~~Ataksi yürüme, oturma üzere istemli hareketlerde bozukluk olmasıdır. En olağan tabiri ile dengesizliğe ataksi diyoruz. Lakin kimi farklılıkları mevcuttur. Beyincik ve beyinciğe bağlı had yollarının etkilenmesinde, omurilik hastalıklarında, ayaklarda his kayıplarında, sonu ve dimağı ilgilendiren hastalık durumlarında gelişebilir. Serebellar ataksi beyincik kaynaklı olan ataksi, hafiften ağıra kadar değişen dengesizlik, geniş tabanlı sarhoşvari bir yürüyüş ile karakterizedir. Her an düşecekmiş üzere olduğundan ayaklarını taraftan kaldırmadan sürüyerek yürürler. Dengesizlik ani duruş ve dönüşlerde daha barizleşir. Hasta ayakları bitişik, ayakta durmakta güçlük çekerler. Bu hastalarda sıklıkla sakarlık kelam hususudur. Beceri gerektiren işlerde zorluk yaşanır.
Ataxinin en sık nedenleri ilaç zehirlenmeleri, suçiçeği üzere enfeksiyonları izleyen beyincik tutulumları ve beyin-beyincik tümörleridir. Enfeksiyon ile alakalı ataksi nedenleri içinde çocuklarda en sık görülen akut serebellar ataksidir. Viral ve gayri enfeksiyonlardan (suçiceği, kabakulak, parvovirus, Epstein-Barr virüs) sonra 1-3 hafta içinde gelişir. Umumiyetle 1-4 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Aniden başlar. Hafif yahut ağır kademede olabilir. Ağır olsa dahi bilinç açıktır. Başlangıçta kusma olabilir, ense sertliği ve ateş yoktur. Gövde ve ekstremitelerde (kollarda ve bacaklarda) ataksi, dizartri (konuşma bozukluğu) ve hastaların yarısında gözlerde istemsiz haraket (nistagmus) gözlenir. Akut serebellar ataksi birkaç günde resen düzelmeye başlar, birden fazla hengam 3-4 haftada güzelleşir. Bazen hafif noktada olmak üzere 2-5 ay devam edebilir. Çok azında davranış ve konuşma bozukluğu, hareketlerde bozukluk (koordinasyon bozukluğu) kalabilir.
Dengesizlik bir dimağ tümörünün birinci bulgusu olabilir. Dimağ ve beyincik tümörlerinde ataksi yavaş yavaş başlayarak giderek artar. Baş içi basıncının artması neticesinde bulantı, kusma, çift görme, gözlerde şaşılık ve bilinç değişiklikleri görülebilir. Mektepte çok başarılı olan bir evladın başarısı giderek gerileyebilir. Birtakım evlatlar yürüyemez hale gelebilir.
İlaç zehirlenmeleri de ataksi nedenidir. Yeşil reçete kimi ilaçların zehirlenmelerinde çabucak ortaya çıkar. Çoklukla hanede bu ilaçları kullanan birileri vardır. Bazande misafirlikte yaramazlık yapan evlat kimse görmeden içebilir. Bu durumun özelliği bir anda başlayan ataksidir. İlacın tesirlerine bağlı farklı bulgularda (aşırı entegrasyona, bilinç değişiklikleri, anlamsız konuşma) görülebilir. Bu nedenle hanede bilhassa yeşil reçete ve vesair tüm ilaçlar evlatların ulaşamayacağı alanlara konulmalıdır. Zehirlenme durumunda derhal acile başvurulmalı ve mide yıkaması pratiği yapılmalıdır.
Memleketimizde ataksinin öbür bir nedeni de Guillain-Barre Sendromu denilen hastalıktır. GBS diye kısaltılarak söz edilen bu hastalık bir felç durumudur. GBS umumiyetle geçirilen bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu izleyen günlerde bazan tıpkı devranda gelişir. Hastalık hafif bir dengesizlik, yürüme bozukluğu ile başlayarak ayaklardan yukarıya yanlışsız ilerler. Ağır hastalarda tüm vücut etkilenebilir. Bazan teneffüs cihazı muhtaçlığı olabilir. Tedavi ile hastalarda çoğunlukla güzelleşme olur.
Birtakım genetik hastalıklarda beyincik erimesine neden olarak ataxiye neden olabilir. En güç hastalar bunlardır. Ekseriyetle bir tedavisi yoktur. Hastalık giderek ilerleyerek yürüme fonksiyonu bile etkilenebilir. Ataksi telenjektazi denilen illette istikrar bozukluğu ile hastalık başlar. İleri yaşlarda gözün beyazındaki damarlarda artış olur. İmmün sistem etkilenerek sık enfeksiyon görülür. Beyincik giderek erir. Kimi hastalarda nöbetler görülebilir. SCA denilen spinoserebellar ataksi marazı 1den 15’lere kadar klasifiye edilmiş vesair bir genetik ataksi nedenidir. Bu hastaların kaderi giderek yürüme bozukluğudur. İlerleyen hastalar spastik hastalar üzere olurlar. Ahir hastalar kaybedilir.
Çocuklarda ataksi çok kıymetli bir bulgudur. Hele hele ani başlayan bir ataxi çok önemli bir illetin belirtisi olabilir. Bu nedenle bir evlatta dengesizlik fark edildiği anda evlat nöroloji eksperine acil olarak başvurmalıdır.
Ataxinin en sık nedenleri ilaç zehirlenmeleri, suçiçeği üzere enfeksiyonları izleyen beyincik tutulumları ve beyin-beyincik tümörleridir. Enfeksiyon ile alakalı ataksi nedenleri içinde çocuklarda en sık görülen akut serebellar ataksidir. Viral ve gayri enfeksiyonlardan (suçiceği, kabakulak, parvovirus, Epstein-Barr virüs) sonra 1-3 hafta içinde gelişir. Umumiyetle 1-4 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Aniden başlar. Hafif yahut ağır kademede olabilir. Ağır olsa dahi bilinç açıktır. Başlangıçta kusma olabilir, ense sertliği ve ateş yoktur. Gövde ve ekstremitelerde (kollarda ve bacaklarda) ataksi, dizartri (konuşma bozukluğu) ve hastaların yarısında gözlerde istemsiz haraket (nistagmus) gözlenir. Akut serebellar ataksi birkaç günde resen düzelmeye başlar, birden fazla hengam 3-4 haftada güzelleşir. Bazen hafif noktada olmak üzere 2-5 ay devam edebilir. Çok azında davranış ve konuşma bozukluğu, hareketlerde bozukluk (koordinasyon bozukluğu) kalabilir.
Dengesizlik bir dimağ tümörünün birinci bulgusu olabilir. Dimağ ve beyincik tümörlerinde ataksi yavaş yavaş başlayarak giderek artar. Baş içi basıncının artması neticesinde bulantı, kusma, çift görme, gözlerde şaşılık ve bilinç değişiklikleri görülebilir. Mektepte çok başarılı olan bir evladın başarısı giderek gerileyebilir. Birtakım evlatlar yürüyemez hale gelebilir.
İlaç zehirlenmeleri de ataksi nedenidir. Yeşil reçete kimi ilaçların zehirlenmelerinde çabucak ortaya çıkar. Çoklukla hanede bu ilaçları kullanan birileri vardır. Bazande misafirlikte yaramazlık yapan evlat kimse görmeden içebilir. Bu durumun özelliği bir anda başlayan ataksidir. İlacın tesirlerine bağlı farklı bulgularda (aşırı entegrasyona, bilinç değişiklikleri, anlamsız konuşma) görülebilir. Bu nedenle hanede bilhassa yeşil reçete ve vesair tüm ilaçlar evlatların ulaşamayacağı alanlara konulmalıdır. Zehirlenme durumunda derhal acile başvurulmalı ve mide yıkaması pratiği yapılmalıdır.
Memleketimizde ataksinin öbür bir nedeni de Guillain-Barre Sendromu denilen hastalıktır. GBS diye kısaltılarak söz edilen bu hastalık bir felç durumudur. GBS umumiyetle geçirilen bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu izleyen günlerde bazan tıpkı devranda gelişir. Hastalık hafif bir dengesizlik, yürüme bozukluğu ile başlayarak ayaklardan yukarıya yanlışsız ilerler. Ağır hastalarda tüm vücut etkilenebilir. Bazan teneffüs cihazı muhtaçlığı olabilir. Tedavi ile hastalarda çoğunlukla güzelleşme olur.
Birtakım genetik hastalıklarda beyincik erimesine neden olarak ataxiye neden olabilir. En güç hastalar bunlardır. Ekseriyetle bir tedavisi yoktur. Hastalık giderek ilerleyerek yürüme fonksiyonu bile etkilenebilir. Ataksi telenjektazi denilen illette istikrar bozukluğu ile hastalık başlar. İleri yaşlarda gözün beyazındaki damarlarda artış olur. İmmün sistem etkilenerek sık enfeksiyon görülür. Beyincik giderek erir. Kimi hastalarda nöbetler görülebilir. SCA denilen spinoserebellar ataksi marazı 1den 15’lere kadar klasifiye edilmiş vesair bir genetik ataksi nedenidir. Bu hastaların kaderi giderek yürüme bozukluğudur. İlerleyen hastalar spastik hastalar üzere olurlar. Ahir hastalar kaybedilir.
Çocuklarda ataksi çok kıymetli bir bulgudur. Hele hele ani başlayan bir ataxi çok önemli bir illetin belirtisi olabilir. Bu nedenle bir evlatta dengesizlik fark edildiği anda evlat nöroloji eksperine acil olarak başvurmalıdır.