Bel fıtığının gayrı ismi lomber disk hernisidir. Teknolojinin ilerlemesine koşut olarak kişilerin haraket aktivitelerinin azalması, bel ağrılı hastaların sayılarının artışındaki en değerli nedenlerden biridir.Lomber disk hernisi en sık iş gücü kaybına neden olan illetlerden birisidir. Bel denilen kesim 5 adet lomber ismi verilen omurgadan oluşur ve bunların her biri L1 'den L5 'e kadar numara alır. Yapılan çalışmalar kişilerin %80'ninin hayatının her hangi bir aşamasında bel ağrısından şikayetçi olduklarını göstermektedir. Bel ağrılarının en sık nedeni bel fıtığıdır.
Vücut yükünün büyük kısmını lomber omurgalar taşır. Bu nedenle fıtık bel nahiyesinde daha sık görülür. Lomber nahiyede bu orantı %95 hastada L4-5 ve L5-S1 arasındaki yerlerdedir. Hastaların %90'ında hiç bir tedavi yapılmaksızın bir ay içerisinde ağrı şikayeti geçtiği ya da azaldığı için birçok hasta tabibe başvurmaz. Bel ağrılı hastaların tüm hayatları boyunca bel fıtığı olma riski %5'dir.
Bel fıtığı oluşması için risk faktörleri, genç-orta yaş, erkek cinsiyet, ailesel yatkınlık, çevresel faktörler, geçirilmiş travma ve sigara içmek sayılabilir. Yaşla birlikte bel ağrısı sıklığında artışla birlikte bel fıtığı oluşma nispetinde azalma görülmektedir. Nedeni diskin yapısında bulunan likit kaybının olması ve sertleşmesidir. Çevresel faktörler; ölçüsüz mekanik zorlama, sedanter ömür, tekrarlayan vibrasyonel tesirlere maruz kalma halinde özetlenebilir.
Bel fıtığında en sık şikayet ağrıdır. Hastalar aykırı bir hareketle yahut travma sonrası aniden ya da resen yavaş yavaş ortaya çıkan bel ağrısından yakınırlar. Kişinin bel hareketlerini kısıtlayıcı nitelikte olan bu ağrı resen ya da yatak istirahati ve medikal tedavi ile 2-3 hafta içerisinde geriler. Nadiren de olsa direkt bel bel ve bacak ağrısı formunda bir hikaye de olabilir. Güzelleşmeyen bel ağrısına bacak ağrısı eklenir. Bir çok hasta bacak ağrısını, ağırlık altındaki hudut köküne ilişkin duyusal dağılım ortamında tanım eder. Ağrı hareketle, öksürmekle, hapşırmakla, ıkınmakla artar, yatak istirahati ile azalır.
Ağrıya eşlik eden 2. bulgu sıklıkla bacaklarda olan uyuşmadır. Uyuşukluk bası altındaki hududun hizmet yaptığı bölgededir. Kuvvet kaybı ise daha az karşılaşılan bir şikayetdir. Bel fıtığının ileri periyotlarında refleks kayıplarıda ortaya çıkmaktadır.
Tanı teknikleri içinde manyetik rezonans (MR) görüntüleme en sık tercih edilen usuldür. Gizli bölgede kalma korkusu olan ve kemik yapılara ilişkin patoloji düşünülen hastalarda lomber CT tercih edilebilir. Bel kaymaları ve kırık kuşkularında direk grafidende yararlanılmaktadır.
Bel fıtıklarında tedavi formülleri iki kısma ayrılabilir:
1- Konservatif tedavi
2- Cerrahi tedavi
Lomber disk hernisine bağlı ağrıların doğal seyrinde hastaların büyük bir çoğunluğunda bir kaç ay içerisinde ağrılar kaybolur. Bu da birinci basamak tedavinin konservatif olma gereğini ortaya koyar. Konservatif tedavi en az 6 hafta en çokça 6 ay olmalıdır. Bu tedavi vadesince kısa yatak istirahati, ağrı kesici ve kas gevşetici uygulanması, akabinde evvel pasif hareketler daha sonra ise kademeli olarak egzersiz programları uygulanmalıdır.
Bel ağrılı hastaların sık başvurduğu gayrı bir usul ise korse kullanmaktır. Lakin kas zayıflığına neden olduğu için günümüzde tasarrufu önerilmemektedir.
Şayet hastada ilerleyici kuvvet kaybı, konservatif tedavinin yarar sağlamaması, tekrarlayan ağrılar, tekrarlayan nörolojik defisit, dar kanal tabanında fıtık varsa yahut hastanın içtimaî hayatı ileri aşamada etkileniyor ise cerrahi tedavi düşünülmelidir. Şayet hastada, idrar yahut gaita kaçırma, düşük ayak (ayak bileğini çekememe) üzere bir bulgu varsa 24 saat içerisinde cerrahi tedavi uygulanmalıdır.
Cerrahi sistemler
- Standart lomber diskektomi
- Lomber mikrodiskektomi
- Artroskopik mikrodiskektomidir.
Kaynak
Türk Nöroşirürji Derneği Yayınları, Temal Nöroşirürji Kitabı
Vücut yükünün büyük kısmını lomber omurgalar taşır. Bu nedenle fıtık bel nahiyesinde daha sık görülür. Lomber nahiyede bu orantı %95 hastada L4-5 ve L5-S1 arasındaki yerlerdedir. Hastaların %90'ında hiç bir tedavi yapılmaksızın bir ay içerisinde ağrı şikayeti geçtiği ya da azaldığı için birçok hasta tabibe başvurmaz. Bel ağrılı hastaların tüm hayatları boyunca bel fıtığı olma riski %5'dir.
Bel fıtığı oluşması için risk faktörleri, genç-orta yaş, erkek cinsiyet, ailesel yatkınlık, çevresel faktörler, geçirilmiş travma ve sigara içmek sayılabilir. Yaşla birlikte bel ağrısı sıklığında artışla birlikte bel fıtığı oluşma nispetinde azalma görülmektedir. Nedeni diskin yapısında bulunan likit kaybının olması ve sertleşmesidir. Çevresel faktörler; ölçüsüz mekanik zorlama, sedanter ömür, tekrarlayan vibrasyonel tesirlere maruz kalma halinde özetlenebilir.
Bel fıtığında en sık şikayet ağrıdır. Hastalar aykırı bir hareketle yahut travma sonrası aniden ya da resen yavaş yavaş ortaya çıkan bel ağrısından yakınırlar. Kişinin bel hareketlerini kısıtlayıcı nitelikte olan bu ağrı resen ya da yatak istirahati ve medikal tedavi ile 2-3 hafta içerisinde geriler. Nadiren de olsa direkt bel bel ve bacak ağrısı formunda bir hikaye de olabilir. Güzelleşmeyen bel ağrısına bacak ağrısı eklenir. Bir çok hasta bacak ağrısını, ağırlık altındaki hudut köküne ilişkin duyusal dağılım ortamında tanım eder. Ağrı hareketle, öksürmekle, hapşırmakla, ıkınmakla artar, yatak istirahati ile azalır.
Ağrıya eşlik eden 2. bulgu sıklıkla bacaklarda olan uyuşmadır. Uyuşukluk bası altındaki hududun hizmet yaptığı bölgededir. Kuvvet kaybı ise daha az karşılaşılan bir şikayetdir. Bel fıtığının ileri periyotlarında refleks kayıplarıda ortaya çıkmaktadır.
Tanı teknikleri içinde manyetik rezonans (MR) görüntüleme en sık tercih edilen usuldür. Gizli bölgede kalma korkusu olan ve kemik yapılara ilişkin patoloji düşünülen hastalarda lomber CT tercih edilebilir. Bel kaymaları ve kırık kuşkularında direk grafidende yararlanılmaktadır.
Bel fıtıklarında tedavi formülleri iki kısma ayrılabilir:
1- Konservatif tedavi
2- Cerrahi tedavi
Lomber disk hernisine bağlı ağrıların doğal seyrinde hastaların büyük bir çoğunluğunda bir kaç ay içerisinde ağrılar kaybolur. Bu da birinci basamak tedavinin konservatif olma gereğini ortaya koyar. Konservatif tedavi en az 6 hafta en çokça 6 ay olmalıdır. Bu tedavi vadesince kısa yatak istirahati, ağrı kesici ve kas gevşetici uygulanması, akabinde evvel pasif hareketler daha sonra ise kademeli olarak egzersiz programları uygulanmalıdır.
Bel ağrılı hastaların sık başvurduğu gayrı bir usul ise korse kullanmaktır. Lakin kas zayıflığına neden olduğu için günümüzde tasarrufu önerilmemektedir.
Şayet hastada ilerleyici kuvvet kaybı, konservatif tedavinin yarar sağlamaması, tekrarlayan ağrılar, tekrarlayan nörolojik defisit, dar kanal tabanında fıtık varsa yahut hastanın içtimaî hayatı ileri aşamada etkileniyor ise cerrahi tedavi düşünülmelidir. Şayet hastada, idrar yahut gaita kaçırma, düşük ayak (ayak bileğini çekememe) üzere bir bulgu varsa 24 saat içerisinde cerrahi tedavi uygulanmalıdır.
Cerrahi sistemler
- Standart lomber diskektomi
- Lomber mikrodiskektomi
- Artroskopik mikrodiskektomidir.
Kaynak
Türk Nöroşirürji Derneği Yayınları, Temal Nöroşirürji Kitabı
