azerbeycan giyim tarzı nasıldır
Azerbaycan'ın milli giysileri
Azerbaycan halkının tarihi ve milli kültürü ile ilgili temel vasıflarından biri de milli giysilerdir. Bu tür ona göre eşsizdir ki, halk yaratıcılığının sanatsal özellikleri, onların çeşitli halde formalaşmaları, sanat süs desenleri, dokuma giysilerde ifade edildi. Azerbaycan XVII yüzyılda yakın Doğu'nun en büyük ipekçilik ülkesi olarak tanınıyordu ve Şirvan eyaleti Azerbaycan'da en büyük ipekçilik bölgesi idi. Ayrıca Azerbaycan'ın Şamahı, Baskal, Gence, Şeki, Şuşa bölgelerinde da ipekçilik üretimi çok gelişmişti. Bu bölgelerde ipekten çok şık, süslü, işlemeli, zarif kadın baş örtüleri üretiliyordu. Giysinin stili onun sahibinin aile durumunu ve yaşını yansıtıyordu. Bekar kızların giysileri evli kadınların giysilerinden farklıydı. Genç kızlar daha parlak ve şık giyinirlerdi.
Erkek ve kadın giysileri Azerbaycan'ın bütün etnik, tarihi bölgelerinde aynıydı. Bununla birlikte erkek giysileri giysinin sahibinin sınıfını yansıtıyordu. Çocuk giyimi kendi forması ile büyüklerin giyimi ile aynıydı ve onlardan sadece bazı özellikleri ve boyutu ile farklanırdı. Azerbaycan kadın giyimi XIX yüzyılda, XX yüzyılın başlarında alt ve üst giysilerden oluşuyordu. Üst giyimi ise genelde omuzüstü ve bel giysilerinden ibarettir. Kadın omuzüstü giyimi üstgömleği, arkalık (eski Azerbaycan giysisi) ve çepkenden (eski Azerbaycan kadın giysisi) oluşurdu. Üst gömleğinin yüz biçimi, omzu tikişsiz ve rengareng koltuk altından ibaretti. Bu gömlekler ipek kumaşlardan dikilirdi.
Çepken - omuzüstü, iç kaplaması olan ve yalancı kollara sahip kadın giysisi. Bu giyim yundan, kadife ve birkaç çeşit ipek kumaşlardan dikilirdi.
Lebbade - omuzüstü üst yeleğidr. Bu giyim sırmalı iç kaplamasında olur, yundan, kadife ve başka parçalardan dikilirdi.
Güleceyik -kadın omuzüstü giysisi. Bu giyim iç kaplamalı olur ve yundan, kadifeden tikilirdi.
Baharı - sırmalı iç kaplamalı kadın omuzüstü giysi. Genelde kadifeden dikilirdi.
Kürdü - kadın giysisi. Bu giyim yundan, kadifeden dikilirdi, kürk deri ve yoğun desenlerle donatılırdı.
Eşmek - kadın sırmalı giysisi, yundan, kadifeden dikilirdi. Bu giysinin yakası, eteği ve kolları safsar kürk derisi ile, altını ağ torla ve şeritle donatılırdı.
Kadın üst giysisi - birkaç etekden, çift kenrdan ve çahçurdan (eski kadin enli pantalonu) ibaretti.
Şehirlerde kadınlar evden çıktığında eteğin üstünden çahçur giyerlerdi. Erkek milli kazak - üst giysileri, arkalık, kaba ve çuha (omuzüstü) ibaretti. Bir veya iki taraflı arkalıklar ipek, atlas, kişmir, (nazik yun) mahud, (parça növü) saten ve başka parçalardan dikilirdi. Kaba - erkek omuzüstü üst giysisidir ve genelde yundan dikilirdi.
Çuha - içi tüylü koyun derisinden yapılmış düğmesiz, desenli palto.
Milli giyim takımına çeşitli baş giysileri ve ayakkabılar dahil idi. Milli giyim takımlarına yerli kuyumcuların yarattığı kuyumculuk ürünleri aittir. Kadın kuyumculuk ürünleri onların kullanılmasına uygun olarak, baş,boyun, göğüs, bel, bilek parçalarına bölünür. Ornamentin en basit unsurlarına - düz ve kırık çizgiler, zikzaklar,daireler, üçgenler, küçük eşkenar dörtkenler, nokta ornamentine erken bronz (Azerbaycan'da MÖ III bin yıllık) dönemine ait pişmiş kaplar üzerinde rastlanır. Bu, Azerbaycan halkının eski nakış koyma sanatının benzeridir. Azerbaycan'da sanatının gelişimi hakkında burada çeşitli dönemlerde olmuş birçok tüccarlar, seyyahlar ve diplomatlar çok ilginç gerçekleri bildirirler. İtalya seyyahı Marko Polo (XIII yy) Şamahı ve Berdenin ipek ürünlerinin güzelliği hakkında yazmış. İngiliz seyyahı – tüccar
Antoniy Cenkinson (XVI yüzyıl) yaz sarayının debdebesini tarif ederek yazıyor: "Kral ipek ve altınla bezeli zengin bir çadırda oturuyordu, onun elbisesi inci ve kıymetli taşlarla kaplıydı"
XIX yüzyılın sonu - XX yüzyılın başlarında nakış işlemelerde kullanılan parçalar yerli üretime ait qanovuz, darayı ve kadife idi. Onlar Şamahı, Basqal, Gence, Şeki, Şuşa ve Azerbaycan'ın diğer şehirlerinde hazırlanıyordu. Desen yapmak için ipek, yün saplar ve yerel üretime ait mühürlü metal plaklar kullanılırdı. Boyama sırasında bitkiden alınan boya maddeler de nkullanılıyordu. Nakış konulmuş eşya ornamental motiflerin zenginliğive deseniyle seçilirdi. Azerbaycan desenlerinin en çok sevilen motifleri gül, nergis,karanfil, lale, lili (zambak) ve meyve ağaçlarının (nar, ayva, erik) çiçekleri, ayrıca çeşitli biçimli başak ve yapraklar vardı. Desenlerin geometrik şekilli süsleri düz ve kırık çizgiler, zikzaklar, üçgenler, dörtgenler, altı ve sekiz köşeli gül şekilli süsler, küçük dörtkenler, yıldızlar ve sembolik güneş tasvirlerinden ibaretti. Desenlerden kuş tasvirleri yapmaktan hoşlanırlardı: bülbül, tavus kuşu, güvercin, papağan, hop-hop, karga, sülün, dişi bıldırcın, keklik ve s. Sık-sık çift kuş görüntülerine rast gelinirdi – en eski ve sevilen ornament motifi idi. Kuşları genellikle ya birbirini seven tarzda, ya da kavga yapmış şekilde(muhabbet ve ayrılık remzi) tarif ediyorlardı. Hayvanlar aleminden ise nakış dikmelerde en çok ceylanları, kaplumbağaları, yılan-ejdarhaları,atları tasvir ediyorlardı. Ev eşyalarından ise gül suyu için küçük su şişeleri, tarak kutular,kozmetik için cam kaplar, vb şeklinde tezyinata rastlanıyor. Azerbaycan'da günlük ünlü ve yaygın dikme türleri şunlardı: "altın" dikme, yoğun desenli dikme, tambur desenli,teknikte "kuş gözü", parlak süslerle inşa etme, boncukla, mühürlenmiş ölçülerle, "kökleme" ("kırışık"), applikasiya,spiralşekilli dikme . Dikmelerin yaygın türlerinden biri - "kuş gözü" beyaz veya renkli ipek sapla dikiliyor. "Köklemə" dikmesine tekke, gece şapkaları, namaz halılarının, ayrıca yün giysinin dekorasyonları sırasında tesadüf olunur. Onu sıradan ve su dikişiylə dikirdilər, iç kaplamayla yüz arasına inceyün veya pamuk kat koyuyorlardı.
İnci ve boncuqla dikmeler büyük ilgi uyandırır ki, onlarla ta eskiden kostüm unsurlarını, ev eşyalarını ve s. donatırdılar. Parlak süslerle dikme - süs parça üzerinde renkli ipek saplarla çekilmiş resmin ç izgileri üzerinde dikilmesi. Applikasiya ve spiral dikmenin nispeten genç yöntemleridir.
Nadiren rastlanan file üzerinde çalışma ve mereyka (şebekeli dipnot deseni) daha sonra yayılıp ve uygulama alanı geniş değil. El işinin bu türü daha çok peçete, havlu ve yüz için örtüklərin dekorasyonuyları için kullanılıp. Ve bugün Azerbaycan'ın birçok şehirlerinde dikiş alanında eski okullar korunup saklanıyor, Azerbaycan ustalarının el işleriul uslararası sergi ve müzelerde bulunurlar. Bütün tür dikmelerin daha eskisi - altınla dikiş dikmetir. Esasen çok sağlam parçalarda kullanılırdı. En iyi malzeme bir renkli kırmızı, kızılcık, mor ve yeşil renkli kadife idi. Ayrıca çeşitli tonlarda olan ince mahud, parça, yun, atlas ciltte tikilirdi. Kızılı dikme için altını ve ya gümüşü saplardan kullanılırdı. Böyle çeşit dikme bir terimle adlanırdı:Gülebatın.
Çok zaman altını dikmeyle üst kadın giysisini, baş giysilerini, ev eşyalarını, at için süsleri ve daha küçük eşya donatırdılar. Hatta böyle bir âdet vardı ki, gelinin çeyizine altını dikmeyle yapılmış çeşitli ev eğitimli eşyalar dahil edilmişti. Renkli ipek saplarla yapılan desenler arasında daha fazla yayılanı tambur dikiliş idi. Tambur dikmelerinin üretim merkezi XIX yüzyılda Şeki şehri oldu.
Tambur dikmeleri temel rolü ince yerli veya dışarıdan getirilen kırmızı, siyah ve koyu - gök renkli kadife ve mahud parça oynuyordu. Bileşik ve kaba (şık) desen koyu fonda parlak ipek saplarla dikilirdi. Birçok erkekler bu uygulamayı sanat alanında olağanüstü ustalık göstermişlerdi. Tezgahta tartılmış parça üzerinde sanatçı öncelikle resmin çizgi hatlarını dikiyor, sonra bütün içini dolduruyordu. Tambur dikmeleri için iğne "karmaç" olarak adlandırılıyordu. Tambur tikmeleri ile kadın giysileri, büyük yastık yüzleri, banyo halıları, kılıflar donatılırdı.
Azerbaycan'ın milli giysileri
Azerbaycan halkının tarihi ve milli kültürü ile ilgili temel vasıflarından biri de milli giysilerdir. Bu tür ona göre eşsizdir ki, halk yaratıcılığının sanatsal özellikleri, onların çeşitli halde formalaşmaları, sanat süs desenleri, dokuma giysilerde ifade edildi. Azerbaycan XVII yüzyılda yakın Doğu'nun en büyük ipekçilik ülkesi olarak tanınıyordu ve Şirvan eyaleti Azerbaycan'da en büyük ipekçilik bölgesi idi. Ayrıca Azerbaycan'ın Şamahı, Baskal, Gence, Şeki, Şuşa bölgelerinde da ipekçilik üretimi çok gelişmişti. Bu bölgelerde ipekten çok şık, süslü, işlemeli, zarif kadın baş örtüleri üretiliyordu. Giysinin stili onun sahibinin aile durumunu ve yaşını yansıtıyordu. Bekar kızların giysileri evli kadınların giysilerinden farklıydı. Genç kızlar daha parlak ve şık giyinirlerdi.
Erkek ve kadın giysileri Azerbaycan'ın bütün etnik, tarihi bölgelerinde aynıydı. Bununla birlikte erkek giysileri giysinin sahibinin sınıfını yansıtıyordu. Çocuk giyimi kendi forması ile büyüklerin giyimi ile aynıydı ve onlardan sadece bazı özellikleri ve boyutu ile farklanırdı. Azerbaycan kadın giyimi XIX yüzyılda, XX yüzyılın başlarında alt ve üst giysilerden oluşuyordu. Üst giyimi ise genelde omuzüstü ve bel giysilerinden ibarettir. Kadın omuzüstü giyimi üstgömleği, arkalık (eski Azerbaycan giysisi) ve çepkenden (eski Azerbaycan kadın giysisi) oluşurdu. Üst gömleğinin yüz biçimi, omzu tikişsiz ve rengareng koltuk altından ibaretti. Bu gömlekler ipek kumaşlardan dikilirdi.
Çepken - omuzüstü, iç kaplaması olan ve yalancı kollara sahip kadın giysisi. Bu giyim yundan, kadife ve birkaç çeşit ipek kumaşlardan dikilirdi.
Lebbade - omuzüstü üst yeleğidr. Bu giyim sırmalı iç kaplamasında olur, yundan, kadife ve başka parçalardan dikilirdi.
Güleceyik -kadın omuzüstü giysisi. Bu giyim iç kaplamalı olur ve yundan, kadifeden tikilirdi.
Baharı - sırmalı iç kaplamalı kadın omuzüstü giysi. Genelde kadifeden dikilirdi.
Kürdü - kadın giysisi. Bu giyim yundan, kadifeden dikilirdi, kürk deri ve yoğun desenlerle donatılırdı.
Eşmek - kadın sırmalı giysisi, yundan, kadifeden dikilirdi. Bu giysinin yakası, eteği ve kolları safsar kürk derisi ile, altını ağ torla ve şeritle donatılırdı.
Kadın üst giysisi - birkaç etekden, çift kenrdan ve çahçurdan (eski kadin enli pantalonu) ibaretti.
Şehirlerde kadınlar evden çıktığında eteğin üstünden çahçur giyerlerdi. Erkek milli kazak - üst giysileri, arkalık, kaba ve çuha (omuzüstü) ibaretti. Bir veya iki taraflı arkalıklar ipek, atlas, kişmir, (nazik yun) mahud, (parça növü) saten ve başka parçalardan dikilirdi. Kaba - erkek omuzüstü üst giysisidir ve genelde yundan dikilirdi.
Çuha - içi tüylü koyun derisinden yapılmış düğmesiz, desenli palto.
Milli giyim takımına çeşitli baş giysileri ve ayakkabılar dahil idi. Milli giyim takımlarına yerli kuyumcuların yarattığı kuyumculuk ürünleri aittir. Kadın kuyumculuk ürünleri onların kullanılmasına uygun olarak, baş,boyun, göğüs, bel, bilek parçalarına bölünür. Ornamentin en basit unsurlarına - düz ve kırık çizgiler, zikzaklar,daireler, üçgenler, küçük eşkenar dörtkenler, nokta ornamentine erken bronz (Azerbaycan'da MÖ III bin yıllık) dönemine ait pişmiş kaplar üzerinde rastlanır. Bu, Azerbaycan halkının eski nakış koyma sanatının benzeridir. Azerbaycan'da sanatının gelişimi hakkında burada çeşitli dönemlerde olmuş birçok tüccarlar, seyyahlar ve diplomatlar çok ilginç gerçekleri bildirirler. İtalya seyyahı Marko Polo (XIII yy) Şamahı ve Berdenin ipek ürünlerinin güzelliği hakkında yazmış. İngiliz seyyahı – tüccar
Antoniy Cenkinson (XVI yüzyıl) yaz sarayının debdebesini tarif ederek yazıyor: "Kral ipek ve altınla bezeli zengin bir çadırda oturuyordu, onun elbisesi inci ve kıymetli taşlarla kaplıydı"
XIX yüzyılın sonu - XX yüzyılın başlarında nakış işlemelerde kullanılan parçalar yerli üretime ait qanovuz, darayı ve kadife idi. Onlar Şamahı, Basqal, Gence, Şeki, Şuşa ve Azerbaycan'ın diğer şehirlerinde hazırlanıyordu. Desen yapmak için ipek, yün saplar ve yerel üretime ait mühürlü metal plaklar kullanılırdı. Boyama sırasında bitkiden alınan boya maddeler de nkullanılıyordu. Nakış konulmuş eşya ornamental motiflerin zenginliğive deseniyle seçilirdi. Azerbaycan desenlerinin en çok sevilen motifleri gül, nergis,karanfil, lale, lili (zambak) ve meyve ağaçlarının (nar, ayva, erik) çiçekleri, ayrıca çeşitli biçimli başak ve yapraklar vardı. Desenlerin geometrik şekilli süsleri düz ve kırık çizgiler, zikzaklar, üçgenler, dörtgenler, altı ve sekiz köşeli gül şekilli süsler, küçük dörtkenler, yıldızlar ve sembolik güneş tasvirlerinden ibaretti. Desenlerden kuş tasvirleri yapmaktan hoşlanırlardı: bülbül, tavus kuşu, güvercin, papağan, hop-hop, karga, sülün, dişi bıldırcın, keklik ve s. Sık-sık çift kuş görüntülerine rast gelinirdi – en eski ve sevilen ornament motifi idi. Kuşları genellikle ya birbirini seven tarzda, ya da kavga yapmış şekilde(muhabbet ve ayrılık remzi) tarif ediyorlardı. Hayvanlar aleminden ise nakış dikmelerde en çok ceylanları, kaplumbağaları, yılan-ejdarhaları,atları tasvir ediyorlardı. Ev eşyalarından ise gül suyu için küçük su şişeleri, tarak kutular,kozmetik için cam kaplar, vb şeklinde tezyinata rastlanıyor. Azerbaycan'da günlük ünlü ve yaygın dikme türleri şunlardı: "altın" dikme, yoğun desenli dikme, tambur desenli,teknikte "kuş gözü", parlak süslerle inşa etme, boncukla, mühürlenmiş ölçülerle, "kökleme" ("kırışık"), applikasiya,spiralşekilli dikme . Dikmelerin yaygın türlerinden biri - "kuş gözü" beyaz veya renkli ipek sapla dikiliyor. "Köklemə" dikmesine tekke, gece şapkaları, namaz halılarının, ayrıca yün giysinin dekorasyonları sırasında tesadüf olunur. Onu sıradan ve su dikişiylə dikirdilər, iç kaplamayla yüz arasına inceyün veya pamuk kat koyuyorlardı.
İnci ve boncuqla dikmeler büyük ilgi uyandırır ki, onlarla ta eskiden kostüm unsurlarını, ev eşyalarını ve s. donatırdılar. Parlak süslerle dikme - süs parça üzerinde renkli ipek saplarla çekilmiş resmin ç izgileri üzerinde dikilmesi. Applikasiya ve spiral dikmenin nispeten genç yöntemleridir.
Nadiren rastlanan file üzerinde çalışma ve mereyka (şebekeli dipnot deseni) daha sonra yayılıp ve uygulama alanı geniş değil. El işinin bu türü daha çok peçete, havlu ve yüz için örtüklərin dekorasyonuyları için kullanılıp. Ve bugün Azerbaycan'ın birçok şehirlerinde dikiş alanında eski okullar korunup saklanıyor, Azerbaycan ustalarının el işleriul uslararası sergi ve müzelerde bulunurlar. Bütün tür dikmelerin daha eskisi - altınla dikiş dikmetir. Esasen çok sağlam parçalarda kullanılırdı. En iyi malzeme bir renkli kırmızı, kızılcık, mor ve yeşil renkli kadife idi. Ayrıca çeşitli tonlarda olan ince mahud, parça, yun, atlas ciltte tikilirdi. Kızılı dikme için altını ve ya gümüşü saplardan kullanılırdı. Böyle çeşit dikme bir terimle adlanırdı:Gülebatın.
Çok zaman altını dikmeyle üst kadın giysisini, baş giysilerini, ev eşyalarını, at için süsleri ve daha küçük eşya donatırdılar. Hatta böyle bir âdet vardı ki, gelinin çeyizine altını dikmeyle yapılmış çeşitli ev eğitimli eşyalar dahil edilmişti. Renkli ipek saplarla yapılan desenler arasında daha fazla yayılanı tambur dikiliş idi. Tambur dikmelerinin üretim merkezi XIX yüzyılda Şeki şehri oldu.
Tambur dikmeleri temel rolü ince yerli veya dışarıdan getirilen kırmızı, siyah ve koyu - gök renkli kadife ve mahud parça oynuyordu. Bileşik ve kaba (şık) desen koyu fonda parlak ipek saplarla dikilirdi. Birçok erkekler bu uygulamayı sanat alanında olağanüstü ustalık göstermişlerdi. Tezgahta tartılmış parça üzerinde sanatçı öncelikle resmin çizgi hatlarını dikiyor, sonra bütün içini dolduruyordu. Tambur dikmeleri için iğne "karmaç" olarak adlandırılıyordu. Tambur tikmeleri ile kadın giysileri, büyük yastık yüzleri, banyo halıları, kılıflar donatılırdı.