Türkiye ilaç kurumu kalp elektrosu denilen EKG de QT uzamasına neden olan ilaçların listesini yayımladı. Listede yok yok. Mahsusen antibiyoterapinin çok çokça kullanıldığı ve mikrobiyal rezistansın yüksek olduğu memleketimizde bu liste akılcı ilaç tasarrufu için bir fırsat olur diye beklemiştim. Ne yazık ki beklenen dağ fare doğurmuştur. İşte bu yüzden iş başa düştü deyip kamuoyunu haberlendirme gereği duyma muhtaçlığı hasıl olmuştur.
Ne yazık ki memleketimiz ilaca reçetesiz ulaşılabilen yerküredeki üç memleketten biridir. Reçetesiz alınan ilacın, kullanıldıktan sonra reçelendirme zorunluluğunun mahalle basıncıyla doktorlarına dayatıldığı tek devlettir. Hal bu türlü olunca tabipler; ilaç kartellerinin ve eczanelerin sekretaryası durumuna düşürülmeye çalışılmaktadır. O denli ki ilaç tanıtım çalışmalarını yürüten firmalar yüklerini eczaneler üzerine kaydırmışlardır. Hastanın ilaca erişim kolaylığı ismi altındaki yeni yetme ucube bir yaklaşımla; ilaç mümessili eczane münasebeti siyasi otorite tarafından ısrarla görmezden gelinmektedir. İşte bu “popülist” yaklaşım neticesinde “Hekim Sorumluluğu Bilinci’nin” ne demek olduğundan habersiz yığınlar doktorculuk oynamaya soyunmuşlardır.
İlaç yan tesirleri; öteden beri var olagelen ve sıkça tekrarlayan bir olgu olmasına karşın ne yazık ki düşsel algılarımızda nemelazımcılığa alıştırılmış topluluk tarafından normalleştirilmiştir. İlaca yaklaşımdaki bu fütursuzca pratikler neticesinde; ne ilaç yan tesir malumatları kayıt altına alınmış ne de kombine ilaç tatbiklerinin olduğu hastalarda ayrıntılı irdeleme çalışmaları yürütülebilmiştir. Söylentilerden öteye geçemeyen epey kabarık sayıda hurafe; halkın bilişsel havsalasının kıvrımlarına doldurulmuş, kanıta dayalı tıp olgusunun varlığına karşın ilmî hiyerarşi basınç altına alınmaya çalışılmıştır. Herkesin tabip olduğu bir toplulukta sair bir çıktının elde edilmesi de zati olabilirlilikten çok uzaktır.
Gelelim QT meselesine! EKG’de QT uzaması; genetik bozukluk, elektrolit dengesizliği ve sebebi bilinemeyen durumlarda görülebildiği üzere birtakım ilaçların yan tesirleri olarak da ortaya çıkmaktadır. Senkop yani bayılmaya neden olabilen QT uzaması; ani kardiyak ölümlere de yol açmaktadır. QT uzaması uzun vadede kalbin kan pompalama kapasitesini bozmakta ve kalp yetmezliğine de yer hazırlamaktadır.
Genetik ve sebebi bilinemeyen durumlara bağlı QT uzaması çok sık görülmemekle bir arada, elektrolit bozukluklarına ve ilaç tasarrufuna bağlı QT uzaması hiç de nadir bir durum değildir.
Hiçbir doktora danışılmadan kolaylıkla temin edilebilen antibiyotik kümelerinin neredeyse yarısı ( Eritromisin, klaritromisin, klindamisin, trimetoprim-sülfametoksazol, kinolon öbeklerinin derhal hepsi, flukonazol, ketokonazol ), son devirlerde yaygın olarak uyku bozukluklarında kullanılmaya başlanan antipisikotik ilaçların neredeyse tamamı ( Klorpromazin, haloperidol, droperidol, pimozid, tioridazin, sertindo, risperidon, ziprasidon, ketiapin ) ve yetişkin ile ileri yaş kümelerinde % 60’lara varan bir orantıda adeta peynir ekmek üzere kullanılmaya devam edilen antidepresan ilaçların çoğunluğu ( Desimipramin, nortriptilin, amitriptilin, doksepin, fluoksetin, pimozid, imipramin, sertralin ) QT uzamasına neden olmaktadır.
Bu ilaçların QT üzerine olan tesirleri; ara sıra görülen yan tesirlerden değildir. Laf konusu ilaçlar çabucak acilen her hastanın EKG’sinde bir ölçüde olsa QT uzaması yapmaktadır.
Daha da vahim olanı ise, laf konusu ilaçların bir çok hastada; polifarmasi yani çoklu ilaç tasarrufu formunda “akılcı ilaç kullanımı” desturu ile alay edercesine uygulanmasıdır.
İşte bu yüzden artık her hasta “kafa kâğıdı” taşır üzere cebinde bir de EKG taşımalı. Eczacılar dahil önüne gelen de doktorculuk oynamaktan vazgeçmelidir.
Aksi halde, “antibiyotik de öldürür!”
Ne yazık ki memleketimiz ilaca reçetesiz ulaşılabilen yerküredeki üç memleketten biridir. Reçetesiz alınan ilacın, kullanıldıktan sonra reçelendirme zorunluluğunun mahalle basıncıyla doktorlarına dayatıldığı tek devlettir. Hal bu türlü olunca tabipler; ilaç kartellerinin ve eczanelerin sekretaryası durumuna düşürülmeye çalışılmaktadır. O denli ki ilaç tanıtım çalışmalarını yürüten firmalar yüklerini eczaneler üzerine kaydırmışlardır. Hastanın ilaca erişim kolaylığı ismi altındaki yeni yetme ucube bir yaklaşımla; ilaç mümessili eczane münasebeti siyasi otorite tarafından ısrarla görmezden gelinmektedir. İşte bu “popülist” yaklaşım neticesinde “Hekim Sorumluluğu Bilinci’nin” ne demek olduğundan habersiz yığınlar doktorculuk oynamaya soyunmuşlardır.
İlaç yan tesirleri; öteden beri var olagelen ve sıkça tekrarlayan bir olgu olmasına karşın ne yazık ki düşsel algılarımızda nemelazımcılığa alıştırılmış topluluk tarafından normalleştirilmiştir. İlaca yaklaşımdaki bu fütursuzca pratikler neticesinde; ne ilaç yan tesir malumatları kayıt altına alınmış ne de kombine ilaç tatbiklerinin olduğu hastalarda ayrıntılı irdeleme çalışmaları yürütülebilmiştir. Söylentilerden öteye geçemeyen epey kabarık sayıda hurafe; halkın bilişsel havsalasının kıvrımlarına doldurulmuş, kanıta dayalı tıp olgusunun varlığına karşın ilmî hiyerarşi basınç altına alınmaya çalışılmıştır. Herkesin tabip olduğu bir toplulukta sair bir çıktının elde edilmesi de zati olabilirlilikten çok uzaktır.
Gelelim QT meselesine! EKG’de QT uzaması; genetik bozukluk, elektrolit dengesizliği ve sebebi bilinemeyen durumlarda görülebildiği üzere birtakım ilaçların yan tesirleri olarak da ortaya çıkmaktadır. Senkop yani bayılmaya neden olabilen QT uzaması; ani kardiyak ölümlere de yol açmaktadır. QT uzaması uzun vadede kalbin kan pompalama kapasitesini bozmakta ve kalp yetmezliğine de yer hazırlamaktadır.
Genetik ve sebebi bilinemeyen durumlara bağlı QT uzaması çok sık görülmemekle bir arada, elektrolit bozukluklarına ve ilaç tasarrufuna bağlı QT uzaması hiç de nadir bir durum değildir.
Hiçbir doktora danışılmadan kolaylıkla temin edilebilen antibiyotik kümelerinin neredeyse yarısı ( Eritromisin, klaritromisin, klindamisin, trimetoprim-sülfametoksazol, kinolon öbeklerinin derhal hepsi, flukonazol, ketokonazol ), son devirlerde yaygın olarak uyku bozukluklarında kullanılmaya başlanan antipisikotik ilaçların neredeyse tamamı ( Klorpromazin, haloperidol, droperidol, pimozid, tioridazin, sertindo, risperidon, ziprasidon, ketiapin ) ve yetişkin ile ileri yaş kümelerinde % 60’lara varan bir orantıda adeta peynir ekmek üzere kullanılmaya devam edilen antidepresan ilaçların çoğunluğu ( Desimipramin, nortriptilin, amitriptilin, doksepin, fluoksetin, pimozid, imipramin, sertralin ) QT uzamasına neden olmaktadır.
Bu ilaçların QT üzerine olan tesirleri; ara sıra görülen yan tesirlerden değildir. Laf konusu ilaçlar çabucak acilen her hastanın EKG’sinde bir ölçüde olsa QT uzaması yapmaktadır.
Daha da vahim olanı ise, laf konusu ilaçların bir çok hastada; polifarmasi yani çoklu ilaç tasarrufu formunda “akılcı ilaç kullanımı” desturu ile alay edercesine uygulanmasıdır.
İşte bu yüzden artık her hasta “kafa kâğıdı” taşır üzere cebinde bir de EKG taşımalı. Eczacılar dahil önüne gelen de doktorculuk oynamaktan vazgeçmelidir.
Aksi halde, “antibiyotik de öldürür!”