Bazen o kadar sabrımı zorluyor ki, kendimi çocuğuma bağırırken buluyorum!
Yanlış olduğunu bildiğim halde ona bağırmaktan kendimi alıkoyamıyorum!
Evet, günümüzde anne babaların şuurlu ebeveynlik kapsamında , tuvalet eğitiminden uyku eğitimine kadar bir çok okunması önerilen kitaplar mevcut. Etrafınızda çocukla nasıl bağlantı kurulması hakkında birçok uzman ve tanıdık bireylerin görüşlerini ve söylediklerini uygularken zorlanmanız ve sakin bir ebeveyn olmanız hiç de kolay olmayabilir.
‘’Bende biliyorum çocuğa vurulmaması gerektiğini, bağırılmaması gerektiğini ancak yapamıyorum!’’
İki çocuk annesi olan Fransız Psikoterapist Isabelle Fillozat bu güç durumu kendi ömründe şöyle anlatmaktadır; ‘’ İki çocuk annesi olarak, büyük mutluluklar yaşadım, şartsız sevgiyi, sonsuz huzuru tattım. Onlara karşı çok öfke duyduğum, kendimi güçsüz ve umutsuz hissettiğim vakitler oldu. Büyük bir utançla söylüyorum ki, onları küçük düşürme, üzerlerinde hakimiyet kurma, ‘’onlara kelam sahibinin’’ kim olduğunu gösterme eğilimleri yaşadım, onları dövmek, pestillerini çıkarmak, her şeyi boş verip gitmek istedim. O denli çoşkular, tansiyonlar, hudut halleri yaşadım ki, onlarında doğumundan evvel bu türlü şeyler hissedeceğimi asla ve asla hayal edemezdim.’’
O halde gelin, bir psikanaliz kavramı olan Winnicot’un ‘’good enough parenting’’ terimine bakalım..
‘’Yeterince yeterli anne’’ olmak..
Eksiksiz Anne diye bir kavram yoktur! Gereğince güzel anne kavramı vardır. Pekala bu gereğince yeterli anne kavramı ne demek oluyor?
Gereğince yeterli anne bebeğin temel muhtaçlıklarını mümkün olan en kısa vakitte halledebilmesidir. Örneğin; bebek ağladığı an itibariyle onu sakinleştirmek, acıktığında karnını doyurmak, korktuğunda onu sakinleştirebilmek. Bebek anne karnında muazzam bir ömür döngüsündeydi. Ses, ısı, besin kaynaklarını anne ve tabiat eksiksiz formda karşılıyordu. Anne karnı onun için en sağlam alanıydı ve bebek doğdu.. Yeni bir ömür ..yeni bir hayat..ışık, ses, hekimler ve hastanedesin bebek!
Bebek her biçimde doğduğu andan itibaren annesine bağımlı zira anne beslemez ise bebek ölür. Salt bağımlı olduğu inançlı limanı sevgisine, ilgisine, beslenmesine muhtaçlığı olan annesi..
Artık şu soruyu sormalıyım..
Çocuğunuzun doğduğu vakti hatırlayın, ne kadar kırılgan, ne kadar muhtaçtı değil mi? Yeme, boşalma, keşfetme ve ahenge döngüleri içinde muhtaçlıklarını lakin ağlayarak tabir edebilen, hayatta kalma savaşı veren bu küçük canlı size ahenk sağlama kapasitesinden mahrumdur. Lakin bebeğe bakım veren şahıslar onun muhtaçlıklarını anlayıp, yorumlayıp karşılayabildiklerinde yani ona ahenk sağlayabildiklerinde bebek sağlıklı bir halde gelişir. Kendinize nizamlı olarak ‘Çocuğumdan beklediklerim gerçekçi mi? Bu küçük, narin, mucize canlı benim beklenti ve isteklerime karşılık vermeye hazır mı?’ diye sorun.
Karşımızda çok zayıf bir ruhsal aygıt var, bir yetişkin olarak gün içerisinde işverenimizden, sevgilimizden, eşimizden, arkadaşımızdan gelecek en ufak olumsuz bir olay yahut konuşma bütün günümüzü etkilerken. Çocuğun anne ve babasından hiç kimsesi olmadığını düşünün. Tutunacak öteki bir kısmı yok. Anne ve babası.. Ağzımızdan çıkan kelamlar teğet geçmiyor ne yazık ki ,içimize giriyor..Dil inşaların en çok etkileyen irtibat ise çocuklarımızla konuşurken nedir bu tahammülsüzlük?
Annenin Kapsayıcı Fonksiyonu diye bir parantez açalım o halde
Anne çocuğunu kapsamalı.. Anne çocuğun öfkesini de, sevgisini de, mutsuzluğunu da kapsamalı.. İnsanoğlunun içinde her vakit âlâ ve makus vardır. Çocuğun içinde de her vakit âlâ ve makus vardır. Güzel olanı herkes benimser lakin berbat olunca? Çocuk için ve insanoğlu içinde hayattaki en kıymetli sorularından biride budur aslında beni makus yanlarımla da sever mi?
Berbat dışarı atılması gerekir yoksa olmaz makûs içeride duramaz..Öfke dışarıya atılmalı.. Çocuk öfkesini dışarı vurduğunda da anne çocuğun öfkesine karşılık öfke ile yanıt vermek yerine çocuğun öfkesini dönüştürüp düzgüne çevirmeli. Haydi bunu sahneleyelim..
Çocuk okuldan geldi canı sıkkın ağlıyor.. ‘’Yine ne oldu?’’ ‘’Neye ağlıyorsun sen?’’ ‘’Yine ne yaptın okulda?’’ .. ‘’Ne seni üzdü?’’ diyen yok ‘’Haklısın okuldayken benimde arkadaşlarımla tartışırdım senin için sıkıntı bir durum’’ diyen yok..
Çocuğun kardeşine olan öfkesi arttı..vurmaları başladı.. hiçbirşey yokken birden vurmaya onu sıkıştırmaya çalışıyor.. ‘’Ne istiyorsun kardeşinden?’’ ‘’Şimdi bende sana bir tane vurayımda vurmak neymiş anla!’’ ‘’Bıktım senden!’’ ‘’Çabuk odana git!’’
Artık buralarda çocuğun öfkesi kapsanmayı bırakın yatıştırılamadı bile. Çocuk o yüklü hissiyle baş başa kaldı. Sakinleşemedi bu duygusu farkında olmadan birçok davranış meseleleriyle geri gelecek. Çocuk öfkesini denetim etmeyi ve kendini sakinleştirmede zorlanmaya başlayacak zira annesi onun iç sesi olamadı onun yerine düşünüp o sahneyi canlandıramadı.
Pekala ne olsa daha hoş çözülürdü bu olaylar?
Anne çocuğuna ‘’odana git!’’ demek yerine elinden tutup onunla birlikte odasına gitmeli. Oturup bu mevzuyu konuşmalı. Odana git demek bir yandan ben seni sakinleştiremiyorum duvarla baş başa bırakmak çocuğu. Çocuk annesinin onu sakinleştirmesi yerine duvarla baş başa kaldı. Öfkesi tahminen katlanarak arttı tahminen depresif bir hal aldı. Ağlıyorum, kendimi üzgün hissediyorum ve arkadaşımı aradım.. Arkadaşım ‘’şu an ağlıyorsun konuşmayalım sonra sakinleşince orta ‘’ ben ne hissederim?’bir yetişkin olarak bile kendimi çok kıymetsiz hissedebilirim. Bunun anne baba tarafından çocuğa yapılması çok daha bedelsizce bir hissiyat..
Anne elinden tutup çocuğu odaya götürecek el ele birlikte..
‘’Nedir canını sıkan?.. Kardeşine vurduğunu gördüm.. Biz evvelce bu meskende sen ben ve babanla üç bireydik ve sana sormadan biri daha geldi kardeşin.. sana olan ilgimiz ister istemez azalmış olabilir.. Sen bu çocuğu tahminen bu konutta istemiyor olabilirsin ona öfkeleniyor da olabilirsin.. seni anlıyorum benimde kardeşim vardı insanın kardeşinin olması çok sıkıntı bir durum. Ona karşı öfkeli olabilirsin..ama vurmak yok…Vurmak yerine ne yapabiliriz sence?
Çocuk düşünür…’’Bilmem’’
Pekala anne çocuğun farkında olmadığı durumu tanımladı.. sahneyi ona anlattı ..duygusunu ona yansıttı..şimdi sıra bu zorlandığı duruma tahlil aramakta..anne çocuğun iç sesi olmalı..
‘’Şunu yapabilirmiyiz?…kardeşinin seni sinirlendirdiğinde yakınında ben varsam bana söyleyebilirsin.. kardeşinle bunu konuşabilirsin..yada fotoğraf defterine büyük büyük alevler ve çizimler yapabilirsin.. çok öfkelendiğinde odana girip yastığına vurabilirsin. Vurmak dışında öteki ne yapabiliriz sanki?
Diğer bir sahne ele alalım;
‘’Bu ortalar çok öfkeli olduğunu görüyorum birden masaya vurdun sonrasında bebeğini duvara fırlattın..acaba ben seninle bu ortalar gereğince vakit geçiremedim diye mi bu kızgınlığın?
Çocuk düşünür..
Baban oyun oynayamadın sanki babana mı kızdın ?
Anne çocuğa bu formda zorlandığı sahneyi tanımlayıp onu düşleyecek anne çocuk yerine o sahneyi düşleyecek ve birlikte tahlil yolları bulacak..
Hususun en başına dönersek.. bunları yapacak toleransı, gücü kendimizde bulamıyorsak..
Kendi öfkemizle baş edebilmek için çocuğumuza ağır bir reaksiyon vermeden evvel onun bebekliğini ne kadar kırılgan olduğunu, ve onula memnun bir anımızı gözümüzün önününde canlandırabiliriz. Bu beynimizi oksitosin ve dopamin ile doldurur.
Ve şu soruları kendimize sormakta yarar var..
Ne oldu da bu olay bana bu kadar dokundu?
Kendimi nasıl hissediyorum? Mutsuz, güçsüz, kırılgan, çaresiz .. Hayatımda beni gerilime sokan öbür neler var?
Çocuğumla yaşadığım bu kriz benim çocukluğumda yaşadığım rastgele bir duruma yakın mı? Bana ne anımsatıyor bu durum?
İçimde farkında olmadığım, yüzleşemediğim yaralı çocuk, etrafımda daima gezen çocukluğumun yansıması olabilir mi?
Yanlış olduğunu bildiğim halde ona bağırmaktan kendimi alıkoyamıyorum!
Evet, günümüzde anne babaların şuurlu ebeveynlik kapsamında , tuvalet eğitiminden uyku eğitimine kadar bir çok okunması önerilen kitaplar mevcut. Etrafınızda çocukla nasıl bağlantı kurulması hakkında birçok uzman ve tanıdık bireylerin görüşlerini ve söylediklerini uygularken zorlanmanız ve sakin bir ebeveyn olmanız hiç de kolay olmayabilir.
‘’Bende biliyorum çocuğa vurulmaması gerektiğini, bağırılmaması gerektiğini ancak yapamıyorum!’’
İki çocuk annesi olan Fransız Psikoterapist Isabelle Fillozat bu güç durumu kendi ömründe şöyle anlatmaktadır; ‘’ İki çocuk annesi olarak, büyük mutluluklar yaşadım, şartsız sevgiyi, sonsuz huzuru tattım. Onlara karşı çok öfke duyduğum, kendimi güçsüz ve umutsuz hissettiğim vakitler oldu. Büyük bir utançla söylüyorum ki, onları küçük düşürme, üzerlerinde hakimiyet kurma, ‘’onlara kelam sahibinin’’ kim olduğunu gösterme eğilimleri yaşadım, onları dövmek, pestillerini çıkarmak, her şeyi boş verip gitmek istedim. O denli çoşkular, tansiyonlar, hudut halleri yaşadım ki, onlarında doğumundan evvel bu türlü şeyler hissedeceğimi asla ve asla hayal edemezdim.’’
O halde gelin, bir psikanaliz kavramı olan Winnicot’un ‘’good enough parenting’’ terimine bakalım..
‘’Yeterince yeterli anne’’ olmak..
Eksiksiz Anne diye bir kavram yoktur! Gereğince güzel anne kavramı vardır. Pekala bu gereğince yeterli anne kavramı ne demek oluyor?
Gereğince yeterli anne bebeğin temel muhtaçlıklarını mümkün olan en kısa vakitte halledebilmesidir. Örneğin; bebek ağladığı an itibariyle onu sakinleştirmek, acıktığında karnını doyurmak, korktuğunda onu sakinleştirebilmek. Bebek anne karnında muazzam bir ömür döngüsündeydi. Ses, ısı, besin kaynaklarını anne ve tabiat eksiksiz formda karşılıyordu. Anne karnı onun için en sağlam alanıydı ve bebek doğdu.. Yeni bir ömür ..yeni bir hayat..ışık, ses, hekimler ve hastanedesin bebek!
Bebek her biçimde doğduğu andan itibaren annesine bağımlı zira anne beslemez ise bebek ölür. Salt bağımlı olduğu inançlı limanı sevgisine, ilgisine, beslenmesine muhtaçlığı olan annesi..
Artık şu soruyu sormalıyım..
Çocuğunuzun doğduğu vakti hatırlayın, ne kadar kırılgan, ne kadar muhtaçtı değil mi? Yeme, boşalma, keşfetme ve ahenge döngüleri içinde muhtaçlıklarını lakin ağlayarak tabir edebilen, hayatta kalma savaşı veren bu küçük canlı size ahenk sağlama kapasitesinden mahrumdur. Lakin bebeğe bakım veren şahıslar onun muhtaçlıklarını anlayıp, yorumlayıp karşılayabildiklerinde yani ona ahenk sağlayabildiklerinde bebek sağlıklı bir halde gelişir. Kendinize nizamlı olarak ‘Çocuğumdan beklediklerim gerçekçi mi? Bu küçük, narin, mucize canlı benim beklenti ve isteklerime karşılık vermeye hazır mı?’ diye sorun.
Karşımızda çok zayıf bir ruhsal aygıt var, bir yetişkin olarak gün içerisinde işverenimizden, sevgilimizden, eşimizden, arkadaşımızdan gelecek en ufak olumsuz bir olay yahut konuşma bütün günümüzü etkilerken. Çocuğun anne ve babasından hiç kimsesi olmadığını düşünün. Tutunacak öteki bir kısmı yok. Anne ve babası.. Ağzımızdan çıkan kelamlar teğet geçmiyor ne yazık ki ,içimize giriyor..Dil inşaların en çok etkileyen irtibat ise çocuklarımızla konuşurken nedir bu tahammülsüzlük?
Annenin Kapsayıcı Fonksiyonu diye bir parantez açalım o halde
Anne çocuğunu kapsamalı.. Anne çocuğun öfkesini de, sevgisini de, mutsuzluğunu da kapsamalı.. İnsanoğlunun içinde her vakit âlâ ve makus vardır. Çocuğun içinde de her vakit âlâ ve makus vardır. Güzel olanı herkes benimser lakin berbat olunca? Çocuk için ve insanoğlu içinde hayattaki en kıymetli sorularından biride budur aslında beni makus yanlarımla da sever mi?
Berbat dışarı atılması gerekir yoksa olmaz makûs içeride duramaz..Öfke dışarıya atılmalı.. Çocuk öfkesini dışarı vurduğunda da anne çocuğun öfkesine karşılık öfke ile yanıt vermek yerine çocuğun öfkesini dönüştürüp düzgüne çevirmeli. Haydi bunu sahneleyelim..
Çocuk okuldan geldi canı sıkkın ağlıyor.. ‘’Yine ne oldu?’’ ‘’Neye ağlıyorsun sen?’’ ‘’Yine ne yaptın okulda?’’ .. ‘’Ne seni üzdü?’’ diyen yok ‘’Haklısın okuldayken benimde arkadaşlarımla tartışırdım senin için sıkıntı bir durum’’ diyen yok..
Çocuğun kardeşine olan öfkesi arttı..vurmaları başladı.. hiçbirşey yokken birden vurmaya onu sıkıştırmaya çalışıyor.. ‘’Ne istiyorsun kardeşinden?’’ ‘’Şimdi bende sana bir tane vurayımda vurmak neymiş anla!’’ ‘’Bıktım senden!’’ ‘’Çabuk odana git!’’
Artık buralarda çocuğun öfkesi kapsanmayı bırakın yatıştırılamadı bile. Çocuk o yüklü hissiyle baş başa kaldı. Sakinleşemedi bu duygusu farkında olmadan birçok davranış meseleleriyle geri gelecek. Çocuk öfkesini denetim etmeyi ve kendini sakinleştirmede zorlanmaya başlayacak zira annesi onun iç sesi olamadı onun yerine düşünüp o sahneyi canlandıramadı.
Pekala ne olsa daha hoş çözülürdü bu olaylar?
Anne çocuğuna ‘’odana git!’’ demek yerine elinden tutup onunla birlikte odasına gitmeli. Oturup bu mevzuyu konuşmalı. Odana git demek bir yandan ben seni sakinleştiremiyorum duvarla baş başa bırakmak çocuğu. Çocuk annesinin onu sakinleştirmesi yerine duvarla baş başa kaldı. Öfkesi tahminen katlanarak arttı tahminen depresif bir hal aldı. Ağlıyorum, kendimi üzgün hissediyorum ve arkadaşımı aradım.. Arkadaşım ‘’şu an ağlıyorsun konuşmayalım sonra sakinleşince orta ‘’ ben ne hissederim?’bir yetişkin olarak bile kendimi çok kıymetsiz hissedebilirim. Bunun anne baba tarafından çocuğa yapılması çok daha bedelsizce bir hissiyat..
Anne elinden tutup çocuğu odaya götürecek el ele birlikte..
‘’Nedir canını sıkan?.. Kardeşine vurduğunu gördüm.. Biz evvelce bu meskende sen ben ve babanla üç bireydik ve sana sormadan biri daha geldi kardeşin.. sana olan ilgimiz ister istemez azalmış olabilir.. Sen bu çocuğu tahminen bu konutta istemiyor olabilirsin ona öfkeleniyor da olabilirsin.. seni anlıyorum benimde kardeşim vardı insanın kardeşinin olması çok sıkıntı bir durum. Ona karşı öfkeli olabilirsin..ama vurmak yok…Vurmak yerine ne yapabiliriz sence?
Çocuk düşünür…’’Bilmem’’
Pekala anne çocuğun farkında olmadığı durumu tanımladı.. sahneyi ona anlattı ..duygusunu ona yansıttı..şimdi sıra bu zorlandığı duruma tahlil aramakta..anne çocuğun iç sesi olmalı..
‘’Şunu yapabilirmiyiz?…kardeşinin seni sinirlendirdiğinde yakınında ben varsam bana söyleyebilirsin.. kardeşinle bunu konuşabilirsin..yada fotoğraf defterine büyük büyük alevler ve çizimler yapabilirsin.. çok öfkelendiğinde odana girip yastığına vurabilirsin. Vurmak dışında öteki ne yapabiliriz sanki?
Diğer bir sahne ele alalım;
‘’Bu ortalar çok öfkeli olduğunu görüyorum birden masaya vurdun sonrasında bebeğini duvara fırlattın..acaba ben seninle bu ortalar gereğince vakit geçiremedim diye mi bu kızgınlığın?
Çocuk düşünür..
Baban oyun oynayamadın sanki babana mı kızdın ?
Anne çocuğa bu formda zorlandığı sahneyi tanımlayıp onu düşleyecek anne çocuk yerine o sahneyi düşleyecek ve birlikte tahlil yolları bulacak..
Hususun en başına dönersek.. bunları yapacak toleransı, gücü kendimizde bulamıyorsak..
Kendi öfkemizle baş edebilmek için çocuğumuza ağır bir reaksiyon vermeden evvel onun bebekliğini ne kadar kırılgan olduğunu, ve onula memnun bir anımızı gözümüzün önününde canlandırabiliriz. Bu beynimizi oksitosin ve dopamin ile doldurur.
Ve şu soruları kendimize sormakta yarar var..
Ne oldu da bu olay bana bu kadar dokundu?
Kendimi nasıl hissediyorum? Mutsuz, güçsüz, kırılgan, çaresiz .. Hayatımda beni gerilime sokan öbür neler var?
Çocuğumla yaşadığım bu kriz benim çocukluğumda yaşadığım rastgele bir duruma yakın mı? Bana ne anımsatıyor bu durum?
İçimde farkında olmadığım, yüzleşemediğim yaralı çocuk, etrafımda daima gezen çocukluğumun yansıması olabilir mi?
