Aydın Çam Fıstığı: Türkiye'de çam fıstığının yüzde 60'ını üreten Aydın ilinde olgunlaşan fıstık çamı kozalaklarının toplanması, güneşte bekletilerek kozalakların açılması, suda bekletilerek fıstığının ayrılması ve son olarak kurutulması ile elde edilen ve Aydın tipi olarak sınıflandırılan iri-ufak ve az dolgun gövdeli bir çam fıstığı türü.
Aydın İnciri: Anadolu inciri olarak da bilinen Ficus carica Sarılop çeşidinden elde edilen, iri, yuvarlak basık şekilli, sarı renkli, çok tatlı ve hoş kokulu olan, meyve iç boşluğu bulunmayan ve kurutmalık olarak değerlendirilen bir incir türü.
Aydın Kabak Tatlısı
Aydın Kabak Tatlısı: Halk arasında öküz kabağı olarak bilinen bol lifli Cucurbitamoschata türü bal kabağının temizlenmesi, çekirdeklerinin ayrılması, 2-4 mm incelikte dilimler halinde doğranması ve şekerle birlikte pişirilmesi ile yapılan saydam görünümlü, hafif çıtır ve esnek yapılı bir kabak tatlısı türü.
Aydın Kestanesi: Kestane üretiminde Türkiye rekoltesinin yüzde 40'ını karşılayan Aydın ve ilçelerinde yetiştirilen, iri meyveli olan, parlak kabuğu mat ile açık kahverengiden koyu kahverengiye değişen, kabuğu ve iç zarı kolay soyulduğundan genellikle kestane şekeri üretiminde kullanılan bir kestane türü.
Aydın Memecik Zeytini: Adını zeytinin alt uç kısmındaki küçük çıkıntıdan alan, asimetrik oval yapılı, sarımsı-yeşil renkli, olgun hali koyu vişne-siyah renkli, irice ve ufak çekirdekli, olgun meyvesi orta sertlikte, yağ ve et/çekirdek oranı yüksek olan; genel olarak yağlık olarak değerlendirilmekle birlikte, erken hasat edildiğinde yeşil ve siyah sofralık zeytin olarak da tüketime sunulan bir zeytin türü.
Aydın Memecik Zeytinyağı: Memecik çeşidi zeytinlerden elde edilen, rengi yeşilden altın sarısına değişen, meyve kokusunun yoğun olarak hissedildiği, acılığı ve yakıcılığı belirgin, luteolin bakımından zengin, fenolik madde ve sterol içerikleri yüksek olan natürel bir sızma zeytinyağı türü.
Aydın Yamalak Sarısı Zeytini: Olea europeae L. türü zeytinden elde edilen ve erken olgunlaşan, iri meyveli ve iri çekirdekli olup çekirdeği kolay ayrılan, et/çekirdek oranı % 80-90, yağ oranı ise % 20 olan sofralık bir yeşil zeytin çeşidi.
Bozdoğan Cevizli Sucuğu: Buğday nişastası, su ve beyaz toz şekerin bulamaç kıvamına gelene değin pişirilmesi ve içine ipe dizilmiş ceviz içlerin batırılması ile yapılan, yaklaşık 15 cm uzunluğunda ve uç kısımları ince olan, mat, donuk ve krem-beyaz renkli olan bir cevizli sucuk türü.
Çine Köftesi: Doğal olarak beslenmiş 1-1,5 yaşındaki danaların kaburgalarından (döş) alınan etin az bir kısmının iç yağ ve soğan ile birlikte kıyma makinasında iki kez kıyılması, geri kalan etin tek seferde kıyılması ve bu ikisinin karıştırılıp tuz ve kimyon eklendikten sonra iyice yoğrulması ve elde köfte şekli verildikten sonra mangalda köz üzerinde pişirilmesi ile yapılan bir köfte türü.
Dalama Tandırı: Doğal ortamında yetişen kekik, meşe, palamut ve pinar gibi bitkileri yiyerek beslenen süt kuzusu ve oğlakların kesilip temizlenmesinden sonra bütün olarak yaklaşık 1 metre derinliğinde olan ve odun ateşiyle kızdırılan kuyulara (tandır) sallandırılarak ağzı kapalı olarak yaklaşık 1,5 saat pişirilmesiyle hazırlanan bir kebap türü.
Dedebağ Keşkeği: Yörede yetiştirilen erkek keçilerin haşlanmış ve didilmiş etinin, haşlanmış aşurelik/yarma buğday ve tuz ile altında odun ateşi yanan kazanlarda yassı tahta tokmaklarla hem dövülerek hem de karıştırılarak sakız kıvamına gelinceye değin pişirilmesiyle yapılan açık renkli bir keşkek türü.
Dikmen Kekik Balı: Bölgede yetişen farklı kekik türleri, geven ve diğer çiçekli bitkilerden salgılanan nektarların, Anadolu ırkı arılar tarafından toplanmasıyla üretilen kendine has bir kekik tadı ve aroması bulunan bir süzme bal türü.
Germencik Ekşili Tavuk: Önce haşlanan sonra da zeytinyağında kızartılan tavuğun, soğan, sarımsak, karabiber, kırmızı biber, salça, domates ve olgunlaşmamış üzümlerden yapılan ekşi üzüm suyundan oluşan sos ile biraz daha haşlanmasıyla hazırlanan yöresel bir et yemeği türü.
İncirliova Deve Sucuğu: Deve kuşbaşı etlerinin sığır iç yağı ve sarımsak ile kıyma makinesinde çekilmesi, tuz ve baharatlar eklendikten sonra bir kez daha kıyma makinesinde çekilmesi ve dinlendirilmesi, dinlendirildikten sonra da sığır ve dana bağırsaklarına basılıp yaklaşık 2 gün kurutulmasıyla yapılan, kendine özgü mayhoş (ekşimsi) bir tada sahip olan top biçiminde görüntüye sahip bir parmak sucuk türü.
Karacasu Çömleği: Geçmişi antik Aphrodisias kentine kadar dayanan; ilçede doğal ortamda bulunan kırmızı toprağın elenmesi, çamur haline getirilmesi, dinlendirilmesi, süzülmesi ve hamur kıvamına gelinceye değin yoğrulması, çarklarda el ile şekillendirilmesi, kurutulması ve odun fırınlarında pişirilmesi aşamalarından geçilerek el ustalığı ve geleneksel yöntemlerle üretilen bir çömlek türü.
Karacasu Pidesi: Hazırlanan hamurun kano şeklinde açılması, dana kuşbaşı, dana kıyma veya peynirli iç harcının üzerine konulması, taş fırınlarda pişirilmesi ve sonrasında tereyağı ile yağlanmasıyla hazır hale gelen üstü açık bir pide türü. Ayrıca üzerine tahin sürülerek yapılan yuvarlak ve tatlımsı bir tada sahip olan pideleri de mevcuttur.
Nazilli Kar Helvası: Nazilli'ye bağlı yüksek dağ köyleri ve yaylalarında kışın kar kuyularında biriktirilen ve toprak altında erimeden yaz boyunca muhafaza edilen doğal karın bardağa konulup üzerine şekerli vişne şurubu ilave edilmesiyle yapılan serinletici bir içecek ve dondurma türü.
Nazilli Pidesi: Tabanı düz, üzeri açık, kenarlardan hafif kıvrılmış, kayık biçiminde uzunlamasına açılmış hamurun içine dana kıymalı veya tulum peynirli olarak hazırlanan iç harcın bolca konulmasından sonra taş fırınlarda pişirilmesiyle yapılan bir pide türü. Yaklaşık 20 cm çapında yuvarlak şekilde ve hamuru ince tutularak hazırlanan tahinli pide ise kıymalı ve peynirli pidelerden sonra tatlı olarak tüketilir.
Ortaklar Çöp Şiş: Yaklaşık 15 cm boyunda ve 0,5 cm enindeki uçları bıçakla yontularak sivri hale getirilmiş kamışlara/kargılara küçük dana eti parçaları dizilip uçlarına kuyruk yağı eklenmesinden sonra mangal kömüründe pişirilmesiyle yapılan bir et ürünü.
Söke Körüklü Çizmesi: Orijinal deri renkleri siyah, kahverengi ve bordo olan, sayası ve taban astarı dana derisinden, astarı keçi derisinden, tabanı ve ökçesi ise köseleden yapılan; "Baklava (Akordeon) körük" ve "Düz körük" gibi çeşitleri olan ve geleneksel üretim yöntemlerine sadık kalınarak tamamen elde üretilen bir çizme türü.
Söke Tatlı Maya Ekmeği
Söke Tatlı Maya Ekmeği: Un, su ve öğütülmüş nohutların fermantasyonu ile elde edilen tatlı maya karışımından oluşan hamurun yoğrulması, yuvarlak bir şekil verilmesi, üzerinin çizilmesi ve taş fırında pişirilmesiyle yapılan bir ekmek türü.
Sultanhisar Çileği: Rosales takımının Rosaceae familyasına giren Fragaria x ananassa Duch. melezleri içerisinde yer alan çeşitlerin, bölgenin çilek için uygun iklimi ve topraklarında yetiştirilmesi ile elde edilen hoş kokulu, lezzetli, diğer çileklere nazaran daha aromatik, albenili ve daha uzun raf ömürlü olan bir çilek türü.
Afrodisias Antik Kenti: Karacasu ilçesinde yer alan ve M.Ö. 5. yüzyılda kurulan ve Roma İmparatorluğu döneminde oldukça gelişmiş olan antik kent, çok iyi korunmuş heykelleri ve anıt yapıları ile günümüzde Türkiye'nin en önemli arkeolojik alanlarındandır ve 2017 yılında da UNESCO Dünya Mirası olarak tescil edilmiştir.
Güvercinada Kalesi: Kuşadası Körfezinin ağzında limanı koruyan bir konumda dört tarafı deniz ile çevrili doğal bir kayalık üzerinde inşa edilen ve UNESCO Dünya Mirasları Geçici Listesinde yer alan kalenin iç kalesi Barbaros Hayrettin Paşa tarafından, iç kaleyi çevreleyen surlar ise İlyas Ağa tarafından yaptırılmıştır.
Priene Arkeolojik Alanı: Varlığı M.Ö. 2. bin yılına kadar uzanan, tapınaklar, tiyatro, kutsal alanlar gibi oldukça korunmuş olarak günümüze kadar gelen yapılarıyla eski şehir planlamacılığının güzel örneklerinden biri olan Antik Yunan şehri (İyon), Aydın ili Güllübahçe beldesi yakınlarında Samsun Dağı'nın eteklerinde yer alır.
Aydın İnciri: Anadolu inciri olarak da bilinen Ficus carica Sarılop çeşidinden elde edilen, iri, yuvarlak basık şekilli, sarı renkli, çok tatlı ve hoş kokulu olan, meyve iç boşluğu bulunmayan ve kurutmalık olarak değerlendirilen bir incir türü.
Aydın Kabak Tatlısı
Aydın Kabak Tatlısı: Halk arasında öküz kabağı olarak bilinen bol lifli Cucurbitamoschata türü bal kabağının temizlenmesi, çekirdeklerinin ayrılması, 2-4 mm incelikte dilimler halinde doğranması ve şekerle birlikte pişirilmesi ile yapılan saydam görünümlü, hafif çıtır ve esnek yapılı bir kabak tatlısı türü.
Aydın Kestanesi: Kestane üretiminde Türkiye rekoltesinin yüzde 40'ını karşılayan Aydın ve ilçelerinde yetiştirilen, iri meyveli olan, parlak kabuğu mat ile açık kahverengiden koyu kahverengiye değişen, kabuğu ve iç zarı kolay soyulduğundan genellikle kestane şekeri üretiminde kullanılan bir kestane türü.
Aydın Memecik Zeytini: Adını zeytinin alt uç kısmındaki küçük çıkıntıdan alan, asimetrik oval yapılı, sarımsı-yeşil renkli, olgun hali koyu vişne-siyah renkli, irice ve ufak çekirdekli, olgun meyvesi orta sertlikte, yağ ve et/çekirdek oranı yüksek olan; genel olarak yağlık olarak değerlendirilmekle birlikte, erken hasat edildiğinde yeşil ve siyah sofralık zeytin olarak da tüketime sunulan bir zeytin türü.
Aydın Memecik Zeytinyağı: Memecik çeşidi zeytinlerden elde edilen, rengi yeşilden altın sarısına değişen, meyve kokusunun yoğun olarak hissedildiği, acılığı ve yakıcılığı belirgin, luteolin bakımından zengin, fenolik madde ve sterol içerikleri yüksek olan natürel bir sızma zeytinyağı türü.
Aydın Yamalak Sarısı Zeytini: Olea europeae L. türü zeytinden elde edilen ve erken olgunlaşan, iri meyveli ve iri çekirdekli olup çekirdeği kolay ayrılan, et/çekirdek oranı % 80-90, yağ oranı ise % 20 olan sofralık bir yeşil zeytin çeşidi.
Bozdoğan Cevizli Sucuğu: Buğday nişastası, su ve beyaz toz şekerin bulamaç kıvamına gelene değin pişirilmesi ve içine ipe dizilmiş ceviz içlerin batırılması ile yapılan, yaklaşık 15 cm uzunluğunda ve uç kısımları ince olan, mat, donuk ve krem-beyaz renkli olan bir cevizli sucuk türü.
Çine Köftesi: Doğal olarak beslenmiş 1-1,5 yaşındaki danaların kaburgalarından (döş) alınan etin az bir kısmının iç yağ ve soğan ile birlikte kıyma makinasında iki kez kıyılması, geri kalan etin tek seferde kıyılması ve bu ikisinin karıştırılıp tuz ve kimyon eklendikten sonra iyice yoğrulması ve elde köfte şekli verildikten sonra mangalda köz üzerinde pişirilmesi ile yapılan bir köfte türü.
Dalama Tandırı: Doğal ortamında yetişen kekik, meşe, palamut ve pinar gibi bitkileri yiyerek beslenen süt kuzusu ve oğlakların kesilip temizlenmesinden sonra bütün olarak yaklaşık 1 metre derinliğinde olan ve odun ateşiyle kızdırılan kuyulara (tandır) sallandırılarak ağzı kapalı olarak yaklaşık 1,5 saat pişirilmesiyle hazırlanan bir kebap türü.
Dedebağ Keşkeği: Yörede yetiştirilen erkek keçilerin haşlanmış ve didilmiş etinin, haşlanmış aşurelik/yarma buğday ve tuz ile altında odun ateşi yanan kazanlarda yassı tahta tokmaklarla hem dövülerek hem de karıştırılarak sakız kıvamına gelinceye değin pişirilmesiyle yapılan açık renkli bir keşkek türü.
Dikmen Kekik Balı: Bölgede yetişen farklı kekik türleri, geven ve diğer çiçekli bitkilerden salgılanan nektarların, Anadolu ırkı arılar tarafından toplanmasıyla üretilen kendine has bir kekik tadı ve aroması bulunan bir süzme bal türü.
Germencik Ekşili Tavuk: Önce haşlanan sonra da zeytinyağında kızartılan tavuğun, soğan, sarımsak, karabiber, kırmızı biber, salça, domates ve olgunlaşmamış üzümlerden yapılan ekşi üzüm suyundan oluşan sos ile biraz daha haşlanmasıyla hazırlanan yöresel bir et yemeği türü.
İncirliova Deve Sucuğu: Deve kuşbaşı etlerinin sığır iç yağı ve sarımsak ile kıyma makinesinde çekilmesi, tuz ve baharatlar eklendikten sonra bir kez daha kıyma makinesinde çekilmesi ve dinlendirilmesi, dinlendirildikten sonra da sığır ve dana bağırsaklarına basılıp yaklaşık 2 gün kurutulmasıyla yapılan, kendine özgü mayhoş (ekşimsi) bir tada sahip olan top biçiminde görüntüye sahip bir parmak sucuk türü.
Karacasu Çömleği: Geçmişi antik Aphrodisias kentine kadar dayanan; ilçede doğal ortamda bulunan kırmızı toprağın elenmesi, çamur haline getirilmesi, dinlendirilmesi, süzülmesi ve hamur kıvamına gelinceye değin yoğrulması, çarklarda el ile şekillendirilmesi, kurutulması ve odun fırınlarında pişirilmesi aşamalarından geçilerek el ustalığı ve geleneksel yöntemlerle üretilen bir çömlek türü.
Karacasu Pidesi: Hazırlanan hamurun kano şeklinde açılması, dana kuşbaşı, dana kıyma veya peynirli iç harcının üzerine konulması, taş fırınlarda pişirilmesi ve sonrasında tereyağı ile yağlanmasıyla hazır hale gelen üstü açık bir pide türü. Ayrıca üzerine tahin sürülerek yapılan yuvarlak ve tatlımsı bir tada sahip olan pideleri de mevcuttur.
Nazilli Kar Helvası: Nazilli'ye bağlı yüksek dağ köyleri ve yaylalarında kışın kar kuyularında biriktirilen ve toprak altında erimeden yaz boyunca muhafaza edilen doğal karın bardağa konulup üzerine şekerli vişne şurubu ilave edilmesiyle yapılan serinletici bir içecek ve dondurma türü.
Nazilli Pidesi: Tabanı düz, üzeri açık, kenarlardan hafif kıvrılmış, kayık biçiminde uzunlamasına açılmış hamurun içine dana kıymalı veya tulum peynirli olarak hazırlanan iç harcın bolca konulmasından sonra taş fırınlarda pişirilmesiyle yapılan bir pide türü. Yaklaşık 20 cm çapında yuvarlak şekilde ve hamuru ince tutularak hazırlanan tahinli pide ise kıymalı ve peynirli pidelerden sonra tatlı olarak tüketilir.
Ortaklar Çöp Şiş: Yaklaşık 15 cm boyunda ve 0,5 cm enindeki uçları bıçakla yontularak sivri hale getirilmiş kamışlara/kargılara küçük dana eti parçaları dizilip uçlarına kuyruk yağı eklenmesinden sonra mangal kömüründe pişirilmesiyle yapılan bir et ürünü.
Söke Körüklü Çizmesi: Orijinal deri renkleri siyah, kahverengi ve bordo olan, sayası ve taban astarı dana derisinden, astarı keçi derisinden, tabanı ve ökçesi ise köseleden yapılan; "Baklava (Akordeon) körük" ve "Düz körük" gibi çeşitleri olan ve geleneksel üretim yöntemlerine sadık kalınarak tamamen elde üretilen bir çizme türü.
Söke Tatlı Maya Ekmeği
Söke Tatlı Maya Ekmeği: Un, su ve öğütülmüş nohutların fermantasyonu ile elde edilen tatlı maya karışımından oluşan hamurun yoğrulması, yuvarlak bir şekil verilmesi, üzerinin çizilmesi ve taş fırında pişirilmesiyle yapılan bir ekmek türü.
Sultanhisar Çileği: Rosales takımının Rosaceae familyasına giren Fragaria x ananassa Duch. melezleri içerisinde yer alan çeşitlerin, bölgenin çilek için uygun iklimi ve topraklarında yetiştirilmesi ile elde edilen hoş kokulu, lezzetli, diğer çileklere nazaran daha aromatik, albenili ve daha uzun raf ömürlü olan bir çilek türü.
Afrodisias Antik Kenti: Karacasu ilçesinde yer alan ve M.Ö. 5. yüzyılda kurulan ve Roma İmparatorluğu döneminde oldukça gelişmiş olan antik kent, çok iyi korunmuş heykelleri ve anıt yapıları ile günümüzde Türkiye'nin en önemli arkeolojik alanlarındandır ve 2017 yılında da UNESCO Dünya Mirası olarak tescil edilmiştir.
Güvercinada Kalesi: Kuşadası Körfezinin ağzında limanı koruyan bir konumda dört tarafı deniz ile çevrili doğal bir kayalık üzerinde inşa edilen ve UNESCO Dünya Mirasları Geçici Listesinde yer alan kalenin iç kalesi Barbaros Hayrettin Paşa tarafından, iç kaleyi çevreleyen surlar ise İlyas Ağa tarafından yaptırılmıştır.
Priene Arkeolojik Alanı: Varlığı M.Ö. 2. bin yılına kadar uzanan, tapınaklar, tiyatro, kutsal alanlar gibi oldukça korunmuş olarak günümüze kadar gelen yapılarıyla eski şehir planlamacılığının güzel örneklerinden biri olan Antik Yunan şehri (İyon), Aydın ili Güllübahçe beldesi yakınlarında Samsun Dağı'nın eteklerinde yer alır.