AORT DAMARI YIRTILMASI NEDİR?
Her gün belki yüksek tansiyon hastalarının ¼ ünde ölüm nedeni arasında olan aort damarı yırtılması (diseksiyon) ani ölüm nedeni olabileceği gibi habersiz yaşanabilir ve genel tarama testlerinde ortaya çıkabilir. Genellikle farkında olmadığımız bu saatli bombanın ne zaman patlayabileceğini bilmek zordur. Maalesef medyatik bir sanatçının başına gelen böyle üzücü bir olay sonucu bu zor ve ölümcül hastalığı öğrendik. Aslında yüksek tansiyonu olan, 50 yaş üzeri,sigara içen, kilolu her insanın mutlaka en az 2 yılda bir bilgisayarlı tomografik angiografi yaptırması veya en azından ekokardiyografi çektirmeleri gerekir. Çünkü bu yırtılma öncesi damarın genişlemesi haberci olabilir. Bu da yırtılma başlamadan ameliyat olmak demektir ve riski düşüktür.
AORT DAMARI YIRTILMASI NASIL OLUR?
Aort yırtılması iki şekilde olur. Aort denen ve kalpten çıkıp tüm vücuda kan taşıyan damarın duvarları arasında oluşan fakat damar dışına patlamayan yırtık ki bu durum acil ameliyat gerektirir. Bir diğeri şekli ise aort ana damarının duvarının tamamen patlayarak, kanın dışarı(göğüs içine, karın içine) çıkmasıdır. Bu durumda hastaneye dahi yetişilemez, ölüm ani olur. Bu nedenle çoğu zaman ölüm nedeni de bilinmez ve kalp krizi gibi değerlendirilir. Bunu ancak ön tetkiklerle fark edebiliriz ve patlamadan ameliyata alırız. Tabii ki güncel olan ve hastaneye yetişebilen tip birinci söylediğimiz yani aort damarının duvarları arası yırtık. Olay aslında yemek yerken boğaza takılan lokma gibi görünse de altta yatan gizli veya daha önce teşhis edilmiş yüksek tansiyon mutlaka mevcuttur. Yemek yerken yapılan öksürme neden değil, asıl neden boğaza takılan yabancı cismin yarattığı panik ve beraberinde tansiyonun çok yükselmesidir. Dolayısıyla olay tansiyonun yükselebileceği herhangi başka bir durumda da oluşabilirdi.
TEŞHİS İÇİN ZAMAN KAYBETMEMEK GEREK
Bu tip yırtıklarda çoğunlukla hastaneye yetişebilinir. Teşhis için zaman kaybetmemek çok önemlidir. Ameliyatın riski yırtığın yerine, büyüklüğüne göre artar. Özellikle aort damarı çıkışından şah damarını içine alan bölgeye gidiyorsa risk yüksektir hele ki karın içine böbrek damarlarını da içine alacak bölgeye kadar inerse ameliyatın riski en yüksek seviyededir. 45 yaş üstü, sigara içenler, yüksek tansiyon hastaları, şeker hastaları, kalp hastaları kontrol muayenelerini mutlaka yaptırmalılar.
Her gün belki yüksek tansiyon hastalarının ¼ ünde ölüm nedeni arasında olan aort damarı yırtılması (diseksiyon) ani ölüm nedeni olabileceği gibi habersiz yaşanabilir ve genel tarama testlerinde ortaya çıkabilir. Genellikle farkında olmadığımız bu saatli bombanın ne zaman patlayabileceğini bilmek zordur. Maalesef medyatik bir sanatçının başına gelen böyle üzücü bir olay sonucu bu zor ve ölümcül hastalığı öğrendik. Aslında yüksek tansiyonu olan, 50 yaş üzeri,sigara içen, kilolu her insanın mutlaka en az 2 yılda bir bilgisayarlı tomografik angiografi yaptırması veya en azından ekokardiyografi çektirmeleri gerekir. Çünkü bu yırtılma öncesi damarın genişlemesi haberci olabilir. Bu da yırtılma başlamadan ameliyat olmak demektir ve riski düşüktür.
AORT DAMARI YIRTILMASI NASIL OLUR?
Aort yırtılması iki şekilde olur. Aort denen ve kalpten çıkıp tüm vücuda kan taşıyan damarın duvarları arasında oluşan fakat damar dışına patlamayan yırtık ki bu durum acil ameliyat gerektirir. Bir diğeri şekli ise aort ana damarının duvarının tamamen patlayarak, kanın dışarı(göğüs içine, karın içine) çıkmasıdır. Bu durumda hastaneye dahi yetişilemez, ölüm ani olur. Bu nedenle çoğu zaman ölüm nedeni de bilinmez ve kalp krizi gibi değerlendirilir. Bunu ancak ön tetkiklerle fark edebiliriz ve patlamadan ameliyata alırız. Tabii ki güncel olan ve hastaneye yetişebilen tip birinci söylediğimiz yani aort damarının duvarları arası yırtık. Olay aslında yemek yerken boğaza takılan lokma gibi görünse de altta yatan gizli veya daha önce teşhis edilmiş yüksek tansiyon mutlaka mevcuttur. Yemek yerken yapılan öksürme neden değil, asıl neden boğaza takılan yabancı cismin yarattığı panik ve beraberinde tansiyonun çok yükselmesidir. Dolayısıyla olay tansiyonun yükselebileceği herhangi başka bir durumda da oluşabilirdi.
TEŞHİS İÇİN ZAMAN KAYBETMEMEK GEREK
Bu tip yırtıklarda çoğunlukla hastaneye yetişebilinir. Teşhis için zaman kaybetmemek çok önemlidir. Ameliyatın riski yırtığın yerine, büyüklüğüne göre artar. Özellikle aort damarı çıkışından şah damarını içine alan bölgeye gidiyorsa risk yüksektir hele ki karın içine böbrek damarlarını da içine alacak bölgeye kadar inerse ameliyatın riski en yüksek seviyededir. 45 yaş üstü, sigara içenler, yüksek tansiyon hastaları, şeker hastaları, kalp hastaları kontrol muayenelerini mutlaka yaptırmalılar.
