ATATURK'UN ASKERÎ HAYATI
Şam'da 5 Ordu'nun emrinde kaldığı uc yıl icinde Suriye'nin hemen her yerini gorevle dolaşmış, memleket idaresindeki aksaklıkları, ordunun eğitim ve oğretimindeki eksiklikleri daha da yakından gormuştu Mustafa Kemal, burada 1906 yılı Ekim ayı icinde guvendiği bazı arkadaşlarıyla gizli olarak Vatan ve Hurriyet Cemiyetini kurdu Bu arkadaşlarıyla beraber Beyrut, Yafa ve Kudus'te de kurdukları cemiyeti genişletti Bir ara gizli olarak Mısır ve Yunanistan yoluyla Selanik'e gecerek burada da Vatan ve Hurriyet Cemiyetinin bir şubesini actı ve tekrar Şam'a dondu Şam'dan ayrılması hukUmetce duyuldu ise de amirleri kendisini koruduğundan bir ceza yoluna gidilmedi Bir sure daha Şam'da kaldı Bu sıralarda 20 Haziran 1907 tarihinde Kolağası (kıdemli yuzbaşı) oldu ve Şam'daki Ordunun Kurmay Başkanlı'ğında bir goreve getirildi
Mustafa Kemal, 13 Ekim 1907'de merkezi Manastır'da bulunan 3 Ordu Karargahına atandı Bu Karargahın Selanik'teki şubesinde calışmak uzere Selanik'e geldi Bu sıralarda Selanik'teki Vatan ve Hurriyet Cemiyetiuyelerini de icine almış olan ittihat ve Terakki Cemiyetifaaliyet halinde idi Mustafa Kemal de Selanik'e gelişini takiben bu cemiyete dahil olarak hizmet gormeye başladı Memleketin istibdat idaresinden kurtarılması, yapılacak yenilikler onun da temel duşuncesiydi Selanik'e gelişini takiben kısa bir sure sonra 22 Haziran 1908 de UskupSelanik arasındaki demiryolu mufettişliği de 3 Ordu Karargahındaki gorevine ek olarak kendisine verildi Bu esnada Rumeli'de buyuk faaliyet gosteren İttihat ve Terakki CemiyetiAbdulhamit'i,1876 Anayasasını yeniden yururluğe koymaya ve kapatılan Meclisi Mebusan'ı tekrar toplantıya cağırmaya zorlamaktadır Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin bu girişimleri adım adım II Meşrutiyetin ilanına uzandı
23 Temmuz 1908 tarihinde İkinci Meşrutiyet ilan edildiği zaman Mustafa Kemal, Kolağası rutbesiyle Selanik'te askeri gorevini surdurmekte, bir yandan da İttihat ve Terakki Cemiyetiicinde calışarak İstanbul'daki siyasi gelişmeleri yakından izlemektedir O, II Meşrutiyet gibi buyuk bir inkılabı takiben yapılanları kafi gormuyor; bu fırsattan yararlanılarak memlekette daha buyuk ve daha koklu değişikliklerin gercekleştirilmesi gereğine inanıyordu Fakat kendisinin goruşleri İttihat ve Terakki Cemiyeti ileri gelenlerinin goruş ve duşuncelerine uymadı Buna rağmen fikirleriyle zamanın soz sahibi kişilerini uyarmaktan da cekinmiyordu
II Meşrutiyet'in ilanı uzerinden henuz bir sene gecmemişti ki İstanbul'da 13 Nisan 1909'da bu harekete karşı, gerici cevrelerce desteklenen buyuk bir isyan gelişti Mustafa Kemal, 31 Mart Vak'ası olarak bilinen bu isyanı bastırmak uzere Rumeli de oluşturulan Hareket Ordusu'nun Kurmay Başkanlığı'na getirildi ve bu ordu ile 19 Nisan 1909 tarihinde İstanbul'a geldi Hareket Ordusu'nun gerek yolda gerekse İstanbul'daki sevk ve idaresinde Kurmay Başkanı olarak onemli hizmetler gordu Hareket Ordusu'nun İstanbul'a girdiği gun halka hitaben yayımlanan beyannameyi kendisi yazmıştı Hareket Ordusu'nun duruma hakim oluşundan sonra Abdulhamit tahttan indirildi, yerine Sultan Reşat getirildi Mustafa Kemal, bu gerici olayın bastırılmasından sonra İstanbul'da cok kalmayarak 16 Mayıs 1909'da tekrar Selanik'e dondu Bu sıralarda Selanik ve cevresinde yapılan manevralarda, tatbikatlarda duşunce ve goruşlerini cesaretle savunuyor; bu ise bazı ustlerinin dikkatini cekerken bazılarının da tahammulsuzluğune sebep oluyordu Kendisi, bir yandan da askeri eğitim konuları uzerinde telif ve tercume eserler hazırlıyordu
O, II Meşrutiyet'i takiben Ordu'nun İttihat ve Terakki Cemiyetiile sıkı alakasının ve siyasete karışmasının tehlikelerini sezinlemeye başlamış, bu goruşlerini 22 Eylul 1909'da Selanik'te toplanan İttihat ve Terakki BUyuk Kongresinde acıkca dile getirmişti Fakat Cemiyetin onde gelenleri onun bu goruşlerini paylaşmadılar Mustafa Kemal de kendisini Cemiyetten uzak tutarak doğrudan doğruya askeri vazifesine verdi İttihat ve Terakki Cemiyetiile anlaşmazlığı ve aralarının acılması boyle başladı
Mustafa Kemal, Selanik'teki gorevini başarı ile yuruturken 1910 yılı Eylul ayında askeri manevraları izleme amacıyla Fransa'ya gonderildi Burada Fransız Ordusunu ve komutanlarını yakından tanıdı Selanik'e donuşunden kısa sure sonra 1911 Mart'ında Arnavutluk'ta bir isyan cıktı Bu isyanı bastırmak uzere duzenlenen harekatta Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın yanında gorev aldı
Mustafa Kemal, 15 Ocak 1911'de 3 Ordu Karargahındaki gorevinden alınarak evvela 5 Kolordu Karargahında, daha sonra yine Selanik'te bulunan 38 Piyade Alayı'nda gorevlendirildi Bu atamadan amac, kendisine kıta hizmeti gordurerek onu başarısızlığa suruklemek; bu suretle şevk ve hevesini bir olcude kırmak idi Ama O, bu gorevde de buyuk başarılar gosterdi; eskiden olduğu gibi yine kumandanlarının, arkadaşlarının sevgi ve saygısını kazandı Selanik garnizonundaki subaylar gittikce onun etrafında toplanıyorlardı Bu durum 3 Ordu Mufettişliğinin hoşuna gitmedi O'nu Selanik'teki vazifesinden ayırarak 27 Eylul 1911 tarihinde İstanbul'da Genelkurmay Başkanlığında bir goreve tayin ettiler Mustafa Kemal bu atama uzerine İstanbul'a gelerek bir sure Genelkurmay Başkanlığı'nda calıştı
5 Ekim 1911'de İtalyanlar Trablusgarp'a hucum ederek istila hareketlerine başlamışlardı Mustafa Kemal, bu bolgede gorev almak uzere 15 Ekim 1911'de İstanbul'dan ayrıldı Trablusgarp'a gelişini takiben bir sure Tobruk ve Derne Bolgelerinde gonullu mahalli kuvvetlerin başında bulundu
12 Mart 1912 de Derne Komutanlığına getirildi Bu sıralarda 27 Kasim 1911 tarihinde binbaşılığa terfi etti
Şam'da 5 Ordu'nun emrinde kaldığı uc yıl icinde Suriye'nin hemen her yerini gorevle dolaşmış, memleket idaresindeki aksaklıkları, ordunun eğitim ve oğretimindeki eksiklikleri daha da yakından gormuştu Mustafa Kemal, burada 1906 yılı Ekim ayı icinde guvendiği bazı arkadaşlarıyla gizli olarak Vatan ve Hurriyet Cemiyetini kurdu Bu arkadaşlarıyla beraber Beyrut, Yafa ve Kudus'te de kurdukları cemiyeti genişletti Bir ara gizli olarak Mısır ve Yunanistan yoluyla Selanik'e gecerek burada da Vatan ve Hurriyet Cemiyetinin bir şubesini actı ve tekrar Şam'a dondu Şam'dan ayrılması hukUmetce duyuldu ise de amirleri kendisini koruduğundan bir ceza yoluna gidilmedi Bir sure daha Şam'da kaldı Bu sıralarda 20 Haziran 1907 tarihinde Kolağası (kıdemli yuzbaşı) oldu ve Şam'daki Ordunun Kurmay Başkanlı'ğında bir goreve getirildi
Mustafa Kemal, 13 Ekim 1907'de merkezi Manastır'da bulunan 3 Ordu Karargahına atandı Bu Karargahın Selanik'teki şubesinde calışmak uzere Selanik'e geldi Bu sıralarda Selanik'teki Vatan ve Hurriyet Cemiyetiuyelerini de icine almış olan ittihat ve Terakki Cemiyetifaaliyet halinde idi Mustafa Kemal de Selanik'e gelişini takiben bu cemiyete dahil olarak hizmet gormeye başladı Memleketin istibdat idaresinden kurtarılması, yapılacak yenilikler onun da temel duşuncesiydi Selanik'e gelişini takiben kısa bir sure sonra 22 Haziran 1908 de UskupSelanik arasındaki demiryolu mufettişliği de 3 Ordu Karargahındaki gorevine ek olarak kendisine verildi Bu esnada Rumeli'de buyuk faaliyet gosteren İttihat ve Terakki CemiyetiAbdulhamit'i,1876 Anayasasını yeniden yururluğe koymaya ve kapatılan Meclisi Mebusan'ı tekrar toplantıya cağırmaya zorlamaktadır Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin bu girişimleri adım adım II Meşrutiyetin ilanına uzandı
23 Temmuz 1908 tarihinde İkinci Meşrutiyet ilan edildiği zaman Mustafa Kemal, Kolağası rutbesiyle Selanik'te askeri gorevini surdurmekte, bir yandan da İttihat ve Terakki Cemiyetiicinde calışarak İstanbul'daki siyasi gelişmeleri yakından izlemektedir O, II Meşrutiyet gibi buyuk bir inkılabı takiben yapılanları kafi gormuyor; bu fırsattan yararlanılarak memlekette daha buyuk ve daha koklu değişikliklerin gercekleştirilmesi gereğine inanıyordu Fakat kendisinin goruşleri İttihat ve Terakki Cemiyeti ileri gelenlerinin goruş ve duşuncelerine uymadı Buna rağmen fikirleriyle zamanın soz sahibi kişilerini uyarmaktan da cekinmiyordu
II Meşrutiyet'in ilanı uzerinden henuz bir sene gecmemişti ki İstanbul'da 13 Nisan 1909'da bu harekete karşı, gerici cevrelerce desteklenen buyuk bir isyan gelişti Mustafa Kemal, 31 Mart Vak'ası olarak bilinen bu isyanı bastırmak uzere Rumeli de oluşturulan Hareket Ordusu'nun Kurmay Başkanlığı'na getirildi ve bu ordu ile 19 Nisan 1909 tarihinde İstanbul'a geldi Hareket Ordusu'nun gerek yolda gerekse İstanbul'daki sevk ve idaresinde Kurmay Başkanı olarak onemli hizmetler gordu Hareket Ordusu'nun İstanbul'a girdiği gun halka hitaben yayımlanan beyannameyi kendisi yazmıştı Hareket Ordusu'nun duruma hakim oluşundan sonra Abdulhamit tahttan indirildi, yerine Sultan Reşat getirildi Mustafa Kemal, bu gerici olayın bastırılmasından sonra İstanbul'da cok kalmayarak 16 Mayıs 1909'da tekrar Selanik'e dondu Bu sıralarda Selanik ve cevresinde yapılan manevralarda, tatbikatlarda duşunce ve goruşlerini cesaretle savunuyor; bu ise bazı ustlerinin dikkatini cekerken bazılarının da tahammulsuzluğune sebep oluyordu Kendisi, bir yandan da askeri eğitim konuları uzerinde telif ve tercume eserler hazırlıyordu
O, II Meşrutiyet'i takiben Ordu'nun İttihat ve Terakki Cemiyetiile sıkı alakasının ve siyasete karışmasının tehlikelerini sezinlemeye başlamış, bu goruşlerini 22 Eylul 1909'da Selanik'te toplanan İttihat ve Terakki BUyuk Kongresinde acıkca dile getirmişti Fakat Cemiyetin onde gelenleri onun bu goruşlerini paylaşmadılar Mustafa Kemal de kendisini Cemiyetten uzak tutarak doğrudan doğruya askeri vazifesine verdi İttihat ve Terakki Cemiyetiile anlaşmazlığı ve aralarının acılması boyle başladı
Mustafa Kemal, Selanik'teki gorevini başarı ile yuruturken 1910 yılı Eylul ayında askeri manevraları izleme amacıyla Fransa'ya gonderildi Burada Fransız Ordusunu ve komutanlarını yakından tanıdı Selanik'e donuşunden kısa sure sonra 1911 Mart'ında Arnavutluk'ta bir isyan cıktı Bu isyanı bastırmak uzere duzenlenen harekatta Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın yanında gorev aldı
Mustafa Kemal, 15 Ocak 1911'de 3 Ordu Karargahındaki gorevinden alınarak evvela 5 Kolordu Karargahında, daha sonra yine Selanik'te bulunan 38 Piyade Alayı'nda gorevlendirildi Bu atamadan amac, kendisine kıta hizmeti gordurerek onu başarısızlığa suruklemek; bu suretle şevk ve hevesini bir olcude kırmak idi Ama O, bu gorevde de buyuk başarılar gosterdi; eskiden olduğu gibi yine kumandanlarının, arkadaşlarının sevgi ve saygısını kazandı Selanik garnizonundaki subaylar gittikce onun etrafında toplanıyorlardı Bu durum 3 Ordu Mufettişliğinin hoşuna gitmedi O'nu Selanik'teki vazifesinden ayırarak 27 Eylul 1911 tarihinde İstanbul'da Genelkurmay Başkanlığında bir goreve tayin ettiler Mustafa Kemal bu atama uzerine İstanbul'a gelerek bir sure Genelkurmay Başkanlığı'nda calıştı
5 Ekim 1911'de İtalyanlar Trablusgarp'a hucum ederek istila hareketlerine başlamışlardı Mustafa Kemal, bu bolgede gorev almak uzere 15 Ekim 1911'de İstanbul'dan ayrıldı Trablusgarp'a gelişini takiben bir sure Tobruk ve Derne Bolgelerinde gonullu mahalli kuvvetlerin başında bulundu
12 Mart 1912 de Derne Komutanlığına getirildi Bu sıralarda 27 Kasim 1911 tarihinde binbaşılığa terfi etti