Göğüs polikliniklerine başvuran hastaların en sık şikayeti göğüs ağrısı, 2. sıklıkla da göğüste kitledir. Gayrı şikayetleri göğüs başı akıntısı, göğüste büyüme, göğüs başında içe çekilme ve kozmetik meselelerdir.
Göğüs her ay adet periyodunda değişim gösteren bunun yanında biyolojik yaşla da yapısı değişen bir organdır. Bu değişikler de birtakım marazlarla karışabilmektedir. Her ne kadar göğüs illeti denildiğinde kişilerin aklına birinci olarak göğüs kanseri gelse de göğüs illetlerini büyük bir kısmı benign (iyi huylu) hastalıklardır.
Göğüs kitlelerinin % 80’i benigndir. Genç yaş öbeğinde solid göğüs kitlelerinin en sık sebebi fibroadenom, ileri yaşta ise göğüs kanseridir. Bayanlarda en sık görülen kanser tipi olan göğüs kanserlerinin üçte birinde birinci bulgu göğüste kitledir. Kırk yaşın üzerinde göğüste kitle tespit edilen hastaları aksi ispat edilinceye kadar göğüs kanseri üzere kıymetlendirmek gereklidir.
Benign illetleri alt öbeklere ayrılarak incelenmektedir.
Fibrokistik Değişiklikler
Kistler
Fibroadenom
Mastit ve Göğüs apseleri
Granülamatöz mastit
Göğüs başı değişiklikleri
Yağ nekrozu
İntraduktal papillom
Sklerozan adenozis
Atipi içeren oluşumlar
Radial skar
FİBROKİSTİK DEĞİŞİKLİKLER
Fibrokistik değişiklikler aslına bakılırsa hastalık değildirler. “Fibrokistik değişiklik”, “Kistik mastopati”, “Kronik kistik hastalık” radyolojik olarak ve patolojik olarak göğüsdeki bir kümebenign değişikliği söz etmek için kullanılan eş manalı tabirlerdir.
Kesin sebebi net olarak bilinmese de hormonal dengesizliğin rol oynadığı düşünülmektedir. Topluluğun yaklaşık %40’ında bulunmaktadır. Ekseriyetle kişinin şikayeti yoktur ya da şikayeti olanlar en çok göğüs ağrısı, hassasiyet bazen de göğüs başı akıntısından bahseder. Menstruel siklusdan bağımsız ağrılar da olabileceği üzere ağrı çoklukla menstruel siklusa eşlik eder. Mensin başlangıcında hafifler luteal fazda en şiddetli hale gelir. Ağrıyı bayanlar acı duyma biçiminde tanım ederler. Ağrı umumide göğsün üst kadranlarında olup iki göğüste de olur. Gebelik ya da menapoz sırasında ağrı hafifler.
Fibroksitik değişiklikler göğüs kanseri için bir risk oluşturmaz.
Tedavide hastaların kuşkularının giderilmesi çoklukla ehliyetli tedaviyi sağlamaktadır.
Bunun yanında destek, fizikî aktivite, diyet, psikiyatrik görüş, medikal tedaviler verilebilir
KİSTLER
İçi likit dolu keselere kist ismi verilir. Göğüsteki kistler sıklıkla menapozdan evvel yahut hormon tedavisi alan hatunlarda görülürler. Göğüsteki kistler menapoz sonrası devirde kaybolma eğilimindedirler.
Göğüsteki kistler kıymetlidir, zira:
1. Hastalarda kaygıya sebep olurlar.
2. Nadir olarak göğüs kanseri kistler olarak belirti verirler ve bu durum tanıda karışıklık oluşturabilir
3. Umumiyetle çift taraflı ve tekrarlama eğilimindedirler, bu yüzden tabip muayenesi gereklidir.
Kist içeriği şeffaftan siyaha kadar değişebilen renklerde olabilir ve sıklıkla kanlı değildir. Kistler büyüdüğü hengam kolay bir süreçle içeriği boşaltılabilir. Kist içeriği çoklukla 2-10 ml’ dir. Gelgelelim çok daha çokça ölçülerde da (50 ml gibi) olabilir ve içeriğin ölçüsünün ziyade olması kistin kanser istikametinde olduğu manasına gelmez. Kist içeriği kansız ve rutin olarak beklenen kıvamda olduğu ve süreç sonrasında geçmişte bakiye kitle kalmadığında, ileri süreç ve patolojik kıymetlendirme gerekmeyebilir ve kistin tedavisi de yapılmış olur. Lakin kistlerin birebir göğüste yahut karşı göğüste tekrarlayabileceği unutulmamalıdır. Kist içeriği kanlı ise kıymetlendirilmek üzere patoloji laboratuarına gönderilir. Bu hastalarda kanseri ekarte etmek gayesiyle biyopsi de uygulanılabilir.
Göğüste saptanan bir kitlenin içyapısı hakkında en değerli malumat kitlenin içinin likit ile mi dolu (kist) yoksa hücre ile mi dolu (solid) olduğunun bilinmesidir. Bu haber en uygun ultrason ile elde edilir. Göğüs kistlerinin teşhis sistemi ultrasondur. İç yapının özelliklerine nazaran tedavi yolu belirlenir.
Göğüste saptanan kistlerin büyük bir çoğunluğunun tedaviye gereksinimi yoktur. Şayet olağan bir kist ise önemsenmez, takip bile gerekmeyebilir. Komplike kist yahut ağır içerikli kist ise 6 ay ara ile 2-3 sefer ultrason çekilerek bir değişiklik olup olmadığı takip edilir.
Bazen kist içindeki likit sistemsiz ve taneler gösterir halde ise enjektör ile girilerek kistin likidi boşaltılır. Enjektörle çekilen likit kuşkulu ise patolojiye gönderilerek içindeki hücreler incelenir.
Şayet enjektörle çekilen likit kanlı ise kesinlikle patolojik inceleme gerekir. Gerektiği durumlarda kistin tümü cerrahi olarak çıkartılarak incelenmelidir.
Olağan kist
Kistin çeperi düzgündür. İçindeki likit homojen( tertipli birebir yapıda) yapıdadır. Kitlenin damarlanmasında artış yoktur. Kolay kist hiçbir vakit kansere dönüşmez, bu nedenle takip edilmesine gerek yoktur.
Komplike kist
Bazen birkaç kist bir araya gelerek üzüm salkımına benzeri bir imaj oluşturur yahut bir kist içinde farklı kompartmanlara bölünmüş olarak görülebilir. Bu tip kiste komplike kist denir. Bu küme kistin 6 ay ara ile birkaç sefer ultrason takibi önerilmektedir.
Çeperinde boşluğa çıkıntı olan kist
Basen kistin duvarından kist içine yanlışsız bir çıkıntı olabilir (intramural protruzyon). Bu durumda kesinlikle modül alınarak kanser cephesinden araştırılması gerekir.
Ağır içerikli kist
Bazen kist içindeki likit ölçüsüz noktada ağır olabilir. Bu durumda içi likit dolu mu yoksa hücre dolu solid kitle mi ayırımı yapılamamaktadır. Bu nedenle kısa aralıklar ile takip edilmesi önerilmektedir.
İç yapısı sistemsiz kist
Bazen kistin içine kanama olabilir yahut içinde doku artıkları olabilir. Bu ultrason görünümünde homojen olmayan bir yapı imajı verir. Bu kistlerdin de incelenmesi ve takip edilmesi gerekli olabilir.
FİBROADENOM
Fibroadenomlar çoklukla 1-2 cm boyutunda, hareketli,iyi hudutlu,kauçuk kıvamında,düzgün biçimli, sıklıkla 15-25 yaş arası bayanlarda görülmelerine karşın tüm yaşlarda görülebilen düzgün huylu göğüs kitleleridir. Fibroadenomlar hiçbir yaşta göğüs kanseri riskini arttırmazlar. Lakin çok nadir olsa da göğüs kanserleri fibroadenomlara misal manzara verebilirler. Bu yüzden hastaların bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi gereklidir.
Fibroadenomlar sıklıkla ultrasonografik değerlendirmede tespit edilen, ortalama 1-3 cm büyüklüğünde, düzgün sonlu kitlelerdir. Ultrasonografik kıymetlendirme fibroadenomların değerlendirmesinde en muteber metottur. Bu fibroadenomların mamografide görülmeyeceği mealine gelmez. Fibroadenom sıklıkla genç bayanlarda görüldüğü ve genç bayanlarda göğsün yoğunluğu mamografik değerlendirmenin kalitesini düşürmesi fibroadenomların mamografide görülmemesine sebep olabilir
Fibroadenomlar tedavi edilmeli midir?
Bu birden ziyade faktöre bağlıdır. Fibroadenomun uzunluğu, yerleşim bölgesi, ağrılı olup olmaması, hastanın bu lezyona verdiği reaksiyon, takipte fibroadenomun büyüme suratı, göğüs büyüklüğü tedavi seçeneklerini belirleyecektir. Büyük fibroadenomların göğüs kanserine öncü olma riski olan “Filloides Tümör” le karışabileceği unutulmamalıdır. Bunun dışında süratli büyüyen fibroadenomlar da kozmetik ve/veya önlem emelli çıkarılmalıdır. Çıkarılmayan fibroadenomların da sınırlı periyotlarla takip edilmesi gereklidir.
MASTİT ve GÖĞÜS APSELERİ
Göğüs apseleri ve mastit sıklıkla emziren bayanlarda görülür. Emziren bayanlarda emme travmasına bağlı olarak tahriş olan areoladan içeri giren bakteriler göğüste enfeksiyona (Mastit) sonrasında da apseye sebep olurlar. Mastit veapse göğüs cildinde kızarıklık, şişlik, ağrı ve ateş ile kendini ayan eden bir tablodur. Mastit gelişen hatunların %11’de göğüs apsesi gelişir. Mastit antibiyotiklerle tedavi edilebilen bir durumken apse gelişimi cerrahi tedavi gerektiren bir durumdur. Göğüs apseleri anestezi altında boşaltılmalıdır (Drenaj). Apse drene edildikten sonra yaranın dikilmemesi ve aralıklarla pansuman gereklidir. Bu apsenin oluşturduğu boşlukta birikecek likitlerin dışarı boşalabilmesi ve apsenin tekrarlamaması için gereklidir. Apse drenajı sonrasında da antibiyotik tedavisi gereklidir.
Emzirme tekniğinin aktifleştirilmesi ve validelerin el dezenfeksiyonuna dikkat etmesi mastitin önlenmesinde yararlıdır.
Emzirmeyen hatunlarda da göğüs apseleri görülebilir bu sıklıkla “periduktal mastit” olarak isimlendirilen hususî bir durumla ilgilidir.
GRANÜLAMATÖZ MASTİT
Klinik ve radyolojik olarak göğüs kanseri ile benzerlik gösterir.Ender görülen bir hastalık olan granülamatöz mastit sıklıkla bir apse sonrası ortaya çıkar. Buradaki apse sebebi bakteriler değildir. Umumiyetle emzirmeyle alakalı değildir. Granülamatöz mastit tanısı biyopsi ile konulduktan sonra steroid tedavisi başlanılır ve tedaviye cevap takip edilir. Tedavi karşılığı ehliyetsiz olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanır.
Granülomatöz mastit tedavisi zordur sabır ve uzun müddet takip gerektirir.Temel gaye göğüs kanserinden ayrımının yapılabilmesidir.Spesifik enfeksiyonlar için spesifik tedaviler verilmelidir.
GÖĞÜS BAŞI DEĞİŞİKLİKLERİ
Göğüs başı değişiklikleri sıklıkla göğüste oluşan yeni bir vakası gösterirler. Göğüs başında olabilecek en önemli 2 sorun göğüs başı akıntısı ve göğüs başının içeri çökmesidir. Göğüs başının içe çökük olması doğumsal ya da sonradan olabilir. Hayatın bir periyodunda yeni oluşan göğüs başı çöküntüleri sıklıkla akla göğüs içerisinde yeni bir vaka meydana geldiğini gösterir.
PERİDUKTAL MASTİT/DUKTAL EKTAZİ: Göğüs başına boşalan ana duktuslar/kanalların genişlemesi (ektazi) ve salgılarla dolması bir vade sonra burada bakterilerin de yerleşmesine sebep olur. Buradaki bakteriler bir müddet sonra iltihabi hadiselere yol açarlar (Periduktal mastit).
İltihabi hadiseler tedavi edilmezlerse apseye yol açarlar. Bu hadisenin kronikleşmesi de göğüs başında içe çekilmeye ve göğüs kanallarının göğüs başına olağanda olmayan yollardan açılmasına (Fistül) yol olabilir. Periduktal mastitli hastalar sıklıkla kanlı göğüs başı akıntısından ve göğüs başında içeri çökmeden yakınırlar. Mamografide genişlemiş kanallar görülebilir ve bu mikrokalsifikasyonlara yol açabilir. Periduktal mastit ve duktal ektazi tanısında göğüs başı akıntısının patolojik kıymetlendirilmesi yapılsa da bu yol sıklıkla yerinde cevap vermez ve cerrahi tedavi uygulanır. Periduktal mastitin cerrahi tedavisinde yapılan genişlemiş olan kanalın çıkarılmasıdır. Cerrahi sırasında göğüs başı da eski konumuna getirilebilir.
GEBELİK: Gebelik ve emzirme sürecinde görülen kanlı göğüs başı akıntısı sıklıkla kıymetli bir rahatsızlığı tabir etmez ve emzirme travmasına bağlıdır.
YAĞ NEKROZU
Göğsün yağ dokusunda gelişen iltihap oluşturmayan lezyonu olup,radyolojik ve klinik açıdan göğüs kanserini taklit etmesi yahut var olan bir kanseri gizleyebilmesi nedeniyle tanınması değer taşımaktadır. Ana sebebi travmadır. Yağ nekrozu sıklıkla ağrısız, yuvarlak görünümlü lezyonlardır. Sıklıkla iri göğüslü ve kilolu bayanlarda travmaya karşılık olarak gelişir. Yağ nekrozları kanserle alakalı lezyonlar olmasa da lezyonları tabip tarafından kıymetlendirilmesi ve karakterinin tanımlanması kıymetlidir.
İNTRADUKTAL PAPİLLOM
Papillomlar büyük süt kanalların yeterli huylu tümörleridir. Çok hafif de olsa göğüs kanseri riskinde artış vardır. İntraduktal papillomlar göğüs başını yakın yerleşimli ise kanlı akıntıya sebep olabilirler. İntraduktal cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra patolojik inceleme ile kesin tanıları konulmuş olur.
Umumiyetle 1-2 cm boyutlarındadır. Bazen 4 cm boyuta kadar ulaşabilir. Bazen birebir kanal içinde birden çokça çok sayıda olabilir (papillamatozis). Göğüs başından uzak yerleşimli ve birden çokça papilloma bulunması kanseri açısından risk oluşturur. Bu nedenle kesinlikle bilirkişi bir tabibe başvurulmalıdır.
Tedavi olarak cerrahi olarak çıkartılması önerilmektedir.
SKLEROZAN ADENOZİS
Sklerozan adenozis göğüs lobullerinin çok büyümesi ile olan benign bir göğüs illetidir. Sıklıkla göğüs ağrısına sebep olur. Adenozis meydanı göğüste kitlelerle karışabilir ve mamografide kalsifikasyon halinde görülebilir. Kuşkulu durumlarda cerrahi ile çıkarılabilir yahut biyopsi alınabilir.
ATİPİ İÇEREN OLUŞUMLAR ( Atipik duktal hiperplazi, atipik lobüler hiperplazi)
Göğüste saptanan birtakım kitlelerden yahut oluşulmandan alınan biyopsi sonucunda atipi hücre çoğalması saptanabilir. Bu değişikliğin olduğu oluşumlarda göğüs kanseri riskinde artış vardır. Bu artış şayet aile yakınlarında göğüs kanseri olan bireylerde saptanırsa bu bireylerde göğüs kanseri gelişme riski daha da artar. Bu kimselerin yakından takip edilmesi gerekir.
RADİAL SKAR
Radial skar da papillom üzere süt kanalı duvarından oluşur. Göğüs dokusu içinde etrafa yayılan uzantıları vardır. Çoğunlukla kanser değildir Mamografide kansere benzerlik gösterebilir; bu nedenle cerrahi olarak çıkartılarak kanser mümkünlüğü ortadan kaldırılır. Yapılan birtakım çalışmalarda göğüs kanseri riskinin arttığı gösterilmiştir. Bu nedenle bu hastaların sistemli takip edilmesi önerilmektedir.
Göğüs her ay adet periyodunda değişim gösteren bunun yanında biyolojik yaşla da yapısı değişen bir organdır. Bu değişikler de birtakım marazlarla karışabilmektedir. Her ne kadar göğüs illeti denildiğinde kişilerin aklına birinci olarak göğüs kanseri gelse de göğüs illetlerini büyük bir kısmı benign (iyi huylu) hastalıklardır.
Göğüs kitlelerinin % 80’i benigndir. Genç yaş öbeğinde solid göğüs kitlelerinin en sık sebebi fibroadenom, ileri yaşta ise göğüs kanseridir. Bayanlarda en sık görülen kanser tipi olan göğüs kanserlerinin üçte birinde birinci bulgu göğüste kitledir. Kırk yaşın üzerinde göğüste kitle tespit edilen hastaları aksi ispat edilinceye kadar göğüs kanseri üzere kıymetlendirmek gereklidir.
Benign illetleri alt öbeklere ayrılarak incelenmektedir.
Fibrokistik Değişiklikler
Kistler
Fibroadenom
Mastit ve Göğüs apseleri
Granülamatöz mastit
Göğüs başı değişiklikleri
Yağ nekrozu
İntraduktal papillom
Sklerozan adenozis
Atipi içeren oluşumlar
Radial skar
FİBROKİSTİK DEĞİŞİKLİKLER
Fibrokistik değişiklikler aslına bakılırsa hastalık değildirler. “Fibrokistik değişiklik”, “Kistik mastopati”, “Kronik kistik hastalık” radyolojik olarak ve patolojik olarak göğüsdeki bir kümebenign değişikliği söz etmek için kullanılan eş manalı tabirlerdir.
Kesin sebebi net olarak bilinmese de hormonal dengesizliğin rol oynadığı düşünülmektedir. Topluluğun yaklaşık %40’ında bulunmaktadır. Ekseriyetle kişinin şikayeti yoktur ya da şikayeti olanlar en çok göğüs ağrısı, hassasiyet bazen de göğüs başı akıntısından bahseder. Menstruel siklusdan bağımsız ağrılar da olabileceği üzere ağrı çoklukla menstruel siklusa eşlik eder. Mensin başlangıcında hafifler luteal fazda en şiddetli hale gelir. Ağrıyı bayanlar acı duyma biçiminde tanım ederler. Ağrı umumide göğsün üst kadranlarında olup iki göğüste de olur. Gebelik ya da menapoz sırasında ağrı hafifler.
Fibroksitik değişiklikler göğüs kanseri için bir risk oluşturmaz.
Tedavide hastaların kuşkularının giderilmesi çoklukla ehliyetli tedaviyi sağlamaktadır.
Bunun yanında destek, fizikî aktivite, diyet, psikiyatrik görüş, medikal tedaviler verilebilir
KİSTLER
İçi likit dolu keselere kist ismi verilir. Göğüsteki kistler sıklıkla menapozdan evvel yahut hormon tedavisi alan hatunlarda görülürler. Göğüsteki kistler menapoz sonrası devirde kaybolma eğilimindedirler.
Göğüsteki kistler kıymetlidir, zira:
1. Hastalarda kaygıya sebep olurlar.
2. Nadir olarak göğüs kanseri kistler olarak belirti verirler ve bu durum tanıda karışıklık oluşturabilir
3. Umumiyetle çift taraflı ve tekrarlama eğilimindedirler, bu yüzden tabip muayenesi gereklidir.
Kist içeriği şeffaftan siyaha kadar değişebilen renklerde olabilir ve sıklıkla kanlı değildir. Kistler büyüdüğü hengam kolay bir süreçle içeriği boşaltılabilir. Kist içeriği çoklukla 2-10 ml’ dir. Gelgelelim çok daha çokça ölçülerde da (50 ml gibi) olabilir ve içeriğin ölçüsünün ziyade olması kistin kanser istikametinde olduğu manasına gelmez. Kist içeriği kansız ve rutin olarak beklenen kıvamda olduğu ve süreç sonrasında geçmişte bakiye kitle kalmadığında, ileri süreç ve patolojik kıymetlendirme gerekmeyebilir ve kistin tedavisi de yapılmış olur. Lakin kistlerin birebir göğüste yahut karşı göğüste tekrarlayabileceği unutulmamalıdır. Kist içeriği kanlı ise kıymetlendirilmek üzere patoloji laboratuarına gönderilir. Bu hastalarda kanseri ekarte etmek gayesiyle biyopsi de uygulanılabilir.
Göğüste saptanan bir kitlenin içyapısı hakkında en değerli malumat kitlenin içinin likit ile mi dolu (kist) yoksa hücre ile mi dolu (solid) olduğunun bilinmesidir. Bu haber en uygun ultrason ile elde edilir. Göğüs kistlerinin teşhis sistemi ultrasondur. İç yapının özelliklerine nazaran tedavi yolu belirlenir.
Göğüste saptanan kistlerin büyük bir çoğunluğunun tedaviye gereksinimi yoktur. Şayet olağan bir kist ise önemsenmez, takip bile gerekmeyebilir. Komplike kist yahut ağır içerikli kist ise 6 ay ara ile 2-3 sefer ultrason çekilerek bir değişiklik olup olmadığı takip edilir.
Bazen kist içindeki likit sistemsiz ve taneler gösterir halde ise enjektör ile girilerek kistin likidi boşaltılır. Enjektörle çekilen likit kuşkulu ise patolojiye gönderilerek içindeki hücreler incelenir.
Şayet enjektörle çekilen likit kanlı ise kesinlikle patolojik inceleme gerekir. Gerektiği durumlarda kistin tümü cerrahi olarak çıkartılarak incelenmelidir.
Olağan kist
Kistin çeperi düzgündür. İçindeki likit homojen( tertipli birebir yapıda) yapıdadır. Kitlenin damarlanmasında artış yoktur. Kolay kist hiçbir vakit kansere dönüşmez, bu nedenle takip edilmesine gerek yoktur.
Komplike kist
Bazen birkaç kist bir araya gelerek üzüm salkımına benzeri bir imaj oluşturur yahut bir kist içinde farklı kompartmanlara bölünmüş olarak görülebilir. Bu tip kiste komplike kist denir. Bu küme kistin 6 ay ara ile birkaç sefer ultrason takibi önerilmektedir.
Çeperinde boşluğa çıkıntı olan kist
Basen kistin duvarından kist içine yanlışsız bir çıkıntı olabilir (intramural protruzyon). Bu durumda kesinlikle modül alınarak kanser cephesinden araştırılması gerekir.
Ağır içerikli kist
Bazen kist içindeki likit ölçüsüz noktada ağır olabilir. Bu durumda içi likit dolu mu yoksa hücre dolu solid kitle mi ayırımı yapılamamaktadır. Bu nedenle kısa aralıklar ile takip edilmesi önerilmektedir.
İç yapısı sistemsiz kist
Bazen kistin içine kanama olabilir yahut içinde doku artıkları olabilir. Bu ultrason görünümünde homojen olmayan bir yapı imajı verir. Bu kistlerdin de incelenmesi ve takip edilmesi gerekli olabilir.
FİBROADENOM
Fibroadenomlar çoklukla 1-2 cm boyutunda, hareketli,iyi hudutlu,kauçuk kıvamında,düzgün biçimli, sıklıkla 15-25 yaş arası bayanlarda görülmelerine karşın tüm yaşlarda görülebilen düzgün huylu göğüs kitleleridir. Fibroadenomlar hiçbir yaşta göğüs kanseri riskini arttırmazlar. Lakin çok nadir olsa da göğüs kanserleri fibroadenomlara misal manzara verebilirler. Bu yüzden hastaların bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi gereklidir.
Fibroadenomlar sıklıkla ultrasonografik değerlendirmede tespit edilen, ortalama 1-3 cm büyüklüğünde, düzgün sonlu kitlelerdir. Ultrasonografik kıymetlendirme fibroadenomların değerlendirmesinde en muteber metottur. Bu fibroadenomların mamografide görülmeyeceği mealine gelmez. Fibroadenom sıklıkla genç bayanlarda görüldüğü ve genç bayanlarda göğsün yoğunluğu mamografik değerlendirmenin kalitesini düşürmesi fibroadenomların mamografide görülmemesine sebep olabilir
Fibroadenomlar tedavi edilmeli midir?
Bu birden ziyade faktöre bağlıdır. Fibroadenomun uzunluğu, yerleşim bölgesi, ağrılı olup olmaması, hastanın bu lezyona verdiği reaksiyon, takipte fibroadenomun büyüme suratı, göğüs büyüklüğü tedavi seçeneklerini belirleyecektir. Büyük fibroadenomların göğüs kanserine öncü olma riski olan “Filloides Tümör” le karışabileceği unutulmamalıdır. Bunun dışında süratli büyüyen fibroadenomlar da kozmetik ve/veya önlem emelli çıkarılmalıdır. Çıkarılmayan fibroadenomların da sınırlı periyotlarla takip edilmesi gereklidir.
MASTİT ve GÖĞÜS APSELERİ
Göğüs apseleri ve mastit sıklıkla emziren bayanlarda görülür. Emziren bayanlarda emme travmasına bağlı olarak tahriş olan areoladan içeri giren bakteriler göğüste enfeksiyona (Mastit) sonrasında da apseye sebep olurlar. Mastit veapse göğüs cildinde kızarıklık, şişlik, ağrı ve ateş ile kendini ayan eden bir tablodur. Mastit gelişen hatunların %11’de göğüs apsesi gelişir. Mastit antibiyotiklerle tedavi edilebilen bir durumken apse gelişimi cerrahi tedavi gerektiren bir durumdur. Göğüs apseleri anestezi altında boşaltılmalıdır (Drenaj). Apse drene edildikten sonra yaranın dikilmemesi ve aralıklarla pansuman gereklidir. Bu apsenin oluşturduğu boşlukta birikecek likitlerin dışarı boşalabilmesi ve apsenin tekrarlamaması için gereklidir. Apse drenajı sonrasında da antibiyotik tedavisi gereklidir.
Emzirme tekniğinin aktifleştirilmesi ve validelerin el dezenfeksiyonuna dikkat etmesi mastitin önlenmesinde yararlıdır.
Emzirmeyen hatunlarda da göğüs apseleri görülebilir bu sıklıkla “periduktal mastit” olarak isimlendirilen hususî bir durumla ilgilidir.
GRANÜLAMATÖZ MASTİT
Klinik ve radyolojik olarak göğüs kanseri ile benzerlik gösterir.Ender görülen bir hastalık olan granülamatöz mastit sıklıkla bir apse sonrası ortaya çıkar. Buradaki apse sebebi bakteriler değildir. Umumiyetle emzirmeyle alakalı değildir. Granülamatöz mastit tanısı biyopsi ile konulduktan sonra steroid tedavisi başlanılır ve tedaviye cevap takip edilir. Tedavi karşılığı ehliyetsiz olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanır.
Granülomatöz mastit tedavisi zordur sabır ve uzun müddet takip gerektirir.Temel gaye göğüs kanserinden ayrımının yapılabilmesidir.Spesifik enfeksiyonlar için spesifik tedaviler verilmelidir.
GÖĞÜS BAŞI DEĞİŞİKLİKLERİ
Göğüs başı değişiklikleri sıklıkla göğüste oluşan yeni bir vakası gösterirler. Göğüs başında olabilecek en önemli 2 sorun göğüs başı akıntısı ve göğüs başının içeri çökmesidir. Göğüs başının içe çökük olması doğumsal ya da sonradan olabilir. Hayatın bir periyodunda yeni oluşan göğüs başı çöküntüleri sıklıkla akla göğüs içerisinde yeni bir vaka meydana geldiğini gösterir.
PERİDUKTAL MASTİT/DUKTAL EKTAZİ: Göğüs başına boşalan ana duktuslar/kanalların genişlemesi (ektazi) ve salgılarla dolması bir vade sonra burada bakterilerin de yerleşmesine sebep olur. Buradaki bakteriler bir müddet sonra iltihabi hadiselere yol açarlar (Periduktal mastit).
İltihabi hadiseler tedavi edilmezlerse apseye yol açarlar. Bu hadisenin kronikleşmesi de göğüs başında içe çekilmeye ve göğüs kanallarının göğüs başına olağanda olmayan yollardan açılmasına (Fistül) yol olabilir. Periduktal mastitli hastalar sıklıkla kanlı göğüs başı akıntısından ve göğüs başında içeri çökmeden yakınırlar. Mamografide genişlemiş kanallar görülebilir ve bu mikrokalsifikasyonlara yol açabilir. Periduktal mastit ve duktal ektazi tanısında göğüs başı akıntısının patolojik kıymetlendirilmesi yapılsa da bu yol sıklıkla yerinde cevap vermez ve cerrahi tedavi uygulanır. Periduktal mastitin cerrahi tedavisinde yapılan genişlemiş olan kanalın çıkarılmasıdır. Cerrahi sırasında göğüs başı da eski konumuna getirilebilir.
GEBELİK: Gebelik ve emzirme sürecinde görülen kanlı göğüs başı akıntısı sıklıkla kıymetli bir rahatsızlığı tabir etmez ve emzirme travmasına bağlıdır.
YAĞ NEKROZU
Göğsün yağ dokusunda gelişen iltihap oluşturmayan lezyonu olup,radyolojik ve klinik açıdan göğüs kanserini taklit etmesi yahut var olan bir kanseri gizleyebilmesi nedeniyle tanınması değer taşımaktadır. Ana sebebi travmadır. Yağ nekrozu sıklıkla ağrısız, yuvarlak görünümlü lezyonlardır. Sıklıkla iri göğüslü ve kilolu bayanlarda travmaya karşılık olarak gelişir. Yağ nekrozları kanserle alakalı lezyonlar olmasa da lezyonları tabip tarafından kıymetlendirilmesi ve karakterinin tanımlanması kıymetlidir.
İNTRADUKTAL PAPİLLOM
Papillomlar büyük süt kanalların yeterli huylu tümörleridir. Çok hafif de olsa göğüs kanseri riskinde artış vardır. İntraduktal papillomlar göğüs başını yakın yerleşimli ise kanlı akıntıya sebep olabilirler. İntraduktal cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra patolojik inceleme ile kesin tanıları konulmuş olur.
Umumiyetle 1-2 cm boyutlarındadır. Bazen 4 cm boyuta kadar ulaşabilir. Bazen birebir kanal içinde birden çokça çok sayıda olabilir (papillamatozis). Göğüs başından uzak yerleşimli ve birden çokça papilloma bulunması kanseri açısından risk oluşturur. Bu nedenle kesinlikle bilirkişi bir tabibe başvurulmalıdır.
Tedavi olarak cerrahi olarak çıkartılması önerilmektedir.
SKLEROZAN ADENOZİS
Sklerozan adenozis göğüs lobullerinin çok büyümesi ile olan benign bir göğüs illetidir. Sıklıkla göğüs ağrısına sebep olur. Adenozis meydanı göğüste kitlelerle karışabilir ve mamografide kalsifikasyon halinde görülebilir. Kuşkulu durumlarda cerrahi ile çıkarılabilir yahut biyopsi alınabilir.
ATİPİ İÇEREN OLUŞUMLAR ( Atipik duktal hiperplazi, atipik lobüler hiperplazi)
Göğüste saptanan birtakım kitlelerden yahut oluşulmandan alınan biyopsi sonucunda atipi hücre çoğalması saptanabilir. Bu değişikliğin olduğu oluşumlarda göğüs kanseri riskinde artış vardır. Bu artış şayet aile yakınlarında göğüs kanseri olan bireylerde saptanırsa bu bireylerde göğüs kanseri gelişme riski daha da artar. Bu kimselerin yakından takip edilmesi gerekir.
RADİAL SKAR
Radial skar da papillom üzere süt kanalı duvarından oluşur. Göğüs dokusu içinde etrafa yayılan uzantıları vardır. Çoğunlukla kanser değildir Mamografide kansere benzerlik gösterebilir; bu nedenle cerrahi olarak çıkartılarak kanser mümkünlüğü ortadan kaldırılır. Yapılan birtakım çalışmalarda göğüs kanseri riskinin arttığı gösterilmiştir. Bu nedenle bu hastaların sistemli takip edilmesi önerilmektedir.
