Aslında Evladınızın Nesi Var?
Içtimaî, akademik, fizikî yahut ruhsal yerlerden birinde veya birkaçında dertler yaşayan evladınızın meselelerinin temelinde; aslında yerküreyi sizin algıladığınız kadar kolay algılayamaması ya da uyaranları gerçek ve mealli bir halde yorumlayamaması olduğunu hiç düşündünüz mü?
Yerküreyi nasıl algıladığımıza, algıladığımız bu malumatları nasıl kullanacağımıza ve kullanırken nasıl davranacağımıza duyu bütünleme sürecimiz ahir karar veririz.
Duyu bütünleme;
Muhitten gelen uyaranların duyusal organlarımız tarafından algılanması
Merkezi hudut sisteminde bu malumatların işlemlenmesi
Bu haberlere münasebetli bir yanıtın oluşturulması
Bu yanıtın (fiziksel, içtimaî, akademik ya da ruhsal cevap) harekete geçirilmesi
aşamalarının tamamıdır.
Bu sebeple duyu bütünleme fizikî, çevre, ruhsal ve akademik gelişimin en kıymetli kesimidir.
Fizikî bir aktivite ile sonuçlanan duyu bütünleme
sürecine ilişkin aşağıda verilen örneklerden yola çıkarak,
emsal halde evladınızın, duyu bütünleme sürecinde bir sorun olduğunda;
vermesi gereken duygusal, muhabereye yönelik ya da öğrenme ile ilgili olan bir
karşılığı da ayarlamakta sorun yaşıyor olabileceğini unutmayınız.
Duyu bütünleme süreci5 basamaktan oluşmaktadır
Örneğin fiziksel-motor gelişimin duyusal bütünleme sürecinde;
Duyusal Kayıt: ‘Kolum bir konuma dokunuyor’
Konumlama ve dikkat: ‘Dokunduğum nokta çok sıcak’
Tahlil: ‘ Kolum yanabilir’
Karşılığın tertibi: ‘ Kolumu çekmem gerekir’
Karşılığın uygulanması: Kolunu çeker
halinde sıralanır.
Rastgele bir aktiviteyi gerçekleştirecek evlat; ne, nerede, nekadar uzakta, ne süratte, ne yanda,
sabit mi, hareketli mi üzere soruların karşılığını bilmek zorundadır. Bu dertlerin rastgele birini
cevaplamasına beis olacak duyu bütünleme bozukluğu evladın aktiviteyi gerçekleştirmesini
mahzurlar ya da zorlaştırır.
Örneğin; evladınıza ‘’Çoraplarını giy ‘’ dediğinizde onun bunu yapmakta zorlanması size anlaşılmaz geliyor olabilir. Aslında sizin için yapması çok kolay olan bir aksiyon onun için ne kadar karmaşık bir bakalım;
Evladınızın bu isteğinizi mahalline getirmek için;
Dikkatini size vermesi ve söylediğiniz şeyi duyması,
Etrafta olan biten şeylerden dikkatini ayırması,
Ondan ne istediğinizi akıllıca anlaması,
Odada, çok sayıdaki obje yahut eşya içinden çorapları ayırt ederekgörmesi,
Onları giymeye nasıl başlayacağıyla ilgini plan yapması,
Vücudunun konumunu ayarlaması,
Gerçek devranda kasılıp gevşemeler yaparak çoraba uzanması,
Çorabı tutabilmek için parmaklarını düzgün kullanması
Gücünü düzgün ayarlayıp çok sıkı ya da çok gevşek tutmaması,
Ellerinin içindeki çorabı ve çorap giydirilen ayağını yeterli hissetmesi,
Motor planlama yaparak sahih bir halde çorabını giymesi
gerekiyor .
Bunlar ona ne yapması gerektiğini sizin söylediğiniz durumlarda dimağında gerçekleşmesi gereken süreçlerden yalnızca bir kısmı. Pekala ya siz ona yalnızca birazdan birlikte dışarı çıkacağınızı söyleseydiniz ve ne yapması gerektiğini onun bulmasını bekleseydiniz?İşte bu onun için çok daha karmaşık bir hal alabilirdi.
Evet lakin neden?
Neden evladınız çok zeki olduğu halde mektepte sırada oturmaktan hoşlanmıyor?
Neden arkadaşlarıyla muhabere kurmakta zorlanıyor?
Neden kalem tutmayı yazı yazmayı hiç sevmiyor?
Neden duygusal buhranlar yaşıyor?
Neden çok ağır hareket ediyor?
Neden ondan kolay bir şey istediğinizde bile yapmak istemiyor?
Neden bir işi yaparken çok daha ziyade güç harcayarak çabuk yoruluyor?
Neden ağzına mütemadi bir şeyleri sokuyor?
Neden daima elinde bir oyuncak ya da farklı bir cisim tutmak istiyor?
Neden söylediklerinizi hiç anlamamış üzere görünüyor?
Ellerini gözlerinin önünde tutup sallıyor,sürekli el çırpıyor,kendi etrafında dönüyor?
Neden duyduğu sözleri daima tekrar ediyor?
Neden herşeye çarpıp duruyor?
Ya da neden mütemadi konutun içinde koşup duruyor?
Duyu bütünleme süreci bazen çevresel koşullar ya da genetik faktörlerden ötürü hakikat ve olması gerektiği sistemde işlemediğinde ‘duyu bütünleme bozukluğu’ olarak isimlendirilen durum ortaya çıkmaktadır.
Duyu Bütünleme Bozukluğu ;
Sıradan olarak algılanması gereken duyusal uyaranlara sıradanın üzerinde ya da olağanın altında yanıt vermek yahut duyusal uyaran arayışı içinde olmakla gözlemlenen duyusal modülasyon meselesi,
Duyusal uyaranları ayırt etme sorunu olarak gözlemlenen duyusal diskriminasyon sorunu,
Ve duyusal meselelerden kaynaklananfiziksel-motor planlama ve uyum meseleleriolarak gözlemlenebilirler.
Bu sorunları daha âlâ anlamak için kendinizi düşünebilirsiniz
Kimi kumaşlara dokunmaktan rahatsız oluyor musunuz?
Yükseğe çıktığınızda başınız dönüyor ve aşağıya bakmakta zorlanıyor musunuz?
Yemek yerkenekmeğin sert kısmını ya da münhasıran içini mi tercih ediyorsunuz?
Yüksek sese tahammül edemiyor musunuz?
Daima masa başında oturup çalışmak mahalline hareketli bir işi tercih mi ediyorsunuz?
Öfkelendiğinizde sonradan pişman olduğunuz sözler-davranışlar mı sergiliyorsunuz?
Kalabalık ortamlarda bir öbekle muhabere kurmak alanına, ikili bağları mi tercih ediyorsunuz?
Bir işi planlamak yahut planı hayata geçirmekte zorlanıyor musunuz?
Umumiyetle karar vermekte problem yaşıyor, diğerlerinden fikir alarak mı hareket ediyorsunuz?
Bir hadise planladığınız formda gerçekleşmeyip bir aksilik olduğunda yeni duruma adapte olmakta zorlanıyor musunuz?
Otomobil ya da deniz yolculuklarında mideniz bulanıyor mu?
Çıplak ayakla konuma basmaktansa çoraplı ya da terlikli olmayı mı tercih ediyorsunuz?
Lunaparklardan hiç haz etmeyenlerden misiniz?
Kalabalık ya da dağınık ortamlarda dikkatinizi toplamakta zorlanıyor musunuz?
Olağan duyusal süreçte; kişi kendi vücudundan ve etraftan gelen ikazları yanlışsız bir halde algılar ve münâsib bir davranış ya da motor hareket açığa çıkarır. Yani duyusal modülasyon, diskriminasyon ve motor planlamayla uyum aşamalarında rastgele bir tıkanma yaşanmaz.
Lakin biz yetişkinlerin günlük hayatımıza, kıymetsiz üzere görünen bu küçük rahatsızlıklarla yansıyan duyusal bütünleme meselelerini, bazen evlatlarımız bizim kadar kolay atlatamayabiliyorlar. Bu aşamada duyu bütünleme terapisi, hayatlarına büsbütün oyunlarla süslenmiş ve sefalı hale getirilmiş şahsi prosedürlerle girerek meselelerine tahlil oluyor.
Içtimaî, akademik, fizikî yahut ruhsal yerlerden birinde veya birkaçında dertler yaşayan evladınızın meselelerinin temelinde; aslında yerküreyi sizin algıladığınız kadar kolay algılayamaması ya da uyaranları gerçek ve mealli bir halde yorumlayamaması olduğunu hiç düşündünüz mü?
Yerküreyi nasıl algıladığımıza, algıladığımız bu malumatları nasıl kullanacağımıza ve kullanırken nasıl davranacağımıza duyu bütünleme sürecimiz ahir karar veririz.
Duyu bütünleme;
Muhitten gelen uyaranların duyusal organlarımız tarafından algılanması
Merkezi hudut sisteminde bu malumatların işlemlenmesi
Bu haberlere münasebetli bir yanıtın oluşturulması
Bu yanıtın (fiziksel, içtimaî, akademik ya da ruhsal cevap) harekete geçirilmesi
aşamalarının tamamıdır.
Bu sebeple duyu bütünleme fizikî, çevre, ruhsal ve akademik gelişimin en kıymetli kesimidir.
Fizikî bir aktivite ile sonuçlanan duyu bütünleme
sürecine ilişkin aşağıda verilen örneklerden yola çıkarak,
emsal halde evladınızın, duyu bütünleme sürecinde bir sorun olduğunda;
vermesi gereken duygusal, muhabereye yönelik ya da öğrenme ile ilgili olan bir
karşılığı da ayarlamakta sorun yaşıyor olabileceğini unutmayınız.
Duyu bütünleme süreci5 basamaktan oluşmaktadır
Örneğin fiziksel-motor gelişimin duyusal bütünleme sürecinde;
Duyusal Kayıt: ‘Kolum bir konuma dokunuyor’
Konumlama ve dikkat: ‘Dokunduğum nokta çok sıcak’
Tahlil: ‘ Kolum yanabilir’
Karşılığın tertibi: ‘ Kolumu çekmem gerekir’
Karşılığın uygulanması: Kolunu çeker
halinde sıralanır.
Rastgele bir aktiviteyi gerçekleştirecek evlat; ne, nerede, nekadar uzakta, ne süratte, ne yanda,
sabit mi, hareketli mi üzere soruların karşılığını bilmek zorundadır. Bu dertlerin rastgele birini
cevaplamasına beis olacak duyu bütünleme bozukluğu evladın aktiviteyi gerçekleştirmesini
mahzurlar ya da zorlaştırır.
Örneğin; evladınıza ‘’Çoraplarını giy ‘’ dediğinizde onun bunu yapmakta zorlanması size anlaşılmaz geliyor olabilir. Aslında sizin için yapması çok kolay olan bir aksiyon onun için ne kadar karmaşık bir bakalım;
Evladınızın bu isteğinizi mahalline getirmek için;
Dikkatini size vermesi ve söylediğiniz şeyi duyması,
Etrafta olan biten şeylerden dikkatini ayırması,
Ondan ne istediğinizi akıllıca anlaması,
Odada, çok sayıdaki obje yahut eşya içinden çorapları ayırt ederekgörmesi,
Onları giymeye nasıl başlayacağıyla ilgini plan yapması,
Vücudunun konumunu ayarlaması,
Gerçek devranda kasılıp gevşemeler yaparak çoraba uzanması,
Çorabı tutabilmek için parmaklarını düzgün kullanması
Gücünü düzgün ayarlayıp çok sıkı ya da çok gevşek tutmaması,
Ellerinin içindeki çorabı ve çorap giydirilen ayağını yeterli hissetmesi,
Motor planlama yaparak sahih bir halde çorabını giymesi
gerekiyor .
Bunlar ona ne yapması gerektiğini sizin söylediğiniz durumlarda dimağında gerçekleşmesi gereken süreçlerden yalnızca bir kısmı. Pekala ya siz ona yalnızca birazdan birlikte dışarı çıkacağınızı söyleseydiniz ve ne yapması gerektiğini onun bulmasını bekleseydiniz?İşte bu onun için çok daha karmaşık bir hal alabilirdi.
Evet lakin neden?
Neden evladınız çok zeki olduğu halde mektepte sırada oturmaktan hoşlanmıyor?
Neden arkadaşlarıyla muhabere kurmakta zorlanıyor?
Neden kalem tutmayı yazı yazmayı hiç sevmiyor?
Neden duygusal buhranlar yaşıyor?
Neden çok ağır hareket ediyor?
Neden ondan kolay bir şey istediğinizde bile yapmak istemiyor?
Neden bir işi yaparken çok daha ziyade güç harcayarak çabuk yoruluyor?
Neden ağzına mütemadi bir şeyleri sokuyor?
Neden daima elinde bir oyuncak ya da farklı bir cisim tutmak istiyor?
Neden söylediklerinizi hiç anlamamış üzere görünüyor?
Ellerini gözlerinin önünde tutup sallıyor,sürekli el çırpıyor,kendi etrafında dönüyor?
Neden duyduğu sözleri daima tekrar ediyor?
Neden herşeye çarpıp duruyor?
Ya da neden mütemadi konutun içinde koşup duruyor?
Duyu bütünleme süreci bazen çevresel koşullar ya da genetik faktörlerden ötürü hakikat ve olması gerektiği sistemde işlemediğinde ‘duyu bütünleme bozukluğu’ olarak isimlendirilen durum ortaya çıkmaktadır.
Duyu Bütünleme Bozukluğu ;
Sıradan olarak algılanması gereken duyusal uyaranlara sıradanın üzerinde ya da olağanın altında yanıt vermek yahut duyusal uyaran arayışı içinde olmakla gözlemlenen duyusal modülasyon meselesi,
Duyusal uyaranları ayırt etme sorunu olarak gözlemlenen duyusal diskriminasyon sorunu,
Ve duyusal meselelerden kaynaklananfiziksel-motor planlama ve uyum meseleleriolarak gözlemlenebilirler.
Bu sorunları daha âlâ anlamak için kendinizi düşünebilirsiniz
Kimi kumaşlara dokunmaktan rahatsız oluyor musunuz?
Yükseğe çıktığınızda başınız dönüyor ve aşağıya bakmakta zorlanıyor musunuz?
Yemek yerkenekmeğin sert kısmını ya da münhasıran içini mi tercih ediyorsunuz?
Yüksek sese tahammül edemiyor musunuz?
Daima masa başında oturup çalışmak mahalline hareketli bir işi tercih mi ediyorsunuz?
Öfkelendiğinizde sonradan pişman olduğunuz sözler-davranışlar mı sergiliyorsunuz?
Kalabalık ortamlarda bir öbekle muhabere kurmak alanına, ikili bağları mi tercih ediyorsunuz?
Bir işi planlamak yahut planı hayata geçirmekte zorlanıyor musunuz?
Umumiyetle karar vermekte problem yaşıyor, diğerlerinden fikir alarak mı hareket ediyorsunuz?
Bir hadise planladığınız formda gerçekleşmeyip bir aksilik olduğunda yeni duruma adapte olmakta zorlanıyor musunuz?
Otomobil ya da deniz yolculuklarında mideniz bulanıyor mu?
Çıplak ayakla konuma basmaktansa çoraplı ya da terlikli olmayı mı tercih ediyorsunuz?
Lunaparklardan hiç haz etmeyenlerden misiniz?
Kalabalık ya da dağınık ortamlarda dikkatinizi toplamakta zorlanıyor musunuz?
Olağan duyusal süreçte; kişi kendi vücudundan ve etraftan gelen ikazları yanlışsız bir halde algılar ve münâsib bir davranış ya da motor hareket açığa çıkarır. Yani duyusal modülasyon, diskriminasyon ve motor planlamayla uyum aşamalarında rastgele bir tıkanma yaşanmaz.
Lakin biz yetişkinlerin günlük hayatımıza, kıymetsiz üzere görünen bu küçük rahatsızlıklarla yansıyan duyusal bütünleme meselelerini, bazen evlatlarımız bizim kadar kolay atlatamayabiliyorlar. Bu aşamada duyu bütünleme terapisi, hayatlarına büsbütün oyunlarla süslenmiş ve sefalı hale getirilmiş şahsi prosedürlerle girerek meselelerine tahlil oluyor.