Bel ağrısı, sıhhat mütehassıslarının en sık gördüğü sorunlardan biridir. Aslında, beş erişkinden dördü hayatlarının bir periyodunda önemli bir bel ağrısı hadisesi yaşayacaktır. Neyse ki bel ağrısı olan hastaların büyük çoğunluğu, 2–4 ay içinde, çoğunlukla da tedavi olmaksızın muvaffakiyetle rahatsızlıklarının üstesinden gelecek ve sıradan iş ve topluluk hayatlarına döneceklerdir.
Ani gelişen bel ağrısına karşı duygusal yansılar mutlaka olağandır. Bu reaksiyonlar, ağrının ne manaya geldiği, ne kadar uzun süreceği ve günlük ömür aktivitelerini ne radde engelleyeceğine dair kaygı, huzursuzluk/gerginlik ve üzüntüyü içerir. Aslında ağrı, hem fizikî ve hem de ruhsal faktörleri içine alan karmaşık bir deneyimdir.
Hakikaten de, 1979’da, ağrı konusunda bilirkişi büyük bir profesyonel tertip –Uluslararası Ağrı İnceleme Birliği-International Association for the Study of Pain- ağrının en yaygın formda kullanılan şu tarifini sunmuştur: “gerçek yahut muhtemel bir hasar ile alakalı yahut bu türlü bir hasara dayanarak tanım edilen güzel olmayan duysal ve duygusal deneyim.” Duygusal yahut ruhsal cephe, tüm ağrı deneyiminin ayrılmaz bir kesimidir ve ağrıya neden olan aktiviteden uzak durmak olağandır. Lakin ağrıyla baş etmede dinamik bir rol almak ve tabibin rehberlik ettiği aktivitelerde konum almak, güzelleşmede anahtar adımlardır.
Ani gelişen ağrının denetimi (ağrının birinci 10 haftası içinde) ile birlikte, bel ağrısı ve onunla bağlantılı gerilimin tedavisinde şu anda kabul edilmiş klinik prensipler bulunmaktadır. Bu prensiplere nazaran şu bahisler değerlidir:
Hastaların bel ağrısı hakkındaki kaygıları ve yanlış anlamalarını ele almak
Ağrı ve beklenen sonuç için mantıklı bir açıklama sunmak
Verilen kolay egzersizler ve seviyesi gitgide arttırılan aktivite yoluyla, günlük hayatın olağan aktivitelerine devam etmesi/bunları tekrar yapabilmesi için hastayı güçlendirmek
Bu, gerektiğinde semptomatik rahatlama için ağrı kesici ilaçlar, manual tedavi ve/veya fizik tedavi üzere tamamlayıcı tedavilerle ile desteklenmelidir.
SORMAK İSTEDİĞİNİZ SORULAR
Duygusal geriliminizi en aza indirmek için, bel ağrınızla ilgili olarak sıhhat uzmanınıza sorular sormanız değerlidir, böylelikle uzmanınızın ofisinden ayrılırken kuşkulu yahut telaşlı olmazsınız. Ağrınızı anlamak, kaygınızı azaltmaya yardım edecektir. Şunu da unutmayın ki, ağrınız 2–4 aydan (birçok bel ağrısı meselesinin alışılagelmiş düzgünleşme mühleti olarak düşünülür) uzun sürerse durumunuz kronik hale gelebilir. Kronik ağrı, daha büyük ruhsal dertlerle bile kontaklı olabilir.
Akut periyot boyunca, çaresizlik, gerilim ve sıhhat uzmanınıza karşı öfke (ağrınız geçmediği için) hisleri oluşabilir. Bu üzüntüyü hafifletmeye yardım etmek için, sıhhat uzmanınızın tüm kıymetli ruhsal ve fizikî ihtiyaçlarınızla ilgilendiğinden emin olmaya gereksinim duyarsınız. Siz ve sıhhat uzmanınız şunları sağlamalısınız:
Ağrı belirtilerinizle ilgili mülahazalarınızı tabir etmelisiniz. Hastaların önemli bir hastalık yahut sakatlıktan korkması olağandır. Sıhhat uzmanınızın, önemli durumları bertaraf etmek için gerekli tıbbi kıymetlendirme ve gerekirse tıbbi testler yoluyla endişelerinize yöneldiğinden emin olun.
Sıhhat uzmanınızın bu kıymetlendirme ve testler sırasında neyi aradığını ve neyi bertaraf ettiğini tam olarak açıkladığından ve anlayabileceğiniz lisanda sonuçlar alacağınızdan emin olun.
Sıhhat uzmanınız etkin kalmanızı önerirse, inançlı bir biçimde nasıl faal kalabileceğinizi sizinle konuştuğundan emin olun.
Ağrınızın neden olduğu rastgele bir fonksiyonel zorluğunuz (örn, eğilme, yük kaldırma vb.) konusunda sıhhat uzmanınıza haber verin ve bu zorlukları yenmenin yollarını birlikte belirleyin. Sıhhat uzmanınızın, sıradan iş aktivitelerinizi yaparken yaşadığınız sorunlara de yönelmesini sağlayın.
Teşhis ve hastalığınızın seyrine dair aldığınız malumatın anlayabileceğiniz halde olması gerekir. Bel ağrısının doğal gidişatını, ne üzere güzelleşmeler beklenebileceğini ve durumun ne devir güzelleşmeye başlayabileceğini anladığınızdan emin olun.
Rastgele bir teklif sunulduğunda, sizin yahut sıhhat uzmanınızın bu teklifleri yazdığından emin olun, böylelikle uzmanınızın ofisinden çıktıktan sonra teklifleri bir daha gözden geçirebilirsiniz.
GERILIM VE AĞRI ARASINDAKİ BAĞLANTI
Bu tekliflerin tümü, birçok hastanın ağrıyla birlikte yaşadığı duygusal sıkıntıları ve gerilimi azaltmak maksatlıdır. Tedaviden ve yapılan açıklamalardan tatmin olmamışsanız, diğer bir sıhhat bilirkişisinden 2. bir fikir almayı düşünün. Tasa ve gerilim hakikaten de ağrı algınızı arttırabilir ve ağrıyla baş etme becerilerinizi azaltabilir.
Ruh haliniz (örn, kaygı düzeyiniz) ve fizikî durumunuz (örn, ağrı) arasında dinamik bir alaka olduğunu unutmamanız değerlidir. Ağrı, gerilime, gerilim de daha ziyade ağrıya neden olur ve bu formda devam eder. Bu kısır döngü ne kadar uzun sürerse, duygusal acınız o kadar artma eğiliminde olacaktır. Bu döngünün kırılması çok güçlükle olabilir.
Duygusal olarak acı çekme, uykusuzluğa, çalışamamaya ve ne yapılabileceği konusunda hudutlu ve çaresiz hissetmeye yol açabilir. Umutsuz hissedebilir ve tıbbi (cerrahi?) teşebbüsler dâhil ne olursa olsun ağrıyı dindirmeye çalışabilirsiniz. Girişimsel yaklaşımlar kimi durumlar için (örn, fıtıklaşmış disk) yararlı olabilirse de ağrı ve gerilim erken bir noktada tedavi edilirse bu çeşit yaklaşımlardan uzak durulabilir.
BEL AĞRISI İÇİN RUHSAL MÜDAHALE
Eğitim ve sıhhat uzmanınızdan gelen teminat, gerilim ve kaygınızın büyük kısmını önlemede yahut sizi rahatlamada çok yararlı olur. Durumunuz ve tedaviniz konusunda tesirli olmaya da gerek duyarsınız. Doğal olarak meydana gelen bu tasa ve gerilim duyuları, muhakemenizi bulandırabilir. Emeliniz, kronik ağrı döngüsüne girmekten kaçınmaktır. Ağrının muvakkat olduğuna dair sıhhat uzmanınızın verdiği garanti, aklınızın devamlı ağrı ile meşgul olmasından kaçınmanızda ve belirtilerle ilgili gereksiz üzüntüyü önlemede size çok yardımcı olur.
Neyse ki, ağrı ve tasayı tedavi etmede başarıla kullanılan çok sayıda ruhsal tedavi vardır. Bunlar, gerilim idaresi, gevşeme eğitimi, biofeedback, hipnoz ve bilişsel davranışsal tedavidir (çaresizlik ve ümitsizlik hislerini azaltmak için kullanılan bir yöntem). Uyku meseleleri, tasa ve depresyon konusunda yardımcı olacak ilaçlar da mevcuttur. Tıbbi bakımınızla bütünleşik kapsamlı ağrı idaresi programları da katiyen çok yararlı olabilir.
Sıhhat uzmanınız, gerekli olduğu düşünülürse sizi psikoloji idaresi programına yönlendirebilir. Bu tip bir programa katılmak, “her şeyin kafanızda” olduğu manasına gelmez, size ağrıyla baş etme usulünü öğretmek mealine gelir. Ağrının, fizikî ve ruhsal faktörlerin yakın etkileşimini içeren bir deneyim olduğunu hatırlayın! Lakin ağrınızı yönetmeye ve üstesinden gelmeye siz ve sıhhat uzmanınız ikiniz birlikte yardımcı olabilirsiniz.
Ani gelişen bel ağrısına karşı duygusal yansılar mutlaka olağandır. Bu reaksiyonlar, ağrının ne manaya geldiği, ne kadar uzun süreceği ve günlük ömür aktivitelerini ne radde engelleyeceğine dair kaygı, huzursuzluk/gerginlik ve üzüntüyü içerir. Aslında ağrı, hem fizikî ve hem de ruhsal faktörleri içine alan karmaşık bir deneyimdir.
Hakikaten de, 1979’da, ağrı konusunda bilirkişi büyük bir profesyonel tertip –Uluslararası Ağrı İnceleme Birliği-International Association for the Study of Pain- ağrının en yaygın formda kullanılan şu tarifini sunmuştur: “gerçek yahut muhtemel bir hasar ile alakalı yahut bu türlü bir hasara dayanarak tanım edilen güzel olmayan duysal ve duygusal deneyim.” Duygusal yahut ruhsal cephe, tüm ağrı deneyiminin ayrılmaz bir kesimidir ve ağrıya neden olan aktiviteden uzak durmak olağandır. Lakin ağrıyla baş etmede dinamik bir rol almak ve tabibin rehberlik ettiği aktivitelerde konum almak, güzelleşmede anahtar adımlardır.
Ani gelişen ağrının denetimi (ağrının birinci 10 haftası içinde) ile birlikte, bel ağrısı ve onunla bağlantılı gerilimin tedavisinde şu anda kabul edilmiş klinik prensipler bulunmaktadır. Bu prensiplere nazaran şu bahisler değerlidir:
Hastaların bel ağrısı hakkındaki kaygıları ve yanlış anlamalarını ele almak
Ağrı ve beklenen sonuç için mantıklı bir açıklama sunmak
Verilen kolay egzersizler ve seviyesi gitgide arttırılan aktivite yoluyla, günlük hayatın olağan aktivitelerine devam etmesi/bunları tekrar yapabilmesi için hastayı güçlendirmek
Bu, gerektiğinde semptomatik rahatlama için ağrı kesici ilaçlar, manual tedavi ve/veya fizik tedavi üzere tamamlayıcı tedavilerle ile desteklenmelidir.
SORMAK İSTEDİĞİNİZ SORULAR
Duygusal geriliminizi en aza indirmek için, bel ağrınızla ilgili olarak sıhhat uzmanınıza sorular sormanız değerlidir, böylelikle uzmanınızın ofisinden ayrılırken kuşkulu yahut telaşlı olmazsınız. Ağrınızı anlamak, kaygınızı azaltmaya yardım edecektir. Şunu da unutmayın ki, ağrınız 2–4 aydan (birçok bel ağrısı meselesinin alışılagelmiş düzgünleşme mühleti olarak düşünülür) uzun sürerse durumunuz kronik hale gelebilir. Kronik ağrı, daha büyük ruhsal dertlerle bile kontaklı olabilir.
Akut periyot boyunca, çaresizlik, gerilim ve sıhhat uzmanınıza karşı öfke (ağrınız geçmediği için) hisleri oluşabilir. Bu üzüntüyü hafifletmeye yardım etmek için, sıhhat uzmanınızın tüm kıymetli ruhsal ve fizikî ihtiyaçlarınızla ilgilendiğinden emin olmaya gereksinim duyarsınız. Siz ve sıhhat uzmanınız şunları sağlamalısınız:
Ağrı belirtilerinizle ilgili mülahazalarınızı tabir etmelisiniz. Hastaların önemli bir hastalık yahut sakatlıktan korkması olağandır. Sıhhat uzmanınızın, önemli durumları bertaraf etmek için gerekli tıbbi kıymetlendirme ve gerekirse tıbbi testler yoluyla endişelerinize yöneldiğinden emin olun.
Sıhhat uzmanınızın bu kıymetlendirme ve testler sırasında neyi aradığını ve neyi bertaraf ettiğini tam olarak açıkladığından ve anlayabileceğiniz lisanda sonuçlar alacağınızdan emin olun.
Sıhhat uzmanınız etkin kalmanızı önerirse, inançlı bir biçimde nasıl faal kalabileceğinizi sizinle konuştuğundan emin olun.
Ağrınızın neden olduğu rastgele bir fonksiyonel zorluğunuz (örn, eğilme, yük kaldırma vb.) konusunda sıhhat uzmanınıza haber verin ve bu zorlukları yenmenin yollarını birlikte belirleyin. Sıhhat uzmanınızın, sıradan iş aktivitelerinizi yaparken yaşadığınız sorunlara de yönelmesini sağlayın.
Teşhis ve hastalığınızın seyrine dair aldığınız malumatın anlayabileceğiniz halde olması gerekir. Bel ağrısının doğal gidişatını, ne üzere güzelleşmeler beklenebileceğini ve durumun ne devir güzelleşmeye başlayabileceğini anladığınızdan emin olun.
Rastgele bir teklif sunulduğunda, sizin yahut sıhhat uzmanınızın bu teklifleri yazdığından emin olun, böylelikle uzmanınızın ofisinden çıktıktan sonra teklifleri bir daha gözden geçirebilirsiniz.
GERILIM VE AĞRI ARASINDAKİ BAĞLANTI
Bu tekliflerin tümü, birçok hastanın ağrıyla birlikte yaşadığı duygusal sıkıntıları ve gerilimi azaltmak maksatlıdır. Tedaviden ve yapılan açıklamalardan tatmin olmamışsanız, diğer bir sıhhat bilirkişisinden 2. bir fikir almayı düşünün. Tasa ve gerilim hakikaten de ağrı algınızı arttırabilir ve ağrıyla baş etme becerilerinizi azaltabilir.
Ruh haliniz (örn, kaygı düzeyiniz) ve fizikî durumunuz (örn, ağrı) arasında dinamik bir alaka olduğunu unutmamanız değerlidir. Ağrı, gerilime, gerilim de daha ziyade ağrıya neden olur ve bu formda devam eder. Bu kısır döngü ne kadar uzun sürerse, duygusal acınız o kadar artma eğiliminde olacaktır. Bu döngünün kırılması çok güçlükle olabilir.
Duygusal olarak acı çekme, uykusuzluğa, çalışamamaya ve ne yapılabileceği konusunda hudutlu ve çaresiz hissetmeye yol açabilir. Umutsuz hissedebilir ve tıbbi (cerrahi?) teşebbüsler dâhil ne olursa olsun ağrıyı dindirmeye çalışabilirsiniz. Girişimsel yaklaşımlar kimi durumlar için (örn, fıtıklaşmış disk) yararlı olabilirse de ağrı ve gerilim erken bir noktada tedavi edilirse bu çeşit yaklaşımlardan uzak durulabilir.
BEL AĞRISI İÇİN RUHSAL MÜDAHALE
Eğitim ve sıhhat uzmanınızdan gelen teminat, gerilim ve kaygınızın büyük kısmını önlemede yahut sizi rahatlamada çok yararlı olur. Durumunuz ve tedaviniz konusunda tesirli olmaya da gerek duyarsınız. Doğal olarak meydana gelen bu tasa ve gerilim duyuları, muhakemenizi bulandırabilir. Emeliniz, kronik ağrı döngüsüne girmekten kaçınmaktır. Ağrının muvakkat olduğuna dair sıhhat uzmanınızın verdiği garanti, aklınızın devamlı ağrı ile meşgul olmasından kaçınmanızda ve belirtilerle ilgili gereksiz üzüntüyü önlemede size çok yardımcı olur.
Neyse ki, ağrı ve tasayı tedavi etmede başarıla kullanılan çok sayıda ruhsal tedavi vardır. Bunlar, gerilim idaresi, gevşeme eğitimi, biofeedback, hipnoz ve bilişsel davranışsal tedavidir (çaresizlik ve ümitsizlik hislerini azaltmak için kullanılan bir yöntem). Uyku meseleleri, tasa ve depresyon konusunda yardımcı olacak ilaçlar da mevcuttur. Tıbbi bakımınızla bütünleşik kapsamlı ağrı idaresi programları da katiyen çok yararlı olabilir.
Sıhhat uzmanınız, gerekli olduğu düşünülürse sizi psikoloji idaresi programına yönlendirebilir. Bu tip bir programa katılmak, “her şeyin kafanızda” olduğu manasına gelmez, size ağrıyla baş etme usulünü öğretmek mealine gelir. Ağrının, fizikî ve ruhsal faktörlerin yakın etkileşimini içeren bir deneyim olduğunu hatırlayın! Lakin ağrınızı yönetmeye ve üstesinden gelmeye siz ve sıhhat uzmanınız ikiniz birlikte yardımcı olabilirsiniz.
