Ateşin bulunması ve insan yaşamındaki yol actığı değişiklik
Ateşin denetim altına alınmasından bilincli uretimine geciş yuzbinlerce yıl alan buyuk bir adımdır İsrail'de, Şeria Nehri kıyısında bulunan kalıntılar, insanın 790 bin yıl once ateş urettiğini ve kullandığını gostermektedir
Ateşin yakılabileceği duşuncesini uyandıran ilk kıvılcımın, cakmaktaşını piritlere surterken mi, yoksa ağac icinde delik acmaya calışırken mi caktığı bilinmemektedir Avrupa'daki Neolitik yerleşim bolgelerinde cakmaktaşı ve piritlerin yanı sıra ateş delgileri de bulunmuştur İlkel toplumlarda en yaygın ateş yakma yontemi surtmeydi Bambudan yapılmış kucuk bir tup icindeki havanın sıkıştırılmasıyla ısı ve ateş ureten ateş pistonu Guneydoğu Asya, Endonezya ve Filipinler'de geliştirilip kullanılan karmaşık bir aygıttı Bundan tumuyle bağımsız olarak 1800'lerde Avrupa'da da metalden bir ateş pistonu geliştirildi İngiliz kimyacı John Walker, icinde fosfor sulfat bulunan ve surtulunce yanan kibriti 1827'de icat etti Modern teknoloji ve bilim tarihi, buyuk olcude ateşten sağlanarak insanoğlunun kullanımına sunulan enerji toplamındaki surekli artış olarak nitelenebilir Enerji uretimindeki artışın buyuk bolumu hem miktar, hem ceşit bakımından ateş kullanımının artmasıyla sağlanmıştır Atom enerjisinin denetim altına alınması, ateş kullanımında atılan son adım sayılabilir
Bu donemde onceki devirlere gore daha sert ve daha duzgun taş aletler yapılmıştır Topraktan veya kilden yapılan kaplar ateşte pişirilmiş, bunun sonucunda seramik sanatı başlamıştır Bu devirdeki insanlar bilgi ve teknikte onceki donemlere gore oldukca ileri bir duzeye cıkmışlardır Kemik ve taştan daha kullanışlı aletler yapılmıştır İnsanların yerleşik duzene gecmesi de bu donemde meydana gelmiştir Birbirine yakın aileler topluca bir yerde oturarak koyleri meydana getirmişlerdir Boylece tarihteki ilk koyler kurulmuştur Ayrıca insanlar tahıl uretimine de başlamış, hayvanlar evcilleştirilmiş, insanlar tuketicilikten uretici duruma gecmişlerdir İlk defa ticaret başlamışt
Gezegende yaşanan son buzul cağının sona ermesi ardından, insan topluluklarının yayılma eğilimi gosterdikleri ılıman iklim kuşaklarında, yepyeni bir evrimsel acılım yaşanmaya başlanmıştır Buzulların cekilmesiyle ılımak iklim kuşağında gerek fauna gerekse flora, hem ceşitlilik hem de populasyon olarak belirgin gelişmeler gostermiştir Bu mevsimsel farklılıkların oldukca belirgin olduğu ve genellikle kurak sayılabilecek yaşam alanlarında ortaya cıkan ve yayılabilen turler, kacınılmaz olarak dayanıklı, uyum sağlama ve ureme yetenekleri geniş, gorece daha kucuk cusseli turlerdi İşte bu ortam, insan topluluklarına geniş olanaklar sunmuştur
Buğday ve arpa gibi yaygın, kurak iklime uyumlu bitki turlerinin ve koyun, keci, sığır gibi otcul turlerin ortaya cıkması ve yaygınlaşmasıyla insan topluluklarının yaşam bicimi de değişmeye başlamıştır Doğaya doğrudan mudahale ederek, besin olarak kullanılabilecek bitki turlerini yetiştirme ve bazı hayvan turlerini evcilleştirerek suruler oluşturmak, bu donemin belirgin ozelliği olmuştur
İnsan toplulukları bu yeni yaşam tarzında iki ana kolda gelişme gostermişlerdi Bazı topluluklar evcilleştirdikleri hayvanlardan oluşan suruleri temel besin kaynağı olarak kullanırken bazı topluluklar ise sınırlı olcude de olsa bahce tarımına başlamışlardır Her iki ana kol da avcıtoplayı topluluklar olmaktan zamanla cıkmış, bir anlamda besin ureten topluluklar haline donuşmeye başlamışlardır Kuşkusuz ağırlıklı olarak tarımla uğraşan topluluklar, avcıtoplayıcı toplulukların yaşam tarzını bırakarak yerleşik duzene gecmek zorunda kalmışlardır Ağırlıklı olarak hayvan surulerini kullanan topluluklar ise gocebe ya da yarıgocebe topluluklar haline gelmişlerdir
Ozellikle tarım yapmanın oğrenilmesi bu toplumların beslenme ve yaşam tarzlarında kokten değişikliklere yol acmıştır Buyuk olcude rastlantılara, ileri derecede uzmanlaşmaya bağlı olan avcıtoplayıcı yaşam tarzı yerini, besin maddelerini stoklayabilen ve beslenme acısından daha guvenli toplumlar yaratmıştır
Bu gelişmeler, Neolitik Devrimolarak adlandırılan ve insan topluluklarının yaşam biciminde koklu değişikliklere yol acan bir surectir Kuşkusuz gezegenin her yoresinde yaşamakta olan topluluklarda zamandaş olarak ortaya cıkmayan Neolitik Devrim, başlangıcta, Orta Doğu, Onasya, Uzakdoğu gibi, geniş ve duzenli akarsuların yaygın olduğu bolgelerde ortaya cıkmıştır
Ateşin denetim altına alınmasından bilincli uretimine geciş yuzbinlerce yıl alan buyuk bir adımdır İsrail'de, Şeria Nehri kıyısında bulunan kalıntılar, insanın 790 bin yıl once ateş urettiğini ve kullandığını gostermektedir
Ateşin yakılabileceği duşuncesini uyandıran ilk kıvılcımın, cakmaktaşını piritlere surterken mi, yoksa ağac icinde delik acmaya calışırken mi caktığı bilinmemektedir Avrupa'daki Neolitik yerleşim bolgelerinde cakmaktaşı ve piritlerin yanı sıra ateş delgileri de bulunmuştur İlkel toplumlarda en yaygın ateş yakma yontemi surtmeydi Bambudan yapılmış kucuk bir tup icindeki havanın sıkıştırılmasıyla ısı ve ateş ureten ateş pistonu Guneydoğu Asya, Endonezya ve Filipinler'de geliştirilip kullanılan karmaşık bir aygıttı Bundan tumuyle bağımsız olarak 1800'lerde Avrupa'da da metalden bir ateş pistonu geliştirildi İngiliz kimyacı John Walker, icinde fosfor sulfat bulunan ve surtulunce yanan kibriti 1827'de icat etti Modern teknoloji ve bilim tarihi, buyuk olcude ateşten sağlanarak insanoğlunun kullanımına sunulan enerji toplamındaki surekli artış olarak nitelenebilir Enerji uretimindeki artışın buyuk bolumu hem miktar, hem ceşit bakımından ateş kullanımının artmasıyla sağlanmıştır Atom enerjisinin denetim altına alınması, ateş kullanımında atılan son adım sayılabilir
Bu donemde onceki devirlere gore daha sert ve daha duzgun taş aletler yapılmıştır Topraktan veya kilden yapılan kaplar ateşte pişirilmiş, bunun sonucunda seramik sanatı başlamıştır Bu devirdeki insanlar bilgi ve teknikte onceki donemlere gore oldukca ileri bir duzeye cıkmışlardır Kemik ve taştan daha kullanışlı aletler yapılmıştır İnsanların yerleşik duzene gecmesi de bu donemde meydana gelmiştir Birbirine yakın aileler topluca bir yerde oturarak koyleri meydana getirmişlerdir Boylece tarihteki ilk koyler kurulmuştur Ayrıca insanlar tahıl uretimine de başlamış, hayvanlar evcilleştirilmiş, insanlar tuketicilikten uretici duruma gecmişlerdir İlk defa ticaret başlamışt
Gezegende yaşanan son buzul cağının sona ermesi ardından, insan topluluklarının yayılma eğilimi gosterdikleri ılıman iklim kuşaklarında, yepyeni bir evrimsel acılım yaşanmaya başlanmıştır Buzulların cekilmesiyle ılımak iklim kuşağında gerek fauna gerekse flora, hem ceşitlilik hem de populasyon olarak belirgin gelişmeler gostermiştir Bu mevsimsel farklılıkların oldukca belirgin olduğu ve genellikle kurak sayılabilecek yaşam alanlarında ortaya cıkan ve yayılabilen turler, kacınılmaz olarak dayanıklı, uyum sağlama ve ureme yetenekleri geniş, gorece daha kucuk cusseli turlerdi İşte bu ortam, insan topluluklarına geniş olanaklar sunmuştur
Buğday ve arpa gibi yaygın, kurak iklime uyumlu bitki turlerinin ve koyun, keci, sığır gibi otcul turlerin ortaya cıkması ve yaygınlaşmasıyla insan topluluklarının yaşam bicimi de değişmeye başlamıştır Doğaya doğrudan mudahale ederek, besin olarak kullanılabilecek bitki turlerini yetiştirme ve bazı hayvan turlerini evcilleştirerek suruler oluşturmak, bu donemin belirgin ozelliği olmuştur
İnsan toplulukları bu yeni yaşam tarzında iki ana kolda gelişme gostermişlerdi Bazı topluluklar evcilleştirdikleri hayvanlardan oluşan suruleri temel besin kaynağı olarak kullanırken bazı topluluklar ise sınırlı olcude de olsa bahce tarımına başlamışlardır Her iki ana kol da avcıtoplayı topluluklar olmaktan zamanla cıkmış, bir anlamda besin ureten topluluklar haline donuşmeye başlamışlardır Kuşkusuz ağırlıklı olarak tarımla uğraşan topluluklar, avcıtoplayıcı toplulukların yaşam tarzını bırakarak yerleşik duzene gecmek zorunda kalmışlardır Ağırlıklı olarak hayvan surulerini kullanan topluluklar ise gocebe ya da yarıgocebe topluluklar haline gelmişlerdir
Ozellikle tarım yapmanın oğrenilmesi bu toplumların beslenme ve yaşam tarzlarında kokten değişikliklere yol acmıştır Buyuk olcude rastlantılara, ileri derecede uzmanlaşmaya bağlı olan avcıtoplayıcı yaşam tarzı yerini, besin maddelerini stoklayabilen ve beslenme acısından daha guvenli toplumlar yaratmıştır
Bu gelişmeler, Neolitik Devrimolarak adlandırılan ve insan topluluklarının yaşam biciminde koklu değişikliklere yol acan bir surectir Kuşkusuz gezegenin her yoresinde yaşamakta olan topluluklarda zamandaş olarak ortaya cıkmayan Neolitik Devrim, başlangıcta, Orta Doğu, Onasya, Uzakdoğu gibi, geniş ve duzenli akarsuların yaygın olduğu bolgelerde ortaya cıkmıştır
