Tarif ve Umumi Malumatlar:Dimağ anevrizmaları, dimağ içindeki atardamar ağının, umumiyetle çatallaşma noktalarındaki balonlaşmalarıdır ve damar ağını gösteren sinemalarda (anjiyografi) koldaki çilek' gibisi imaj verirler. Her yüz şahıstan 5 ila 6'sı dimağında anevrizma barındırmaktır ve her 100.000 insandan 10-20'sinde ise anevrizma yırtılmasına bağlı dimağ kanaması görülmektedir. Anevrizmalar, beyaz ırkta, bayanlarda ve elli yaş üzerinde daha sık görülmekte olup, birtakım marazlarla da (Ehler Danlos, Marfan sendromu, Polikistik böbrek illeti, v.b) bağlantılıdır. Ayrıyeten, sistemik yüksek tansiyon, sigara ve kokain tasarrufu anevrizma oluşumunu hızlandırmaktadır.
Yakınmalar ve Tanı:Anevrizmalar, dimağ içinde bulundukları konuma ve boyutlarına nazaran üç değişik halde bulgu verebilirler; Yırtılmadan kitle tesiri yaparak, yırtılmadan pıhtı atıp damar tıkanıklığına neden olarak ve yırtılıp dimağ içi kanama yaparak. Münhasıran çapı 10 mm ve üzerindeki anevrizmalarda yırtılma ihtimali daha ziyadedir. Hastalar, sıklıkla egzersiz sırasında iken (tuvalette ıkınırken, performans gerektiren işler yaparken, cinsî alaka sırasında) anevrizma yırtılması oluşur ve umumiyetle çok şiddetli bir baş ağrısı meydana gelir. Bulantı, kusma, dengesizlik, bir vücut yarısında güçsüzlük, görme kaybı, şuur bulanıklığı/kaybı da bu tabloya sıklıkla eşlik eder ve hastaların yaklaşık %15'i şimdi hastaneye götürülemeden kaybedilirler. Dimağ bilgisayarlı tomografi (BT) tetkiki %95 olguda kanamayı gösterir. BT ile tanı konamayan az sayıda olguda ise, lomber ponksiyon (belden dimağ omurilik likidi alınması süreci) yapılarak dimağ kanaması teşhis edilir. Anevrizmanın boyutunu ve üç boyutlu yerleşimini anlamak için münhasıran dev anevrizmalarda (25 mm'den büyük) MR tetkiki de yapılabilir. Anevrizmanın, dimağ damar ağı içindeki yerleşimini belirlemek içinse kasık damarından girilerek anjiyografi (DSA) ya da son yıllarda tercih edilen ve DSA'nın noktasını büyük ölçüde almış olan BT-anjiyografi yapılır.
Tedavi:Anevrizma yırtılması tıbben acil bir durumdur. Yüksek bir vefat ve sakat kalma nispeti olan bu hadisede, hastaların umumî tıbbi durumları düzenlendikten sonra acil olarak ameliyat edilmeleri gereklidir. Altın standart tedavi, mikrocerrahi prosedürler kullanılarak, anevrizma boynunun kliplenmesi (mandallanması) ve böylelikle dimağ atardamar ağından izole edilmesidir. Son 10-15 yıldır uygulanan endovasküler koilleme (kasık damarından girerek anevrizmanın içini doldurma) metodunun ise uzun devir sonuçları bilinmemekte ve dimağ içinde oluşmuş pıhtı formundaki kanamaları bu metotla çıkarmak mümkün olamamaktadır. Anevrizma cerrahisi, deneyimli bir cerrahi ve anestezi ekibi tarafından yapılmalı ve ameliyat sonrası ağır bakım desteği sağlanmalıdır.
Yakınmalar ve Tanı:Anevrizmalar, dimağ içinde bulundukları konuma ve boyutlarına nazaran üç değişik halde bulgu verebilirler; Yırtılmadan kitle tesiri yaparak, yırtılmadan pıhtı atıp damar tıkanıklığına neden olarak ve yırtılıp dimağ içi kanama yaparak. Münhasıran çapı 10 mm ve üzerindeki anevrizmalarda yırtılma ihtimali daha ziyadedir. Hastalar, sıklıkla egzersiz sırasında iken (tuvalette ıkınırken, performans gerektiren işler yaparken, cinsî alaka sırasında) anevrizma yırtılması oluşur ve umumiyetle çok şiddetli bir baş ağrısı meydana gelir. Bulantı, kusma, dengesizlik, bir vücut yarısında güçsüzlük, görme kaybı, şuur bulanıklığı/kaybı da bu tabloya sıklıkla eşlik eder ve hastaların yaklaşık %15'i şimdi hastaneye götürülemeden kaybedilirler. Dimağ bilgisayarlı tomografi (BT) tetkiki %95 olguda kanamayı gösterir. BT ile tanı konamayan az sayıda olguda ise, lomber ponksiyon (belden dimağ omurilik likidi alınması süreci) yapılarak dimağ kanaması teşhis edilir. Anevrizmanın boyutunu ve üç boyutlu yerleşimini anlamak için münhasıran dev anevrizmalarda (25 mm'den büyük) MR tetkiki de yapılabilir. Anevrizmanın, dimağ damar ağı içindeki yerleşimini belirlemek içinse kasık damarından girilerek anjiyografi (DSA) ya da son yıllarda tercih edilen ve DSA'nın noktasını büyük ölçüde almış olan BT-anjiyografi yapılır.
Tedavi:Anevrizma yırtılması tıbben acil bir durumdur. Yüksek bir vefat ve sakat kalma nispeti olan bu hadisede, hastaların umumî tıbbi durumları düzenlendikten sonra acil olarak ameliyat edilmeleri gereklidir. Altın standart tedavi, mikrocerrahi prosedürler kullanılarak, anevrizma boynunun kliplenmesi (mandallanması) ve böylelikle dimağ atardamar ağından izole edilmesidir. Son 10-15 yıldır uygulanan endovasküler koilleme (kasık damarından girerek anevrizmanın içini doldurma) metodunun ise uzun devir sonuçları bilinmemekte ve dimağ içinde oluşmuş pıhtı formundaki kanamaları bu metotla çıkarmak mümkün olamamaktadır. Anevrizma cerrahisi, deneyimli bir cerrahi ve anestezi ekibi tarafından yapılmalı ve ameliyat sonrası ağır bakım desteği sağlanmalıdır.