münasebetiyle eklem yüzeylerinde dejenerasyonların meydana gelmesine neden olacaktır. Sonuçta gücünü GERGİN bağlarından alan vücut yapımızın stabilitesi bozulacaktır.
Ankilozan spondilit hastaları uzun vade ‘LOMBER HERNİ’ (bel fıtığı) teşhisi ile birçok tedavi merkezine başvurmaktadır. İlerleyen süreçte fıtık teşhisinden vazgeçilerek çekilen MR’da kalça ekleminde ‘SAKROİLEİT’ yani leğen kalça kemiklerini birleştiren eklem yüzeyinin iltihabı (enflamasyon) tespiti ile takibe alınırlar. Bu takip yalnızca kalça ekleminin izlenmesinden ibaret olup esas etyopatogeneze yönelik olmadığı için ‘SAKROİLEİT’ iltihap tablosu tarafını kireçlenmeye ve son olarak kemik ankilozu ile klinik oturur.
Hastaya kalan ise ‘hareket kısıtlılığı, kemik ve eklem ortamlarında mütemadi ağrı’ olacaktır.
Ayak bileği iç bağları dış bağlarına kıyasla daha kuvvetli bağ ağı oluşturmaktadır. Bu nedenle inversiyon (ayak bileğinin içe dönmesi) burkulmaları daha sık yaşanmaktadır. Klasik öğretinin sık gözden kaçırdığı noktalardan biridir bu tablo. Ankilozan Spondilit vakalarının baskın çoğunluğunda ayak bileğinin dış bağlarında meydana gelen laksite (gevşeklik) ve buna bağlı olarak ayak bileği dış tarafında (lateral malleol) muhitinde palpasyonla (dokunmakla) ağrı, ödem, yürüyüş paterninde ayak dışa bası fiilinin artması dikkat çekmektedir. Uzun vadede, örneğin sol ayak bileği dış bağlarında meydana gelen gevşeklik ve bu klinik tabloya bilhassa birebir taraf femur başı (kalça başı) muhitindeki bağlarında gevşekliğinin eklenmesi ile yürüyüş aksiyonu bozulmaya başlayacaktır. Hasta yürüme fazında gevşeklik olan ayak ve kalçasından güç alamadığı için kalça (zıt kalçada) muhitindeki kasların kasılmasına ve mahsusen karşı taraf leğen kalça eklem (sakroiliak ) aralığında daralmaya ve eklemin beslenmesinin bozulmasına neden olacaktır. Bu süreç eklem aralığında ve muhitinde enflamasyonla sonuçlanacaktır. Bu tablo doğal olarak omurgaların da (vertebra) stabilitesini bozarak kemiklere tutunan bağların yapışma bölgelerinde entesopatilerin (tutunma konumların iltihabı) gelişmesini de kaçınılmaz kılacaktır.
İltihap (Enflamasyon) Akut (Ani) Gelişen Yaralanmalar Önünde Yaraların Onarımı İçin Hayati Ehemmiyete Sahip Fizyolojik Bir Süreçtir!
Dokuların gerek akut gerek kronik vukuatlar önünde destrükte (yıkım) olması durumunda vücudumuzun fizyolojik olarak onarım (rejenerasyon) için ortaya koyduğu karşılıklardan birisi enflamasyondur. Akut olarak başlayan enflamasyon şayet BOZUCU ODAK ortadan kaldırılmazsa süregen hale gelmesiyle hadlerini korumayan, düzgünleşme safhasını taşan seviyede yıkıcı kronik iltihaba dönüşecektir.
Ankilozan Spondylit %96 HLA -B27 geni ile beraberliği mevcut, yani genetik bir hastalık olduğu üzerinde duruluyor. Fakat bu haber bugün otörler tarafından kuşku ve soru işareti ile karşılanmaya başlandı. Sebebi ise immün sistemin DOĞAL İMMÜNİTE’den (fizyolojik tepki) uzaklaşarak ADAPTİF İMMÜN (problem önünde ki vücudun bağışıklık tepkisi) karşılığa geçmesi ile sitokinlerin (hücrenin bağışıklık fonksiyonlarını düzenleyen proteinler) çok ve orantısız salınımına karşı verilen hücresel karşılık gaye dokularda gen ekspresyon (gen sözünün düzenlenmesi) karşılığı ile sağlanmaktadır. Yani dokular süregen çok uyarımlara karşı fonksiyon ve yapı değişikliğine giderek olumsuz koşullara karşı adaptif proliferasyon (uyum gelişimi) gösterirler. Bu malumatlar bizi hastalık kliniğinin oluşumunun baskın çoğunlukta ADAPTİF İMMÜN cevabın neticesinde olduğu kanaatine götürmektedir.
Tedavi sürecinin idaresinde eflamasyonun denetiminin sağlanması ve reperasyon (onarımı) evresinin başlatılması gerekir. Bu illette enflamasyon süreci fibro-osseoz (bağ-kıkırdak-kemik) birleşkede başladığı için öncelikle bu ortamlara biyolojik cevabı değiştirecek proinflamatuar (iltihabı başlatan) immün hücrelerin çekilmesini azaltan ve lokal olarak aktive olmuş makrofajlardan salınan büyüme faktörlerinin ölçülerini artıran protokollerin izlenmesi ana amaç olmalıdır. Entezis (kemiklere yapışma noktaları) ortamlarındaki bağ dokusunun temel hücreleri olan fibroblastların uyarımı sağlanarak bölgesel rejenerasyon sağlanmalıdır.
Ligament Laksitesi (bağ gevşekliği) yalnızca ankilozan spondilit kliniğine sonlu bir mevzu değildir. Başkaca öbür tüm enflamatuar illetleri (Hashimoto, Romatoid Artrit, SLE vb.) yakından ilgilendirmektedir. Zira bu illetler ADAPTİF İMMÜN cevabının ölçüsüz artması ile karakterize klinik tablolardır. Bu durumda her seviyedeki YARA’nın kronik seyri enflamatuar reaksiyonun normalize olamadan devam etmesine neden olacaktır.
Eklem yüzeyindeki yara düzgünleşme süreci akıllıca yönetildiği taktirde ankilozan spondilit kliniği denetim altına alınarak hem mekanik eklem seviyesinde, hem de ‘immün cevaptaki normalleşme’ ile birlikte hastalık düzgünleşme paterni yakalanabilir.
Bu tarifi geçen metnimizde verdik ve asidozun ankilozan spondilit klinik tablosunun oluşumunda tesiri üzerinde durduk. Bu metinde ise gerek Ankilozan Spondilit tablosunun oluşmasında, gerekse de TEDAVİ MANISI olarak ligament (bağ) laksitesinin (gevşeklik) ehemmiyeti üzerinde duracağız.
Biz YARA sözünü duyduğumuzda bunun yalnızca ciltte bütünlüğün bozulması ile ortaya çıkan bir durumu anlarız. Lakin VÜCUT İÇİNDE, gerek ameliyatlardan sonra organ ve yapılar arasındaki yapışıklık olsun, gerekse de eklem yüzeyinde akut yaralanma yahut kronik nedenlerle aşınma kastedilsin, bütün bu durumlar YARA teriminin kapsamına girmektedir.
Ankilozan Spondilit münhasıran omurga ve kalça nahiyesinde belirti ve bulgularla kliniğini ortaya koyan bir hastalıktır. Leğen kemiklerimizle kalça kemiğimizi birleştiren eklem (sakroiliak) yüzeyinde başlayan iltihabi (enflamasyon) süreç süregenlik arz etmesi eklem/çevre yapı yüzeylerinde kronik soyulma/yırtılma/aşınma ile birlikte daha yukarı omurga ve öbür yapıları da etkileyecek bir seyir izlemektedir.
Hastalık tedavisi HEKİMLİK öğretisi gerektirir.
Sürecin (birkaç yıl) uzaması ile birlikte hastaların hareket, sportif faaliyet ve günlük işler sonrası artan kalçadaki ağrı şikayetinin olması, sıhhat otörleri tarafından kliniğin mekanik mesele olarak düşünülmesine neden olmaktadır. Bu tasavvur ve anlayış yanlışsız olmakla birlikte, meselenin kaynağının tespiti noktasında gereken teşebbüs ve önlemleri maatteessüf beraberinde getirmemekte, sonuç olarak klinik vakaların baskın çoğunluğunda YANSIYAN AĞRI ile uğraşılmaktadır (Pelvik/leğen yerdeki düzensizliğin boyun yerindeki kasların (m.trapezius) kasılmasında yalnızca üst servikal (boyun) adalelerin gevşetilmesi ile uğraşılması gibi). Bu bakış açısı gerek klasik tıbbi bakış açısında, gerekse de yeni öğrenilmeye çalışılan doğal hami yaklaşımlarda da yanlış tahlillerin ortaya konmasına neden olmaktadır (Antienflamatuar ilaçlar, tetik nokta tedavisi, kalça eklemine PRP /CGF uygulanması üzere yalnızca şikayetin olduğu yere yönelik doktorluk öğretileri).
Eski yaklaşımda (1960) ağrı oluşum modeli öğretisinde bir nahiyede ağrı oluşabilmesi için öncelikle myofasiyal sendromun yani akut yahut kronik nedenlerle kaslarda travma yaşanmalıdır, sonra o yerdeki kaslar sertleşir ve triger point (ağrılı tetik noktalar) gelişir, sonuçta muhit kesimlere ağrı yansımaya başlar.
Yeni ‘Ağrı Oluşum Modeli’nde ise ağrı şikayetinin oluşması için ise öncelikle kemiklerimizi birbirine bağlayan ligamentlerde (bağlarda) gevşeklik (laksite) olmalıdır. Bu durum iki kemik arasındaki eklemin bütünlüğünü koruyamamasına (instabilite) neden olarak eklemi çevreleyen kapsülde, esnekliği hudutlu olan sonların gerilmesi ile ağrı ve kemiğe tutunan kaslarda spazma neden olmaktadır. Nöronlarda (sinir) birincil yaralanmaya bağlı olarak ikincil olarak ödem gelişir ve travmatik presin devam etmesi halinde hasarlı yerde ağrı, komşu yapılarda yansıyan ağrı ve nöropatik ağrılarla klinik daha da derinleşir. Uzun müddet (6 ay) bağ /eklem gevşekliğinin devam etmesi eklem yüzeyinde dejeneratif (yıkım/bozulma) değişimlerin başlamasına neden olmaktadır. Sonuçta ağrı ve enflamatuar reaksiyonun artması kaçınılmazdır. Sürecin devam etmesi ve daima enflamatuar reaksiyona maruziyet eklem muhitindeki ligament (bağ), tendon (kiriş), kartilaj (kıkırdak) dokunun kireçlenmesine ve sonuçta fibröz (bağ/kiriş) dokuların kemikleşmesi ile yeni kemik dokuların oluşmasına neden olacaktır.
Önemsemediğimiz her türlü ani (akut) yahut uzun mühlet (kronik) devam eden travma, çok tasarruf yahut ağrı şikayeti mevcutken “iyi gelsin” diye yaptığımız sportif faaliyetler ligament (bağ), tendon(kiriş), kartilaj (kıkırdak), fasyalarda (zarlarda), münasebetiyle eklem yüzeylerinde dejenerasyonların meydana gelmesine neden olacaktır. Sonuçta gücünü GERGİN bağlarından alan vücut yapımızın stabilitesi bozulacaktır.
Ankilozan spondilit hastaları uzun vade ‘LOMBER HERNİ’ (bel fıtığı) teşhisi ile birçok tedavi merkezine başvurmaktadır. İlerleyen süreçte fıtık teşhisinden vazgeçilerek çekilen MR’da kalça ekleminde ‘SAKROİLEİT’ yani leğen kalça kemiklerini birleştiren eklem yüzeyinin iltihabı (enflamasyon) tespiti ile takibe alınırlar. Bu takip yalnızca kalça ekleminin izlenmesinden ibaret olup esas etyopatogeneze yönelik olmadığı için ‘SAKROİLEİT’ iltihap tablosu tarafını kireçlenmeye ve son olarak kemik ankilozu ile klinik oturur.
Hastaya kalan ise ‘hareket kısıtlılığı, kemik ve eklem ortamlarında mütemadi ağrı’ olacaktır.
Ayak bileği iç bağları dış bağlarına kıyasla daha kuvvetli bağ ağı oluşturmaktadır. Bu nedenle inversiyon (ayak bileğinin içe dönmesi) burkulmaları daha sık yaşanmaktadır. Klasik öğretinin sık gözden kaçırdığı noktalardan biridir bu tablo. Ankilozan Spondilit vakalarının baskın çoğunluğunda ayak bileğinin dış bağlarında meydana gelen laksite (gevşeklik) ve buna bağlı olarak ayak bileği dış tarafında (lateral malleol) muhitinde palpasyonla (dokunmakla) ağrı, ödem, yürüyüş paterninde ayak dışa bası fiilinin artması dikkat çekmektedir. Uzun vadede, örneğin sol ayak bileği dış bağlarında meydana gelen gevşeklik ve bu klinik tabloya bilhassa birebir taraf femur başı (kalça başı) muhitindeki bağlarında gevşekliğinin eklenmesi ile yürüyüş aksiyonu bozulmaya başlayacaktır. Hasta yürüme fazında gevşeklik olan ayak ve kalçasından güç alamadığı için kalça (zıt kalçada) muhitindeki kasların kasılmasına ve mahsusen karşı taraf leğen kalça eklem (sakroiliak ) aralığında daralmaya ve eklemin beslenmesinin bozulmasına neden olacaktır. Bu süreç eklem aralığında ve muhitinde enflamasyonla sonuçlanacaktır. Bu tablo doğal olarak omurgaların da (vertebra) stabilitesini bozarak kemiklere tutunan bağların yapışma bölgelerinde entesopatilerin (tutunma konumların iltihabı) gelişmesini de kaçınılmaz kılacaktır.
İltihap (Enflamasyon) Akut (Ani) Gelişen Yaralanmalar Önünde Yaraların Onarımı İçin Hayati Ehemmiyete Sahip Fizyolojik Bir Süreçtir!
Dokuların gerek akut gerek kronik vukuatlar önünde destrükte (yıkım) olması durumunda vücudumuzun fizyolojik olarak onarım (rejenerasyon) için ortaya koyduğu karşılıklardan birisi enflamasyondur. Akut olarak başlayan enflamasyon şayet BOZUCU ODAK ortadan kaldırılmazsa süregen hale gelmesiyle hadlerini korumayan, düzgünleşme safhasını taşan seviyede yıkıcı kronik iltihaba dönüşecektir.
Ankilozan Spondylit %96 HLA -B27 geni ile beraberliği mevcut, yani genetik bir hastalık olduğu üzerinde duruluyor. Fakat bu haber bugün otörler tarafından kuşku ve soru işareti ile karşılanmaya başlandı. Sebebi ise immün sistemin DOĞAL İMMÜNİTE’den (fizyolojik tepki) uzaklaşarak ADAPTİF İMMÜN (problem önünde ki vücudun bağışıklık tepkisi) karşılığa geçmesi ile sitokinlerin (hücrenin bağışıklık fonksiyonlarını düzenleyen proteinler) çok ve orantısız salınımına karşı verilen hücresel karşılık gaye dokularda gen ekspresyon (gen sözünün düzenlenmesi) karşılığı ile sağlanmaktadır. Yani dokular süregen çok uyarımlara karşı fonksiyon ve yapı değişikliğine giderek olumsuz koşullara karşı adaptif proliferasyon (uyum gelişimi) gösterirler. Bu malumatlar bizi hastalık kliniğinin oluşumunun baskın çoğunlukta ADAPTİF İMMÜN cevabın neticesinde olduğu kanaatine götürmektedir.
Tedavi sürecinin idaresinde eflamasyonun denetiminin sağlanması ve reperasyon (onarımı) evresinin başlatılması gerekir. Bu illette enflamasyon süreci fibro-osseoz (bağ-kıkırdak-kemik) birleşkede başladığı için öncelikle bu ortamlara biyolojik cevabı değiştirecek proinflamatuar (iltihabı başlatan) immün hücrelerin çekilmesini azaltan ve lokal olarak aktive olmuş makrofajlardan salınan büyüme faktörlerinin ölçülerini artıran protokollerin izlenmesi ana amaç olmalıdır. Entezis (kemiklere yapışma noktaları) ortamlarındaki bağ dokusunun temel hücreleri olan fibroblastların uyarımı sağlanarak bölgesel rejenerasyon sağlanmalıdır.
Ligament Laksitesi (bağ gevşekliği) yalnızca ankilozan spondilit kliniğine sonlu bir mevzu değildir. Başkaca öbür tüm enflamatuar illetleri (Hashimoto, Romatoid Artrit, SLE vb.) yakından ilgilendirmektedir. Zira bu illetler ADAPTİF İMMÜN cevabının ölçüsüz artması ile karakterize klinik tablolardır. Bu durumda her seviyedeki YARA’nın kronik seyri enflamatuar reaksiyonun normalize olamadan devam etmesine neden olacaktır.
Eklem yüzeyindeki yara düzgünleşme süreci akıllıca yönetildiği taktirde ankilozan spondilit kliniği denetim altına alınarak hem mekanik eklem seviyesinde, hem de ‘immün cevaptaki normalleşme’ ile birlikte hastalık düzgünleşme paterni yakalanabilir.