Atıf, akademik çalışmalarda kullanılan kaynak gösterme yöntemidir. Bir yazarın eserinde başkalarının fikirlerini, bulgularını, verilerini veya ifadelerini kullanması durumunda, bu kaynakları belirtmesi ve kime ait olduğunu açıkça göstermesi gerekir. Bu işleme "atıf yapmak" denir.
Atıf Yapmanın Nedenleri:
Atıf yapma yöntemleri, kullanılan akademik disipline ve yayın kuruluşunun belirlediği stil kılavuzuna göre değişiklik gösterir. En yaygın atıf stillerinden bazıları şunlardır:
Hangi stil kullanılırsa kullanılsın, atıf yaparken dikkat edilmesi gereken bazı temel prensipler vardır:
Metin içinde bir kaynağa atıfta bulunurken genellikle yazarın soyadı ve yayın yılı (veya sayfa numarası gibi stilin gerektirdiği bilgiler) belirtilir. Bu, okuyucuyu kaynakça bölümündeki detaylı bilgiye yönlendirir.
Kaynakça/Bibliyografya:
Çalışmanın sonunda yer alan bu bölümde, metin içinde atıfta bulunulan tüm kaynakların detaylı bilgileri listelenir. Her bir atıf stili için farklı format kuralları geçerlidir (yazar adının sırası, başlıkların italik yazılması, yayın bilgilerinin düzenlenmesi vb.).
Örnek Atıf (APA Stiline Göre):
Metin İçi:
Atıf yapmak, akademik çalışmaların olmazsa olmaz bir parçasıdır. Doğru ve tutarlı bir şekilde atıf yaparak hem akademik dürüstlüğünüzü koruyabilir hem de çalışmanızın güvenilirliğini artırabilirsiniz. Kullanacağınız atıf stilini belirleyerek o stilin kılavuzlarına uygun şekilde metin içinde ve kaynakça bölümünde atıflarınızı yapmanız önemlidir.
Atıf Yapmanın Nedenleri:
- Akademik Dürüstlük: Başkalarının çalışmalarına saygı göstermek ve kendi çalışmanızın özgünlüğünü vurgulamak.
- İntihalden Kaçınma: Başkasına ait fikirleri veya ifadeleri kaynak göstermeden kullanmak intihal olarak kabul edilir ve ciddi akademik sonuçları olabilir.
- Bilgiye Ulaşılabilirliği Sağlama: Okuyucuların, kullanılan kaynaklara ulaşarak bilgileri doğrulamasını veya daha derinlemesine incelemesini mümkün kılmak.
- Çalışmanın Güvenilirliğini Artırma: Kaynaklara dayandırılmış bir çalışma, daha güvenilir ve saygın kabul edilir.
- Akademik Tartışmaya Katkıda Bulunma: Mevcut bilgi birikimine katkıda bulunmak ve farklı görüşleri desteklemek veya eleştirmek için kaynaklara atıfta bulunmak.
Atıf yapma yöntemleri, kullanılan akademik disipline ve yayın kuruluşunun belirlediği stil kılavuzuna göre değişiklik gösterir. En yaygın atıf stillerinden bazıları şunlardır:
- APA (American Psychological Association): Daha çok sosyal bilimlerde kullanılır. Metin içinde yazarın soyadı ve yayın yılı belirtilir (Örn: Smith, 2020). Kaynakça bölümünde ise daha detaylı bir format kullanılır.
- MLA (Modern Language Association): Edebiyat, dil ve beşeri bilimlerde yaygındır. Metin içinde yazarın soyadı ve sayfa numarası belirtilir (Örn: Smith 25). Kaynakça bölümünde "Works Cited" başlığı altında detaylı bilgiler yer alır.
- Chicago/Turabian: Tarih ve bazı sosyal bilimlerde kullanılır. Dipnot veya sonnot sistemiyle metin içinde atıf yapılabilir. Ayrıca bir bibliyografya bölümü bulunur.
- IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): Mühendislik ve bilgisayar bilimlerinde kullanılır. Metin içinde köşeli parantez içinde numaralarla atıf yapılır (Örn: [1]). Kaynakça bölümünde numaralandırılmış bir liste bulunur.
- Vancouver: Tıp ve biyoloji gibi alanlarda kullanılır. Metin içinde numaralandırma sistemi kullanılır ve kaynakça numaralı bir liste halinde sunulur.
Hangi stil kullanılırsa kullanılsın, atıf yaparken dikkat edilmesi gereken bazı temel prensipler vardır:
- Doğruluk: Kaynak bilgilerinin doğru ve eksiksiz olduğundan emin olun. Yazar adı, yayın yılı, başlık, yayınlandığı yer (dergi, kitap, konferans vb.) gibi bilgileri kontrol edin.
- Tutarlılık: Çalışmanız boyunca aynı atıf stilini kullanın. Farklı stilleri karıştırmayın.
- Kapsamlılık: Kullandığınız her türlü kaynağı (kitap, makale, web sitesi, rapor, sözlü iletişim vb.) atıfta bulunun.
- Açıklık: Metin içindeki atıfların ve kaynakça/bibliyografya bölümündeki bilgilerin açık ve kolay anlaşılır olduğundan emin olun.
Metin içinde bir kaynağa atıfta bulunurken genellikle yazarın soyadı ve yayın yılı (veya sayfa numarası gibi stilin gerektirdiği bilgiler) belirtilir. Bu, okuyucuyu kaynakça bölümündeki detaylı bilgiye yönlendirir.
Kaynakça/Bibliyografya:
Çalışmanın sonunda yer alan bu bölümde, metin içinde atıfta bulunulan tüm kaynakların detaylı bilgileri listelenir. Her bir atıf stili için farklı format kuralları geçerlidir (yazar adının sırası, başlıkların italik yazılması, yayın bilgilerinin düzenlenmesi vb.).
Örnek Atıf (APA Stiline Göre):
Metin İçi:
Kaynakça:Araştırmalar, sosyal medyanın gençlerin ruh sağlığı üzerinde karmaşık etkileri olduğunu göstermektedir (Örn: Smith, 2020).
Özetle:Smith, J. (2020). Sosyal medyanın gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkileri. İstanbul Yayınları.
Atıf yapmak, akademik çalışmaların olmazsa olmaz bir parçasıdır. Doğru ve tutarlı bir şekilde atıf yaparak hem akademik dürüstlüğünüzü koruyabilir hem de çalışmanızın güvenilirliğini artırabilirsiniz. Kullanacağınız atıf stilini belirleyerek o stilin kılavuzlarına uygun şekilde metin içinde ve kaynakça bölümünde atıflarınızı yapmanız önemlidir.