Dimağ Tümörleri
Dimağ Cerrahinin değerli bir hastalık öbeğini dimağ tümörleri oluşturmaktadır. En olağan anlatımıyla dimağ tümörü, beyindeki anormal hücrelerin çoğalımı ve kitle oluşturmalarıdır. Dimağ tümörü, kafatası içerisinde karakterine nazaran sistemsiz ya da sistemli bir biçimde büyüyerek dimağ üzerine pres yapar; ve genişleme, büyüme imkânı olmayan kafatası içerisinde bulunduğu kesime ve ağırlık altında tuttuğu dimağ sahasına nazaran belirtiler verir; ama öncelikli olarak beyin-omurilik likidi akışkanlığını bozup yahut akımı büsbütün durdurup baş içi basıncının artmasına bağlı bulgular gösterir. Umum olarak dimağ tümörlerini makûs huylu ve âlâ huylu olarak sınıflandırabiliriz.
Makûs Huylu Dimağ Tümörü:
Glial Tümörler: En sık görülen dimağ tümörü yani dimağ kanserlerinin birçoklarını bunlar yapar. Denetimsiz çoğalma özelliği olan hücreleri içerirler. Süratle büyüyüp etraflarındaki sağlıklı dokunun içine uzanır, çok nadir de olsa omuriliğe, velev vücudun vesair organlarına da yayılabilirler. Bunların klinikte nasıl seyredeceğini anlamak üzere evrelendirilmesi dört öbekte yapılır: Evre I ve Evre II "düşük evreli" olarak isimlendirilirken, Evre III (anaplastik astrositom) ve Evre IV (glioblastoma multiforme) ise "yüksek evreli" kabul edilir. Bu kümedeki birtakım gayrı tümörler; ependimom, medulloblastom, oligodendrogliomdur. Sağkalım vadeleri ise patolojik evreleme (yani sıradan olmayan dokunun kimi hususî boyama ve üretme teknikleri ile mikroskop altında incelenmesi), radyoterapi, kemoterapi alıp almama durumu, tedaviye karşılık ve yaş ile bağlantılıdır. Düşük evreli glial tümör sağkalım müddeti uzunken, yüksek evreli glial tümör için çok daha kısadır. Ayrıyeten düşük evreli tümörler yüksek evreli tümörlere dönüşebilir.
Metastatik dimağ tümörü :Vücudun farklı noktasındaki bir tümörün dimağa yayılması sonucu gelişen tümörlerdir. Metastatik dimağ tümörleri kan yoluyla yayılım gösterir ve en çokça akciğer, göğüs, kalın bağırsak, mide, cilt ya da prostat kanserlerinden kaynaklanırlar. Birtakım hastalarda dimağda birden ziyade sahada metastatik odak ta saptanabilir. Onkoloji kliniklerinde tanı konup, tedavi emeliyle yatırılmış hastaların %20-40'ında dimağ metastazı görülmektedir. Bu nispet tüm dimağ tümörlerinin %10'unu oluşturur. Metastatik dimağ tümörleri, vesair dimağ tümörlerinden 4 kat daha çokça görülürler. Metastatik dimağ tümörü riski 45-65 yaş aralığında artar, 65 yaş sonrası ise en yüksek nispete ulaşır. Evvel lokal anestezi ile yapılabilen stereotaksik cerrahi ile biyopsi alınarak kesin tanı konması tedavi seçimini kolaylaştırır. Kimi kanser tipleri, öteki organda yerleşik birincil kanserin saptanmasından yıllar sonra dimağa metastaz yaparlar. Gelgelelim birden fazla dimağ metastazı, birincil tümörün saptanmasından evvel dimağ dokusuna yerleşir. Kimi hastalarda da, dimağda metastaz saptandığı halde gayrı organda yerleşik birincil tümör bulunamaz. Bed huylu dimağ tümörü tedavi seçenekleri; cerrahi teşebbüs, ışın tedavisi, ilaç tedavisi yani kemoterapi ve radyo-cerrahidir. Tedaviye cevap ise tümörün köken aldığı odak, yayıldığı organ sayısı, metastatik lezyon sayısı, hastanın yaşı, ek hastalık bulunup bulunmaması üzere faktörlerle alakalıdır.
Yeterli Huylu Dimağ Tümörü:
Bunlar umumiyetle kafatası içinde ancak dimağ dokusu dışında gelişen tümörlerdir. Meningioma (bu kümenin değerli bir kısmını oluşturmak üzere), hipofiz adenomu, kraniofaringioma, dermoid ve epidermoid tümörler, hemanjioblastom, kolloid kist, subependimal dev hücreli astrositom, nörinom bu öbeğin en sık karşılaşılan lezyonlarıdır. Yavaş büyürler, çoğunlukla besbelli hadleri vardır, nadiren yayılım gösterirler, gelgelelim vesair organlardaki uygun huylu tümörlerin tersine; düzgün huylu dimağ tümörü dimağ üzere bir organda yerleşmiş oldukları için bazen hayatı tehdit edecek durumlara neden olabilirler. Kimileri nadir de olsa istenilmeyen huylu tümöre dönüşebilirler.
Âlâ huylu tümör ekseriyetle etraflarındaki dimağ dokusuna yayılım göstermedikleri için ameliyatla tam çıkarılabilme bahtları yüksektir. Lakin az orantıda da olsa yine ortaya çıkabilirler.
Çocukluk Çağı Dimağ Tümörü:
Çocuklarda dimağ tümörü farklı hücre öbeklerinden ve erişkine nazaran dimağın daha farklı yerlerinde gelişirler. Çocukluk dimağ tümörü erişkinlere nazaran daha erken tanınabilirler. Çocuklarda düşük evreli istenilmeyen huylu tümör, yüksek evreli hale dönüşebilir lakin bu daha seyrektir. Dimağ tümörü tüm evlat kanserlerinin %21'ini oluştururlar. Her yaş evlat dimağ tümörü görülebiliyor olmasına karşın, 7 yaş altı daha riskli bir periyottur. En sık görülen evlat dimağ tümörü "gliom" dur. Bu tümörler beyincikte mekan aldıklarında medulloblastom olarak isimlendirilirler ve süratle büyüyerek dimağ omurilik likidi akışını engelleyerek baş içinde basınç artışına neden olurlar. Medulloblastom dimağın öteki kısımlarına ve omuriliğe de yayılabilir.
Dimağ Cerrahinin değerli bir hastalık öbeğini dimağ tümörleri oluşturmaktadır. En olağan anlatımıyla dimağ tümörü, beyindeki anormal hücrelerin çoğalımı ve kitle oluşturmalarıdır. Dimağ tümörü, kafatası içerisinde karakterine nazaran sistemsiz ya da sistemli bir biçimde büyüyerek dimağ üzerine pres yapar; ve genişleme, büyüme imkânı olmayan kafatası içerisinde bulunduğu kesime ve ağırlık altında tuttuğu dimağ sahasına nazaran belirtiler verir; ama öncelikli olarak beyin-omurilik likidi akışkanlığını bozup yahut akımı büsbütün durdurup baş içi basıncının artmasına bağlı bulgular gösterir. Umum olarak dimağ tümörlerini makûs huylu ve âlâ huylu olarak sınıflandırabiliriz.
Makûs Huylu Dimağ Tümörü:
Glial Tümörler: En sık görülen dimağ tümörü yani dimağ kanserlerinin birçoklarını bunlar yapar. Denetimsiz çoğalma özelliği olan hücreleri içerirler. Süratle büyüyüp etraflarındaki sağlıklı dokunun içine uzanır, çok nadir de olsa omuriliğe, velev vücudun vesair organlarına da yayılabilirler. Bunların klinikte nasıl seyredeceğini anlamak üzere evrelendirilmesi dört öbekte yapılır: Evre I ve Evre II "düşük evreli" olarak isimlendirilirken, Evre III (anaplastik astrositom) ve Evre IV (glioblastoma multiforme) ise "yüksek evreli" kabul edilir. Bu kümedeki birtakım gayrı tümörler; ependimom, medulloblastom, oligodendrogliomdur. Sağkalım vadeleri ise patolojik evreleme (yani sıradan olmayan dokunun kimi hususî boyama ve üretme teknikleri ile mikroskop altında incelenmesi), radyoterapi, kemoterapi alıp almama durumu, tedaviye karşılık ve yaş ile bağlantılıdır. Düşük evreli glial tümör sağkalım müddeti uzunken, yüksek evreli glial tümör için çok daha kısadır. Ayrıyeten düşük evreli tümörler yüksek evreli tümörlere dönüşebilir.
Metastatik dimağ tümörü :Vücudun farklı noktasındaki bir tümörün dimağa yayılması sonucu gelişen tümörlerdir. Metastatik dimağ tümörleri kan yoluyla yayılım gösterir ve en çokça akciğer, göğüs, kalın bağırsak, mide, cilt ya da prostat kanserlerinden kaynaklanırlar. Birtakım hastalarda dimağda birden ziyade sahada metastatik odak ta saptanabilir. Onkoloji kliniklerinde tanı konup, tedavi emeliyle yatırılmış hastaların %20-40'ında dimağ metastazı görülmektedir. Bu nispet tüm dimağ tümörlerinin %10'unu oluşturur. Metastatik dimağ tümörleri, vesair dimağ tümörlerinden 4 kat daha çokça görülürler. Metastatik dimağ tümörü riski 45-65 yaş aralığında artar, 65 yaş sonrası ise en yüksek nispete ulaşır. Evvel lokal anestezi ile yapılabilen stereotaksik cerrahi ile biyopsi alınarak kesin tanı konması tedavi seçimini kolaylaştırır. Kimi kanser tipleri, öteki organda yerleşik birincil kanserin saptanmasından yıllar sonra dimağa metastaz yaparlar. Gelgelelim birden fazla dimağ metastazı, birincil tümörün saptanmasından evvel dimağ dokusuna yerleşir. Kimi hastalarda da, dimağda metastaz saptandığı halde gayrı organda yerleşik birincil tümör bulunamaz. Bed huylu dimağ tümörü tedavi seçenekleri; cerrahi teşebbüs, ışın tedavisi, ilaç tedavisi yani kemoterapi ve radyo-cerrahidir. Tedaviye cevap ise tümörün köken aldığı odak, yayıldığı organ sayısı, metastatik lezyon sayısı, hastanın yaşı, ek hastalık bulunup bulunmaması üzere faktörlerle alakalıdır.
Yeterli Huylu Dimağ Tümörü:
Bunlar umumiyetle kafatası içinde ancak dimağ dokusu dışında gelişen tümörlerdir. Meningioma (bu kümenin değerli bir kısmını oluşturmak üzere), hipofiz adenomu, kraniofaringioma, dermoid ve epidermoid tümörler, hemanjioblastom, kolloid kist, subependimal dev hücreli astrositom, nörinom bu öbeğin en sık karşılaşılan lezyonlarıdır. Yavaş büyürler, çoğunlukla besbelli hadleri vardır, nadiren yayılım gösterirler, gelgelelim vesair organlardaki uygun huylu tümörlerin tersine; düzgün huylu dimağ tümörü dimağ üzere bir organda yerleşmiş oldukları için bazen hayatı tehdit edecek durumlara neden olabilirler. Kimileri nadir de olsa istenilmeyen huylu tümöre dönüşebilirler.
Âlâ huylu tümör ekseriyetle etraflarındaki dimağ dokusuna yayılım göstermedikleri için ameliyatla tam çıkarılabilme bahtları yüksektir. Lakin az orantıda da olsa yine ortaya çıkabilirler.
Çocukluk Çağı Dimağ Tümörü:
Çocuklarda dimağ tümörü farklı hücre öbeklerinden ve erişkine nazaran dimağın daha farklı yerlerinde gelişirler. Çocukluk dimağ tümörü erişkinlere nazaran daha erken tanınabilirler. Çocuklarda düşük evreli istenilmeyen huylu tümör, yüksek evreli hale dönüşebilir lakin bu daha seyrektir. Dimağ tümörü tüm evlat kanserlerinin %21'ini oluştururlar. Her yaş evlat dimağ tümörü görülebiliyor olmasına karşın, 7 yaş altı daha riskli bir periyottur. En sık görülen evlat dimağ tümörü "gliom" dur. Bu tümörler beyincikte mekan aldıklarında medulloblastom olarak isimlendirilirler ve süratle büyüyerek dimağ omurilik likidi akışını engelleyerek baş içinde basınç artışına neden olurlar. Medulloblastom dimağın öteki kısımlarına ve omuriliğe de yayılabilir.