Benvenuto CELLINI (1500-1571)
Rönesans’ın çocuklarından...
İtalyan kuyumcu, heykelci ve yazar Cellini’nin babası mimar ve müzisyendi. Cellini kuyumcu olarak yetişti. Papalıktan ve çeşitli prenslerden aldığı siparişler heykele yönelmesine yol açtı. 16 yaşındayken katıldığı bir kavga nedeniyle Floransa’yı terketti, 1527’ye değin Siena’da yaşadı. 1527’de Roma’yı yağmalayan İspanyollara karşı kenti savunanlar arasında yer aldı. Sonra Mantua ve Floransa’da çalıştı. 1529’daki Floransa kuşatmasından kaçarak Roma’ya gitti, Papa VIII. Clemens’in koruyuculuğu altına girdi. 1537’de Fransa’ya giderek Kral I. François’in hizmetine girdi. Ancak bundan hoşnut kalmadı. Roma’ya dönerek Papa III.Paulus için çalışmaya başladı. Roma’nın İspanyollar tarafından yağmalanması sırasında Papalık mücevherlerini çalmış olmakla suçlanarak hapsedildi. Hapishaneden kaçmaya çalışırken ağır yaralandı. Fransız elçisinin arabuluculuğuyla serbest bırakıldı ve 1540’ta yine Fransa’ya gitti. 1545’te birdenbire Floransa’ya dönmesi, işlenmek üzere kendine verilen altın ve gümüşü kendi çıkarı için kullandığı kuşkusunu uyandırdı. Eşcinsel ilişkiler nedeniyle suçlanması, rahip olma girişimi, yaptığı gizli bir evlilik yaşamının son 20 yılında başından geçen olayların bazılarıdır. Cellini, Floransa’nın geleneksel döküm sanatında, Raffaello’nun inceliği ile Michelangelo’nun anıtsallığını bütünleştirmeyi amaç edinmiştir. Raffaello’nun ölümünden sonra yaygınlaşan maniyerist eğilimler, Cellini’nin kadın figürlerinde özellikle vurgulanmış, biçimciliğe uzattığı gövde oranları ve genelde sanatında görülen izlenimcilik ve yetkinlik, maniyerist tutumunun belirtileridir. Karmaşık biçimli yapıtları, yüklendikleri alegorik anlamlar yüzünden, daha da zor anlaşılır hale gelirler. Cellini’nin üslubu, kuyumculuğundan gelen etkileri de yansıtır. Yapıtlarında çeşitli yüzeyler, farklı dokusal nitelikler taşır. Bu farklı dokudaki yüzeylerin yapıtın bütünü içinde yan yana getirilişi, çarpıcı bir etki yaratır. Gururlu ve kavgacı kişiliği, teknik yeteneği, kuşkuculuğu, batıl inançları ve bencilliğiyle gününün tipik bir sanatçısı olan Cellini, ayrıca romantik sanatçı tipinin de ilk örneklerindendir.
Perseus
bellini.jpg
Kuyum*cu olarak yetişen İtalyan Benvenuto Cellini daha sonra heykelciliğe yöneldi. 1562'de kale*me aldığı ve ilk kez 1728'de yayımlanan özyaşam öyküsü yalnızca Rönesans dönemin*de yaşamış büyük bir sanatçının yaptıklarıyla sınırlı değildir. Bu, insanların zayıf ve gülünç yanlarını göstermesini bilen, dönemin ahlak anlayışını ve görgü kurallarını eleştiren bir yapıttır. Cellini yer yer kendini övmekten kaçınmaz ama anlatımı dürüsttür. Kitap Goethe tarafından Almanca'ya çevrilmiş, da*ha sonra Berlioz'un Benvenuto Cellini opera*sına kaynaklık etmiştir. Cellini'nin altın ve tunçtan döktüğü heykellerin çoğu kaybolmuş, değerli madenlerden yaptığı pek çok işi de sonradan eritilmiştir. Buna karşılık kitabı, kendi dönemini en iyi anlatan bir yapıt olarak günümüze kadar gelmiştir.
Cellini Floransalı bir müzisyen ve mimarın üçüncü oğludur. Babası oğlunun flüt çalmayı öğrenmesini istediyse de Cellini kuyumculu*ğu yeğledi ve 15 yaşındayken bir ustanın yanında çalışmaya başladı. Bir yıl geçmeden sokaklarda kavga çıkardığı için Floransa'dan kovulunca, Siena'ya giderek başka bir ku*yumcunun yanına girdi. Birkaç yıl sonra Floransa'ya dönmesine izin verildi. Cellini Papa VII. Clemens'in koruması altına girdi. Zaman zaman Floransa ve Venedik'e geziler yaptı. 1523'te Floransa'da başka bir kavgaya karışan Cellini'nin idamına karar verildi.
Roma'ya kaçmayı başaran Cellini 1527'de Roma'yı yağmalayan İspanyollar'a karşı kenti savunanlar arasında yer aldı ve papa tarafın*dan ödüllendirildi. 1529'da kardeşinin katilini öldürdüğü için Roma'dan kovuldu. Bundan sonraki 10 yılı İtalya'nın çeşitli yörelerine gezilerle geçti. Kavgalar ve çekişmeler de ya*ş******* eksik olmadı.
Cellini 1540'tan 1545'e kadar Fransa Kralı I. François'nın koruyuculuğu altında çalıştı ve altından döktüğü en yetkin yapıtlarından ba*zılarını o dönemde gerçekleştirdi. Bunlar arasında, I. François için yaptığı mine ve altın kaplama tuzluk da vardır. Rönesans kuyum*culuk sanatının özgün bir örneği olan bu tuzluk Viyana'daki Sanat Müzesi'ndedir. Cellini'nin bu sırada yaptığı büyük heykeller*den biri de Fontainebleau'daki sarayın girişi için hazırladığı Fontainebleau Perisi adlı tunç*tan yapıttır ve Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir. Cellini daha sonra Paris'in önde gelen kişileriyle çatıştı ve Floransa'ya geri döndü. Heykeltıraşlıktaki ünü azalmaya başlayınca yazmaya yöneldi. Özyaşamöykü-sünün yanı sıra, kendisi ve sanatına ilişkin bir başka ilginç bilgi kaynağı olan Due Trattati deli'Oreficeria e della Scultura'yı (1565; "Kuyumculuk ve Heykel Üzerine İki Dene*me") yazdı.
Cellini'nin günümüze kalan başlıca heykeli bugün Floransa'da bulunan, elinde Medusa'nın başını tutan tunçtan Perseus'tur. Bu hey*kel gösterişli ve işçilik bakımından kusursuz*dur. New York'taki Metropolitan Sanat Mü*zesi'nde bulunan iki zarif kupayı da Cellini' nin yaptığı sanılmaktadır.
Rönesans’ın çocuklarından...
İtalyan kuyumcu, heykelci ve yazar Cellini’nin babası mimar ve müzisyendi. Cellini kuyumcu olarak yetişti. Papalıktan ve çeşitli prenslerden aldığı siparişler heykele yönelmesine yol açtı. 16 yaşındayken katıldığı bir kavga nedeniyle Floransa’yı terketti, 1527’ye değin Siena’da yaşadı. 1527’de Roma’yı yağmalayan İspanyollara karşı kenti savunanlar arasında yer aldı. Sonra Mantua ve Floransa’da çalıştı. 1529’daki Floransa kuşatmasından kaçarak Roma’ya gitti, Papa VIII. Clemens’in koruyuculuğu altına girdi. 1537’de Fransa’ya giderek Kral I. François’in hizmetine girdi. Ancak bundan hoşnut kalmadı. Roma’ya dönerek Papa III.Paulus için çalışmaya başladı. Roma’nın İspanyollar tarafından yağmalanması sırasında Papalık mücevherlerini çalmış olmakla suçlanarak hapsedildi. Hapishaneden kaçmaya çalışırken ağır yaralandı. Fransız elçisinin arabuluculuğuyla serbest bırakıldı ve 1540’ta yine Fransa’ya gitti. 1545’te birdenbire Floransa’ya dönmesi, işlenmek üzere kendine verilen altın ve gümüşü kendi çıkarı için kullandığı kuşkusunu uyandırdı. Eşcinsel ilişkiler nedeniyle suçlanması, rahip olma girişimi, yaptığı gizli bir evlilik yaşamının son 20 yılında başından geçen olayların bazılarıdır. Cellini, Floransa’nın geleneksel döküm sanatında, Raffaello’nun inceliği ile Michelangelo’nun anıtsallığını bütünleştirmeyi amaç edinmiştir. Raffaello’nun ölümünden sonra yaygınlaşan maniyerist eğilimler, Cellini’nin kadın figürlerinde özellikle vurgulanmış, biçimciliğe uzattığı gövde oranları ve genelde sanatında görülen izlenimcilik ve yetkinlik, maniyerist tutumunun belirtileridir. Karmaşık biçimli yapıtları, yüklendikleri alegorik anlamlar yüzünden, daha da zor anlaşılır hale gelirler. Cellini’nin üslubu, kuyumculuğundan gelen etkileri de yansıtır. Yapıtlarında çeşitli yüzeyler, farklı dokusal nitelikler taşır. Bu farklı dokudaki yüzeylerin yapıtın bütünü içinde yan yana getirilişi, çarpıcı bir etki yaratır. Gururlu ve kavgacı kişiliği, teknik yeteneği, kuşkuculuğu, batıl inançları ve bencilliğiyle gününün tipik bir sanatçısı olan Cellini, ayrıca romantik sanatçı tipinin de ilk örneklerindendir.
Perseus
bellini.jpg
Kuyum*cu olarak yetişen İtalyan Benvenuto Cellini daha sonra heykelciliğe yöneldi. 1562'de kale*me aldığı ve ilk kez 1728'de yayımlanan özyaşam öyküsü yalnızca Rönesans dönemin*de yaşamış büyük bir sanatçının yaptıklarıyla sınırlı değildir. Bu, insanların zayıf ve gülünç yanlarını göstermesini bilen, dönemin ahlak anlayışını ve görgü kurallarını eleştiren bir yapıttır. Cellini yer yer kendini övmekten kaçınmaz ama anlatımı dürüsttür. Kitap Goethe tarafından Almanca'ya çevrilmiş, da*ha sonra Berlioz'un Benvenuto Cellini opera*sına kaynaklık etmiştir. Cellini'nin altın ve tunçtan döktüğü heykellerin çoğu kaybolmuş, değerli madenlerden yaptığı pek çok işi de sonradan eritilmiştir. Buna karşılık kitabı, kendi dönemini en iyi anlatan bir yapıt olarak günümüze kadar gelmiştir.
Cellini Floransalı bir müzisyen ve mimarın üçüncü oğludur. Babası oğlunun flüt çalmayı öğrenmesini istediyse de Cellini kuyumculu*ğu yeğledi ve 15 yaşındayken bir ustanın yanında çalışmaya başladı. Bir yıl geçmeden sokaklarda kavga çıkardığı için Floransa'dan kovulunca, Siena'ya giderek başka bir ku*yumcunun yanına girdi. Birkaç yıl sonra Floransa'ya dönmesine izin verildi. Cellini Papa VII. Clemens'in koruması altına girdi. Zaman zaman Floransa ve Venedik'e geziler yaptı. 1523'te Floransa'da başka bir kavgaya karışan Cellini'nin idamına karar verildi.
Roma'ya kaçmayı başaran Cellini 1527'de Roma'yı yağmalayan İspanyollar'a karşı kenti savunanlar arasında yer aldı ve papa tarafın*dan ödüllendirildi. 1529'da kardeşinin katilini öldürdüğü için Roma'dan kovuldu. Bundan sonraki 10 yılı İtalya'nın çeşitli yörelerine gezilerle geçti. Kavgalar ve çekişmeler de ya*ş******* eksik olmadı.
Cellini 1540'tan 1545'e kadar Fransa Kralı I. François'nın koruyuculuğu altında çalıştı ve altından döktüğü en yetkin yapıtlarından ba*zılarını o dönemde gerçekleştirdi. Bunlar arasında, I. François için yaptığı mine ve altın kaplama tuzluk da vardır. Rönesans kuyum*culuk sanatının özgün bir örneği olan bu tuzluk Viyana'daki Sanat Müzesi'ndedir. Cellini'nin bu sırada yaptığı büyük heykeller*den biri de Fontainebleau'daki sarayın girişi için hazırladığı Fontainebleau Perisi adlı tunç*tan yapıttır ve Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir. Cellini daha sonra Paris'in önde gelen kişileriyle çatıştı ve Floransa'ya geri döndü. Heykeltıraşlıktaki ünü azalmaya başlayınca yazmaya yöneldi. Özyaşamöykü-sünün yanı sıra, kendisi ve sanatına ilişkin bir başka ilginç bilgi kaynağı olan Due Trattati deli'Oreficeria e della Scultura'yı (1565; "Kuyumculuk ve Heykel Üzerine İki Dene*me") yazdı.
Cellini'nin günümüze kalan başlıca heykeli bugün Floransa'da bulunan, elinde Medusa'nın başını tutan tunçtan Perseus'tur. Bu hey*kel gösterişli ve işçilik bakımından kusursuz*dur. New York'taki Metropolitan Sanat Mü*zesi'nde bulunan iki zarif kupayı da Cellini' nin yaptığı sanılmaktadır.
