Gündelik hayatımızda, özellikle de sık sık insanlarla temas halinde olan, örneğin sıkça tokalaşması gerekenler için, ellerdeki aşırı terleme oldukça rahatsız edici bir durumdur Sadece tokalaşma anında değil gün içinde herhangi bir nesneye, kişiye dokunulduğunda da zor anlar yaşanmasına neden olabilir
Günlük hayatta daha rahat ve daha fazla öz güvene sahip olabilmek için el terlemesinin nedenlerinin ve çözüm yollarının öğrenilmesi önemli bir ayrıntıdır
Günümüz teknolojisi birçok noktada olduğu gibi aşırı terleme tedavisinde de farklı farklı çözümler sunmaktadır Ellerde terleme genellikle çocuk yaşlarda başlar Yaşla, zamanla birlikte azalması söz konusu değildir Öte yandan profesyonel yöntemlerle oldukça olumlu sonuçlar alındığı da bilinmektedir Bu yöntemlerin yanı sıra el terlemelerine karşı çeşitli doğal çözümler de önerildiğine rastlanabilir( ':wwwcedarssinaieduPatientsProgramsandServicesLungInstituteConditionsandTreatmentsPalmarHyperhidrosisaspx'1)
4Terlemek Neden Önemli?
Terleme, vücudun istemi dışında gerçekleşen, metabolizmaya özgü bir fonksiyondur Bu sistem vücudun tuz, su ve ısı dengesini sağlayan fizyolojik bir olay olarak kabul edilir
Yetişkin bir kişinin vücudunda 2 – 4 milyon arasında ter bezi bulunmaktadır Ortalama 3 milyonu kokusuz ve renksiz bir sıvı salgılayan ter bezlerinin geri kalanı daha koyu kıvamlı ve kokulu sıvı salgılayan ter bezleridir
Kokusuz ve berrak sıvı salgılayan ter bezleri genellikle ayak tabanında, ellerde ve yüz bölgesinde bulunurken daha ağır bir koku salgılayan ter bezleri koltuk altında ve genital bölgede yer alır Bakterilerin hızlı yayılma özelliği gösterdiği bölgeler de bu koltuk altı ve genital bölgelerdir( 'http:certificationacsmorgblog2024maythescienceofsweat'2)
Terlemenin İnsan Sağlığı İçin Önemi
İnsan vücudunda çevresel faktörler ve yiyeceklerin etkisiyle oluşan üre, tuz, ürik asit ve toksin içeren maddelerin atılması terleme yoluyla sağlanır Sağlıklı şekilde terlemek insan vücudunun sağlıklı kalması için önemlidir
Vücut, terleme yoluyla kendi ısı dengesinin kurar ve bu dengeyi korur Ter bezlerinin yaydığı sıvı yani ter, vücuttan atılma esnasında buharlaşır ve vücudun özellikle fazla sıcaklarda ısısını korumaya yardım eder Bu sayede cilt de nemli kalma özelliği korur( 'http:wwwwebmdcomskinproblemsandtreatmentsfeatureshowmuchsweatingistoomuch'3)
Terlemenin sağlığa faydalarına bakıldığında normal seviyelerdeki terlemeler son derece faydalı ve gerekli bir fonksiyondur
4Nasıl Terleriz?
Vücut ısısı çevresel sıcaklığın artmasına bağlı olarak ya da psikolojik nedenlerle artmaya başladığında otomatik olarak kan dolaşımı da hızlanır Kan dolaşımının artış göstermesiyle ter bezlerinin aktif olduğu vücudun üst katmanında sıcaklık akımı oluşur Deri üzerindeki ter, sıcaklık artsa bile buharlaşarak vücudu soğutmaya, bu yolla tekrar eski ısısına döndürmeye çalışır( 'http:wwwsweathelporgenhomeunderstandinghyperhidrosishtml'4)
4Ellerde Aşırı Terlemenin Nedenleri
Ellerde aşırı terlemenin tıp dilindeki adı ‘palmar hiperhidrozis‘tir Genellikle herhangi bir hastalıktan kaynaklanmadığı ve psikolojik nedenlere bağlı olduğu görülür Sempatik sinir sisteminin fazla aktif olmasından kaynaklanır Öte yandan ellerdeki terlemenin fiziksel nedenleri de yok değildir
Kişinin duygu durumuyla ilgili bir terlemeyle fiziksel rahatsızlıklardan kaynaklı bir terlemeyi birbirinden ayırmak için terlemenin özelliği takip edilmelidir Örneğin aşırı terleme sadece ellerde sorun halindeyse ve erken yaşlardan beri yaşanan bir problemse, büyük olasılıkla terleme bu kişinin heyecan, korku ya da stres durumuyla tetiklenen bir sorundur
Ellerde terleme geçmişten beri süregelen bir şikayet değilse ve yeni yeni ortaya çıkıyorsa ya da aşırı terleme ellerle birlikte vücudun diğer bölümlerinde de sorun haline gelmişse, o zaman altta yatan bir hastalıktan kaynaklı olabilir( 'http:wwwaafporgafp20040301p1121html'5)
Psikolojik Nedenler
Ellerde görülen aşırı terlemenin ana nedeni her zaman bilinemeyebilir Çoğu kez terleme ailede vardır, yani kalıtsaldır Bazı kişilerde ise terleme heyecan ve stresle tetiklenir Özellikle aşırı heyecanlı, paniğe yatkın kişilerin yaşadığı ani ruh değişiklikleri ellerde terlemelere neden olabilir
Ellerde, yüz bölgesinde ve koltuk altında meydana gelen terlemenin nedenleri arasında, beklenmedik anda gelen mutlu bir haber ya da sınav heyecanı gibi yoğun bir heyecan sayılabilir Tüm bunlara karşın ellerin aşırı terlemesi psikolojik rahatsızlık sınıfında değildir( 'http:wwwncbinlmnihgovpmcarticlesPMC2344132'6)
Tiroit Bezlerinin Fazla Çalışması
Tiroit bezlerinin fazla çalışması guatr sorununu ortaya çıkarmaktadır Normalden fazla çalışan tiroit bezleri vücutta gerginliğe neden olduğundan sinirlilik haliyle beraber aşırı el ve ayak terlemesi, uyku bozuklukları, dikkat yetersizliği gibi olumsuzlukları görülebilir
Fazla Kilolar
Fazla kilolu olmak hayatın birçok alanında kişiyi zora sokabilir Bu olumsuzluklardan biri de ellerde terleme şeklinde kendini hissettirir Fazla kilo vücut ısısının artmasına neden olacağı için vücut bu ısıyı aşağı çekmek için terleme yoluna gidecektir Bu nedenle de kilolu kişiler her zaman diğerlerine göre daha fazla terlemektedir
Şeker Hastalığı
Her şeker hastasında görülmemekle birlikte ani avuç içi terlemeleri ve bir şeyler yeme isteği birlikte ortaya çıkıyorsa bu durumda şeker hastalığının etkilerinden söz etmek mümkündür Kan şekerinin ani şekilde düşmesi vücudun dengelerini alt üst eder, bu durum ise avuç içlerinde aşırı terlemeye neden olur Diyabet ilaçları da yine aşırı terlemeye yol açabilir
Bunların dışında kalp, akciğer rahatsızlıkları, menopoz, antidepresanlar ya da tansiyon ilaçları gibi ilaçlar da aşırı terlemeye neden olabilir( 'http:wwwwebmdcomskinproblemsandtreatmentshyperhidrosiscauses11?page 2'7)
4 4El Terlemesinde Tedavi Yöntemleri
Topikal Ter Önleyiciler
Ter önleyici ürünler genellikle haftada bir ya da iki kez yatmadan önce uygulanır ve uygulamadan sonra gece boyunca elen takılması gerekir Özellikle alüminyum klorür içeren ürünler daha etkili olacaktır ancak bu ürünler ciltte tahrişe neden olabilir( 'http:wwwhealthharvardedustayinghealthywhattodoaboutexcessivesweating'8)
İyontoforez Yöntemi
Bu yöntem ellere ve ayaklara suyun içinde düşük voltaj elektrik veren tıbbi bir cihaz yardımıyla yapılmaktadır Neredeyse 50 yılı aşkın bir süredir uygulanmaktadır Tedavi tek sefer uygulama şeklinde olmayıp kişinin vücudunun verdiği tepkiye göre değişiklik göstermektedir 5 ila 10 seans arasında değişen bir sürede ellerde görülen aşırı terlemede ciddi bir azalma gözlemlenir Seanslar 20 – 40 dakika aralığında sürmektedir Bu yöntemin başarı oranının % 80 – 90 seviyelerinde olduğu belirtilmiştir
Özellikle el ve ayaklardaki terlemeyi önlemenin risksiz yöntemi olarak iyontoforez yöntemi sıkça tercih edilmektedir Bilinen önemli bir yan etkisi yoktur Ancak kalp hastalarına, epilepsi hastalarına ve hamilelere önerilmez( ':wwwaadorgdermatologyatozdiseasesandtreatmentsehhyperhidrosishyperhidrosisdiagnosisandtreatment'9)
Botoks (Botox)
Botoks iğneleri ile yapılan bu tedavi yönteminin ellerdeki aşırı terlemede % 80 – 90 oranında olumlu yönde etkili olduğu belirtilmiştir Cildin hemen altına enjekte edilen ve kısaca botoks denilen tıbbi protein, terleme bezlerini harekete geçiren bir kimyasalı bloke eder ve böylelikle terlemeyi önler
Ancak ellere uygulanan botoks tedavisinde bu çözüm uzun ömürlü değildir ve 6 – 10 ayda bir tekrarlanması gerekebilir Ayrıca yöntem ellerde geçici olarak ağrıya ve güçsüzlüğe neden olabilir( 'http:wwwsweathelporgenhyperhidrosistreatmentsbotoxhtml'10)
ETS Operasyonu
Günlük hayatta daha rahat ve daha fazla öz güvene sahip olabilmek için el terlemesinin nedenlerinin ve çözüm yollarının öğrenilmesi önemli bir ayrıntıdır
Günümüz teknolojisi birçok noktada olduğu gibi aşırı terleme tedavisinde de farklı farklı çözümler sunmaktadır Ellerde terleme genellikle çocuk yaşlarda başlar Yaşla, zamanla birlikte azalması söz konusu değildir Öte yandan profesyonel yöntemlerle oldukça olumlu sonuçlar alındığı da bilinmektedir Bu yöntemlerin yanı sıra el terlemelerine karşı çeşitli doğal çözümler de önerildiğine rastlanabilir( ':wwwcedarssinaieduPatientsProgramsandServicesLungInstituteConditionsandTreatmentsPalmarHyperhidrosisaspx'1)
4Terlemek Neden Önemli?
Terleme, vücudun istemi dışında gerçekleşen, metabolizmaya özgü bir fonksiyondur Bu sistem vücudun tuz, su ve ısı dengesini sağlayan fizyolojik bir olay olarak kabul edilir
Yetişkin bir kişinin vücudunda 2 – 4 milyon arasında ter bezi bulunmaktadır Ortalama 3 milyonu kokusuz ve renksiz bir sıvı salgılayan ter bezlerinin geri kalanı daha koyu kıvamlı ve kokulu sıvı salgılayan ter bezleridir
Kokusuz ve berrak sıvı salgılayan ter bezleri genellikle ayak tabanında, ellerde ve yüz bölgesinde bulunurken daha ağır bir koku salgılayan ter bezleri koltuk altında ve genital bölgede yer alır Bakterilerin hızlı yayılma özelliği gösterdiği bölgeler de bu koltuk altı ve genital bölgelerdir( 'http:certificationacsmorgblog2024maythescienceofsweat'2)
Terlemenin İnsan Sağlığı İçin Önemi
İnsan vücudunda çevresel faktörler ve yiyeceklerin etkisiyle oluşan üre, tuz, ürik asit ve toksin içeren maddelerin atılması terleme yoluyla sağlanır Sağlıklı şekilde terlemek insan vücudunun sağlıklı kalması için önemlidir
Vücut, terleme yoluyla kendi ısı dengesinin kurar ve bu dengeyi korur Ter bezlerinin yaydığı sıvı yani ter, vücuttan atılma esnasında buharlaşır ve vücudun özellikle fazla sıcaklarda ısısını korumaya yardım eder Bu sayede cilt de nemli kalma özelliği korur( 'http:wwwwebmdcomskinproblemsandtreatmentsfeatureshowmuchsweatingistoomuch'3)
Terlemenin sağlığa faydalarına bakıldığında normal seviyelerdeki terlemeler son derece faydalı ve gerekli bir fonksiyondur
4Nasıl Terleriz?
Vücut ısısı çevresel sıcaklığın artmasına bağlı olarak ya da psikolojik nedenlerle artmaya başladığında otomatik olarak kan dolaşımı da hızlanır Kan dolaşımının artış göstermesiyle ter bezlerinin aktif olduğu vücudun üst katmanında sıcaklık akımı oluşur Deri üzerindeki ter, sıcaklık artsa bile buharlaşarak vücudu soğutmaya, bu yolla tekrar eski ısısına döndürmeye çalışır( 'http:wwwsweathelporgenhomeunderstandinghyperhidrosishtml'4)
4Ellerde Aşırı Terlemenin Nedenleri
Ellerde aşırı terlemenin tıp dilindeki adı ‘palmar hiperhidrozis‘tir Genellikle herhangi bir hastalıktan kaynaklanmadığı ve psikolojik nedenlere bağlı olduğu görülür Sempatik sinir sisteminin fazla aktif olmasından kaynaklanır Öte yandan ellerdeki terlemenin fiziksel nedenleri de yok değildir
Kişinin duygu durumuyla ilgili bir terlemeyle fiziksel rahatsızlıklardan kaynaklı bir terlemeyi birbirinden ayırmak için terlemenin özelliği takip edilmelidir Örneğin aşırı terleme sadece ellerde sorun halindeyse ve erken yaşlardan beri yaşanan bir problemse, büyük olasılıkla terleme bu kişinin heyecan, korku ya da stres durumuyla tetiklenen bir sorundur
Ellerde terleme geçmişten beri süregelen bir şikayet değilse ve yeni yeni ortaya çıkıyorsa ya da aşırı terleme ellerle birlikte vücudun diğer bölümlerinde de sorun haline gelmişse, o zaman altta yatan bir hastalıktan kaynaklı olabilir( 'http:wwwaafporgafp20040301p1121html'5)
Psikolojik Nedenler
Ellerde görülen aşırı terlemenin ana nedeni her zaman bilinemeyebilir Çoğu kez terleme ailede vardır, yani kalıtsaldır Bazı kişilerde ise terleme heyecan ve stresle tetiklenir Özellikle aşırı heyecanlı, paniğe yatkın kişilerin yaşadığı ani ruh değişiklikleri ellerde terlemelere neden olabilir
Ellerde, yüz bölgesinde ve koltuk altında meydana gelen terlemenin nedenleri arasında, beklenmedik anda gelen mutlu bir haber ya da sınav heyecanı gibi yoğun bir heyecan sayılabilir Tüm bunlara karşın ellerin aşırı terlemesi psikolojik rahatsızlık sınıfında değildir( 'http:wwwncbinlmnihgovpmcarticlesPMC2344132'6)
Tiroit Bezlerinin Fazla Çalışması
Tiroit bezlerinin fazla çalışması guatr sorununu ortaya çıkarmaktadır Normalden fazla çalışan tiroit bezleri vücutta gerginliğe neden olduğundan sinirlilik haliyle beraber aşırı el ve ayak terlemesi, uyku bozuklukları, dikkat yetersizliği gibi olumsuzlukları görülebilir
Fazla Kilolar
Fazla kilolu olmak hayatın birçok alanında kişiyi zora sokabilir Bu olumsuzluklardan biri de ellerde terleme şeklinde kendini hissettirir Fazla kilo vücut ısısının artmasına neden olacağı için vücut bu ısıyı aşağı çekmek için terleme yoluna gidecektir Bu nedenle de kilolu kişiler her zaman diğerlerine göre daha fazla terlemektedir
Şeker Hastalığı
Her şeker hastasında görülmemekle birlikte ani avuç içi terlemeleri ve bir şeyler yeme isteği birlikte ortaya çıkıyorsa bu durumda şeker hastalığının etkilerinden söz etmek mümkündür Kan şekerinin ani şekilde düşmesi vücudun dengelerini alt üst eder, bu durum ise avuç içlerinde aşırı terlemeye neden olur Diyabet ilaçları da yine aşırı terlemeye yol açabilir
Bunların dışında kalp, akciğer rahatsızlıkları, menopoz, antidepresanlar ya da tansiyon ilaçları gibi ilaçlar da aşırı terlemeye neden olabilir( 'http:wwwwebmdcomskinproblemsandtreatmentshyperhidrosiscauses11?page 2'7)
4 4El Terlemesinde Tedavi Yöntemleri
Topikal Ter Önleyiciler
Ter önleyici ürünler genellikle haftada bir ya da iki kez yatmadan önce uygulanır ve uygulamadan sonra gece boyunca elen takılması gerekir Özellikle alüminyum klorür içeren ürünler daha etkili olacaktır ancak bu ürünler ciltte tahrişe neden olabilir( 'http:wwwhealthharvardedustayinghealthywhattodoaboutexcessivesweating'8)
İyontoforez Yöntemi
Bu yöntem ellere ve ayaklara suyun içinde düşük voltaj elektrik veren tıbbi bir cihaz yardımıyla yapılmaktadır Neredeyse 50 yılı aşkın bir süredir uygulanmaktadır Tedavi tek sefer uygulama şeklinde olmayıp kişinin vücudunun verdiği tepkiye göre değişiklik göstermektedir 5 ila 10 seans arasında değişen bir sürede ellerde görülen aşırı terlemede ciddi bir azalma gözlemlenir Seanslar 20 – 40 dakika aralığında sürmektedir Bu yöntemin başarı oranının % 80 – 90 seviyelerinde olduğu belirtilmiştir
Özellikle el ve ayaklardaki terlemeyi önlemenin risksiz yöntemi olarak iyontoforez yöntemi sıkça tercih edilmektedir Bilinen önemli bir yan etkisi yoktur Ancak kalp hastalarına, epilepsi hastalarına ve hamilelere önerilmez( ':wwwaadorgdermatologyatozdiseasesandtreatmentsehhyperhidrosishyperhidrosisdiagnosisandtreatment'9)
Botoks (Botox)
Botoks iğneleri ile yapılan bu tedavi yönteminin ellerdeki aşırı terlemede % 80 – 90 oranında olumlu yönde etkili olduğu belirtilmiştir Cildin hemen altına enjekte edilen ve kısaca botoks denilen tıbbi protein, terleme bezlerini harekete geçiren bir kimyasalı bloke eder ve böylelikle terlemeyi önler
Ancak ellere uygulanan botoks tedavisinde bu çözüm uzun ömürlü değildir ve 6 – 10 ayda bir tekrarlanması gerekebilir Ayrıca yöntem ellerde geçici olarak ağrıya ve güçsüzlüğe neden olabilir( 'http:wwwsweathelporgenhyperhidrosistreatmentsbotoxhtml'10)
ETS Operasyonu