Bebeklerde ek azığa geçiş sürecinde dikkat edilecek noktalar
Hayatın birinci altı ayı ana sütü ile beslenen bebeklerde, altıncı aydan sonra ek besinlere geçiş devri ‘weaning’ olarak isimlendirilmektedir. Bebeğe ana sütü yanısıra, yarı katı ve katı azıkların verildiği, tek başına ana sütü ile beslenmenin kesildiği bir periyottur. Tabi ki beslenme hayatın her periyodunda kıymetli olmakla birlikte, bilhassa büyüme ve gelişmenin çok süratli olduğu birinci iki yaşta çok değerlidir. Birinci altı ay bebeğin protein ve güç gereksinimini ana sütü tamamiyle karşılamaktadır. Büyüme gelişmenin süratli devam ettiği altı ay-iki yaş sürecinde, bebeğin protein ve kuvvet gereksiniminin karşılanması için ana sütü yanısıra, ek besinlere gereksinim vardır.
Altıncı aydan sonra ana sütüne ilaveten, bebeğin fizyolojik gelişimine münasebetli ek besinler başlanmalıdır. Her bebeğin ek besin almaya hazır olduğu devir farklıdır. Bunun için bebeğinizin ek besin almaya hazır olduğunu gösteren birtakım ipuçlarından faydalanmak gerekmektedir.
Ek besinlere başlama vaktini gösteren ip uçları nelerdir?
Bebeğin ısırma, çiğneme ve yutma koordine hareketlerin başlaması, ağıza verilen yiyecekleri lisan ile dışarı atma refleksinin kaybolmaya başlaması, başını büsbütün rahatça dik tutarak oturabilmesi, rastgele bir nesneyi parmakları ile tutabilmesi, parmakları ile tuttuğu nesneyi ağzına götürebilmesi, yiyeceği gözleri ile takip edebilmesi, yiyecek verilince ağzını açması, diş çıkarmaya başlaması üzere sıralanabilir. Bu sürece başlamada ananın hazır ve istekli olması da değerlidir.
Ek besinler hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir?
Ek besinler hazırlanırken en kıymetli bahis, enfeksiyon riskinin azaltılmasıdır. Bu da öncelikle besini hazırlayan kişinin el yıkaması ile başlar. Yemek hazırlamadan ve yedirmeden evvel, bebeğin altı değiştirildikten sonra, tuvaletten çıktıktan sonra ve dışarıdan geldikten sonra kesinlikle sabun ve su ile el yıkanmalıdır.
Ek besinlerin hazırlandığı kapların paklığı de çok değerlidir. Kullanılan kapların aklığını sağlamak için bu kapların kolay yıkanabilen çelik, cam ve porselen olmasına dikkat edilmelidir. Plastik kaplar kullanılmamalıdır. Biberon temizliğinin sıkıntı olması ve ishal riskini artırması nedeniyle tercih edilmemelidir. Meyve püreleri için cam rende kullanılması, çelik rendeye nazaran vitamin kıymetlerinin daha az kaybolmasına yardımcı olacaktır. Besin hazırlanırken kullanılan kapların yüksek ısılarda yıkanması ve tesirli durulanması hem mikrobiyolojik hem de kimyasal kirlilikten korunmak için gereklidir.
Besinlerin bol suda yıkanması ve besinlere elverişli pişirme ve saklama prosedürlerinin kullanılması gerekir. Yıkanmış ve soyulmuş sebzeler pişirildikten sonra oda ısısında iki saatten çokça bekletilmemeli, şayet daha sonra tüketilecek ise buzdolabında saklanmalıdır.
Ek besinlerin ölçüsü, kıvamı ve beslenme sıklığı nasıl olmalıdır?
Ek azıkların, başlangıçta püre kıvamında, sekizinci aydan itibaren partiküllü (pütürlü) ve elde yiyebileceği besinler olması gerekmektedir. Partiküllü (pütürlü) azıkların, onuncu aydan daha sonra başlanan bebeklerde, ileriki devirlerde beslenme sıkıntıları gelişebilmektedir. Beş yaşına kadar evlatlara sert ve küçük (fındık-fıstık-leblebi) yiyecekler akciğerlere kaçırma (aspirasyon) riskinin yüksek olması nedeniyle verilmemelidir.
Beslenme sıklığı her evladın iştahına ve isteğine nazaran değişmekle birlikte umumî olarak, 6-8 ayda 2-3 ana, 1-2 ara öğün, dokuz aydan sonra da 3-4 ana, 1-2 ara öğün önerilmektedir. Ana sütü alan bebekler, aralarda bebek istediği devir emzirilir.
Ek besinlerine birinci geçildiği devirde her besin üç gün kuralı ile ölçüsü artırılarak verilmeli, daha sonra her öğünde 1-1/2 kase olarak verilmelidir. Bebeğimizde büyüme geriliği var ise, tüketilen ek besinlerin kalori hesapları yapılarak beslenme düzenlenmelidir.
Ek besinlerin içeriği nasıl olmalıdır?
Besin içeriği birinci günlerde yahut 1-2 hafta tekli besinlerden oluşmalıdır. Daha sonra ana öğünlerde her besin öbeğinden besinin yan alması gereklidir. Karbonhidrat (tahıl, bulgur, pirinç,un vb), protein (et, kuru baklagil vb), kalori (yağ), vitamin-mineral (tahıl- meyve,sebze) içeriği açısından istikrarlı olması gereklidir.
Ek besinlerin mevsimine münasip. zerzevat ve meyvelerden seçilmesi, konserve, dondurulmuş-paketlenmiş yiyecekler, hazır meyve suları ve kolalı içeçekler, içine boya ve tatlandırıcı katılmış besinlerden kaçınılması gereklidir. Her ek besinin hanede hazırlanması gerekmektedir.
Yemeklerin günlük pişirilmesi, etlerin, sebzelerden münferit basınçlı (düdüklü tencere) pişirilmesi, yumurtanın katı pişirilmesi gereklidir. Hazırlanan besinlerin oda ısısında 2 saatten çokça bekletilmemesine dikkat edilmelidir.
Allerjen olduğu için yumurtanın beyazı 12. Aydan sonra başlanmalıdır. İnek sütünün demir içeriğinin düşük olması, alerji ve barsak sisteminde kanamaya yol açabileceği için 12. Aydan sonra başlanmalıdır. Keçi sütü de tıpkı özellikleri taşıdığı için tercih edilmemelidir. Çay ve bitki çayları, bal, reçel, yağlı balıklar 12. Ayı tamamladıktan sonra verilmelidir. Ek besinler hazırlanırken tuz ve şeker kullanılmaması, besinleri doğal tadı ile öğrenmesini kolaylaştırmaktadır. Gelgelelim tat arayan bebeklerde dokuzuncu aydan sonra çok az ölçüde eklenebilir.
Aylara nazaran hangi ek besinler önerilir?
6-7 ay; Yumuşak, yarı likit, tekli besinler; meyve; püre yahut suyu (elma-şeftali-armut-muz...), Yoğurt, Zerzevat, püre (patates, havuç,kabak...), 7-8 ay; İki çeşit besin içeren ikili karışımlar; yoğurt çorbası, tarhana çorbası, meyveli yoğurt, etli zerzevat. Ayrıyeten yumurta sarısı ve beyaz peynir ve birde tahıl içeren kahvaltı verilmeye başlanır. 8-9 ay; Üç yahut daha ziyade besin içeren çoklu karışımlar verilebilir; zerzevat çorbaları, köfte, dolma, kuru baklagiller, balık, tavuk…
Bebekler bir yaşından itibaren, sağlıklı ve istikrarlı olmak koşuluyla aile sofrasından beslenebilir.
Hayatın birinci altı ayı ana sütü ile beslenen bebeklerde, altıncı aydan sonra ek besinlere geçiş devri ‘weaning’ olarak isimlendirilmektedir. Bebeğe ana sütü yanısıra, yarı katı ve katı azıkların verildiği, tek başına ana sütü ile beslenmenin kesildiği bir periyottur. Tabi ki beslenme hayatın her periyodunda kıymetli olmakla birlikte, bilhassa büyüme ve gelişmenin çok süratli olduğu birinci iki yaşta çok değerlidir. Birinci altı ay bebeğin protein ve güç gereksinimini ana sütü tamamiyle karşılamaktadır. Büyüme gelişmenin süratli devam ettiği altı ay-iki yaş sürecinde, bebeğin protein ve kuvvet gereksiniminin karşılanması için ana sütü yanısıra, ek besinlere gereksinim vardır.
Altıncı aydan sonra ana sütüne ilaveten, bebeğin fizyolojik gelişimine münasebetli ek besinler başlanmalıdır. Her bebeğin ek besin almaya hazır olduğu devir farklıdır. Bunun için bebeğinizin ek besin almaya hazır olduğunu gösteren birtakım ipuçlarından faydalanmak gerekmektedir.
Ek besinlere başlama vaktini gösteren ip uçları nelerdir?
Bebeğin ısırma, çiğneme ve yutma koordine hareketlerin başlaması, ağıza verilen yiyecekleri lisan ile dışarı atma refleksinin kaybolmaya başlaması, başını büsbütün rahatça dik tutarak oturabilmesi, rastgele bir nesneyi parmakları ile tutabilmesi, parmakları ile tuttuğu nesneyi ağzına götürebilmesi, yiyeceği gözleri ile takip edebilmesi, yiyecek verilince ağzını açması, diş çıkarmaya başlaması üzere sıralanabilir. Bu sürece başlamada ananın hazır ve istekli olması da değerlidir.
Ek besinler hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir?
Ek besinler hazırlanırken en kıymetli bahis, enfeksiyon riskinin azaltılmasıdır. Bu da öncelikle besini hazırlayan kişinin el yıkaması ile başlar. Yemek hazırlamadan ve yedirmeden evvel, bebeğin altı değiştirildikten sonra, tuvaletten çıktıktan sonra ve dışarıdan geldikten sonra kesinlikle sabun ve su ile el yıkanmalıdır.
Ek besinlerin hazırlandığı kapların paklığı de çok değerlidir. Kullanılan kapların aklığını sağlamak için bu kapların kolay yıkanabilen çelik, cam ve porselen olmasına dikkat edilmelidir. Plastik kaplar kullanılmamalıdır. Biberon temizliğinin sıkıntı olması ve ishal riskini artırması nedeniyle tercih edilmemelidir. Meyve püreleri için cam rende kullanılması, çelik rendeye nazaran vitamin kıymetlerinin daha az kaybolmasına yardımcı olacaktır. Besin hazırlanırken kullanılan kapların yüksek ısılarda yıkanması ve tesirli durulanması hem mikrobiyolojik hem de kimyasal kirlilikten korunmak için gereklidir.
Besinlerin bol suda yıkanması ve besinlere elverişli pişirme ve saklama prosedürlerinin kullanılması gerekir. Yıkanmış ve soyulmuş sebzeler pişirildikten sonra oda ısısında iki saatten çokça bekletilmemeli, şayet daha sonra tüketilecek ise buzdolabında saklanmalıdır.
Ek besinlerin ölçüsü, kıvamı ve beslenme sıklığı nasıl olmalıdır?
Ek azıkların, başlangıçta püre kıvamında, sekizinci aydan itibaren partiküllü (pütürlü) ve elde yiyebileceği besinler olması gerekmektedir. Partiküllü (pütürlü) azıkların, onuncu aydan daha sonra başlanan bebeklerde, ileriki devirlerde beslenme sıkıntıları gelişebilmektedir. Beş yaşına kadar evlatlara sert ve küçük (fındık-fıstık-leblebi) yiyecekler akciğerlere kaçırma (aspirasyon) riskinin yüksek olması nedeniyle verilmemelidir.
Beslenme sıklığı her evladın iştahına ve isteğine nazaran değişmekle birlikte umumî olarak, 6-8 ayda 2-3 ana, 1-2 ara öğün, dokuz aydan sonra da 3-4 ana, 1-2 ara öğün önerilmektedir. Ana sütü alan bebekler, aralarda bebek istediği devir emzirilir.
Ek besinlerine birinci geçildiği devirde her besin üç gün kuralı ile ölçüsü artırılarak verilmeli, daha sonra her öğünde 1-1/2 kase olarak verilmelidir. Bebeğimizde büyüme geriliği var ise, tüketilen ek besinlerin kalori hesapları yapılarak beslenme düzenlenmelidir.
Ek besinlerin içeriği nasıl olmalıdır?
Besin içeriği birinci günlerde yahut 1-2 hafta tekli besinlerden oluşmalıdır. Daha sonra ana öğünlerde her besin öbeğinden besinin yan alması gereklidir. Karbonhidrat (tahıl, bulgur, pirinç,un vb), protein (et, kuru baklagil vb), kalori (yağ), vitamin-mineral (tahıl- meyve,sebze) içeriği açısından istikrarlı olması gereklidir.
Ek besinlerin mevsimine münasip. zerzevat ve meyvelerden seçilmesi, konserve, dondurulmuş-paketlenmiş yiyecekler, hazır meyve suları ve kolalı içeçekler, içine boya ve tatlandırıcı katılmış besinlerden kaçınılması gereklidir. Her ek besinin hanede hazırlanması gerekmektedir.
Yemeklerin günlük pişirilmesi, etlerin, sebzelerden münferit basınçlı (düdüklü tencere) pişirilmesi, yumurtanın katı pişirilmesi gereklidir. Hazırlanan besinlerin oda ısısında 2 saatten çokça bekletilmemesine dikkat edilmelidir.
Allerjen olduğu için yumurtanın beyazı 12. Aydan sonra başlanmalıdır. İnek sütünün demir içeriğinin düşük olması, alerji ve barsak sisteminde kanamaya yol açabileceği için 12. Aydan sonra başlanmalıdır. Keçi sütü de tıpkı özellikleri taşıdığı için tercih edilmemelidir. Çay ve bitki çayları, bal, reçel, yağlı balıklar 12. Ayı tamamladıktan sonra verilmelidir. Ek besinler hazırlanırken tuz ve şeker kullanılmaması, besinleri doğal tadı ile öğrenmesini kolaylaştırmaktadır. Gelgelelim tat arayan bebeklerde dokuzuncu aydan sonra çok az ölçüde eklenebilir.
Aylara nazaran hangi ek besinler önerilir?
6-7 ay; Yumuşak, yarı likit, tekli besinler; meyve; püre yahut suyu (elma-şeftali-armut-muz...), Yoğurt, Zerzevat, püre (patates, havuç,kabak...), 7-8 ay; İki çeşit besin içeren ikili karışımlar; yoğurt çorbası, tarhana çorbası, meyveli yoğurt, etli zerzevat. Ayrıyeten yumurta sarısı ve beyaz peynir ve birde tahıl içeren kahvaltı verilmeye başlanır. 8-9 ay; Üç yahut daha ziyade besin içeren çoklu karışımlar verilebilir; zerzevat çorbaları, köfte, dolma, kuru baklagiller, balık, tavuk…
Bebekler bir yaşından itibaren, sağlıklı ve istikrarlı olmak koşuluyla aile sofrasından beslenebilir.