Çocuklar, dünyaya ait bilgilerini yapılandırırken; şemalar özümleme, uyma, örgütleme, dengelenim ve istikrar kurma tekniklerini kullanırlar.
Şemalar: Şemalar örgütlenmiş davranış ya da niyet örüntüleridir. Bebek ya da çocuk dünyaya ait anlayışını yapılandırmaya çalışırken beyin şemalar yaratır. Bu şemalar bilgiyi örgütleyen aksiyonlar ya da zihinsel dizaynlardır. Davranışsal şemalar çocuklukta gelişir. Bebekler şemalarını emme, bakma, yakalama üzere aksiyonlarla objelerin üzerinde geliştirirler. Daha büyük çocuklar sorun çözmek için stratejileri ve planları vardır. Yetişkinliğimizde otomobil kullanmaktan bütçe yapmaya birçok alanda çeşitli şemalar oluştururuz.
Şemalarımızı özümseme ve uyma kavramları ile birlikte kullanırız.
Özümseme: Yeni bilgi yahut tecrübeleri ile baş etmek için var olan şemaların kullanıldığını öne süren kavramdır.
Uyma: Çocuklar yeni bilgi ve yaşantıyı öğrenmek için var olan şemalarındaki değişimlerdir.
Örnek verecek olursak çocuklar doğdukları vakit her objeyi ağızlarına götürerek emme davranışı benimserler lakin vakit içinde her objenin emilmeyeceği şuurunu kazanırlar bu uyma davranışına bir örnektir.
Örgütleme: Çocuklar dünyayı anlamak için yaşantılarını fikirleri ile örgütlerler. Birbirinden farklı davranış ve kanıların daha üst sistemde gruplandırılmasıdır. Çekicin nasıl kullanıldığını gören çocuk büyük bir çekiç olan balyozunda nasıl kullanılacağı hakkında da fikir sahibi olur.
İstikrar ve Gelişim Evreleri: Dünyayı anlamaya çalışırken, çocuk kaçınılmaz olarak bilişsel çatışma ya da dengesizlik yaşar. Karmaşık durumlar dengesizlik yaratır. İçsel istikrar arayışı değişim için çocuğu güdüler ve yeni şemalar geliştirilerek eski ve yeni şemaları özümser.
Kolay refleksler ile bebek dünyasını algılar bunu emme ve aranma refleksleri ile yapar.
Obje Sürekliliği: Objelerin görülmedikleri, duyulmadıkları ya da dokunulmadıkları vakit bile var olmaya devam ettikleri anlayışıdır. Beş aylık bir çocuğun oyuncağını bir objenin ardına koyarsanız çocuk onun objenin ardında olduğunu algılayamayacaktır. Obje sürekliliği vakit ile birlikte gelişmeye devam eder.
Kalıtım mı Etraf mi?
Bebeklerin gelişiminde kalıtımın mı yoksa çevresel etkenlerin mi daha tesirli olduğu yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda kalıtımsal faktörlerin çevresel faktörlerden daha faal rol oynadığı kanıtlanmıştır.
Elbette etraf ve uyaranlar çocuğun gelişiminde hayati tesire sahiptir. Çevresel faktörler bilişsel gelişimi tesirler lakin genetiğin koyduğu sonları aşamaz. Çocukların gelişimini yalnızca genetik etkenlere bırakamayız.
Uyaran çeşitliliği(oyun ve oyuncak) bebek için çok kıymetlidir. Seçilen oyuncaklar birkaç duyuya birden hitap eden oyuncaklar tercih edilmelidir. Bunlar renk, ses ve dokunma duyularına kıymetli katkı sağlarlar. Çocuğa gerçek oyuncak seçimi yapma konusunda uzmanlardan fikir almakta yarar vardır.
Öğrenme Hatırlama ve Kavramlaşma
Öğrenmeyi beş alt kategoride açıklamak yararlı olacaktır.
Koşullama:Şartlanma, bilhassa bebeklerin ne algıladıklarını belirtme konusunda araştırmacılara birçok şey öğretmiştir. Örneğin bebekler emme davranışını uyaran müziklerle koşullandıklarında daha süratli emdikleri gözlemlenmiştir.
Dikkat:Zihinsel güçlerin belli bir şey üzerine yoğunlaştırılmasıdır. Yeni doğmuş bebeklerde bile dikkat mevcuttur.
Dikkatte göz gerisi edilmemesi gereken alışma sürecidir. Bebeklere devamlı olarak birebir şeyin tekrarlanması dikkatin dağılmasına neden olur. Çocuklar büyüdükçe dikkat müddetleri de artar.
Bellek:Organizmanın bilgiyi vakit içinde koruduğu tüm duruma verilen isimdir. Gelişim devam ettikçe bellek de gelişir. Yirmi aylık bebeğin belleği sekiz aylık bebekten daha eskiyi hatırlayacaktır. Büyük bir çoğunluğumuz hayatımızın birinci üç yılına ilişkin olayları hatırlamayız. Bunun nedeni bebeklik amnezisi dediğimiz olaydır. Prefrontal lobumuzun ve hipokampüsümüzün yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklıdır.
Taklit:Bebekler için öğrenmede en temel etkenlerden birisi taklittir. Araştırmalara nazaran yeni doğan bebekler birkaç günlükken bile taklit yapabilirler. Çocuklar büyüdükçe taklit etme tavırlarını genişletirler.
Kavram Oluşturma ve Sınıflandırma: Bebeklerin de kavramları vardır. Araştırmacılar üç aylık bebeklerin emsal görünümdeki objeleri bir ortaya topladıklarını gözlemlemişlerdir, bu da hayatın birinci yıllarında bile sınıflandırma yapıldığının göstergesidir. Çocuklar büyüdükçe kavram oluşturma ve sınıflandırma maharetleri de gelişir.
Kişisel Farklılıklar
Her doğan çocuk özeldir. Bununla birlikte çocukların zihinsel ve fizikî farklılıklar da gösterecekleri bilinmektedir. Temel farklılıklara örnek verecek olursak kız çocuklar erkek çocuklarından daha erken konuşurlar bunun sebebi hormonal farklılıklardır. Bir çocuk 10 aylıkken yürüyebilirken bir diğeri 14 aylıkken yürüyebilir. Bu üzere farklılıklar kişisel farklılıklardır ve en kıymetli belirleyicisi genetik faktörlerdir.
Lisan Gelişimi
Lisan sembol sistemleri temelinde sözel, yazılı ya da işaretli olabilen irtibat formudur. Bir toplumun kullandığı sözleri ve onları birleştirecek ve değiştirecek kuralları içerir. Diğerleri ile konuşmak, onları dinlemek, okumak ve yazmak için lisana ihtiyaç duyarız. Lisanımız geçmiş olayları detaylarıyla anlatabilmemize ve gelecekle ilgili planlar kurabilmemize yardımcı olur. Bilgilerimizi bir nesilden başkasına aktarmamıza ve varlıklı bir kültürel miras oluşturmamıza müsaade verir.
Lisanın birtakım kural ve sitemleri vardır. Lisan yüksek derecede ölçülü ve tertipli bir kavramdır. Bir lisanın en küçük ünitesi, kullanılan sesleri ve bunların nasıl birleşeceğini belirleyen fonemlerdir. Her bebek doğduğunda bütün lisanlarda olan sesli harfleri çıkarabilir. Türkçemizde bulunan sekiz sesli harfin yanında Korece’deki sesli harfleri de çıkarabilme kapasitesine sahiptir. Vakit içinde yakın etrafındaki duyduğu sesleri taklit edecek ve öteki sesleri unutacaktır. Bebeğin gelişimi devam ettikçe de sesler ortasında muhakkak temaslar fark edecek ve bunları tekrarlayacaktır b-a ba-ba üzere.
Fonemler birleşerek morfemleri oluştururlar. Burası sözcüğün temel manasını taşıdığı alandır. Artık çocuk hangi sözün ne manaya geleceğini anlamaya başlamıştır.
Morfemlerde oluştuktan sonra sıra kelam dizimine gelir. Sözcüklerin ve geçerli kelam öbeklerinin cümleler kurmak için birleşmesi ile oluşur. Çocuklar büyüdükçe daha geniş ve manalı cümleler kurmaya başlarlar ‘gel’ bir cümledir ve bir buçuk yaşındaki çocuk manalı bir biçimde söyleyebilir. Fakat babacığım gel birlikte futbol oynayalım cümlesi için bir oldukça vakit ve kademe geçmesi gereklidir.
Bebekler 8-12 aylıkken bir objeyi göstermek yahut işaret etmek için jestlerini kullanmaya başlarlar. Mama yemek için biberonu gösterebilir yahut ilgisini göstermek için bir köpeği gösterebilir. İşaret etmedeki ve jestlerini göstermekteki meseleler otizmin temel göstergelerinden birdir lakin üç yıla kadar otizm tanısı konamayacaktır. Bu hususta uyanık olmakta yarar vardır. İrtibat kurmamak otizmin en besbelli özelliğidir. Yapılan bir çalışmada sosyo-ekonomik seviyesi yüksek olan ailelerin çocuklarının jestlerinin düşük sosyo-ekonomik durumlu ailelere nazaran daha bariz oldukları gözlemlenmiştir. Bu duruma neden olan faktörler; eğitim, uyaran çeşitliliği ve şuurlu ebeveyn tavırlarıdır.
Çocuklar on üç aylıkken elli kadar kelimeyi anladıklarını ve on sekiz aylıkken bu sözleri konuşabildikleri saptanmıştır. Birinci sözcükler çoğunlukla değerli şahıslar (ana-baba), oyuncaklar(top), hayvanlar(hav hav) üzere sözcüklerden oluşur.
Gelişimi devam eden çocuk 18-24 aya ulaştıklarında iki sözcüklü tabirleri kullanabilme yetisini kazanırlar ‘köpeğe bak, top nerede’ üzere.
Lisan Gelişiminde Biyolojik ve Çevresel Etkenler
Biyolojik Etkenler: Konuşma ve manaya yetisi, hudut sistemimizin yanı sıra, sesle ilgili diğer donanımları da gerektirir. Atalarımızın hudut sistemleri ve vokal donanımı binlerce yıldır değişmiştir.
Beynimizin birtakım bölgelerinin lisan için kullanıldığı bilim adamlarında kanıtlanmıştır. Bu keşif beyin hasarı alan bireylerin incelenmesiyle fark edilmiştir. Beynimizin sol frontal bölgesinde yer alan ve sözcük çıkarma için kullandığımız broka bölgesi, lisanı anlamada faal rol oynayan ve sol yarımkürede bulunan wernicke bölgesi. Bu iki bölgede oluşan hasarlar lisan kaybı ya da hasarı dediğimiz afazi(söz yitimi)ye neden olmaktadır. Broca bölgesindeki hasar sözcükleri istenen formda aktarılmasını zorlaştırırken, wernicke alanındaki hasarlar ise bireylerin anlamalarını zayıflatır ve akıcı lakin anlaşılmaz konuşmalarına neden olur.
Ünlü lisan bilimci Noam Chomsky çocukların lisan öğrenmeye biyolojik olarak donanımlı doğduklarını belirtir. Çocukların gelişim evreleri ve yapılan çalışmalar bu teorinin doğruluğunu ispatlar.
Çevresel Etkenler:Bir bebek ‘an-ne’ dediği vakit anne bebeği kucaklar ve sevgi gösterir. Bunu öğrenen çocuk daha çok anne der ve sevgi görür. Davranışçı ekoldeki uzmanlar lisanın azar azar oluştuğunu ve piyano çalmak üzere karışık bir aksiyon olduğunu öğrenildiğini savunurlar.
Annelerinin daha sıklıkla konuştuğu bebekler, değerli ölçüde daha geniz sözcük dağarcığına sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çocukların sözcük dağarcıklarının gelişiminin daha uygun belirleyicileri, annenin lisanı ve okuma-yazma hünerleri ile annelerin çok satıda farklı sözcük kullanması olmuştur. Örnek olarak anneler çocuklarıyla konuşurlarken daha çeşitli sözcükler kullandıklarında çocukların sözcük dağarcıklarının gelişimleri daha verimli olmuştur. Buna rağmen annenin toplam konuşma ölçüsü ile ilgili bulunmamıştır. Buradan çıkarılacak sonuç mühlet değil niteliktir. Örneğin bir çocuk köpekçik dediğinde anne evet köpekçik et yiyor’ derse çocuk için daha yararlı olacaktır.
Yapılan bir araştırmaya nazaran 14-24 aylık çocuklarına günlük kitap okuyan annelerin çocuklarının 36. Aya geldiklerinde tertipli kitap okunmayan çocuklardan çok daha güçlü lisan gelişimi ve bilişsel gelişim olduğu gözlemlenmiştir.
Lisan Gelişimi İçin Anne Babalara Teklifler
1) Faal bir konuşma eşi olun. Bebeğiniz ile konuşun.
2) Bebeğinizle sizi anlıyormuş üzere konuşun. Bebeğiniz ilginizi fark edecektir.
3) Çocuğunuz ile konuşurken hislerinizi eksik etmeyin çocuklar hisleri bizim düşündüğümüzden daha fazla hissederler.
4) Çocuğunuz büyüyüp size kederini anlatmaya, sizinle hislerini paylaşmaya başlayacaktır işte tam burada yeterli bir dinleyici olun.
5) Cinsiyet kalıp yargılarından uzaklaşın bu cinsel kimliğini oluşturmaya başlayan3-5 yaşındaki çocuklar için birçok vakit olumsuz tesir yapar.
Okuduğunuz için teşekkürler.
Şemalar: Şemalar örgütlenmiş davranış ya da niyet örüntüleridir. Bebek ya da çocuk dünyaya ait anlayışını yapılandırmaya çalışırken beyin şemalar yaratır. Bu şemalar bilgiyi örgütleyen aksiyonlar ya da zihinsel dizaynlardır. Davranışsal şemalar çocuklukta gelişir. Bebekler şemalarını emme, bakma, yakalama üzere aksiyonlarla objelerin üzerinde geliştirirler. Daha büyük çocuklar sorun çözmek için stratejileri ve planları vardır. Yetişkinliğimizde otomobil kullanmaktan bütçe yapmaya birçok alanda çeşitli şemalar oluştururuz.
Şemalarımızı özümseme ve uyma kavramları ile birlikte kullanırız.
Özümseme: Yeni bilgi yahut tecrübeleri ile baş etmek için var olan şemaların kullanıldığını öne süren kavramdır.
Uyma: Çocuklar yeni bilgi ve yaşantıyı öğrenmek için var olan şemalarındaki değişimlerdir.
Örnek verecek olursak çocuklar doğdukları vakit her objeyi ağızlarına götürerek emme davranışı benimserler lakin vakit içinde her objenin emilmeyeceği şuurunu kazanırlar bu uyma davranışına bir örnektir.
Örgütleme: Çocuklar dünyayı anlamak için yaşantılarını fikirleri ile örgütlerler. Birbirinden farklı davranış ve kanıların daha üst sistemde gruplandırılmasıdır. Çekicin nasıl kullanıldığını gören çocuk büyük bir çekiç olan balyozunda nasıl kullanılacağı hakkında da fikir sahibi olur.
İstikrar ve Gelişim Evreleri: Dünyayı anlamaya çalışırken, çocuk kaçınılmaz olarak bilişsel çatışma ya da dengesizlik yaşar. Karmaşık durumlar dengesizlik yaratır. İçsel istikrar arayışı değişim için çocuğu güdüler ve yeni şemalar geliştirilerek eski ve yeni şemaları özümser.
Kolay refleksler ile bebek dünyasını algılar bunu emme ve aranma refleksleri ile yapar.
Obje Sürekliliği: Objelerin görülmedikleri, duyulmadıkları ya da dokunulmadıkları vakit bile var olmaya devam ettikleri anlayışıdır. Beş aylık bir çocuğun oyuncağını bir objenin ardına koyarsanız çocuk onun objenin ardında olduğunu algılayamayacaktır. Obje sürekliliği vakit ile birlikte gelişmeye devam eder.
Kalıtım mı Etraf mi?
Bebeklerin gelişiminde kalıtımın mı yoksa çevresel etkenlerin mi daha tesirli olduğu yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda kalıtımsal faktörlerin çevresel faktörlerden daha faal rol oynadığı kanıtlanmıştır.
Elbette etraf ve uyaranlar çocuğun gelişiminde hayati tesire sahiptir. Çevresel faktörler bilişsel gelişimi tesirler lakin genetiğin koyduğu sonları aşamaz. Çocukların gelişimini yalnızca genetik etkenlere bırakamayız.
Uyaran çeşitliliği(oyun ve oyuncak) bebek için çok kıymetlidir. Seçilen oyuncaklar birkaç duyuya birden hitap eden oyuncaklar tercih edilmelidir. Bunlar renk, ses ve dokunma duyularına kıymetli katkı sağlarlar. Çocuğa gerçek oyuncak seçimi yapma konusunda uzmanlardan fikir almakta yarar vardır.
Öğrenme Hatırlama ve Kavramlaşma
Öğrenmeyi beş alt kategoride açıklamak yararlı olacaktır.
Koşullama:Şartlanma, bilhassa bebeklerin ne algıladıklarını belirtme konusunda araştırmacılara birçok şey öğretmiştir. Örneğin bebekler emme davranışını uyaran müziklerle koşullandıklarında daha süratli emdikleri gözlemlenmiştir.
Dikkat:Zihinsel güçlerin belli bir şey üzerine yoğunlaştırılmasıdır. Yeni doğmuş bebeklerde bile dikkat mevcuttur.
Dikkatte göz gerisi edilmemesi gereken alışma sürecidir. Bebeklere devamlı olarak birebir şeyin tekrarlanması dikkatin dağılmasına neden olur. Çocuklar büyüdükçe dikkat müddetleri de artar.
Bellek:Organizmanın bilgiyi vakit içinde koruduğu tüm duruma verilen isimdir. Gelişim devam ettikçe bellek de gelişir. Yirmi aylık bebeğin belleği sekiz aylık bebekten daha eskiyi hatırlayacaktır. Büyük bir çoğunluğumuz hayatımızın birinci üç yılına ilişkin olayları hatırlamayız. Bunun nedeni bebeklik amnezisi dediğimiz olaydır. Prefrontal lobumuzun ve hipokampüsümüzün yeteri kadar gelişmemesinden kaynaklıdır.
Taklit:Bebekler için öğrenmede en temel etkenlerden birisi taklittir. Araştırmalara nazaran yeni doğan bebekler birkaç günlükken bile taklit yapabilirler. Çocuklar büyüdükçe taklit etme tavırlarını genişletirler.
Kavram Oluşturma ve Sınıflandırma: Bebeklerin de kavramları vardır. Araştırmacılar üç aylık bebeklerin emsal görünümdeki objeleri bir ortaya topladıklarını gözlemlemişlerdir, bu da hayatın birinci yıllarında bile sınıflandırma yapıldığının göstergesidir. Çocuklar büyüdükçe kavram oluşturma ve sınıflandırma maharetleri de gelişir.
Kişisel Farklılıklar
Her doğan çocuk özeldir. Bununla birlikte çocukların zihinsel ve fizikî farklılıklar da gösterecekleri bilinmektedir. Temel farklılıklara örnek verecek olursak kız çocuklar erkek çocuklarından daha erken konuşurlar bunun sebebi hormonal farklılıklardır. Bir çocuk 10 aylıkken yürüyebilirken bir diğeri 14 aylıkken yürüyebilir. Bu üzere farklılıklar kişisel farklılıklardır ve en kıymetli belirleyicisi genetik faktörlerdir.
Lisan Gelişimi
Lisan sembol sistemleri temelinde sözel, yazılı ya da işaretli olabilen irtibat formudur. Bir toplumun kullandığı sözleri ve onları birleştirecek ve değiştirecek kuralları içerir. Diğerleri ile konuşmak, onları dinlemek, okumak ve yazmak için lisana ihtiyaç duyarız. Lisanımız geçmiş olayları detaylarıyla anlatabilmemize ve gelecekle ilgili planlar kurabilmemize yardımcı olur. Bilgilerimizi bir nesilden başkasına aktarmamıza ve varlıklı bir kültürel miras oluşturmamıza müsaade verir.
Lisanın birtakım kural ve sitemleri vardır. Lisan yüksek derecede ölçülü ve tertipli bir kavramdır. Bir lisanın en küçük ünitesi, kullanılan sesleri ve bunların nasıl birleşeceğini belirleyen fonemlerdir. Her bebek doğduğunda bütün lisanlarda olan sesli harfleri çıkarabilir. Türkçemizde bulunan sekiz sesli harfin yanında Korece’deki sesli harfleri de çıkarabilme kapasitesine sahiptir. Vakit içinde yakın etrafındaki duyduğu sesleri taklit edecek ve öteki sesleri unutacaktır. Bebeğin gelişimi devam ettikçe de sesler ortasında muhakkak temaslar fark edecek ve bunları tekrarlayacaktır b-a ba-ba üzere.
Fonemler birleşerek morfemleri oluştururlar. Burası sözcüğün temel manasını taşıdığı alandır. Artık çocuk hangi sözün ne manaya geleceğini anlamaya başlamıştır.
Morfemlerde oluştuktan sonra sıra kelam dizimine gelir. Sözcüklerin ve geçerli kelam öbeklerinin cümleler kurmak için birleşmesi ile oluşur. Çocuklar büyüdükçe daha geniş ve manalı cümleler kurmaya başlarlar ‘gel’ bir cümledir ve bir buçuk yaşındaki çocuk manalı bir biçimde söyleyebilir. Fakat babacığım gel birlikte futbol oynayalım cümlesi için bir oldukça vakit ve kademe geçmesi gereklidir.
Bebekler 8-12 aylıkken bir objeyi göstermek yahut işaret etmek için jestlerini kullanmaya başlarlar. Mama yemek için biberonu gösterebilir yahut ilgisini göstermek için bir köpeği gösterebilir. İşaret etmedeki ve jestlerini göstermekteki meseleler otizmin temel göstergelerinden birdir lakin üç yıla kadar otizm tanısı konamayacaktır. Bu hususta uyanık olmakta yarar vardır. İrtibat kurmamak otizmin en besbelli özelliğidir. Yapılan bir çalışmada sosyo-ekonomik seviyesi yüksek olan ailelerin çocuklarının jestlerinin düşük sosyo-ekonomik durumlu ailelere nazaran daha bariz oldukları gözlemlenmiştir. Bu duruma neden olan faktörler; eğitim, uyaran çeşitliliği ve şuurlu ebeveyn tavırlarıdır.
Çocuklar on üç aylıkken elli kadar kelimeyi anladıklarını ve on sekiz aylıkken bu sözleri konuşabildikleri saptanmıştır. Birinci sözcükler çoğunlukla değerli şahıslar (ana-baba), oyuncaklar(top), hayvanlar(hav hav) üzere sözcüklerden oluşur.
Gelişimi devam eden çocuk 18-24 aya ulaştıklarında iki sözcüklü tabirleri kullanabilme yetisini kazanırlar ‘köpeğe bak, top nerede’ üzere.
Lisan Gelişiminde Biyolojik ve Çevresel Etkenler
Biyolojik Etkenler: Konuşma ve manaya yetisi, hudut sistemimizin yanı sıra, sesle ilgili diğer donanımları da gerektirir. Atalarımızın hudut sistemleri ve vokal donanımı binlerce yıldır değişmiştir.
Beynimizin birtakım bölgelerinin lisan için kullanıldığı bilim adamlarında kanıtlanmıştır. Bu keşif beyin hasarı alan bireylerin incelenmesiyle fark edilmiştir. Beynimizin sol frontal bölgesinde yer alan ve sözcük çıkarma için kullandığımız broka bölgesi, lisanı anlamada faal rol oynayan ve sol yarımkürede bulunan wernicke bölgesi. Bu iki bölgede oluşan hasarlar lisan kaybı ya da hasarı dediğimiz afazi(söz yitimi)ye neden olmaktadır. Broca bölgesindeki hasar sözcükleri istenen formda aktarılmasını zorlaştırırken, wernicke alanındaki hasarlar ise bireylerin anlamalarını zayıflatır ve akıcı lakin anlaşılmaz konuşmalarına neden olur.
Ünlü lisan bilimci Noam Chomsky çocukların lisan öğrenmeye biyolojik olarak donanımlı doğduklarını belirtir. Çocukların gelişim evreleri ve yapılan çalışmalar bu teorinin doğruluğunu ispatlar.
Çevresel Etkenler:Bir bebek ‘an-ne’ dediği vakit anne bebeği kucaklar ve sevgi gösterir. Bunu öğrenen çocuk daha çok anne der ve sevgi görür. Davranışçı ekoldeki uzmanlar lisanın azar azar oluştuğunu ve piyano çalmak üzere karışık bir aksiyon olduğunu öğrenildiğini savunurlar.
Annelerinin daha sıklıkla konuştuğu bebekler, değerli ölçüde daha geniz sözcük dağarcığına sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çocukların sözcük dağarcıklarının gelişiminin daha uygun belirleyicileri, annenin lisanı ve okuma-yazma hünerleri ile annelerin çok satıda farklı sözcük kullanması olmuştur. Örnek olarak anneler çocuklarıyla konuşurlarken daha çeşitli sözcükler kullandıklarında çocukların sözcük dağarcıklarının gelişimleri daha verimli olmuştur. Buna rağmen annenin toplam konuşma ölçüsü ile ilgili bulunmamıştır. Buradan çıkarılacak sonuç mühlet değil niteliktir. Örneğin bir çocuk köpekçik dediğinde anne evet köpekçik et yiyor’ derse çocuk için daha yararlı olacaktır.
Yapılan bir araştırmaya nazaran 14-24 aylık çocuklarına günlük kitap okuyan annelerin çocuklarının 36. Aya geldiklerinde tertipli kitap okunmayan çocuklardan çok daha güçlü lisan gelişimi ve bilişsel gelişim olduğu gözlemlenmiştir.
Lisan Gelişimi İçin Anne Babalara Teklifler
1) Faal bir konuşma eşi olun. Bebeğiniz ile konuşun.
2) Bebeğinizle sizi anlıyormuş üzere konuşun. Bebeğiniz ilginizi fark edecektir.
3) Çocuğunuz ile konuşurken hislerinizi eksik etmeyin çocuklar hisleri bizim düşündüğümüzden daha fazla hissederler.
4) Çocuğunuz büyüyüp size kederini anlatmaya, sizinle hislerini paylaşmaya başlayacaktır işte tam burada yeterli bir dinleyici olun.
5) Cinsiyet kalıp yargılarından uzaklaşın bu cinsel kimliğini oluşturmaya başlayan3-5 yaşındaki çocuklar için birçok vakit olumsuz tesir yapar.
Okuduğunuz için teşekkürler.