Ataturk'un Meclisteki ilk Konuşması
Muhterem Milletvekilleri;
Bugun icinde bulunduğumuz vaziyeti, Meclisi alinizin nazarında tamamiyle tecilli ettirebilmek iin bazı beyanatta bulunmak istiyorum Vukubulacak maruzatım bir kac devreye ayrılabilir Birincisi, Mutereke'den Erzurum Kongresi'ne kadar gecen zaman zarfındaki ahvele dairdir İkincisi, Erzurum Kongresin'den 16 Mart tarihine kadar, yani İstanbul'un duşmanlar tarafından işgal edildiği gune kadar; ucuncu safhası da 16 marttan bu dakikaya kadar olan ahvale dair olacaktır
Maruzatım bir takım vesaike mustenittir ki musaade buyururlarsa o vesaiki icip ettikce burada okuyacağım Yalnız birinci safhaya ait olacak maruzatım belki biraz şahsi olacaktır Fakat vaziyeti tamamiyle tenvir edebilmek icin ondan bahsetmeyi luzum goruyorum
Malumu alileridir ki Ahmet İzzet Paşa hukumeti miliyetler esasına mustenit adilane bir sulha nail olmak emeliyle muterekeye talip oldu İstiklal uğrunda namus ve şahametle doguşen milletimiz 30 Teşrinievevlet 1334 tarihinde imza olunan muterekaname ahkamı bir tarafa bırakıldı Gun gectikce artan bir şiddetle, hukukı saltanat haysiyeti hukumet, izzeti nefsi millimiz tadiyata uğradı Heyeti itilafiyeden gordukleri tevvik ve fiili himaye sayesinde taabi osmaniyeden olan anasırı gayri muslime her yerde kustahane tecavize başladılar Meclisi Mebusan'ın feshi, kuvvetini milletten almayan hukumetimerkeziyenin sık sık değişmesi ve halkın vicdanından doğan milli birlik uğrundaki teşebbusatın maalesef ihtirasatı siyasiyeye kurban edilmesi yuzunden aleme karşı mevcudiyeti milliyemiz ihsas edilemedi
Ecnebi kuvvetlerinin işgali altında inleyen payitahtımızda kan ağlayan bilumum erbabı hamiyet, munevveranı millet ve din ve devlete hizmetleri mesbuk zevatı aliye,makamı hilafet ve saltanatın ve istiklali millinin bu hatarnak vaziyeten kurtarılması ancak vicdaenı miliden doğan birliğin azmu iradeine muftekir bulunduğuna iman getirdiler Fakat İstanbul'un tahti tazyikve muhasarada bulunan muhittinde icabatı hamiyeti ifaya maddeten imkan kalmamıştır İşte bu bırada idi ki Anadolu'ya mulki ve askeri hususatla muvazzaf olmak uzere ordu mufettişliğine tayin edildim Bu teveccuhu din ve millete hizmet etmek icin en buyur bir mazhariyeti ilahiye addeyledim
Vicdanı millinin iradei aliyesine tabi olarak mileti mustakil, vatanımızı masum gorunceye kadar calışmak ahdiyle 16 Mayıs 1335 gunu Dersaadet'I terk eyledim Samsun'da işe başladım
İlk duşunduğum, memleketimizde aşayişinistikrarına kendi vasaitimiz ile muktedir bulunduğumzu gormek oldu Esasen Canik livasının vaziyeti hususiyesi de bu bapta en seri davranmayı mustelzim bulunmakta idi Filhakika Rumların hakimiyetini ve İslam unsurunun esaretini istihdaf eden ve Atina ve Dersaneadet komiteleri tarafından idare olunan Pontus hukumeti amali, Karadeniz sahili ile kısmen Amasya ve Tokat'ın şimal kazalarında mukim Osmanlı Rumlarının hayalhanelerini cılgınca burumuştu İttihaz olunan tedabir sayesinde muvaffakıyetli netayic istihsal edildi Fakat ittihaz olunan tedabir ve muvaffakıyet, yalnız Pontus havalisine ait ve mevzii idi Halbuki hergin haksızlıklarını arttıran İtilaf Devletlerine mevcudiyeti milliyetimizi siyaseten isbat etmek ve fiili tecavuzler karşısında milletin inamus ve istiklalini bilfiil mudafaa etmek pek muhimdi Esasen şarkta ve garpta henem memleketimizin her tarafında mudafaa ve muhafazai hakuki millet ve memleket icin cemiyetler teşkil edilmişti Bu cemiyetler duşmanların esaret boyunduruğuna girmemek kastiyle milli vicdanın azim ve iradesindendoğmuş yegane tetkilat idi Bu sıralarda idi ki, mumum belediye riyasetlerine, Dersaadet'te İngiliz Muhipler Cemiyeti teşekkul ettiği ve her tarafta bu Cemiyete iştirak ile İngiltere muzaheretinin talep edilmesi luzumu hakkında Sait Molla imzasıyla bir telgraf geldi Bu meselede Hukumetin alakasının derecesini anlamak icin sadrazam olan Ferit Paşa'dan keyfiyeti istilam ettim Hic bir cevap alamadım Kendisinin eşhası mechule tarafından boyle gayrı muttarit ve muhtelif siyasi maceralara teveccuhundeki teşebbusatın azim fekaletlere sebep olacağını takdir eden milet Sait Molla'nın tebliğine havalei sem'I itibar etmedi Binlerce tecavuz ve haksızlılar altında inleyen ve İzmir vakayı feciası karşısında kan ağlayan millet, hukumeti merkeziye ve İtilaf Devletleri mumessillerinden ağlayarak istimdat ve istidayı hak ederken,muteaddit beledeyi riyasetleri ve bircok Mudafaai Hukuki Milliye cemiyetleri mariftiyle aldığım telgrafnamelerde hakkımda itimat beyan olunarak benden bu hususta hizmet ve fedakarlık talep ediliyordu
Hayat ve şahsiyetim kendi malı olan necip ve mazlum milletimizin bu haklı talebi uzerine artık benim icin en mukaddes vazife, iradei milliyeye mutavaatı her şeyin fevkinde gormekti Bunun uzeirne yaptığım bir tamimle kat'I sozumu verdim İşbu tamimin son cumleleri tuydu
Gecirdiğimiz şu hayat ve memat gunlerinde umum miletce her taraftaki amal ve tezahurat ile temine azmedilen istiklali millimiz uğrunda butun mevcudiyetimle calıştığımı temin eylerim Bu emeli mukaddes uğrunda miletle beraber nihayete kadar calışacağımı da mukaddesatım namına soz veririm
Muhterem Milletvekilleri;
Bugun icinde bulunduğumuz vaziyeti, Meclisi alinizin nazarında tamamiyle tecilli ettirebilmek iin bazı beyanatta bulunmak istiyorum Vukubulacak maruzatım bir kac devreye ayrılabilir Birincisi, Mutereke'den Erzurum Kongresi'ne kadar gecen zaman zarfındaki ahvele dairdir İkincisi, Erzurum Kongresin'den 16 Mart tarihine kadar, yani İstanbul'un duşmanlar tarafından işgal edildiği gune kadar; ucuncu safhası da 16 marttan bu dakikaya kadar olan ahvale dair olacaktır
Maruzatım bir takım vesaike mustenittir ki musaade buyururlarsa o vesaiki icip ettikce burada okuyacağım Yalnız birinci safhaya ait olacak maruzatım belki biraz şahsi olacaktır Fakat vaziyeti tamamiyle tenvir edebilmek icin ondan bahsetmeyi luzum goruyorum
Malumu alileridir ki Ahmet İzzet Paşa hukumeti miliyetler esasına mustenit adilane bir sulha nail olmak emeliyle muterekeye talip oldu İstiklal uğrunda namus ve şahametle doguşen milletimiz 30 Teşrinievevlet 1334 tarihinde imza olunan muterekaname ahkamı bir tarafa bırakıldı Gun gectikce artan bir şiddetle, hukukı saltanat haysiyeti hukumet, izzeti nefsi millimiz tadiyata uğradı Heyeti itilafiyeden gordukleri tevvik ve fiili himaye sayesinde taabi osmaniyeden olan anasırı gayri muslime her yerde kustahane tecavize başladılar Meclisi Mebusan'ın feshi, kuvvetini milletten almayan hukumetimerkeziyenin sık sık değişmesi ve halkın vicdanından doğan milli birlik uğrundaki teşebbusatın maalesef ihtirasatı siyasiyeye kurban edilmesi yuzunden aleme karşı mevcudiyeti milliyemiz ihsas edilemedi
Ecnebi kuvvetlerinin işgali altında inleyen payitahtımızda kan ağlayan bilumum erbabı hamiyet, munevveranı millet ve din ve devlete hizmetleri mesbuk zevatı aliye,makamı hilafet ve saltanatın ve istiklali millinin bu hatarnak vaziyeten kurtarılması ancak vicdaenı miliden doğan birliğin azmu iradeine muftekir bulunduğuna iman getirdiler Fakat İstanbul'un tahti tazyikve muhasarada bulunan muhittinde icabatı hamiyeti ifaya maddeten imkan kalmamıştır İşte bu bırada idi ki Anadolu'ya mulki ve askeri hususatla muvazzaf olmak uzere ordu mufettişliğine tayin edildim Bu teveccuhu din ve millete hizmet etmek icin en buyur bir mazhariyeti ilahiye addeyledim
Vicdanı millinin iradei aliyesine tabi olarak mileti mustakil, vatanımızı masum gorunceye kadar calışmak ahdiyle 16 Mayıs 1335 gunu Dersaadet'I terk eyledim Samsun'da işe başladım
İlk duşunduğum, memleketimizde aşayişinistikrarına kendi vasaitimiz ile muktedir bulunduğumzu gormek oldu Esasen Canik livasının vaziyeti hususiyesi de bu bapta en seri davranmayı mustelzim bulunmakta idi Filhakika Rumların hakimiyetini ve İslam unsurunun esaretini istihdaf eden ve Atina ve Dersaneadet komiteleri tarafından idare olunan Pontus hukumeti amali, Karadeniz sahili ile kısmen Amasya ve Tokat'ın şimal kazalarında mukim Osmanlı Rumlarının hayalhanelerini cılgınca burumuştu İttihaz olunan tedabir sayesinde muvaffakıyetli netayic istihsal edildi Fakat ittihaz olunan tedabir ve muvaffakıyet, yalnız Pontus havalisine ait ve mevzii idi Halbuki hergin haksızlıklarını arttıran İtilaf Devletlerine mevcudiyeti milliyetimizi siyaseten isbat etmek ve fiili tecavuzler karşısında milletin inamus ve istiklalini bilfiil mudafaa etmek pek muhimdi Esasen şarkta ve garpta henem memleketimizin her tarafında mudafaa ve muhafazai hakuki millet ve memleket icin cemiyetler teşkil edilmişti Bu cemiyetler duşmanların esaret boyunduruğuna girmemek kastiyle milli vicdanın azim ve iradesindendoğmuş yegane tetkilat idi Bu sıralarda idi ki, mumum belediye riyasetlerine, Dersaadet'te İngiliz Muhipler Cemiyeti teşekkul ettiği ve her tarafta bu Cemiyete iştirak ile İngiltere muzaheretinin talep edilmesi luzumu hakkında Sait Molla imzasıyla bir telgraf geldi Bu meselede Hukumetin alakasının derecesini anlamak icin sadrazam olan Ferit Paşa'dan keyfiyeti istilam ettim Hic bir cevap alamadım Kendisinin eşhası mechule tarafından boyle gayrı muttarit ve muhtelif siyasi maceralara teveccuhundeki teşebbusatın azim fekaletlere sebep olacağını takdir eden milet Sait Molla'nın tebliğine havalei sem'I itibar etmedi Binlerce tecavuz ve haksızlılar altında inleyen ve İzmir vakayı feciası karşısında kan ağlayan millet, hukumeti merkeziye ve İtilaf Devletleri mumessillerinden ağlayarak istimdat ve istidayı hak ederken,muteaddit beledeyi riyasetleri ve bircok Mudafaai Hukuki Milliye cemiyetleri mariftiyle aldığım telgrafnamelerde hakkımda itimat beyan olunarak benden bu hususta hizmet ve fedakarlık talep ediliyordu
Hayat ve şahsiyetim kendi malı olan necip ve mazlum milletimizin bu haklı talebi uzerine artık benim icin en mukaddes vazife, iradei milliyeye mutavaatı her şeyin fevkinde gormekti Bunun uzeirne yaptığım bir tamimle kat'I sozumu verdim İşbu tamimin son cumleleri tuydu
Gecirdiğimiz şu hayat ve memat gunlerinde umum miletce her taraftaki amal ve tezahurat ile temine azmedilen istiklali millimiz uğrunda butun mevcudiyetimle calıştığımı temin eylerim Bu emeli mukaddes uğrunda miletle beraber nihayete kadar calışacağımı da mukaddesatım namına soz veririm