Batarya, kimyasal bir tepkimede açığa meydana çıkan enerjiyi, elektrik enerjisine çeviren cihaz Üretilen elektrik enerjisi, diğer bir enerji biçiminin dönüşümünden kaynaklanmaktadır Buna tarafından ısı enerjisini elektrik enerjisine çevirenlere termopil, güneş enerjisini elektrik enerjisine çevirenlere güneş pili, nükleer enerjiyi elektrik enerjisine çevirenlere atom pili (nükleer reaktör) ışık enerjisini elektrik enerjisine çevirenlere fotopil (fotovoltarikpil) ve kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirenlere de elektrokimyasal pil denilmektedir Ne var ancak batarya denildiğinde olarak anlaşılan elektrokimyasal pillerdir
Elektrokimyasal piller genel olarak bir elektrolitle birbirinden ayrılan iki geçirgen elektrodu içerirler Biri fazla öbür negatif olarak adlandırılan bu elektrotlar, pilin iki temas ucuna bağlıdır, batarya çalışırken içinden geçen akım, elektroliti ayrıştırır Bu da pilin çevresinde yalıtkan bir hidrojen tabakasının oluşmasına ve pilin debisinin azalarak durmasına yol açar Bu durumda laf konusu olan pilin kutuplaşmasıdır Kutuplaşmanın önlenmesi için pil ek bir bileşenle donatılır Kendi oluştuğu ölçüde hidrojeni dağıtan ve yükseltgen olan, kutuplaşmayı önleyici madde ya elektrolit çözeltisine katılır ya da fazla elektrotun çevresine yerleştirilir
Tarihi:
Elektrokimyasal pillerin birincil örneği 1800 ’de Voltaca geliştirildi Volta pili, asitli suyla ıslatılıp ortası delinmiş bez parçalarıyla birbirinden ayrılan almaşık yuvarlak bakır ve çinko dizilerden oluşuyordu Son bakır levha son çinko levhaya bağlarıyla birbirinden ayrılan, almaşık yuvarlak bakır ve çinko dizilerden oluşuyordu Son bakır levha son çinko levhaya bağlandığında madeni telden akım geçiyordu daha sonra Cruikshank, bu batarya de asitli suyun sızarak kısa devre yapma olasılığını ortadan kaldıran çanaktı pili ilerletti 1826da Becquerel, akıntı verildiğinde bu pilin elektromotor kuvvetinde (emk) ortaya meydana çıkan azalmayı, özellikle fazla elektrot üzerinde, elektroliz sonucunda hidrojen kabarcıklarının birikmesine bağlayarak açıkladı Bundan sonraki araştırmalar pilde ortaya çıkan kutuplaşmayı önleme amacına yöneldi ve laboratuvar pilleri başlığı altında toplanan piller geliştirildiLaboratuvar pilleri aralarında bulunan potasyum bikromatlı batarya 1842de Poggendorff tasarlandı sonra Grenet, Dufctet ve Trouvece geliştirilen bu pilde fazla elektrot yığışım halindeki kömürden,negatif elektrot çinkodan ve elektroliz de potasyum bikromat katkılı sülfürik asit çözeltisinden oluşur Aralıksız ve yüksek bir debiye ve element başına yaklaşık 2 V ’luk bir elektromotor kuvvetine sahiptir 1842de geliştirilen Bunsen pilindeyse kutuplaşmayı önleyici olarak nitrik asit kullanıldı öncelikle Feryce geliştirilen kutuplaşması havayla giderilmiş pillerse elektromotor kuvveti 105 V olan düşük güçlü olarak eğilim üreticileridir Bilhassa zil, telefon gibi indirimli akımlı isterde kullanılırlar Fery pilinde, dış hava gözenekli kömürden yapılan pozitif elektroda yayılarak pilin kutuplaşması gidermektedir Bu pilde olumsuz elektrotsa çinkodandır ve elektrolit amonyum klorür çözeltisinden oluşmaktadır
1836 ’da geliştirilen Danielli piliyse iki sıvılı kutuplaşmayan pillerin birincil örneğidirKutuplaşmayan pillerde elektrotlardan herkes farklı bir madenden yapılarak, yapıldığı maden tuzu eriğine sokulur Daniell pilinde pozitif elektrot bakır madeninden oluşur ve bakır sülfat çözeltisine; olumsuz elektrotsa çinko madeninden oluşur ve çinko sülfat çözeltisine daldırılır Bu pilin ,8V olan elektromotor kuvveti hiç değişmezYaygın olarak kullanılan piller, elektroliti kutuplaşma önleyici yükseltgen olarak magnezyum dioksiti taşıyan amonyum klorür, toza batırılmış pozitif elektrodu karni kömüründen ve olumsuz elektrotu çinkodan oluşan, Leclanche pilidir ilk olarak 1868 ’de yapılan bu batarya, sonraları değişime uğratılarak kullanımı sıcacık ve kuru denilen pillere dönüştürüldü Kuru pilde çinkodan yapılan olumsuz elektrot pili saran silindiri oluştururken elektrolitte bir jöle içinde atıl kılınmıştır Kuru pillerin tümünün adeta 1,5V ’luk elektromotor kuvvetleri vardır Meslek dirençse üreteci boyutlarına bağlıdır
Yakıtlı piller,bu pil elektrokimyasal bir üreteçtir Açıklanmış sıcaklık ve basınç aşağı katalizörlü ortamda (hidrojen ya da hidrojenli bileşikler) oksijen veya havadan su hidrolizinin tersine bir reaksiyon gerçekleştirirler Hidrojen iyonlarının oksijen iyonlarıyla birleşmesinden su elde edilir ve bu sırada elektrik akımı üretilir*Güneş pilleri, güneş enerjisini elektrik enerjisine çevirirler, egzersiz ilkeleri, transistörlerinkine benzer Bu piller yarı geçirgen cisimlerin monokristallerinden oluşur
Atom pilleri (nükleer reaktörler);Atom pilleri (nükleer reaktörler) Nükleer enerjiyi elektrik enerjisine çevirirler Bir uranyum ya da platonyum çekirdeğinin fisyonu esnasında büyük miktarda enerji açığa çıkarken yeni fisyonlara yol açabilecek birçok nötron yayılır Böylece ortaya çıkan zincirleme tepkimenin denetleme edilebilecek kadar ağır gelişmesi durumunda atom pili elde edilir Atom pilleri ilk önce uranyum 238 ’den bir notron alarak,plütonyum üretmek için yapıldı Atom bombasının yapımında kullanılan plütonyumun üretilmesinden sonradan, kısa sürede atom pillerinin başvuru alanı yaygınlaştı Bu pillerden tıp,biyoloji vb alanlarda kullanılan radyoaktif izotopların hazırlanmasında ve bilhassa nötron bakımından fazla yoğun bir ışıma kaynağı olduklarından fizik, biyoloji vb deneylerin yapımında yararlanılmaya başlandı
Kaynakça:
wwwcygmgovtr
wwwrcturkacom
Elektrokimyasal piller genel olarak bir elektrolitle birbirinden ayrılan iki geçirgen elektrodu içerirler Biri fazla öbür negatif olarak adlandırılan bu elektrotlar, pilin iki temas ucuna bağlıdır, batarya çalışırken içinden geçen akım, elektroliti ayrıştırır Bu da pilin çevresinde yalıtkan bir hidrojen tabakasının oluşmasına ve pilin debisinin azalarak durmasına yol açar Bu durumda laf konusu olan pilin kutuplaşmasıdır Kutuplaşmanın önlenmesi için pil ek bir bileşenle donatılır Kendi oluştuğu ölçüde hidrojeni dağıtan ve yükseltgen olan, kutuplaşmayı önleyici madde ya elektrolit çözeltisine katılır ya da fazla elektrotun çevresine yerleştirilir
Tarihi:
Elektrokimyasal pillerin birincil örneği 1800 ’de Voltaca geliştirildi Volta pili, asitli suyla ıslatılıp ortası delinmiş bez parçalarıyla birbirinden ayrılan almaşık yuvarlak bakır ve çinko dizilerden oluşuyordu Son bakır levha son çinko levhaya bağlarıyla birbirinden ayrılan, almaşık yuvarlak bakır ve çinko dizilerden oluşuyordu Son bakır levha son çinko levhaya bağlandığında madeni telden akım geçiyordu daha sonra Cruikshank, bu batarya de asitli suyun sızarak kısa devre yapma olasılığını ortadan kaldıran çanaktı pili ilerletti 1826da Becquerel, akıntı verildiğinde bu pilin elektromotor kuvvetinde (emk) ortaya meydana çıkan azalmayı, özellikle fazla elektrot üzerinde, elektroliz sonucunda hidrojen kabarcıklarının birikmesine bağlayarak açıkladı Bundan sonraki araştırmalar pilde ortaya çıkan kutuplaşmayı önleme amacına yöneldi ve laboratuvar pilleri başlığı altında toplanan piller geliştirildiLaboratuvar pilleri aralarında bulunan potasyum bikromatlı batarya 1842de Poggendorff tasarlandı sonra Grenet, Dufctet ve Trouvece geliştirilen bu pilde fazla elektrot yığışım halindeki kömürden,negatif elektrot çinkodan ve elektroliz de potasyum bikromat katkılı sülfürik asit çözeltisinden oluşur Aralıksız ve yüksek bir debiye ve element başına yaklaşık 2 V ’luk bir elektromotor kuvvetine sahiptir 1842de geliştirilen Bunsen pilindeyse kutuplaşmayı önleyici olarak nitrik asit kullanıldı öncelikle Feryce geliştirilen kutuplaşması havayla giderilmiş pillerse elektromotor kuvveti 105 V olan düşük güçlü olarak eğilim üreticileridir Bilhassa zil, telefon gibi indirimli akımlı isterde kullanılırlar Fery pilinde, dış hava gözenekli kömürden yapılan pozitif elektroda yayılarak pilin kutuplaşması gidermektedir Bu pilde olumsuz elektrotsa çinkodandır ve elektrolit amonyum klorür çözeltisinden oluşmaktadır
1836 ’da geliştirilen Danielli piliyse iki sıvılı kutuplaşmayan pillerin birincil örneğidirKutuplaşmayan pillerde elektrotlardan herkes farklı bir madenden yapılarak, yapıldığı maden tuzu eriğine sokulur Daniell pilinde pozitif elektrot bakır madeninden oluşur ve bakır sülfat çözeltisine; olumsuz elektrotsa çinko madeninden oluşur ve çinko sülfat çözeltisine daldırılır Bu pilin ,8V olan elektromotor kuvveti hiç değişmezYaygın olarak kullanılan piller, elektroliti kutuplaşma önleyici yükseltgen olarak magnezyum dioksiti taşıyan amonyum klorür, toza batırılmış pozitif elektrodu karni kömüründen ve olumsuz elektrotu çinkodan oluşan, Leclanche pilidir ilk olarak 1868 ’de yapılan bu batarya, sonraları değişime uğratılarak kullanımı sıcacık ve kuru denilen pillere dönüştürüldü Kuru pilde çinkodan yapılan olumsuz elektrot pili saran silindiri oluştururken elektrolitte bir jöle içinde atıl kılınmıştır Kuru pillerin tümünün adeta 1,5V ’luk elektromotor kuvvetleri vardır Meslek dirençse üreteci boyutlarına bağlıdır
Yakıtlı piller,bu pil elektrokimyasal bir üreteçtir Açıklanmış sıcaklık ve basınç aşağı katalizörlü ortamda (hidrojen ya da hidrojenli bileşikler) oksijen veya havadan su hidrolizinin tersine bir reaksiyon gerçekleştirirler Hidrojen iyonlarının oksijen iyonlarıyla birleşmesinden su elde edilir ve bu sırada elektrik akımı üretilir*Güneş pilleri, güneş enerjisini elektrik enerjisine çevirirler, egzersiz ilkeleri, transistörlerinkine benzer Bu piller yarı geçirgen cisimlerin monokristallerinden oluşur
Atom pilleri (nükleer reaktörler);Atom pilleri (nükleer reaktörler) Nükleer enerjiyi elektrik enerjisine çevirirler Bir uranyum ya da platonyum çekirdeğinin fisyonu esnasında büyük miktarda enerji açığa çıkarken yeni fisyonlara yol açabilecek birçok nötron yayılır Böylece ortaya çıkan zincirleme tepkimenin denetleme edilebilecek kadar ağır gelişmesi durumunda atom pili elde edilir Atom pilleri ilk önce uranyum 238 ’den bir notron alarak,plütonyum üretmek için yapıldı Atom bombasının yapımında kullanılan plütonyumun üretilmesinden sonradan, kısa sürede atom pillerinin başvuru alanı yaygınlaştı Bu pillerden tıp,biyoloji vb alanlarda kullanılan radyoaktif izotopların hazırlanmasında ve bilhassa nötron bakımından fazla yoğun bir ışıma kaynağı olduklarından fizik, biyoloji vb deneylerin yapımında yararlanılmaya başlandı
Kaynakça:
wwwcygmgovtr
wwwrcturkacom