Beş yaş ve altı çocuklarda görülen çürükler, erken çocukluk çağı çürükleri (EÇÇ) olarak tanımlanır ve diş sürmesinin akabinde düz yüzeyde süratli bir formda ilerleyebilirler. Şiddetli (severe) erken çocukluk çağı çürüğü “S-EÇÇ” terimi de, marazın daha yaygın bir formu için kullanılır.
Mektep öncesi çocuklarda görülen diş çürüğü için, EÇÇ terimi diş hekimliği pratiğinde daha çok kullanılmasına karşın, halkla muhabere esnasında ve bilirkişiler tarafından biberon çürüğü, bebek çürüğü üzere tabirler kullanmıştır. (Bader ve öbürleri,1998) EÇÇ münhasıran kronik hastalıklı çocuklarda, illete yakalanmanın ana sebebidir ve hayatı tehdit bile edebilen komplikasyonlarıyla önemli bir risk faktörü olabilir. Tabanda inanılanın bilakis EÇÇ ya da süt dişlenmesindeki çürük, aslında kıymetli bir “daimi diş çürük oluşum riskini” de işaret eder. Süt dişi vakti geldiğinde DÜŞSE de erken çürümesi ağızda artan çürük bakterisine sebep olur ve sonuç yeni çıkmaya başlayan dişlerde de erken kolonizasyon ve erken daimi diş çürüğü mealine gelir. ( Savage ve öbürleri, 2004) E
ÇÇ düşük gelir seviyeli ailelerin evlatlarında görülmesinin yanı sıra fizikî engelli, ehliyetsiz ve şahsi bakıma muhtaç çocuklarda da sıklıkla görülmektedir. Bu küme çocuklarda görülme sıklığı diş bakımının kâfi seviyede gerçekleştirilememesiyle ve sistemsiz –sık besin alımı, azalmış tükürük seviyesi ve alınan ilaçlarla ilişkilendirilebilir.(Hale,2003)
Erken çocukluk çağı çürükleri tedavi edilmediği takdirde, ağrıya, yeme isteksizliğine bağlı olarak önemli kilo kayıplarına, büyüme geriliğine, maloklüzyona, evlatta güvensizliğe ve mahsusen hayatı tehdit edecek seviyede abselere neden olmaktadır. Bir diş çürüğü birebir vakitte evladın mektep saatlerinden ailesinin ise mesai saatlerinden kayıplara neden olmaktadır. İleri seviyede artan ağız kokusuyla ve erken devirlerde oluşturduğu fonasyon güçlükleri ile içtimaî hayatta arkadaşları tarafından yalnız bırakılan çocuklarda, psiko-sosyal meseleler de yarattığı bildirilmiştir. (Gift ve öbürleri, 1992; Mazhari ve sairleri , 2007) Uygun bir ağız sıhhati ve dişlenme, elbette ki estetik olarak şık bir gülüş, konuşma sağladığı üzere aktif bir çiğneme fonksiyonu için kıymetlidir. Diş çürükleri tedavi edilmeden bırakılırsa, ağrı ve enfeksiyona neden olur.
Bir yahut daha ziyade diş etrafındaki kronik bir enfeksiyon muhit doku ve yapıların yıkımına sebep olabilir, o denli ki daimi dişlerin gelişimini olumsuz etkileyebilir.(A national clinical guideline, Nov 2005) Birçok gelişmiş devlette EÇÇ düşük gelir seviyeli ailelerin evlatlarında daha yaygın olarak görülmektedir. Örneğin, bu kümede 3–5 yaşları arasındaki çocuklarda EÇÇ görülme sıklığı (prevelansı) %90 olarak rapor edilmiştir. Ulusal fakirlik seviyesi ve altında yaşayan Amerikalı evlatların nerdeyse %80 inde süt dişlerindeki çürüklerin tedavisi yapılmamaktadır. Diş bakımı, bilhassa mektep öncesi çağındaki korunmasız yoksul evlatlar için sıklıkla karşılanamayan sıhhat gereksinimidir.
EÇÇ nin sonuçlarının yanı sıra uzun devirde ortaya çıkan tesirleri de bulunmaktadır.( Trends in Oral Health Status: United States, 1988-1994 and 1999-2004) Amerika’daki 12-23 aylık evlatların %2 sinde en az bir tane çürük kuşkusu olmasına karşılık 12-60 aylık evlatların %19 unda EÇÇ belirtileri görülmektedir. Kaliforniyadaki mektep öncesi çağındaki evlatların üçte birinde ve umumi evlat populasyonun %70inde önemli nispetlerde diş çürüğü rapor edilmiştir.(Ramos-Gomez ve öbürleri,2007 ) En son çalışmalarda devletimizdeki EÇÇ prevelans yüzdeleri %40,7-%69,8 arasında değişebildiği bildirilmiştir ve çürük oluşumunun birinci 1 yaş içinde gerçekleşmediği ve takip eden iki yılın belirleyici olabildiği vurgulanmıştır. Öte yandan; ananın eğitim durumu ile anaların evlatlarının dişlerini fırçalamaya başlama vakti ile direk bir irtibat olduğu ve topluluğun her kısmında ağız diş sıhhati ile ilgili ebeveyn eğitiminin ne kadar değerli olduğu da bulgulanmıştır. (Aydın, 2007; Gökalp ve başkaları, 2004; Demir ve öbürleri, 2008)
Evlatlar bir hastalık ve/veya tedavi sebebiyle medikal olarak ağırlıklanmış (immünosüpresyon) durumdaysa, aslında akut bir ölümcül sebep yaratmayan olağan diş enfeksiyonları, ölümcül olabilir. Bu tarafıyla çocuklarda risk bakımından evlat hekimlerinin, evlat diş sıhhati ile ilgili olarak detaylı eğitilmesi gerekmektedir. Aslında Devletimizde, çocukluk çağında görülen en sık 3 marazdan biri olan “diş çürüklerinin” sıhhat bir bütündür felsefesi ile Temel Sıhhatin bir modülü olarak kıymetlendirilmesi ve eğitimini de buna nazaran verilmesi temel sıhhat eğitim felsefesi olarak (ülke sıkıntıların has bir eğitim modeli olarak) algılanmalıdır.
Mektep öncesi çocuklarda görülen diş çürüğü için, EÇÇ terimi diş hekimliği pratiğinde daha çok kullanılmasına karşın, halkla muhabere esnasında ve bilirkişiler tarafından biberon çürüğü, bebek çürüğü üzere tabirler kullanmıştır. (Bader ve öbürleri,1998) EÇÇ münhasıran kronik hastalıklı çocuklarda, illete yakalanmanın ana sebebidir ve hayatı tehdit bile edebilen komplikasyonlarıyla önemli bir risk faktörü olabilir. Tabanda inanılanın bilakis EÇÇ ya da süt dişlenmesindeki çürük, aslında kıymetli bir “daimi diş çürük oluşum riskini” de işaret eder. Süt dişi vakti geldiğinde DÜŞSE de erken çürümesi ağızda artan çürük bakterisine sebep olur ve sonuç yeni çıkmaya başlayan dişlerde de erken kolonizasyon ve erken daimi diş çürüğü mealine gelir. ( Savage ve öbürleri, 2004) E
ÇÇ düşük gelir seviyeli ailelerin evlatlarında görülmesinin yanı sıra fizikî engelli, ehliyetsiz ve şahsi bakıma muhtaç çocuklarda da sıklıkla görülmektedir. Bu küme çocuklarda görülme sıklığı diş bakımının kâfi seviyede gerçekleştirilememesiyle ve sistemsiz –sık besin alımı, azalmış tükürük seviyesi ve alınan ilaçlarla ilişkilendirilebilir.(Hale,2003)
Erken çocukluk çağı çürükleri tedavi edilmediği takdirde, ağrıya, yeme isteksizliğine bağlı olarak önemli kilo kayıplarına, büyüme geriliğine, maloklüzyona, evlatta güvensizliğe ve mahsusen hayatı tehdit edecek seviyede abselere neden olmaktadır. Bir diş çürüğü birebir vakitte evladın mektep saatlerinden ailesinin ise mesai saatlerinden kayıplara neden olmaktadır. İleri seviyede artan ağız kokusuyla ve erken devirlerde oluşturduğu fonasyon güçlükleri ile içtimaî hayatta arkadaşları tarafından yalnız bırakılan çocuklarda, psiko-sosyal meseleler de yarattığı bildirilmiştir. (Gift ve öbürleri, 1992; Mazhari ve sairleri , 2007) Uygun bir ağız sıhhati ve dişlenme, elbette ki estetik olarak şık bir gülüş, konuşma sağladığı üzere aktif bir çiğneme fonksiyonu için kıymetlidir. Diş çürükleri tedavi edilmeden bırakılırsa, ağrı ve enfeksiyona neden olur.
Bir yahut daha ziyade diş etrafındaki kronik bir enfeksiyon muhit doku ve yapıların yıkımına sebep olabilir, o denli ki daimi dişlerin gelişimini olumsuz etkileyebilir.(A national clinical guideline, Nov 2005) Birçok gelişmiş devlette EÇÇ düşük gelir seviyeli ailelerin evlatlarında daha yaygın olarak görülmektedir. Örneğin, bu kümede 3–5 yaşları arasındaki çocuklarda EÇÇ görülme sıklığı (prevelansı) %90 olarak rapor edilmiştir. Ulusal fakirlik seviyesi ve altında yaşayan Amerikalı evlatların nerdeyse %80 inde süt dişlerindeki çürüklerin tedavisi yapılmamaktadır. Diş bakımı, bilhassa mektep öncesi çağındaki korunmasız yoksul evlatlar için sıklıkla karşılanamayan sıhhat gereksinimidir.
EÇÇ nin sonuçlarının yanı sıra uzun devirde ortaya çıkan tesirleri de bulunmaktadır.( Trends in Oral Health Status: United States, 1988-1994 and 1999-2004) Amerika’daki 12-23 aylık evlatların %2 sinde en az bir tane çürük kuşkusu olmasına karşılık 12-60 aylık evlatların %19 unda EÇÇ belirtileri görülmektedir. Kaliforniyadaki mektep öncesi çağındaki evlatların üçte birinde ve umumi evlat populasyonun %70inde önemli nispetlerde diş çürüğü rapor edilmiştir.(Ramos-Gomez ve öbürleri,2007 ) En son çalışmalarda devletimizdeki EÇÇ prevelans yüzdeleri %40,7-%69,8 arasında değişebildiği bildirilmiştir ve çürük oluşumunun birinci 1 yaş içinde gerçekleşmediği ve takip eden iki yılın belirleyici olabildiği vurgulanmıştır. Öte yandan; ananın eğitim durumu ile anaların evlatlarının dişlerini fırçalamaya başlama vakti ile direk bir irtibat olduğu ve topluluğun her kısmında ağız diş sıhhati ile ilgili ebeveyn eğitiminin ne kadar değerli olduğu da bulgulanmıştır. (Aydın, 2007; Gökalp ve başkaları, 2004; Demir ve öbürleri, 2008)
Evlatlar bir hastalık ve/veya tedavi sebebiyle medikal olarak ağırlıklanmış (immünosüpresyon) durumdaysa, aslında akut bir ölümcül sebep yaratmayan olağan diş enfeksiyonları, ölümcül olabilir. Bu tarafıyla çocuklarda risk bakımından evlat hekimlerinin, evlat diş sıhhati ile ilgili olarak detaylı eğitilmesi gerekmektedir. Aslında Devletimizde, çocukluk çağında görülen en sık 3 marazdan biri olan “diş çürüklerinin” sıhhat bir bütündür felsefesi ile Temel Sıhhatin bir modülü olarak kıymetlendirilmesi ve eğitimini de buna nazaran verilmesi temel sıhhat eğitim felsefesi olarak (ülke sıkıntıların has bir eğitim modeli olarak) algılanmalıdır.
