Benlik, Kişilik Ve Kimlik nedir
Benlik, Kişilik Ve Kimlik hakkında bilgi
Benlik, Kişilik Ve Kimlik
Benlik (self), aslında insan zihninin sosyal tecrubelerle formlanan ve potansiyel haldeki yapısal butunluğudur Kimlik ise, sosyal olarak şekillenmiş bu potansiyelin iradi bir kararlılıkla dışa yansıyan halidir1 Fiziki cevre, sağlık şartları, biyolojik miras gibi diğer faktorlerin yanı sıra, tum sosyal faktorler, benliğin oluşumuna katılırlar Bunların yanı sıra gurup tecrubesi ve ferdin kendine has olan tecrubesi de kişiliğin gelişmesini devam ettirir
Benliğin gelişmesi sureci, sosyal hayata paralel olarak, ferdin tum hayatı boyunca devam etmektedir Bu acıdan değerlendirince, benliğin esasında, sosyal faktorlerin surekli işlendiği ve neticede davranış bicimlerinin oluşturulduğu bir alan olduğu soylenebilir Benliğin algılanması muşahede ve yansıma yoluyla olmaktadır Kişi kendini diğer insanların gozleriyle gorup, benliğini onların kendisine olan tepki, tutum ve davranışlarından cıkardığı sonucla algılar ve bunlar, kendini algılama (self perception) yoluyla fert tarafından yorumlanarak belli bir kimlik yaratılır Boylece rol veya kimliği “kişinin bir sosyal durumda veya sosyal rolde obje olarak benliğe yuklediği şuurlu anlamlar olarak gorebiliriz
Bu noktada bir problem ortaya cıkmaktadır Acaba fert, toplumun ona karşı olan duşunce ve davranışlarını olduğu gibi alarak benliğini oluşturmakta mıdır, yoksa belli bir duşunce ve yorum suzgecinden gecirmekte midir? İlk olarak, mutlaka belli bir yargılama surecinin var olduğu ileri surulebilir Ancak, fertteki bu değerlendirme sureci de zaten toplum tarafından daha onceden terkip edilmiş olan oğeler kullanılarak işletilmektedir Ferdin, toplumda belirlenmiş olan sosyal normların, ve dolayısıyla benliğinin dışında, objektif (benliğinde mevcut olmayan unsurlarla) bir değerleme yapması beklenemez Bu durumda, ferdin kendi varlığını anlamlandırmasının, ona bir isim veya kimlik vermesinin toplumsal normlara bağlı olduğunu soyleyebiliriz
Kimlik ve kişilik kavramları coğu yerde eşanlamlı kullanılabileceği gibi, analizimizde kapsam bakımından bazı anlam farklılıkları vurgulanmaktadır Kimlikte esas olarak dışa karşı yansıtılan belli bir cephe, bir tur tutum soz konusudur Kimlik, daha ziyade topluma donuk sosyal bir vechedir Kişilik, ic dunya ile ilgili psikolojik bir vechedir Kişilikte benliği meydana getiren temel oğeler esastır Kimlik, bir tur planlanmış davranış veya yuklenilmiş rol olduğundan, alternatiflerden bir diğeri tercih edilebilir, herhangi bir sosyal durumda bir başka kimlik sergilenebilir Kişilik ise, psikolojik bir hal olduğundan, iradi olarak bir diğer alternatif ile kolaylıkla değiştirilemez Serde dilen kimliği değiştirmek, duzenlemek veya başka tur bir ayarlama yapmak temelde ferdin kontrolu altındadır Burada soz konusu sosyal durumun veya cevre şartlarının yon veren belirleyiciliğine ve uyarıcılığına da ayrıca dikkat edilmelidir Bu farklılık sergilenen tutum ve davranışlarda izlenebilir Ancak kimlik olarak ifade edilen oğeler aslında kişilik temellerinden kaynaklandığından, bağımsız değildirler Yani ferdin cok fazla bir seceneği yoktur İşte bu kısmi ve sınırlı saha, daha başlangıcta kişilik alanının unsurlarını oluşturur Boylece kişilik, oğrenilmiş olan sosyal bilgilerle ve bunların yerleşikliğinin, ve birbirleriyle olan ilişkilerinin, gucluluğu olcusunde hakimdir Oğrenilen değişik bir bilginin zihindeki mevcut şahsiyeti ve kimliği oluşturan sistemi değiştirebilmesi icin cok guclu ve onemli olması gerekir
Benlik ve kimlik kavramlarının analizleri pek cok perspektif tarafından ana tema olarak ele alınmıştır Bunlardan ikisi, sosyal psikolojik ve yapısal perspektifler, birbirini tamamlamaktadırlar Sosyal psikoloji, benliğin değişken, yenilenen ozelliklerini; yapısalcı ekol ise devamlılık ve tekrar edici ozelliklerini vurgulamaktadırlar Benlik, uzun suredir sosyal psikolojideki sembolik etkileşimci (symbolic interactionist) yaklaşımın merkezi teması olmasına rağmen bunu doğrudan ampirik araştırmada kullanan cok az şey yapılmıştır Netice itibariyle henuz benliğin amaca gore duzenlenmiş fenomeninin sınıflanmasıyla ilgili fikir birliği sağlanamamıştır
Bu eksiklik bilgi sosyolojisinde de vardır Bilgi sosyolojisinde ozellikle yaygın kimlik tipinin nasıl ortaya cıktığı araştırmalıdır Bu konu, teknolojinin buyuk olcude etkinliğinin soz konusu olduğu cağımızda ayrı bir onem taşımaktadır Cunku, bilgi bu araclar vasıtasıyla kasıtlı olarak bazı amaclar doğrultusunda şekillendirilmektedir Başka bir deyişle, siyasi ve iktisadi odaklar bilgiyi belirlemektedirler Muhtelif bilgi yayılış kanalları kontrol edilerek bir yandan mevcut kultur ve kimlik ozellikleri ortadan kaldırılmakta, diğer yandan meydana gelen boşluk yukarıda sozu edilen odakların amaclarına uygun olarak doldurulmaktadır Kulturel kaynaklarla olan ilişkiler koparılarak kultursuzleştirilen ve kimliksizleştirilen kesimler, populer kultur, kulturel coğulculu gibi kavramlar cercevesinde yabancılaştırılmaktadırlar
1Bilinc, şuUr ve İrade kavramları genellikle aynı anlamları ifade etmelerine rağmen, bir sosyal normun kimlik oğesi olarak yansıtılması surecini işaret etmek amacıyla farklı anlamlar yuklenerek ele alınmaktadır
Bilinc: Bir şeyin basit anlamıyla bilinmesi halidir Anlam boyutu diğer şeylerle olan basit farklara dayalıdır Şu anda saatin uc olduğunu bilmek buna bir ornek teşkil eder Şuur: Soz konusu bilginin nasıl değerlendirileceğinin ve işleneceğinin de bilinmesi seviyesidir Bilginin subjektif anlamları değerlendirmeye tabi tutulur Daha geniş bir cercevede mevcut bilgiye ozel anlamlar yuklenmeye başlar Bu durumda durağanlıktan cıkış ve hareketlilik hali soz konusudur Saatin uc olduğunu bilmek aynı zamanda belli bir zamanda ve mekanda olunduğunu da hissettiriyorsa bu bir şuur seviyesidir İrade: İşlemden gecmiş anlamlı bilginin hakim olarak fiil ve sonuca ulaşması halidir Bu zamana ve mekana bağlı olarak bir değerlendirme yapmak ve harekete gecerek bilgi neticesi bir fiili sonuca ulaştırmak bilgide şuur seviyesidir Mevcut bilgi bir tur kontrol gucu oluşturmaktadır Saat ucte belli bir işin yapılması, bir amacın gercekleştirilmesi gibi
Benlik, Kişilik Ve Kimlik hakkında bilgi
Benlik, Kişilik Ve Kimlik
Benlik (self), aslında insan zihninin sosyal tecrubelerle formlanan ve potansiyel haldeki yapısal butunluğudur Kimlik ise, sosyal olarak şekillenmiş bu potansiyelin iradi bir kararlılıkla dışa yansıyan halidir1 Fiziki cevre, sağlık şartları, biyolojik miras gibi diğer faktorlerin yanı sıra, tum sosyal faktorler, benliğin oluşumuna katılırlar Bunların yanı sıra gurup tecrubesi ve ferdin kendine has olan tecrubesi de kişiliğin gelişmesini devam ettirir
Benliğin gelişmesi sureci, sosyal hayata paralel olarak, ferdin tum hayatı boyunca devam etmektedir Bu acıdan değerlendirince, benliğin esasında, sosyal faktorlerin surekli işlendiği ve neticede davranış bicimlerinin oluşturulduğu bir alan olduğu soylenebilir Benliğin algılanması muşahede ve yansıma yoluyla olmaktadır Kişi kendini diğer insanların gozleriyle gorup, benliğini onların kendisine olan tepki, tutum ve davranışlarından cıkardığı sonucla algılar ve bunlar, kendini algılama (self perception) yoluyla fert tarafından yorumlanarak belli bir kimlik yaratılır Boylece rol veya kimliği “kişinin bir sosyal durumda veya sosyal rolde obje olarak benliğe yuklediği şuurlu anlamlar olarak gorebiliriz
Bu noktada bir problem ortaya cıkmaktadır Acaba fert, toplumun ona karşı olan duşunce ve davranışlarını olduğu gibi alarak benliğini oluşturmakta mıdır, yoksa belli bir duşunce ve yorum suzgecinden gecirmekte midir? İlk olarak, mutlaka belli bir yargılama surecinin var olduğu ileri surulebilir Ancak, fertteki bu değerlendirme sureci de zaten toplum tarafından daha onceden terkip edilmiş olan oğeler kullanılarak işletilmektedir Ferdin, toplumda belirlenmiş olan sosyal normların, ve dolayısıyla benliğinin dışında, objektif (benliğinde mevcut olmayan unsurlarla) bir değerleme yapması beklenemez Bu durumda, ferdin kendi varlığını anlamlandırmasının, ona bir isim veya kimlik vermesinin toplumsal normlara bağlı olduğunu soyleyebiliriz
Kimlik ve kişilik kavramları coğu yerde eşanlamlı kullanılabileceği gibi, analizimizde kapsam bakımından bazı anlam farklılıkları vurgulanmaktadır Kimlikte esas olarak dışa karşı yansıtılan belli bir cephe, bir tur tutum soz konusudur Kimlik, daha ziyade topluma donuk sosyal bir vechedir Kişilik, ic dunya ile ilgili psikolojik bir vechedir Kişilikte benliği meydana getiren temel oğeler esastır Kimlik, bir tur planlanmış davranış veya yuklenilmiş rol olduğundan, alternatiflerden bir diğeri tercih edilebilir, herhangi bir sosyal durumda bir başka kimlik sergilenebilir Kişilik ise, psikolojik bir hal olduğundan, iradi olarak bir diğer alternatif ile kolaylıkla değiştirilemez Serde dilen kimliği değiştirmek, duzenlemek veya başka tur bir ayarlama yapmak temelde ferdin kontrolu altındadır Burada soz konusu sosyal durumun veya cevre şartlarının yon veren belirleyiciliğine ve uyarıcılığına da ayrıca dikkat edilmelidir Bu farklılık sergilenen tutum ve davranışlarda izlenebilir Ancak kimlik olarak ifade edilen oğeler aslında kişilik temellerinden kaynaklandığından, bağımsız değildirler Yani ferdin cok fazla bir seceneği yoktur İşte bu kısmi ve sınırlı saha, daha başlangıcta kişilik alanının unsurlarını oluşturur Boylece kişilik, oğrenilmiş olan sosyal bilgilerle ve bunların yerleşikliğinin, ve birbirleriyle olan ilişkilerinin, gucluluğu olcusunde hakimdir Oğrenilen değişik bir bilginin zihindeki mevcut şahsiyeti ve kimliği oluşturan sistemi değiştirebilmesi icin cok guclu ve onemli olması gerekir
Benlik ve kimlik kavramlarının analizleri pek cok perspektif tarafından ana tema olarak ele alınmıştır Bunlardan ikisi, sosyal psikolojik ve yapısal perspektifler, birbirini tamamlamaktadırlar Sosyal psikoloji, benliğin değişken, yenilenen ozelliklerini; yapısalcı ekol ise devamlılık ve tekrar edici ozelliklerini vurgulamaktadırlar Benlik, uzun suredir sosyal psikolojideki sembolik etkileşimci (symbolic interactionist) yaklaşımın merkezi teması olmasına rağmen bunu doğrudan ampirik araştırmada kullanan cok az şey yapılmıştır Netice itibariyle henuz benliğin amaca gore duzenlenmiş fenomeninin sınıflanmasıyla ilgili fikir birliği sağlanamamıştır
Bu eksiklik bilgi sosyolojisinde de vardır Bilgi sosyolojisinde ozellikle yaygın kimlik tipinin nasıl ortaya cıktığı araştırmalıdır Bu konu, teknolojinin buyuk olcude etkinliğinin soz konusu olduğu cağımızda ayrı bir onem taşımaktadır Cunku, bilgi bu araclar vasıtasıyla kasıtlı olarak bazı amaclar doğrultusunda şekillendirilmektedir Başka bir deyişle, siyasi ve iktisadi odaklar bilgiyi belirlemektedirler Muhtelif bilgi yayılış kanalları kontrol edilerek bir yandan mevcut kultur ve kimlik ozellikleri ortadan kaldırılmakta, diğer yandan meydana gelen boşluk yukarıda sozu edilen odakların amaclarına uygun olarak doldurulmaktadır Kulturel kaynaklarla olan ilişkiler koparılarak kultursuzleştirilen ve kimliksizleştirilen kesimler, populer kultur, kulturel coğulculu gibi kavramlar cercevesinde yabancılaştırılmaktadırlar
1Bilinc, şuUr ve İrade kavramları genellikle aynı anlamları ifade etmelerine rağmen, bir sosyal normun kimlik oğesi olarak yansıtılması surecini işaret etmek amacıyla farklı anlamlar yuklenerek ele alınmaktadır
Bilinc: Bir şeyin basit anlamıyla bilinmesi halidir Anlam boyutu diğer şeylerle olan basit farklara dayalıdır Şu anda saatin uc olduğunu bilmek buna bir ornek teşkil eder Şuur: Soz konusu bilginin nasıl değerlendirileceğinin ve işleneceğinin de bilinmesi seviyesidir Bilginin subjektif anlamları değerlendirmeye tabi tutulur Daha geniş bir cercevede mevcut bilgiye ozel anlamlar yuklenmeye başlar Bu durumda durağanlıktan cıkış ve hareketlilik hali soz konusudur Saatin uc olduğunu bilmek aynı zamanda belli bir zamanda ve mekanda olunduğunu da hissettiriyorsa bu bir şuur seviyesidir İrade: İşlemden gecmiş anlamlı bilginin hakim olarak fiil ve sonuca ulaşması halidir Bu zamana ve mekana bağlı olarak bir değerlendirme yapmak ve harekete gecerek bilgi neticesi bir fiili sonuca ulaştırmak bilgide şuur seviyesidir Mevcut bilgi bir tur kontrol gucu oluşturmaktadır Saat ucte belli bir işin yapılması, bir amacın gercekleştirilmesi gibi
