ANA SÜTÜ VE EMZİRME
Ana sütü, tabiatın analara verdiği en mealli ve en hoş armağanlarından biridir. Bu mucizevi bileşim, bebeğin birinci 6 ay tek başına tüm besin ögelerine olan gereksinimi karşılayan doğal bir besindir. Ana sütü alımı evladın öbür gerekli besinleri da alması kaidesi ile iki yıla kadar devam edebilir.
Doğumdan çabucak sonra, birinci beş gün içerisinde gelen birinci süt kolostrumdur (ağız sütü). Rengi koyu sarıdır. Bileşimine ve özelliklerine bakıldığı hengam kolostrum (ağız sütü), bebek için büyük kıymet taşımaktadır. Bu özellikler nelerdir:
Enfeksiyonlara karşı kollayıcı tesiri vardır.
Protein içeriği yüksektir. Arginin ve triptofan içerir.
T ve B lenfositlerden zengindir.
Yağ içeriği olgun ana sütüne nazaran daha azdır.
Alerjilerden hami tesiri vardır.
Bağırsağın olgunlaşmasını sağlar.
A, D, B12 vitaminlerini içerir.
Çinko bakımından zengindir.
Sarılığın önlenmesinde yardımcıdır.
Ana sütünün içerdiği yağların inek sütü yağlarına nazaran sindirimi ve emilimi daha kolaydır. Yağlı süt bebekte doygunluk sağlayacaktır. Bu nedenle emme müddetinin uzun olması gerekir zira emme vadesi uzadıkça bebeğin yağlı süte ulaşması sağlanacaktır.
Ana sütünün mineral içeriği ananın beslenmesi ile değişmez zira validenin depoları kullanılarak bu düzenleme sağlanır. Ana sütündeki kalsiyum ve demirin yoğunluğu inek sütüne rağmen düşüktür. Gelgelelim burada kıymetli bir nokta vardır ki ana sütündeki kalsiyum ve demir inek sütündekine nazaran daha çok emilmektedir. Başkaca inek sütünde bulunan bir protein alerjik tesir göstermektedir ama ana sütünde bu türlü bir durum yoktur.
EMZİRME VE ANA SÜTÜNÜN YARARLARI NELERDİR?
Tevellüt sonrası birtakım analarda ruhsal gerilim oluşabilmektedir. Bebeğini reddetme durumları gözlenebilir. Emzirme ile ana ile bebek arasındaki duygusal bağ artmaktadır.
Ana sütü alan bebekler daha az ağlarlar.
Emzirme anayı over kanseri, göğüs kanseri, osteoporoz ve anemiye karşı korumaktadır.
Kontaseptif (doğum kontrol) tesiri vardır.
Ana sütü alan bebeklerde orta kulak iltihabı riski daha azdır.
Ana sütünün steril olması ve ısı noktası bakımından bebek için ülküdür.
Ana sütü alan bebeklerde tip 1 diyabet, koroner kalp marazı, çölyak marazı görülme riski daha azdır.
Ana sütü alerjiye karşı da hamidir.
Bebeğin çene ve diş gelişimine yardımcı olmaktadır.
GERÇEK EMZİRME DURUMU NASIL OLMALIDIR?
Bebeğin ağzı tam olarak açık ve göğsün kahverengi kısmı bebeğin ağzının içinde olmalıdır. Bebeğin çenesi göğse dayalı ve burnu nefes almak için muaf olmalıdır.
EMZİRMEDE GÖĞÜS İLE İLGİLİ SIKINTILAR NELERDİR?
Birçok ana emzirme konusunda göğüslerinin formu ile ilgili sorun yaşar tasa duyar. Bilhassa küçük göğüslü analar sütünün az geleceğine inanmaktadır. Halbuki sütün verimli gelmesi göğsün büyük yada küçük olması ile alakalı değidir. Sütün gelmesini göğüsteki yağ dokusu belirler.Düz ve içe çökmüş olan göğüslerde emzirmeden evvel kesinlikle masaj ile göğüs ucunun çıkması sağlanmalıdır.
Emzirme konusunda annelerimizde birtakım tasalar oluşmaktadır. Bu tasaları; “sütüm gelmiyor, bebeğim daima ağlıyor, sütümle doymuyor, bebeğim sütümle kilo almıyor, bebeğim daima emmek istiyor ” üzere örneklendirebiliriz. Emzirme mühletince validenin özgüven kazanması çok kıymetlidir ve biraz evvel saydığımız korkular nedeniyle bu özgüvenini çok çabuk kaybedebilmektedir. Bunun sonucunda, valideler bu tasaları yenmek için kulaktan dolma yanlış malumatlarla bebeğine gereksiz ve yapay besinler yedirebilmektedirler. Meğer kendine güvenen bir ana, emzirmeyi kolaylıkla başaracağı üzere yanlış haberlere ve yanlış inanışlara da karşı koyabilmektedir.
Bebeğine zarar vereceğini düşünme, kendini zayıf hissetme duygusu validenin kendine olan inancını azaltacaktır. Bu durumlarda valideye destek olunmalı, hislerini anlamaya çalışmalı ve inancını tekrar kazanmasına yardımcı olunmalıdır.
Emzirme konusu, çalışan anaların de başında soru işaretleri oluşturmaktadır. Ananın çalışması emzirme için bir pürüz değildir. Çalışan analar, sütünü duru ve steril bir biberona sağabilir ve bu sütü 24 saat buzdolabında saklayarak bebeğine verebilir.
EMZİRMEYİ ENGELLEYEN BEBEK ILLETLERI NELERDİR?
Yarık damak
Yarık dudak
Ağızda pamukçuk olması
Doğumda ağzında diş olan bebekler
Fenilketonüri
Homosistinüri
Galaktozemi
Laktoz intörelansı
EMZİRMEYİ ENGELLEYEN ANA MARAZLARI NELERDİR?
Kabakulak
Hepatit B
AİDS
Emzirirken gebe kalma
Göğüs abseleri
Tüberküloz
ANA SÜTÜNDEN BEBEĞE ZARARLI ETKENLER GEÇEBİLİR Mİ?
Bu türlü bir ihtimal maatteessüf vardır. Birtakım durumlarda ana sütünden bebeğe zararlı unsurlar geçiş yapabilir. Bu türlü durumlarda ortaya çıkan zararlı etkenler şöyledir:
HIV enfeksiyonu
Aflatoksin (Annenin küflü besinleri yemesi sonucu oluşur.)
Ziraî ilaçlar (DDT)
EMZİRMEDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Doğumdan acilen sonra emzirmeye başlanmalı ve yukarıda bahsettiğimiz kolostrum (ağız sütü) bebeğe kesinlikle verilmelidir.
Emzirmeden evvel bebeğe hiçbir içecek (su dahil) verilmemelidir.
Ana, emzirme müddetince kesinlikle bol likit almalı, çay ve kahve tüketiminden uzak durmalı ve likit alımını daha çok süt, ayran, taze sıkılmış meyve suları, limonata üzere içeceklerden sağlamalıdır.
Birinci altı ay bebeğe kesinlikle tek başına ana sütü verilmelidir.
Altı aydan sonra bebeğe kesinlikle ek besinler verilmelidir zira altı ay sonra ana sütü bebek için için tek başına ehliyetli olmayacaktır.
Ek besin mühletince de emzirmeye devam edilmelidir. Bu nedenle iki yaşına kadar rastgele bir sorun olmadığı sürece emzirme bırakılmamalıdır.
Emzirme mühletince valideye ruhsal yandan yardımcı olunmalıdır. Validenin yeteri kadar dinlenmesi sağlanmalı ve anaya özgüven kazandırmak için destek olunmalıdır (Burada iş biraz da babalara düşmektedir.).
Emzirme mühletince bebeğin büyümesi belli periyotlarla izlenmelidir.
EK BESİNLERE GEÇİŞ
Birinci altı ay, ana sütü bebek için tek başına kâfi demiştik. Pekala hangi ek besinlerle başlayacağız? Bebeğin ayına ve alması gereken ek besinlere ait bir sıralama yapacak olursak:
6. AY 7. AY 8. AY 12. AY
Yoğurt
Taze meyve suyu
Pekmez
Çeyrek yumurta sarısı
Zerzevat suları
Devam maması
İnek sütü Tam yumurta sarısı
Pirinç unu
Bebe bisküvisi
Taze meyve suyu
Tavuk, balık eti
Zerzevat püreleri
İnek sütü
Yoğurt
Pekmez
Devam maması Süt
Yoğurt
Tam yumurta
Pekmez
Kıymalı, sebzeli hane yemekleri (iyi ezilmiş)
Peynir
Devam maması Tüm hane yemekleri
500 ml süt yahut yoğurt
Taze meyve suyu
Tavuk, balık, dana eti
Yumurta
Peynir
Pekmez
Devam maması
DEĞERLI IKAZLAR
Yoğurt: İçerisindeki mayadan ötürü bağırsağı esirgeyici tesiri vardır. Ayrıyeten bebeği enfeksiyonlara karşı da korur. Başlanılması gereken birinci ek besindir.
Bebeğiniz bir yaşını doldurmadan ona sakatat (karaciğer, böbrek, yürek vb.), tuz ve bal vermeyiniz.
Bebeklere gluten (buğdaylı besinler) içeren besinler altı aydan evvel verilmemelidir.
Alerji hikayesi olan aileler, evlatlarına alerjen besinleri (yumurta, balık, domates, çilek vb.) dikkatli vermeli ya da vermemelidir.
Ana sütü, tabiatın analara verdiği en mealli ve en hoş armağanlarından biridir. Bu mucizevi bileşim, bebeğin birinci 6 ay tek başına tüm besin ögelerine olan gereksinimi karşılayan doğal bir besindir. Ana sütü alımı evladın öbür gerekli besinleri da alması kaidesi ile iki yıla kadar devam edebilir.
Doğumdan çabucak sonra, birinci beş gün içerisinde gelen birinci süt kolostrumdur (ağız sütü). Rengi koyu sarıdır. Bileşimine ve özelliklerine bakıldığı hengam kolostrum (ağız sütü), bebek için büyük kıymet taşımaktadır. Bu özellikler nelerdir:
Enfeksiyonlara karşı kollayıcı tesiri vardır.
Protein içeriği yüksektir. Arginin ve triptofan içerir.
T ve B lenfositlerden zengindir.
Yağ içeriği olgun ana sütüne nazaran daha azdır.
Alerjilerden hami tesiri vardır.
Bağırsağın olgunlaşmasını sağlar.
A, D, B12 vitaminlerini içerir.
Çinko bakımından zengindir.
Sarılığın önlenmesinde yardımcıdır.
Ana sütünün içerdiği yağların inek sütü yağlarına nazaran sindirimi ve emilimi daha kolaydır. Yağlı süt bebekte doygunluk sağlayacaktır. Bu nedenle emme müddetinin uzun olması gerekir zira emme vadesi uzadıkça bebeğin yağlı süte ulaşması sağlanacaktır.
Ana sütünün mineral içeriği ananın beslenmesi ile değişmez zira validenin depoları kullanılarak bu düzenleme sağlanır. Ana sütündeki kalsiyum ve demirin yoğunluğu inek sütüne rağmen düşüktür. Gelgelelim burada kıymetli bir nokta vardır ki ana sütündeki kalsiyum ve demir inek sütündekine nazaran daha çok emilmektedir. Başkaca inek sütünde bulunan bir protein alerjik tesir göstermektedir ama ana sütünde bu türlü bir durum yoktur.
EMZİRME VE ANA SÜTÜNÜN YARARLARI NELERDİR?
Tevellüt sonrası birtakım analarda ruhsal gerilim oluşabilmektedir. Bebeğini reddetme durumları gözlenebilir. Emzirme ile ana ile bebek arasındaki duygusal bağ artmaktadır.
Ana sütü alan bebekler daha az ağlarlar.
Emzirme anayı over kanseri, göğüs kanseri, osteoporoz ve anemiye karşı korumaktadır.
Kontaseptif (doğum kontrol) tesiri vardır.
Ana sütü alan bebeklerde orta kulak iltihabı riski daha azdır.
Ana sütünün steril olması ve ısı noktası bakımından bebek için ülküdür.
Ana sütü alan bebeklerde tip 1 diyabet, koroner kalp marazı, çölyak marazı görülme riski daha azdır.
Ana sütü alerjiye karşı da hamidir.
Bebeğin çene ve diş gelişimine yardımcı olmaktadır.
GERÇEK EMZİRME DURUMU NASIL OLMALIDIR?
Bebeğin ağzı tam olarak açık ve göğsün kahverengi kısmı bebeğin ağzının içinde olmalıdır. Bebeğin çenesi göğse dayalı ve burnu nefes almak için muaf olmalıdır.
EMZİRMEDE GÖĞÜS İLE İLGİLİ SIKINTILAR NELERDİR?
Birçok ana emzirme konusunda göğüslerinin formu ile ilgili sorun yaşar tasa duyar. Bilhassa küçük göğüslü analar sütünün az geleceğine inanmaktadır. Halbuki sütün verimli gelmesi göğsün büyük yada küçük olması ile alakalı değidir. Sütün gelmesini göğüsteki yağ dokusu belirler.Düz ve içe çökmüş olan göğüslerde emzirmeden evvel kesinlikle masaj ile göğüs ucunun çıkması sağlanmalıdır.
Emzirme konusunda annelerimizde birtakım tasalar oluşmaktadır. Bu tasaları; “sütüm gelmiyor, bebeğim daima ağlıyor, sütümle doymuyor, bebeğim sütümle kilo almıyor, bebeğim daima emmek istiyor ” üzere örneklendirebiliriz. Emzirme mühletince validenin özgüven kazanması çok kıymetlidir ve biraz evvel saydığımız korkular nedeniyle bu özgüvenini çok çabuk kaybedebilmektedir. Bunun sonucunda, valideler bu tasaları yenmek için kulaktan dolma yanlış malumatlarla bebeğine gereksiz ve yapay besinler yedirebilmektedirler. Meğer kendine güvenen bir ana, emzirmeyi kolaylıkla başaracağı üzere yanlış haberlere ve yanlış inanışlara da karşı koyabilmektedir.
Bebeğine zarar vereceğini düşünme, kendini zayıf hissetme duygusu validenin kendine olan inancını azaltacaktır. Bu durumlarda valideye destek olunmalı, hislerini anlamaya çalışmalı ve inancını tekrar kazanmasına yardımcı olunmalıdır.
Emzirme konusu, çalışan anaların de başında soru işaretleri oluşturmaktadır. Ananın çalışması emzirme için bir pürüz değildir. Çalışan analar, sütünü duru ve steril bir biberona sağabilir ve bu sütü 24 saat buzdolabında saklayarak bebeğine verebilir.
EMZİRMEYİ ENGELLEYEN BEBEK ILLETLERI NELERDİR?
Yarık damak
Yarık dudak
Ağızda pamukçuk olması
Doğumda ağzında diş olan bebekler
Fenilketonüri
Homosistinüri
Galaktozemi
Laktoz intörelansı
EMZİRMEYİ ENGELLEYEN ANA MARAZLARI NELERDİR?
Kabakulak
Hepatit B
AİDS
Emzirirken gebe kalma
Göğüs abseleri
Tüberküloz
ANA SÜTÜNDEN BEBEĞE ZARARLI ETKENLER GEÇEBİLİR Mİ?
Bu türlü bir ihtimal maatteessüf vardır. Birtakım durumlarda ana sütünden bebeğe zararlı unsurlar geçiş yapabilir. Bu türlü durumlarda ortaya çıkan zararlı etkenler şöyledir:
HIV enfeksiyonu
Aflatoksin (Annenin küflü besinleri yemesi sonucu oluşur.)
Ziraî ilaçlar (DDT)
EMZİRMEDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Doğumdan acilen sonra emzirmeye başlanmalı ve yukarıda bahsettiğimiz kolostrum (ağız sütü) bebeğe kesinlikle verilmelidir.
Emzirmeden evvel bebeğe hiçbir içecek (su dahil) verilmemelidir.
Ana, emzirme müddetince kesinlikle bol likit almalı, çay ve kahve tüketiminden uzak durmalı ve likit alımını daha çok süt, ayran, taze sıkılmış meyve suları, limonata üzere içeceklerden sağlamalıdır.
Birinci altı ay bebeğe kesinlikle tek başına ana sütü verilmelidir.
Altı aydan sonra bebeğe kesinlikle ek besinler verilmelidir zira altı ay sonra ana sütü bebek için için tek başına ehliyetli olmayacaktır.
Ek besin mühletince de emzirmeye devam edilmelidir. Bu nedenle iki yaşına kadar rastgele bir sorun olmadığı sürece emzirme bırakılmamalıdır.
Emzirme mühletince valideye ruhsal yandan yardımcı olunmalıdır. Validenin yeteri kadar dinlenmesi sağlanmalı ve anaya özgüven kazandırmak için destek olunmalıdır (Burada iş biraz da babalara düşmektedir.).
Emzirme mühletince bebeğin büyümesi belli periyotlarla izlenmelidir.
EK BESİNLERE GEÇİŞ
Birinci altı ay, ana sütü bebek için tek başına kâfi demiştik. Pekala hangi ek besinlerle başlayacağız? Bebeğin ayına ve alması gereken ek besinlere ait bir sıralama yapacak olursak:
6. AY 7. AY 8. AY 12. AY
Yoğurt
Taze meyve suyu
Pekmez
Çeyrek yumurta sarısı
Zerzevat suları
Devam maması
İnek sütü Tam yumurta sarısı
Pirinç unu
Bebe bisküvisi
Taze meyve suyu
Tavuk, balık eti
Zerzevat püreleri
İnek sütü
Yoğurt
Pekmez
Devam maması Süt
Yoğurt
Tam yumurta
Pekmez
Kıymalı, sebzeli hane yemekleri (iyi ezilmiş)
Peynir
Devam maması Tüm hane yemekleri
500 ml süt yahut yoğurt
Taze meyve suyu
Tavuk, balık, dana eti
Yumurta
Peynir
Pekmez
Devam maması
DEĞERLI IKAZLAR
Yoğurt: İçerisindeki mayadan ötürü bağırsağı esirgeyici tesiri vardır. Ayrıyeten bebeği enfeksiyonlara karşı da korur. Başlanılması gereken birinci ek besindir.
Bebeğiniz bir yaşını doldurmadan ona sakatat (karaciğer, böbrek, yürek vb.), tuz ve bal vermeyiniz.
Bebeklere gluten (buğdaylı besinler) içeren besinler altı aydan evvel verilmemelidir.
Alerji hikayesi olan aileler, evlatlarına alerjen besinleri (yumurta, balık, domates, çilek vb.) dikkatli vermeli ya da vermemelidir.