Omurilik, omur gövdelerinin gerisindeki kanalda bulunan bir yapıdır. Başın çabucak alt kısmından başlayarak aşağıya uzanır. Omurgada boyun, göğüs, bel ve sakral ortam olmak üzere 4'e munfasıl omur kümesi vardır. Omurilik kanalı daralması daha çok bel ve boyun ortamında görülür. Bel kesiminde 5 adet omur vardır. Bu nahiye vücut tartısının en çok ağırlaştığı omurga kesimidir. Burada konum alan vesair anatomik oluşumlar; omurlar arasında bulunan disk (bel fıtığı bu yapıdan oluşur), omurların birbirleriyle eklem yaptığı faset eklemler, omurların gövdesinin gerisinden geçen kuvvetli bağ dokusu ve omurilik kesesi ardında mahal alan sarı bağdır.
Omurilik kanalı daralması, omurların çabucak gerisinde mahal alan omurilik kanalının çepeçevre daralarak, yukardan aşağı içinden geçen omuriliği çeşitli seviyelerde sıkıştırması ve beraberinde de hudut köklerine yaptığı basıya denir. Bel omurilik kanalı daralması dejeneratif bir süreçtir. Bu sürece yukarıda sayılan tüm yapıların dejeneratif değişimleri ekte bulunur ve hasta bir müddet sonra dar kanal sorunu ile karşı zıdda kalabilir. Omurlar arası disklerin yaşlandıkça su içeriğinin azalması, faset eklemlerin çok kilolu hastalarda içe hakikat büyümeleri, omurlar ardı bağın kalsifiye olarak (kireçlenerek) omuriliği önden, omurilik gerisinde konum alan sarı bağın kalınlaşarak geriden bası yaratması bel omurilik kanalı daralmasında ana etkenlerdir.
Belirtiler
Belde omurilik kanalı daralması, yavaş gelişen bir süreçtir. Bu nedenle birinci başta şikayetlere ve bulgulara neden olmayabilir. Lakin hastalık ilerlediğinde hastaların hayat kalitesi bozulur, günlük aktiviteleri besbelli aşamada kısıtlanır. Hastalarda bu klinik tablo ortaya çıktığında çoğunlukla omurilik kanal çapı zahir bir kademenin üzerinde daralmış, omurilik ve ondan çıkan hudut kökleri sıkışmış, durumdadır.
Hastalarda sırt, bel ağrısı, ayaklarda güç kaybı ve uyuşma görülebilir. Hastalarda en bariz bulgu belli bir ara yürüdükten sonra bacaklarda ortaya çıkan kramp ve kasılmalardır. Devranla bu bulguların ortaya çıktığı aralık azalır ve çok ileri devirlerde hastalar konut içindeki yürüme devirlerinde dahi bacaklarda kramp ve kasılma meseleleriyle karşı zıdda kalırlar. Yürümekte olan hastalar kramp ve kasılma meydana geldiğinde dinlenirlerse şikayetleri azalır. Sonra tekrar yürümeye başladıklarında yeniden tıpkı meseleyle karşı zıdda kalırlar. Hastalarda bel ve kalçadan başlayıp bacağa, ayağa yayılan ağrı olabilir.
Bel omurilik kanalı daralması olan hastalar, sırtüstü yatmakta güçlük çekebilirler. İleri periyotlarda bu hastalarda, öne eğilerek yürüme eğilimi ortaya çıkar. Zira hasta öne eğilerek omurilik kanalını istemli olarak biraz daha geniş olan bir duruma getirmek velev.
Tanı Teknikleri
Direkt grafide bel kesimi omurlarının dizilimi ve radyolojik anatomik yapısı, had köklerinin çıktığı kanalların çapı, dejeneratif değişiklikler, omurlarda kaymanın olup olmadığı, bel omurları ve sakrum yeri anatomik ilgisi kıymetlendirilir. Bel omurlarının bilgisayarlı tomografisi yahut 3 boyutlu rekonstrüksiyonlu bilgisayarlı tomografisi ise yukarıda laf edilen haberleri daha ayrıntılı verir. Ayrıyeten 3 boyutlu imajlar omurilik kanalı içini görsel mealde daha detaylı tanımlamaya yardımcı olur. Ayrıyeten bilgisayarlı bel omurga tomografisi, ameliyatta bazen kullanılması gereken vidalar ve çubuklar üzere omurgayı sabitleyici sistemlerin hangi boyutta kullanılacağını belirlemek için ölçüm yapmak gayesiyle da gereklidir. Lakin son yıllarda altın standart tanı metodu bu nahiyenin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesidir. Manyetik rezonans görüntüleme omurlar arası aralıkta bölge alan disk yapılarını, omurların birbirleriyle eklem yaptıkları faset eklemleri ve yeniden omurları bir arada tutan bağ yapılarını, omurilik kesesini ve buradan çıkan hudut köklerinin anatomik durumunu pahalandırmak için vazgeçilmez bir tanı aracıdır. Bu tetkikte görülen omurilik kanal çapının belli bir seviyenin altına düşmüş olması, illetin epey ilerlediğinin bir işareti olarak kabul edilebilir.
Elektrofizyolojik inceleme dediğimizde ise birinci akla gelen, elektromiyografi kısaltılmış ismiyle (EMG) dir. EMG ile omurilikten çıkan hangi hudut kökünün bası altında kaldığı ve periferik sonlar kıymetlendirilir. EMG bazen de diğer marazlarla ayırıcı tanıda yardımcı tanı aracı olarak kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
İlerlememiş olgularda hastalara cerrahi olmayan teknikler yani yatak istirahati, ilaç tedavisi, fizik tedavi, spinal enjeksiyonlar uygulanabilir. İlaç tedavisinde olağan ağrı kesici ilaçlardan narkotik kümesi çok şiddetli ağrı kesici ilaçlara kadar bir çok ilaç kullanılabilir. Ama bunların gerekliliği ve hangisinin ne dozda kullanılacağı tabibin karar vermesi gereken bir durumdur. Epidural enjeksiyon pratiği da cerrahi dışı tedavi metotlarından biridir. Bu tatbikte hudutları saran zar tabakası dışındaki epidural boşluğa kortikosteroid (kortizon) uygulanır. Şayet muvaffakiyet sağlanırsa daha sonra tekrarı gerekebilir. Fizik tedavi bilirkişisinin kararı sonrası yapılacak olan fizik tedavi pratiklerinde ise ağrıyı kesmek yahut tolere edilebilir seviyelere kadar azaltmak, kasları güçlendirme ve hareket hürlüğü sağlamak temel amaçlanır.
Ama nörojenik kladikasyon dediğimiz hastanın devranla yürüyüş uzaklığının azalması ve beraberinde bacaklarda kramp ve kasılma varsa, bacaklarda kuvvet kaybı durumunda, idrar torbası ile bağırsak sorunu olan ve hastanın ömür kalitesinin düştüğü durumlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Cerrahi tedavi günümüzde gelişmiş teknolojik imkanlarla ve bilhassa ameliyat mikroskobunun dimağ cerrahisi pratiğinde kullanılırlığının artmasıyla daha konforlu ve başarılı yapılır hale gelmiştir. Cerrahide maksadımız omurilik kesesi ve içindeki hadlere olan basının kaldırılmasıdır. Bu ameliyatın tıp literatüründeki ismi, lomber dekompresyon ameliyatıdır. Omurganın art çatısını oluşturan her iki yandaki kemikler ve sarı bağ dokusu alınarak omurilik kesesi rahatlatılır. Münasebetli olan olgularda ise omurganın dinamiğini daha çokça bozmamak için bir taraftan yaklaşım yapılır, yani omurganın gerisinde bir taraftan kemik doku çıkarılır lakin her iki tarafta da mikroskop altında genişletme ameliyatı yapılır. Bel omurilik kanalı daralması ileri dejeneratif bir süreç olduğundan hastaların kimilerinde omurların birbiri üzerinde kayması laf konusu olabilir. Bu durumda omurilik gevşetme ameliyatına ek olarak hastanın kayan omurlarının sabitlenmesini sağlayan vida pratiği gerekebilir.
Hastalar ameliyat sonrası devirde bel sıhhatlerine dikkat etmeli ve bel ağrısı yaratacak aktivitelerden sakınmalıdır. Gelecekteki bel sıhhatini etkileyen gayrı 2 kıymetli etken ise önerilen egzersiz programlarına mütemadi devam etmek ve kilo almamaya itina göstermektir.
Ameliyat Sonrası
·Ameliyatınız sabah olduysa saat 15:00'da, saat 17:00'dan sonra olduysa gece 22:00'da sizi ayağa kaldıracağım. Sonrasında durumunuza nazaran 1 yahut 2 gün hastanede kalacaksınız.
·Taburcu olduktan sonra konutunuza araç içinde oturarak gitmenizde sakınca yoktur. Imkanlı ise ön koltukta ve koltuk gerisini 110 kademeye getirecek biçimde seyahat etmek ağrı mümkünlüğünü en aza indirecektir.
·Birinci 2 haftalık müddette merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına oburunu getirerek çıkınız.
·Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt desteğinizin olmasına ve imkanlı ise sandalyede oturarak yemek yemeye ihtimam şovunuz.
·Oturuş ve kalkışlarda size öğretildiği biçimde davranmaya itina şovunuz.
·Birinci günler belinizde bazen ağrı, yanma hissi ve batma üzere yakınmalar olabilir. Bu nedenle endişelenmeyiniz. Bu durumda yatağınızda yatarak dinlenme yolunu seçiniz.
·Yatağınızın bel sıhhati için iyi bir yatak olmasına dikkat ediniz. Bundan sonraki hayatınızda koltuk, kanepe üzere noktalarda yatmayınız.
·Yataktan kalkarken evvel tam yan dönünüz, daha sonra ellerinizle yandan destek alarak oturur duruma geçiniz ve o denli kalkınız.
·Ameliyat sonrası size verilen randevu gününde denetime geliniz. Banyo yapmak için gerekli bilgiyi size bu denetimde vereceğim.
·Size taburcu olurken tarafımdan verilen ilaçlar bitince şayet aksi söylenmemişse tekrar tıpkı ilaçları almanıza gerek yoktur.
·Tuvalet için muhakkak alafranga tuvalet kullanılmalıdır.
·Ayakkabınızı oturarak giymeye itina şovunuz. Çok yüksek topuklu yahut topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Orta yükseklikte olan ayakkabılar daha münasebetli olacaktır.
·Yüksekten bir şey alırken iyi bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız.
·Sandalye yahut koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş üzere bırakmayınız. Yavaş ve denetimli olarak oturma konumuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden yahut koltuk kenarlarındaki kolçaklardan destek alınız.
·10. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayınız (önce kısa aralar (10-15 dk), 30. günden sonra daha uzun uzaklıklar (20-30 dk)).
·Masa başı iş yapıyorsanız 1 ay sonra işinize başlayabilirsiniz. Daha ağır iş koşullarında çalışanlar 45 gün sonra işlerine dönebilirler.
·Birinci 45 gün tartı taşımamaya, sonrasında ise her iki elinizde yekun 5 kg.dan çokça yük taşımamaya itina şovunuz. Yük kaldırırken çömelerek ve tartısı olabildiğince vücudunuza yakın olarak kaldırınız.
Omurilik kanalı daralması, omurların çabucak gerisinde mahal alan omurilik kanalının çepeçevre daralarak, yukardan aşağı içinden geçen omuriliği çeşitli seviyelerde sıkıştırması ve beraberinde de hudut köklerine yaptığı basıya denir. Bel omurilik kanalı daralması dejeneratif bir süreçtir. Bu sürece yukarıda sayılan tüm yapıların dejeneratif değişimleri ekte bulunur ve hasta bir müddet sonra dar kanal sorunu ile karşı zıdda kalabilir. Omurlar arası disklerin yaşlandıkça su içeriğinin azalması, faset eklemlerin çok kilolu hastalarda içe hakikat büyümeleri, omurlar ardı bağın kalsifiye olarak (kireçlenerek) omuriliği önden, omurilik gerisinde konum alan sarı bağın kalınlaşarak geriden bası yaratması bel omurilik kanalı daralmasında ana etkenlerdir.
Belirtiler
Belde omurilik kanalı daralması, yavaş gelişen bir süreçtir. Bu nedenle birinci başta şikayetlere ve bulgulara neden olmayabilir. Lakin hastalık ilerlediğinde hastaların hayat kalitesi bozulur, günlük aktiviteleri besbelli aşamada kısıtlanır. Hastalarda bu klinik tablo ortaya çıktığında çoğunlukla omurilik kanal çapı zahir bir kademenin üzerinde daralmış, omurilik ve ondan çıkan hudut kökleri sıkışmış, durumdadır.
Hastalarda sırt, bel ağrısı, ayaklarda güç kaybı ve uyuşma görülebilir. Hastalarda en bariz bulgu belli bir ara yürüdükten sonra bacaklarda ortaya çıkan kramp ve kasılmalardır. Devranla bu bulguların ortaya çıktığı aralık azalır ve çok ileri devirlerde hastalar konut içindeki yürüme devirlerinde dahi bacaklarda kramp ve kasılma meseleleriyle karşı zıdda kalırlar. Yürümekte olan hastalar kramp ve kasılma meydana geldiğinde dinlenirlerse şikayetleri azalır. Sonra tekrar yürümeye başladıklarında yeniden tıpkı meseleyle karşı zıdda kalırlar. Hastalarda bel ve kalçadan başlayıp bacağa, ayağa yayılan ağrı olabilir.
Bel omurilik kanalı daralması olan hastalar, sırtüstü yatmakta güçlük çekebilirler. İleri periyotlarda bu hastalarda, öne eğilerek yürüme eğilimi ortaya çıkar. Zira hasta öne eğilerek omurilik kanalını istemli olarak biraz daha geniş olan bir duruma getirmek velev.
Tanı Teknikleri
Direkt grafide bel kesimi omurlarının dizilimi ve radyolojik anatomik yapısı, had köklerinin çıktığı kanalların çapı, dejeneratif değişiklikler, omurlarda kaymanın olup olmadığı, bel omurları ve sakrum yeri anatomik ilgisi kıymetlendirilir. Bel omurlarının bilgisayarlı tomografisi yahut 3 boyutlu rekonstrüksiyonlu bilgisayarlı tomografisi ise yukarıda laf edilen haberleri daha ayrıntılı verir. Ayrıyeten 3 boyutlu imajlar omurilik kanalı içini görsel mealde daha detaylı tanımlamaya yardımcı olur. Ayrıyeten bilgisayarlı bel omurga tomografisi, ameliyatta bazen kullanılması gereken vidalar ve çubuklar üzere omurgayı sabitleyici sistemlerin hangi boyutta kullanılacağını belirlemek için ölçüm yapmak gayesiyle da gereklidir. Lakin son yıllarda altın standart tanı metodu bu nahiyenin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesidir. Manyetik rezonans görüntüleme omurlar arası aralıkta bölge alan disk yapılarını, omurların birbirleriyle eklem yaptıkları faset eklemleri ve yeniden omurları bir arada tutan bağ yapılarını, omurilik kesesini ve buradan çıkan hudut köklerinin anatomik durumunu pahalandırmak için vazgeçilmez bir tanı aracıdır. Bu tetkikte görülen omurilik kanal çapının belli bir seviyenin altına düşmüş olması, illetin epey ilerlediğinin bir işareti olarak kabul edilebilir.
Elektrofizyolojik inceleme dediğimizde ise birinci akla gelen, elektromiyografi kısaltılmış ismiyle (EMG) dir. EMG ile omurilikten çıkan hangi hudut kökünün bası altında kaldığı ve periferik sonlar kıymetlendirilir. EMG bazen de diğer marazlarla ayırıcı tanıda yardımcı tanı aracı olarak kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
İlerlememiş olgularda hastalara cerrahi olmayan teknikler yani yatak istirahati, ilaç tedavisi, fizik tedavi, spinal enjeksiyonlar uygulanabilir. İlaç tedavisinde olağan ağrı kesici ilaçlardan narkotik kümesi çok şiddetli ağrı kesici ilaçlara kadar bir çok ilaç kullanılabilir. Ama bunların gerekliliği ve hangisinin ne dozda kullanılacağı tabibin karar vermesi gereken bir durumdur. Epidural enjeksiyon pratiği da cerrahi dışı tedavi metotlarından biridir. Bu tatbikte hudutları saran zar tabakası dışındaki epidural boşluğa kortikosteroid (kortizon) uygulanır. Şayet muvaffakiyet sağlanırsa daha sonra tekrarı gerekebilir. Fizik tedavi bilirkişisinin kararı sonrası yapılacak olan fizik tedavi pratiklerinde ise ağrıyı kesmek yahut tolere edilebilir seviyelere kadar azaltmak, kasları güçlendirme ve hareket hürlüğü sağlamak temel amaçlanır.
Ama nörojenik kladikasyon dediğimiz hastanın devranla yürüyüş uzaklığının azalması ve beraberinde bacaklarda kramp ve kasılma varsa, bacaklarda kuvvet kaybı durumunda, idrar torbası ile bağırsak sorunu olan ve hastanın ömür kalitesinin düştüğü durumlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Cerrahi tedavi günümüzde gelişmiş teknolojik imkanlarla ve bilhassa ameliyat mikroskobunun dimağ cerrahisi pratiğinde kullanılırlığının artmasıyla daha konforlu ve başarılı yapılır hale gelmiştir. Cerrahide maksadımız omurilik kesesi ve içindeki hadlere olan basının kaldırılmasıdır. Bu ameliyatın tıp literatüründeki ismi, lomber dekompresyon ameliyatıdır. Omurganın art çatısını oluşturan her iki yandaki kemikler ve sarı bağ dokusu alınarak omurilik kesesi rahatlatılır. Münasebetli olan olgularda ise omurganın dinamiğini daha çokça bozmamak için bir taraftan yaklaşım yapılır, yani omurganın gerisinde bir taraftan kemik doku çıkarılır lakin her iki tarafta da mikroskop altında genişletme ameliyatı yapılır. Bel omurilik kanalı daralması ileri dejeneratif bir süreç olduğundan hastaların kimilerinde omurların birbiri üzerinde kayması laf konusu olabilir. Bu durumda omurilik gevşetme ameliyatına ek olarak hastanın kayan omurlarının sabitlenmesini sağlayan vida pratiği gerekebilir.
Hastalar ameliyat sonrası devirde bel sıhhatlerine dikkat etmeli ve bel ağrısı yaratacak aktivitelerden sakınmalıdır. Gelecekteki bel sıhhatini etkileyen gayrı 2 kıymetli etken ise önerilen egzersiz programlarına mütemadi devam etmek ve kilo almamaya itina göstermektir.
Ameliyat Sonrası
·Ameliyatınız sabah olduysa saat 15:00'da, saat 17:00'dan sonra olduysa gece 22:00'da sizi ayağa kaldıracağım. Sonrasında durumunuza nazaran 1 yahut 2 gün hastanede kalacaksınız.
·Taburcu olduktan sonra konutunuza araç içinde oturarak gitmenizde sakınca yoktur. Imkanlı ise ön koltukta ve koltuk gerisini 110 kademeye getirecek biçimde seyahat etmek ağrı mümkünlüğünü en aza indirecektir.
·Birinci 2 haftalık müddette merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına oburunu getirerek çıkınız.
·Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt desteğinizin olmasına ve imkanlı ise sandalyede oturarak yemek yemeye ihtimam şovunuz.
·Oturuş ve kalkışlarda size öğretildiği biçimde davranmaya itina şovunuz.
·Birinci günler belinizde bazen ağrı, yanma hissi ve batma üzere yakınmalar olabilir. Bu nedenle endişelenmeyiniz. Bu durumda yatağınızda yatarak dinlenme yolunu seçiniz.
·Yatağınızın bel sıhhati için iyi bir yatak olmasına dikkat ediniz. Bundan sonraki hayatınızda koltuk, kanepe üzere noktalarda yatmayınız.
·Yataktan kalkarken evvel tam yan dönünüz, daha sonra ellerinizle yandan destek alarak oturur duruma geçiniz ve o denli kalkınız.
·Ameliyat sonrası size verilen randevu gününde denetime geliniz. Banyo yapmak için gerekli bilgiyi size bu denetimde vereceğim.
·Size taburcu olurken tarafımdan verilen ilaçlar bitince şayet aksi söylenmemişse tekrar tıpkı ilaçları almanıza gerek yoktur.
·Tuvalet için muhakkak alafranga tuvalet kullanılmalıdır.
·Ayakkabınızı oturarak giymeye itina şovunuz. Çok yüksek topuklu yahut topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Orta yükseklikte olan ayakkabılar daha münasebetli olacaktır.
·Yüksekten bir şey alırken iyi bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız.
·Sandalye yahut koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş üzere bırakmayınız. Yavaş ve denetimli olarak oturma konumuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden yahut koltuk kenarlarındaki kolçaklardan destek alınız.
·10. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayınız (önce kısa aralar (10-15 dk), 30. günden sonra daha uzun uzaklıklar (20-30 dk)).
·Masa başı iş yapıyorsanız 1 ay sonra işinize başlayabilirsiniz. Daha ağır iş koşullarında çalışanlar 45 gün sonra işlerine dönebilirler.
·Birinci 45 gün tartı taşımamaya, sonrasında ise her iki elinizde yekun 5 kg.dan çokça yük taşımamaya itina şovunuz. Yük kaldırırken çömelerek ve tartısı olabildiğince vücudunuza yakın olarak kaldırınız.