Ateş nedir?
Beden ısısının olağanın üzerine çıkması ateşolarak tanımlanır. Genel olarak makattan ölçülen ısının 38 0C (10.4 0F) olması ateş olarak kabul edilir.
Beden ısısı nerelerden ölçülebilir?
Beden ısısı makattan, ağızdan, kulaktan, koltuk altı ya da alından ölçülebilir. Ağızdan ve makattan yapılan ölçümler gerçek beden ısısını daha düzgün yansıtır. Lakin riskler nedeniyle her iki sistem de pratikte sıklıkla tercih edilmez.
Soğuk ya da sıcak besin yenmiş olması ve teneffüs suratı ağızdan yapılan ölçümü etkileyebilir. Ayrıyeten bilhassa ahenk sağlayamayan çocuklarda ağızdan ölçüm travma riski taşır. Makattan ölçümler ağızdan ölçüme benzeri halde travma ve barsak yaralanması riski taşır. Özel durumlar dışında çocuklarda makattan beden ısısı ölçülmesi önerilmez.
Günlük pratikte çocuklarda en sık beden ısısı ölçüm bölgeleri kulak, alın ve koltuk altıdır.
Olağan beden ısısı ne kadar olmalıdır?
Beden ısısı çocuğun yaşı, ölçüm yapılan beden bölgesi ve ölçümün günün hangi saatinde yapıldığına nazaran değişkenlik gösterir. Bu nedenle tüm çocuklar için geçerli standart pahalar vermek zordur. Genel olarak:
Hayatın birinci iki yaşı başta olmak üzere çocuklarda beden ısısı erişkinlerden daha yüksektir. Yaş arttıkça beden ısısı erişkin seviyelere yanlışsız düşüş gösterir.
Beden ısısı gün içinde dalgalı bir seyir gösterir. Olağan kaidelerde en yüksek beden ısı kıymetleri 17-19 saatleri ortasında en düşük beden ısı pahaları 24-06 saatleri ortasında ölçülür. Gün içi en yüksek ve düşük beden ısıları ortasındaki fark 1.1 0C kadar olabilir.
Genel olarak makattan ölçülen (rektal) ısı ağızdan ölçülen (oral) ısıdan yaklaşık 0.5 0C, o da koltuk altından (aksiler)ölçülen ısıdan yaklaşık 0.5 0C daha yüksektir.
Çocukluk çağında değişik beden bölgelerinden yapılan ölçümlerde ateş olarak kabul edilen bedeller tabloda gösterilmiştir.
Beden ısısı neden yükselir?
Olağan kaidelerde beynimizde bulunan ısı denetim merkezi beden iç ısısını 36.50C’de sabit tutacak halde programlanmıştır. Bedenimize giren bakteri ve virüsler üzere mikroorganizmalar, kimyasal, metabolok ve toksik unsurlar bedenimizde endojenpirojen (ateş oluşturucu) olarak isimlendirilen hususların salınımını uyarırlar. Bu unsurlar beyinde hipotalamus ismi verilen bölgeye tesir ederek evvelden ayarlanmış beden ısı termostat seviyesini yükseltirler. Bu da beden ısısında artışla sonuçlanır.
Sıkı giyinme, etraf ısısı, güneş çarpması, ilaç ve toksinler üzere faktörlere bağlı beden ısı ayarı değişmeden de beden ısısı artabilir. Hipertermi olarak isimlendirilen bu durumda teşhis ve tedavi yaklaşımları ateşli çocuktan farklıdır.
Ateş her vakit ziyanlı mıdır?
Beden ısısı çoğunlukla faydalı bir savunma düzeneği olarak yükselir. Beden ısı ayarını değiştiren hususlara endojen pirojen ismi verilir. Bu hususlar bir yandan ateşin yükselmesine neden olurken başka yandan bağışıklık hücrelerini mikroorganizmalara karşı uyarıcı tesir yaparlar. Ayrıyeten mikroorganizmalar doğal beden sıcaklığı olan 36.5–37.5 0C derecede en kolay çoğalırlar. Yüksek beden ısısı ziyanlı mikroorganizmanın çoğalmalarını ve ziyanlı tesirlerini hudutlar. Bu istikametiyle muhakkak seviyeye kadar olan beden ısı artışının enfeksiyonların denetim altına alınmasında müspet tesir gösterir. Ateş çocuğun aktivitesini ve iştahını azaltıp, konforunu bozmadığı sürece zararsız olarak kabul edilebilir. Lakin beslenme ve aktiviteyi olumsuz etkileyen, çocuğun konforunu etkileyen ateş müdahale gerektirir.
Ateşin seviyesi hastalığın şiddetinin göstergesi midir?
Ateşin şiddeti her vakit hastalığın ciddiyetinin göstergesi olmayabilir. Genel olarak dirençli ve yüksek ateşin önemli bir enfeksiyon ile bağlantılı olma ihtimali daha yüksektir. Lakin bu bir kural değildir. Çocukluk çağında önemli seyirli olmayan birtakım viral enfeksiyonlarda çok yüksek ateş olabilirken, daha önemli enfeksiyonlar daha hafif ateşle seyredebilir.
Beden ısısının yükselme ve düşme devirlerinde hangi değişiklikler görülür?
Beden ısısının yükselmesi sırasında üşüme, titreme, yüzeysel damarlarda süreksiz daralmaya bağlı parmak uçları ve dudakların soğukluk, solukluk ve morarma görülebilir. Beden ısısı ve metabolizma suratındaki artışa bağlı olarak kalp suratı, teneffüs suratı, sıvı ve kalori muhtaçlığı artar. Ateşin derecesine nazaran huzursuzluk, halsizlik, iştahsızlık, sayıklama ve halüsinasyonlar görülebilir. Bilhassa 6 ay – 6 yaş ortası çocuklarda ateşli havaleler ortaya çıkabilir.
Beden ısısı en yüksek seviyeye ulaştığında cilt çoklukla pembe yahut kızarık olarak görülür. Terleme ise beden ısısının düştüğünün bir göstergesidir.
Hangi durumlarda ateş olağan olarak kabul edilmelidir? Hangi ateşli çocuklar konutta izlenebilir?
Etraf ısısı yüksek olduğunda yahut çocuk ortam ısısı ile uyumlu olmayacak formda sıkı giydirildiğinde beden ısısı artabilir. Bu durumda etraf ısısın yahut çocuğun kıyafetlerinin düzenlenmesi, beden ısısının olağana gelmesi için kafidir.
Çok hareket, ağlama, dehşet, heyecan üzere durumlarda beden ısısında süreksiz yükseklikler olabilir.
Diş çıkarma periyotlarında beden ısısında hafif seviyede ve süreksiz yükseklikler olabilir.
Çok yüksek dereceye çıkmayan, ortam düzenlemesi yahut ateş düşürücüler ile olağana dönen, çocuğun aktivitesinde ve beslenmesinde bozulmaya neden olmayan, kısa müddetli, ishal, kusma, döküntü, öksürük ve nefes darlığı üzere diğer bulguların eşlik etmediği ateşli çocuklar konutta izlenebilirler.
Beden ısısını düşürmek için meskende neler yapılabilir?
Ateş bedenin bir savunma sistemidir. Çocuğun aktivitesi, beslenme ve konforunda besbelli bozulmaya neden olmadığı sürece 38.5-39 0C’ye kadar olan ateşe müdahale edilmeyebilir.
Ateşin kesin tedavisi beden ısısında artışa neden olan durumun ortadan kaldırılmasıdır. Bu gerçekleştirilinceye kadar beden ısısını denetim etmeye yönelik çeşitli uygulamalar yapılabilir. Bunlar ortam ısısı ve kıyafetlerin düzenlenmesi, ılık duş aldırılması, soğuk uygulama ve ateş düşürücü ilaç kullanımıdır. Bu uygulamalar sırasında hiçbir vakit gaye beden ısısının olağan seviyeye döndürülmesi olmamalıdır. Ateşe bağlı halsizlik, huzursuzluk, beslenme bozukluğu üzere durumların ortadan kaldırılması, çocuğun konforunun artırılması temel maksat olmalıdır.
Hafif ateşte çocuğun kalın giysilerinin çıkarılması, aktivitelerinin azaltılması (dinlendirilmesi), sıvı alımının artırılması ve ortam ısısının düşürülmesi çoklukla kafidir. Küçük çocukların üzerlerinde atlet ve külot/bez kalacak halde giysileri çıkarılır. Üzerlerine ince bir örtü örtülebilir. Daha büyük çocuklara uzunluk giysiler giydirilebilir. Ortam ısısı 18 0C’ye kadar düşürülebilir.
Ateşli çocukta terleme yahut sık solumaya bağlı akciğerden buharlaşma nedeniyle bedenden sıvı kaybı artar. Tıpkı vakitte ateş kusmaya eğilimi de artırır. Bu nedenle ateşli çocuklara sıvı besinler sık aralıklarla ve azar azar verilmelidir. Anne sütü alan bebekler sık aralıklarla emzirilmelidir.
Yüksek beden ısılarında ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Çocuk değerli bir sıhhat meselesine işaret eden bulgular istikametinden izlenmelidir.
Ilık uygulama ne vakit yapılmalı ve nelere dikkat edilmelidir?
Ateş düşürücü ilaç verilmesine karşın 30 dakika içerisinde ateşi düşmeyen 3 aylıktan büyük çocuklara ılık uygulama yapılabilir. Beden tartılarına nazaran beden yüzey alanları geniş olduğundan bilhassa küçük çocuklarda beden ısısını düşürmek için tesirli bir yoldur. Bu hedefle 29-32 C ortasında ılık su ile ıslatılmış bez yahut pamuklar boyun, göbek, koltuk altı ve kasıklar üzere büyük damarların beden yüzeyine daha yakın seyrettiği bölgelere yerleştirilir. Islak bez ve pamuklar sık aralıklarla değiştirilmelidir. Sürece beden ısısı 1 0C düşene kadar devam edilebilir. Bu uygulama ılık duş biçiminde de yapılabilir. Günümüzde hem çocuk hem de erişkinlerde fizikî soğutma için geliştirilmiş pedler de bulunmaktadır.
Ilık uygulamada dikkat edilmesi gereken noktalar:
Ilık uygulama ısı denetim merkezindeki termostat ayarında bir değişikliğe neden olmaz.Ateş düşürücü verilmeden ılık uygulama yapıldığında cilt ısısı düşse bile kısa mühlet içerisinde tekrar yükselecektir. Bu nedenle ılık uygulama ateş düşürücü ilaca karşın 30 dakika içinde ateşi düşmeyen çocuklarda düşünülmelidir.
Etraf ısısının çok yüksek olması, güneş çarpması, ilaç zehirlenmeleri üzere dış etkenlere bağlı beden ısısında çok yükselmelerde ve ateşli nöbet durumunda ılık uygulamaya daha erken başlanabilir.
Ateş yüksekliği kadar beden ısısında ani ve süratli düşüşler de olumsuz sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle ateş düşürücü ilaç ile ılık uygulama tıpkı anda yapılmamalıdır.
Soğuk uygulama hasta çocuğun konforunu bozar, huzursuzluğunu artırır ve beden ısısında ani düşmelere neden olur. Bu nedenle uygulamada soğuk su ve buz kullanılmamalı, su içerisine sirke katılmamalıdır.
Önemli zehirlenmelere neden olduğundan ateşi yüksek çocukların bedenlerine alkol yahut kolonya sürülmemelidir.
Ilık uygulama sırasında çok titreme olursa su sıcaklığı bir ölçü artırılabilir.
Hangi durumda ateş değerli olabilir? İleri inceleme için sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır?
Aşağıdaki durumlardan en az birinin varlığında ateş değerli bir sıhhat probleminin işareti olabilir.
Genel olarak 3 aydan küçük çocuklarda 38 0C, daha büyük çocuklarda 39 0C üzeri ateş.
Bebeğin üç aydan küçük, bilhassa yenidoğanveya prematüre olması,
Kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek hastalığı başta olmak üzere kronik hastalık varlığı,
Tedaviye karşın 72 saatten, bilhassa 5 günden uzun süren ateş,
Ateşe kanlı ve/veya mukuslu ishalin eşlik etmesi,
Doğuştan yahut sonradan bağışıklık sistemini baskılayacak bir hastalık varlığı yahut bağışıklık sistemin baskılayıcı ilaç kullanımı,
Ateşe döküntünün eşlik etmesi.
Alışılmadık biçimde zayıf, tiz yahut daima ağlama, avutulamama.
Hangi durumlarda ateş acil teşhis ve tedavi gerektirir?
Ateş düşürücülere dirençli >39 0C ateş,
Çocuğun genel durumunun makus görünmesi
Basmakla solmayan kırmızı-mor renkli döküntü,
Şiddetli yahut boğulur usulde öksürük, olağandan süratli nefes alma ve/veya nefes darlığı,
Nefes alıp verme sırasında dışarıdan ses duyulması, hırıltılı ve horultu teneffüs
Beslenme bozukluğu,
Uykuya eğilim, uyandırılamama, ihtarlara yanıtsızlık yahut şuur kaybı,
Tekrarlayıcı yahut koyu yeşil renkli, safralı kusma,
Şiddetli sıvı kaybı, idrar ölçüsünde azalma yahut uzun müddetli kuru bez,
Bıngıldağın (fontanel) çok gergin yahut çok çökük olması
Ateşe şiddetli karın ağrısı, eklem şişliği, apse üzere bulguların eşlik etmesi,
Cildin soğuk, soluk, alacalı görünmesi yahut cilt ve dudaklarda morluk.
Çocuklara ateş düşürücü ilaçlarla birlikte grip ilaçları da kullanılabilir mi?
Anti-gribal olarak isimlendirilen ilaçlar parasetamol ve ibuprofen başta olmak üzere ateş düşürücü ilaçların çeşitli ilaçlarla kombinasyonundan oluşur. Bu ilaçlar ateş düşürücü tesir yanında burun tıkanıklığının giderilmesi, kırgınlık ve kas ağrılarının azaltılması üzere etiler de gösterirler. Kobine ilaçlar bilhassa küçük çocuklarda değerli yan tesirlere neden olabilir. Bu nedenle çocukluk çağında yalnızca tabip önerisi ile, kısa müddetli ve uygun dozda kullanılmalıdır. Doz aşımı olmaması için gribal ilaç içerisindeki ateş düşürücü dozu da dikkate alınmalıdır.
Birden fazla ateş düşürücü ilaç dönüşümlü olarak kullanılabilir mi?
Ateş düşürücü ilaç kullanımında maksat hiçbir vakit ateşin süratli düşürülmesi yahut beden ısısının olağan seviyeye getirilmesi olmamalıdır. Ateşin süratli yükselmesi kadar süratle düşürülmesinin de olumsuz sonuçlara yol açabileceği unutulmamalıdır. Ayrıyeten birden fazla ateş düşürücü ilacın dönüşümlü kullanılması ile ateşin daha güzel denetim altında alındığının bilimsel ispatı yoktur. Ateş düşürücü ilaçların birer kimyasal olduğu unutulmamalı, mümkün olduğunca tek ilacın uygun doz ve doz aralıklarında kullanılmasına itina gösterilmelidir.
Ağızdan ateş düşürücü almayan çocuklarda makattan (fitil formunda) ateş düşürücü ilaç kullanılabilir mi?
Çocuklarda ateş düşürücü ilaçlar için birinci tercih her vakit ağızdan alım olmalıdır. Lakin ağızdan alımı reddeden, tekrarlayan kusmaları olan yahut uykuya eğilim, uyku ya da şuur değişikliği nedeniyle ağızdan beslenemeyen çocuklarda fitil formundaki ateş düşürücüler makattan uygulanabilir.
Ateşli çocuklarda hangi sıklıkta ateş ölçümü yapılmalıdır?
Yüksek ateşe ağrı, halsizlik yahut huzursuzluk üzere bulgular sıklıkla eşlik eder. Beden ısısının sık aralıklarla ölçümü çocuğun konforunu olumsuz etkileyebilir. Bilhassa ateşi çok yüksek olmayan çocuklarda ateşin derecesinden çok çocuğun genel durumuna odaklanılması, ateş düşürücü uygulama yahut ilacın tesiri ortaya çıkıncaya kadar çocuğun klinik olarak izlenmesi daha uygun bir yaklaşımdır.
Ateşli çocuklarda yapılmaması gerekenler:
Özel durumlar dışında ateş düşürücü ilaç ve ılık uygulama tıpkı anda yapılmamalıdır.
Ilık uygulamada soğuk su ve buz kullanılmamalı, suya sirke katılmamalıdır.
Beden ısısını düşürmek için cilde alkol yahut kolonya sürülmemelidir.
Ateşin yükselmesi sırasında titreyen çocuğun üstü örtülmemelidir.
Dönüşümlü ateş düşürücü kullanımından kaçınılmalıdır.
Çocukluk çağında ateş düşürücü olarak aspirin kullanılmamalıdır.
İbuprofen içeren ateş düşürücüler 6 aydan daha küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
Beden ısısının olağanın üzerine çıkması ateşolarak tanımlanır. Genel olarak makattan ölçülen ısının 38 0C (10.4 0F) olması ateş olarak kabul edilir.
Beden ısısı nerelerden ölçülebilir?
Beden ısısı makattan, ağızdan, kulaktan, koltuk altı ya da alından ölçülebilir. Ağızdan ve makattan yapılan ölçümler gerçek beden ısısını daha düzgün yansıtır. Lakin riskler nedeniyle her iki sistem de pratikte sıklıkla tercih edilmez.
Soğuk ya da sıcak besin yenmiş olması ve teneffüs suratı ağızdan yapılan ölçümü etkileyebilir. Ayrıyeten bilhassa ahenk sağlayamayan çocuklarda ağızdan ölçüm travma riski taşır. Makattan ölçümler ağızdan ölçüme benzeri halde travma ve barsak yaralanması riski taşır. Özel durumlar dışında çocuklarda makattan beden ısısı ölçülmesi önerilmez.
Günlük pratikte çocuklarda en sık beden ısısı ölçüm bölgeleri kulak, alın ve koltuk altıdır.
Olağan beden ısısı ne kadar olmalıdır?
Beden ısısı çocuğun yaşı, ölçüm yapılan beden bölgesi ve ölçümün günün hangi saatinde yapıldığına nazaran değişkenlik gösterir. Bu nedenle tüm çocuklar için geçerli standart pahalar vermek zordur. Genel olarak:
Hayatın birinci iki yaşı başta olmak üzere çocuklarda beden ısısı erişkinlerden daha yüksektir. Yaş arttıkça beden ısısı erişkin seviyelere yanlışsız düşüş gösterir.
Beden ısısı gün içinde dalgalı bir seyir gösterir. Olağan kaidelerde en yüksek beden ısı kıymetleri 17-19 saatleri ortasında en düşük beden ısı pahaları 24-06 saatleri ortasında ölçülür. Gün içi en yüksek ve düşük beden ısıları ortasındaki fark 1.1 0C kadar olabilir.
Genel olarak makattan ölçülen (rektal) ısı ağızdan ölçülen (oral) ısıdan yaklaşık 0.5 0C, o da koltuk altından (aksiler)ölçülen ısıdan yaklaşık 0.5 0C daha yüksektir.
Çocukluk çağında değişik beden bölgelerinden yapılan ölçümlerde ateş olarak kabul edilen bedeller tabloda gösterilmiştir.
Beden ısısı neden yükselir?
Olağan kaidelerde beynimizde bulunan ısı denetim merkezi beden iç ısısını 36.50C’de sabit tutacak halde programlanmıştır. Bedenimize giren bakteri ve virüsler üzere mikroorganizmalar, kimyasal, metabolok ve toksik unsurlar bedenimizde endojenpirojen (ateş oluşturucu) olarak isimlendirilen hususların salınımını uyarırlar. Bu unsurlar beyinde hipotalamus ismi verilen bölgeye tesir ederek evvelden ayarlanmış beden ısı termostat seviyesini yükseltirler. Bu da beden ısısında artışla sonuçlanır.
Sıkı giyinme, etraf ısısı, güneş çarpması, ilaç ve toksinler üzere faktörlere bağlı beden ısı ayarı değişmeden de beden ısısı artabilir. Hipertermi olarak isimlendirilen bu durumda teşhis ve tedavi yaklaşımları ateşli çocuktan farklıdır.
Ateş her vakit ziyanlı mıdır?
Beden ısısı çoğunlukla faydalı bir savunma düzeneği olarak yükselir. Beden ısı ayarını değiştiren hususlara endojen pirojen ismi verilir. Bu hususlar bir yandan ateşin yükselmesine neden olurken başka yandan bağışıklık hücrelerini mikroorganizmalara karşı uyarıcı tesir yaparlar. Ayrıyeten mikroorganizmalar doğal beden sıcaklığı olan 36.5–37.5 0C derecede en kolay çoğalırlar. Yüksek beden ısısı ziyanlı mikroorganizmanın çoğalmalarını ve ziyanlı tesirlerini hudutlar. Bu istikametiyle muhakkak seviyeye kadar olan beden ısı artışının enfeksiyonların denetim altına alınmasında müspet tesir gösterir. Ateş çocuğun aktivitesini ve iştahını azaltıp, konforunu bozmadığı sürece zararsız olarak kabul edilebilir. Lakin beslenme ve aktiviteyi olumsuz etkileyen, çocuğun konforunu etkileyen ateş müdahale gerektirir.
Ateşin seviyesi hastalığın şiddetinin göstergesi midir?
Ateşin şiddeti her vakit hastalığın ciddiyetinin göstergesi olmayabilir. Genel olarak dirençli ve yüksek ateşin önemli bir enfeksiyon ile bağlantılı olma ihtimali daha yüksektir. Lakin bu bir kural değildir. Çocukluk çağında önemli seyirli olmayan birtakım viral enfeksiyonlarda çok yüksek ateş olabilirken, daha önemli enfeksiyonlar daha hafif ateşle seyredebilir.
Beden ısısının yükselme ve düşme devirlerinde hangi değişiklikler görülür?
Beden ısısının yükselmesi sırasında üşüme, titreme, yüzeysel damarlarda süreksiz daralmaya bağlı parmak uçları ve dudakların soğukluk, solukluk ve morarma görülebilir. Beden ısısı ve metabolizma suratındaki artışa bağlı olarak kalp suratı, teneffüs suratı, sıvı ve kalori muhtaçlığı artar. Ateşin derecesine nazaran huzursuzluk, halsizlik, iştahsızlık, sayıklama ve halüsinasyonlar görülebilir. Bilhassa 6 ay – 6 yaş ortası çocuklarda ateşli havaleler ortaya çıkabilir.
Beden ısısı en yüksek seviyeye ulaştığında cilt çoklukla pembe yahut kızarık olarak görülür. Terleme ise beden ısısının düştüğünün bir göstergesidir.
Hangi durumlarda ateş olağan olarak kabul edilmelidir? Hangi ateşli çocuklar konutta izlenebilir?
Etraf ısısı yüksek olduğunda yahut çocuk ortam ısısı ile uyumlu olmayacak formda sıkı giydirildiğinde beden ısısı artabilir. Bu durumda etraf ısısın yahut çocuğun kıyafetlerinin düzenlenmesi, beden ısısının olağana gelmesi için kafidir.
Çok hareket, ağlama, dehşet, heyecan üzere durumlarda beden ısısında süreksiz yükseklikler olabilir.
Diş çıkarma periyotlarında beden ısısında hafif seviyede ve süreksiz yükseklikler olabilir.
Çok yüksek dereceye çıkmayan, ortam düzenlemesi yahut ateş düşürücüler ile olağana dönen, çocuğun aktivitesinde ve beslenmesinde bozulmaya neden olmayan, kısa müddetli, ishal, kusma, döküntü, öksürük ve nefes darlığı üzere diğer bulguların eşlik etmediği ateşli çocuklar konutta izlenebilirler.
Beden ısısını düşürmek için meskende neler yapılabilir?
Ateş bedenin bir savunma sistemidir. Çocuğun aktivitesi, beslenme ve konforunda besbelli bozulmaya neden olmadığı sürece 38.5-39 0C’ye kadar olan ateşe müdahale edilmeyebilir.
Ateşin kesin tedavisi beden ısısında artışa neden olan durumun ortadan kaldırılmasıdır. Bu gerçekleştirilinceye kadar beden ısısını denetim etmeye yönelik çeşitli uygulamalar yapılabilir. Bunlar ortam ısısı ve kıyafetlerin düzenlenmesi, ılık duş aldırılması, soğuk uygulama ve ateş düşürücü ilaç kullanımıdır. Bu uygulamalar sırasında hiçbir vakit gaye beden ısısının olağan seviyeye döndürülmesi olmamalıdır. Ateşe bağlı halsizlik, huzursuzluk, beslenme bozukluğu üzere durumların ortadan kaldırılması, çocuğun konforunun artırılması temel maksat olmalıdır.
Hafif ateşte çocuğun kalın giysilerinin çıkarılması, aktivitelerinin azaltılması (dinlendirilmesi), sıvı alımının artırılması ve ortam ısısının düşürülmesi çoklukla kafidir. Küçük çocukların üzerlerinde atlet ve külot/bez kalacak halde giysileri çıkarılır. Üzerlerine ince bir örtü örtülebilir. Daha büyük çocuklara uzunluk giysiler giydirilebilir. Ortam ısısı 18 0C’ye kadar düşürülebilir.
Ateşli çocukta terleme yahut sık solumaya bağlı akciğerden buharlaşma nedeniyle bedenden sıvı kaybı artar. Tıpkı vakitte ateş kusmaya eğilimi de artırır. Bu nedenle ateşli çocuklara sıvı besinler sık aralıklarla ve azar azar verilmelidir. Anne sütü alan bebekler sık aralıklarla emzirilmelidir.
Yüksek beden ısılarında ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Çocuk değerli bir sıhhat meselesine işaret eden bulgular istikametinden izlenmelidir.
Ilık uygulama ne vakit yapılmalı ve nelere dikkat edilmelidir?
Ateş düşürücü ilaç verilmesine karşın 30 dakika içerisinde ateşi düşmeyen 3 aylıktan büyük çocuklara ılık uygulama yapılabilir. Beden tartılarına nazaran beden yüzey alanları geniş olduğundan bilhassa küçük çocuklarda beden ısısını düşürmek için tesirli bir yoldur. Bu hedefle 29-32 C ortasında ılık su ile ıslatılmış bez yahut pamuklar boyun, göbek, koltuk altı ve kasıklar üzere büyük damarların beden yüzeyine daha yakın seyrettiği bölgelere yerleştirilir. Islak bez ve pamuklar sık aralıklarla değiştirilmelidir. Sürece beden ısısı 1 0C düşene kadar devam edilebilir. Bu uygulama ılık duş biçiminde de yapılabilir. Günümüzde hem çocuk hem de erişkinlerde fizikî soğutma için geliştirilmiş pedler de bulunmaktadır.
Ilık uygulamada dikkat edilmesi gereken noktalar:
Ilık uygulama ısı denetim merkezindeki termostat ayarında bir değişikliğe neden olmaz.Ateş düşürücü verilmeden ılık uygulama yapıldığında cilt ısısı düşse bile kısa mühlet içerisinde tekrar yükselecektir. Bu nedenle ılık uygulama ateş düşürücü ilaca karşın 30 dakika içinde ateşi düşmeyen çocuklarda düşünülmelidir.
Etraf ısısının çok yüksek olması, güneş çarpması, ilaç zehirlenmeleri üzere dış etkenlere bağlı beden ısısında çok yükselmelerde ve ateşli nöbet durumunda ılık uygulamaya daha erken başlanabilir.
Ateş yüksekliği kadar beden ısısında ani ve süratli düşüşler de olumsuz sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle ateş düşürücü ilaç ile ılık uygulama tıpkı anda yapılmamalıdır.
Soğuk uygulama hasta çocuğun konforunu bozar, huzursuzluğunu artırır ve beden ısısında ani düşmelere neden olur. Bu nedenle uygulamada soğuk su ve buz kullanılmamalı, su içerisine sirke katılmamalıdır.
Önemli zehirlenmelere neden olduğundan ateşi yüksek çocukların bedenlerine alkol yahut kolonya sürülmemelidir.
Ilık uygulama sırasında çok titreme olursa su sıcaklığı bir ölçü artırılabilir.
Hangi durumda ateş değerli olabilir? İleri inceleme için sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır?
Aşağıdaki durumlardan en az birinin varlığında ateş değerli bir sıhhat probleminin işareti olabilir.
Genel olarak 3 aydan küçük çocuklarda 38 0C, daha büyük çocuklarda 39 0C üzeri ateş.
Bebeğin üç aydan küçük, bilhassa yenidoğanveya prematüre olması,
Kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek hastalığı başta olmak üzere kronik hastalık varlığı,
Tedaviye karşın 72 saatten, bilhassa 5 günden uzun süren ateş,
Ateşe kanlı ve/veya mukuslu ishalin eşlik etmesi,
Doğuştan yahut sonradan bağışıklık sistemini baskılayacak bir hastalık varlığı yahut bağışıklık sistemin baskılayıcı ilaç kullanımı,
Ateşe döküntünün eşlik etmesi.
Alışılmadık biçimde zayıf, tiz yahut daima ağlama, avutulamama.
Hangi durumlarda ateş acil teşhis ve tedavi gerektirir?
Ateş düşürücülere dirençli >39 0C ateş,
Çocuğun genel durumunun makus görünmesi
Basmakla solmayan kırmızı-mor renkli döküntü,
Şiddetli yahut boğulur usulde öksürük, olağandan süratli nefes alma ve/veya nefes darlığı,
Nefes alıp verme sırasında dışarıdan ses duyulması, hırıltılı ve horultu teneffüs
Beslenme bozukluğu,
Uykuya eğilim, uyandırılamama, ihtarlara yanıtsızlık yahut şuur kaybı,
Tekrarlayıcı yahut koyu yeşil renkli, safralı kusma,
Şiddetli sıvı kaybı, idrar ölçüsünde azalma yahut uzun müddetli kuru bez,
Bıngıldağın (fontanel) çok gergin yahut çok çökük olması
Ateşe şiddetli karın ağrısı, eklem şişliği, apse üzere bulguların eşlik etmesi,
Cildin soğuk, soluk, alacalı görünmesi yahut cilt ve dudaklarda morluk.
Çocuklara ateş düşürücü ilaçlarla birlikte grip ilaçları da kullanılabilir mi?
Anti-gribal olarak isimlendirilen ilaçlar parasetamol ve ibuprofen başta olmak üzere ateş düşürücü ilaçların çeşitli ilaçlarla kombinasyonundan oluşur. Bu ilaçlar ateş düşürücü tesir yanında burun tıkanıklığının giderilmesi, kırgınlık ve kas ağrılarının azaltılması üzere etiler de gösterirler. Kobine ilaçlar bilhassa küçük çocuklarda değerli yan tesirlere neden olabilir. Bu nedenle çocukluk çağında yalnızca tabip önerisi ile, kısa müddetli ve uygun dozda kullanılmalıdır. Doz aşımı olmaması için gribal ilaç içerisindeki ateş düşürücü dozu da dikkate alınmalıdır.
Birden fazla ateş düşürücü ilaç dönüşümlü olarak kullanılabilir mi?
Ateş düşürücü ilaç kullanımında maksat hiçbir vakit ateşin süratli düşürülmesi yahut beden ısısının olağan seviyeye getirilmesi olmamalıdır. Ateşin süratli yükselmesi kadar süratle düşürülmesinin de olumsuz sonuçlara yol açabileceği unutulmamalıdır. Ayrıyeten birden fazla ateş düşürücü ilacın dönüşümlü kullanılması ile ateşin daha güzel denetim altında alındığının bilimsel ispatı yoktur. Ateş düşürücü ilaçların birer kimyasal olduğu unutulmamalı, mümkün olduğunca tek ilacın uygun doz ve doz aralıklarında kullanılmasına itina gösterilmelidir.
Ağızdan ateş düşürücü almayan çocuklarda makattan (fitil formunda) ateş düşürücü ilaç kullanılabilir mi?
Çocuklarda ateş düşürücü ilaçlar için birinci tercih her vakit ağızdan alım olmalıdır. Lakin ağızdan alımı reddeden, tekrarlayan kusmaları olan yahut uykuya eğilim, uyku ya da şuur değişikliği nedeniyle ağızdan beslenemeyen çocuklarda fitil formundaki ateş düşürücüler makattan uygulanabilir.
Ateşli çocuklarda hangi sıklıkta ateş ölçümü yapılmalıdır?
Yüksek ateşe ağrı, halsizlik yahut huzursuzluk üzere bulgular sıklıkla eşlik eder. Beden ısısının sık aralıklarla ölçümü çocuğun konforunu olumsuz etkileyebilir. Bilhassa ateşi çok yüksek olmayan çocuklarda ateşin derecesinden çok çocuğun genel durumuna odaklanılması, ateş düşürücü uygulama yahut ilacın tesiri ortaya çıkıncaya kadar çocuğun klinik olarak izlenmesi daha uygun bir yaklaşımdır.
Ateşli çocuklarda yapılmaması gerekenler:
Özel durumlar dışında ateş düşürücü ilaç ve ılık uygulama tıpkı anda yapılmamalıdır.
Ilık uygulamada soğuk su ve buz kullanılmamalı, suya sirke katılmamalıdır.
Beden ısısını düşürmek için cilde alkol yahut kolonya sürülmemelidir.
Ateşin yükselmesi sırasında titreyen çocuğun üstü örtülmemelidir.
Dönüşümlü ateş düşürücü kullanımından kaçınılmalıdır.
Çocukluk çağında ateş düşürücü olarak aspirin kullanılmamalıdır.
İbuprofen içeren ateş düşürücüler 6 aydan daha küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
