Teknoloji çağında yaşıyoruz. Hanelerimizde ve işyerlerimizde, konforumuzu arttıran ve hengam kazandıran birçok nesne var. Bilgisayar da bunlardan bir tanesi, velev son yıllarda başta geleni. Masaüstü, dizüstü, avuç içi derken, son olarak cep telefonlarına da yerleşti bu ayartıcı nesne. Artık yanımızda taşıyabildiğimiz bu teknoloji sayesinde birçok konut bilgisayar zengini oldu, velev kimileri internet kafeden farksız.
Bilgisayarların bu kadar yaygın olduğu günümüzde evlatlarımızın da bu büyülü makine ile içiçe olması kaçınılmaz. Yalınlaştırılan teknolojisi sayesinde küçücük evlatlar bile rahatça kullanabiliyorlar.
Kelam konusu olan gelişme çağındaki evlatlar olunca; haklı olarak bütün ana pederler hem bu teknolojiden evlatları maksimum seviyede yararlansın istiyorlar, hem de muhtemel sakıncalarından zarar görmesin istiyorlar.
Bilgisayarlar üç temel maksatla kullanılıyor günümüzde:
Oyun ve parti hedefiyle.
Mektep ve iş ortamlarında eğitime katkısı için.
Arkadaşlık ortamında, toplumsal muhabere gayesiyle.
Yapılan çok uluslu bir araştırma Türk ailelerinin bu teknolojiyi sevdiğini, memleketimizdeki evlatların yüzde otuz beşinin parti ve oyun hedefli, yüzde yirmi sekizinin eğitim ve mektep emelli, yüzde on altısının da muhabere hedefli kullandığını gösteriyor.
Bilgisayar tasarrufunun evlatlar açısından büyük avantajları var elbette. Bir sefer; her türlü habere kısa hengamda ulaşmayı sağlıyor. İnternet içeriğinin avantajları da katılırsa mektep ödevlerinde de yararlanabiliyorlar. Geçmişin ansiklopedilerinin mahallini bugünün arama motorları aldı ancak bunlar daha süratli ve daha zahmetsiz. Bilgisayarlar tıpkı devirde kıymetli bir boş vakit aktivitesidir. Zira; ağır mektepleşme temposunun yarattığı hengam baskısı evlatlara çok ziyade cümbüş seçeneği bırakmamaktadır. Çalışan ana pederler için de evladı sokağın tehditkarlığından uzak tutabileceği keyifli bir nesnedir.
Bilgisayarla uğraşmak evladın teknolojiyle erken yaşta tanışmasını, daha ileri teknolojilere basitçe adapte olmasını sağlar.
Başkaca; yapılan araştırmalar, bilgisayar tasarrufunun zihinsel gelişim, sözel ve sözel olmayan beceriler, uzun periyodik bellek, merak duygusu, mesele çözme, soyutlama, kavramsal düşünme, motor beceriler, yaratıcılık, eleştirel düşünme, lisan gelişimi, farkındalık vb birçok meydanda evladın gelişimini desteklediğini göstermiştir.
Bilgisayarlar, sundukları içerik itibarı ile farklı yaş öbeklerinde farklı gereksinimlere de hitap ederler. Örneğin; 6 yaşından küçük evlatların bilişsel ve motor becerileri nispeten sonludur; erken yaşta bilgisayara kullanmaya alışsalar bile bütün yapabildikleri evrak açma / yükleme / kapatma, tuşları kullanma vb üzere olağan aksiyonlardır. Mektep çağı evlatlarına has rekabetçilik ve üstünlük duygusu bilgisayar oyunlarına merakı arttıran bir ögedir. Tekrar; internet ortamına has arkadaşlık ve çevre paylaşım siteleri de aileye aralıklı ancak akranlarına düşkün ergenler için fırsat ortamı olmaktadır. Ayrıyeten ergenlerin kariyer planlamasında bilgsayarlar önemli taraf tutmaktadır.
Bilgisayar tasarrufunun yerkürede bu kadar yaygınlaşması; kontrolsüz ve çok tasarrufundan kaynaklanan sorunları de beraberinde getirmiştir elbette. İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte sanal alemdeki bütün ortamlar sınırsızca (çocuklar dahil) herkese açık haldedir. Bu durum da haklı olarak bütün ana pederleri telaşlandırmaktadır. Zira bu noktada bilgisayarın yararları değil, riskleri gündeme gelmektedir.
Evlatlar açısından ne üzere riskler olabilir:
En büyük risk; bilgisayarın sorumlulukların da önüne geçmesi ve evladın hengam idaresini alt üst etmesidir ki ailelerdeki en büyük tartışma nedenidir. Zira bir noktada evladın beslenmesi ve uykusu dahi aksayabilmektedir.
Evlatların ve bazen de sair aile bireylerinin bilgisayara uzun hengam ayırmaları aile içinde bireyciliği arttırır, ortak devirleri azaltır, sağlıklı muhaberesi bozar.
Bilgisayar ve internet ortamında evladın karşı zıdda kaldığı zararlı içerik de gelişimi için risk oluşturur. Zira; taklit, deneme ve özdeşim yoluyla öğrenen evladın şiddet, cinsellik, kabadayılık, argo konuşma vb uyaranları benimseyip günlük ömrüne katması mümkünlüğü vardır.
Denetimsizce bütün sanal alemde dolaşabilen evlat; mealini kavrayamadığı bir site ile (örneğin pornografik, politik, şiddet içerikli, kumar) karşılaşabilir. Bu da evlatta dehşet yaratabilir. Ekranda pornografik bir imgeye tanık olup günlerce kabuslar yaşayan, bazen de tam aksine bunu yaşıtları ile paylaşıp küçük bunalımlara neden olan evlatlar klinik pratiğimizde vakit zaman önümüze çıkmaktadır.
Son on yılda “oyun bağımlılığı” kavramı gündeme girmiştir ki, bunun varlığı sahihtir. Bütün devrini doldururcasına oyun oynayan ergenlerin sayısı hiç de az değildir, üstelik oyun bağımlılığı yaşı giderek düşmektedir.
İnternette vakit geçiren evlatlar, tanıdık ya da tanımadık birebir ortamdaki öbür bireylerin ticari, cinsî berbata tasarruflarıyla karşı zıdda kalabilirler.
Bilgisayar önünde daima tıpkı durumda oturmaya bağlı el ve el bileği meseleleri, boyun kaslarında tutulma ve ağrı, gözlerde yorgunluk, beslenme sisteminin bozulması, uyku bozukluğu, alt ıslatma, altına kaçırma vb durumlar da vücut sıhhati için risk oluşturabilecek problemlerdir.
Pekala bu noktada neler yapılmalı?
Öncelikle ana pederler, evlatlarının bilgisayarla ve internetle kaç yaşında tanıştırmalarının münâsib olacağını bilmeliler. 3 yaşından küçük bir evlat için bilgisayar hiç de mealli olmaz, zira bedensel ve zihinsel gelişimi buna münasebetli değildir. 4 yaşından itibaren yavaş yavaş tanışabilir fakat bir büyüğünün gözetiminde ve haftanın seçilmiş günlerinde 10-15 dakika üzere çok kısa müddetlerde olmalıdır ve toplumsal gelişimi ağır basan bu öbekte akran muhabereye her devir öncelik verilmelidir. Daha büyük yaştaki çocuklarda da evladın isteklerinden çok, gereksinimlerinden yola çıkılarak haftanın seçilmiş günleri 30-60 dakikalık müddetler verilebilir. Ergenlerde bu mühlet daha da uzayabilir ve tasarrufu haftanın her gününe yayılabilir.
Bunun dışında bilgisayarla tanışma, kullanma sürecinde de belirli temel noktalara dikkat edilmelidir:
Bilgisayar tasarrufu; eğitim, cümbüş ve muhabere için destek olabilir fakat bunların mahalline geçmemelidir.
Bilgisayar kullanımıda ana peder da hengam devir eşlik edebilmeli, evlada gerekiğinde rehberlik yapmalı, gerektiğinde denetim edici olabilmelidir.
Ana peder da bilgisayar kullanma biçimleriyle evlatlarına örnek olmalıdırlar.
Bilgisayarda kullanılan programlar evladın gelişim seviyesine elverişli olmalı, kullanabileceği olağanlıkta ve yaratıcı olmalı, istismar edici ögeler içermemelidir.
Bilgisayarın ortak tasarruf sahalarında bulunması, aileden birisinin ya da bir arakadaşının hengam devir eşlik etmesi de esirgeyici bir öge olabilir.
Gerekli görülürse, evladın uygunsuz sitelerler müsabakasını önlemek için filtre programlar kullanılabilir.
Evlada erken yaşta vakit idaresi öğretilmeli, sorumluluklar ve sefalı aktiviteler arasındaki dengeyi başarması öğretilmelidir.
Hanelerdeki bilgisayar savaşlarının en sık nedeni ana pederin kararsız ve tutarsız disiplin zaaflarıdır. Ana peder istikrarlı bir disiplin vermeyi öğrenmelidir.
Bilgisayar günümüz topluluğunun olmazsa olmaz.. Evlatlarımız da bundan başka kalamazlar elbette. Kızgınlıkla yasaklamak ya da hergün evlatla didişmektense erken yaşta sorumluluk eğitimi vermek, büyüdükçe ona kılavuzluk etmek, gerektiğinde sınırlayıcı olabilmek daha kıymetli.
Bilgisayarların bu kadar yaygın olduğu günümüzde evlatlarımızın da bu büyülü makine ile içiçe olması kaçınılmaz. Yalınlaştırılan teknolojisi sayesinde küçücük evlatlar bile rahatça kullanabiliyorlar.
Kelam konusu olan gelişme çağındaki evlatlar olunca; haklı olarak bütün ana pederler hem bu teknolojiden evlatları maksimum seviyede yararlansın istiyorlar, hem de muhtemel sakıncalarından zarar görmesin istiyorlar.
Bilgisayarlar üç temel maksatla kullanılıyor günümüzde:
Oyun ve parti hedefiyle.
Mektep ve iş ortamlarında eğitime katkısı için.
Arkadaşlık ortamında, toplumsal muhabere gayesiyle.
Yapılan çok uluslu bir araştırma Türk ailelerinin bu teknolojiyi sevdiğini, memleketimizdeki evlatların yüzde otuz beşinin parti ve oyun hedefli, yüzde yirmi sekizinin eğitim ve mektep emelli, yüzde on altısının da muhabere hedefli kullandığını gösteriyor.
Bilgisayar tasarrufunun evlatlar açısından büyük avantajları var elbette. Bir sefer; her türlü habere kısa hengamda ulaşmayı sağlıyor. İnternet içeriğinin avantajları da katılırsa mektep ödevlerinde de yararlanabiliyorlar. Geçmişin ansiklopedilerinin mahallini bugünün arama motorları aldı ancak bunlar daha süratli ve daha zahmetsiz. Bilgisayarlar tıpkı devirde kıymetli bir boş vakit aktivitesidir. Zira; ağır mektepleşme temposunun yarattığı hengam baskısı evlatlara çok ziyade cümbüş seçeneği bırakmamaktadır. Çalışan ana pederler için de evladı sokağın tehditkarlığından uzak tutabileceği keyifli bir nesnedir.
Bilgisayarla uğraşmak evladın teknolojiyle erken yaşta tanışmasını, daha ileri teknolojilere basitçe adapte olmasını sağlar.
Başkaca; yapılan araştırmalar, bilgisayar tasarrufunun zihinsel gelişim, sözel ve sözel olmayan beceriler, uzun periyodik bellek, merak duygusu, mesele çözme, soyutlama, kavramsal düşünme, motor beceriler, yaratıcılık, eleştirel düşünme, lisan gelişimi, farkındalık vb birçok meydanda evladın gelişimini desteklediğini göstermiştir.
Bilgisayarlar, sundukları içerik itibarı ile farklı yaş öbeklerinde farklı gereksinimlere de hitap ederler. Örneğin; 6 yaşından küçük evlatların bilişsel ve motor becerileri nispeten sonludur; erken yaşta bilgisayara kullanmaya alışsalar bile bütün yapabildikleri evrak açma / yükleme / kapatma, tuşları kullanma vb üzere olağan aksiyonlardır. Mektep çağı evlatlarına has rekabetçilik ve üstünlük duygusu bilgisayar oyunlarına merakı arttıran bir ögedir. Tekrar; internet ortamına has arkadaşlık ve çevre paylaşım siteleri de aileye aralıklı ancak akranlarına düşkün ergenler için fırsat ortamı olmaktadır. Ayrıyeten ergenlerin kariyer planlamasında bilgsayarlar önemli taraf tutmaktadır.
Bilgisayar tasarrufunun yerkürede bu kadar yaygınlaşması; kontrolsüz ve çok tasarrufundan kaynaklanan sorunları de beraberinde getirmiştir elbette. İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte sanal alemdeki bütün ortamlar sınırsızca (çocuklar dahil) herkese açık haldedir. Bu durum da haklı olarak bütün ana pederleri telaşlandırmaktadır. Zira bu noktada bilgisayarın yararları değil, riskleri gündeme gelmektedir.
Evlatlar açısından ne üzere riskler olabilir:
En büyük risk; bilgisayarın sorumlulukların da önüne geçmesi ve evladın hengam idaresini alt üst etmesidir ki ailelerdeki en büyük tartışma nedenidir. Zira bir noktada evladın beslenmesi ve uykusu dahi aksayabilmektedir.
Evlatların ve bazen de sair aile bireylerinin bilgisayara uzun hengam ayırmaları aile içinde bireyciliği arttırır, ortak devirleri azaltır, sağlıklı muhaberesi bozar.
Bilgisayar ve internet ortamında evladın karşı zıdda kaldığı zararlı içerik de gelişimi için risk oluşturur. Zira; taklit, deneme ve özdeşim yoluyla öğrenen evladın şiddet, cinsellik, kabadayılık, argo konuşma vb uyaranları benimseyip günlük ömrüne katması mümkünlüğü vardır.
Denetimsizce bütün sanal alemde dolaşabilen evlat; mealini kavrayamadığı bir site ile (örneğin pornografik, politik, şiddet içerikli, kumar) karşılaşabilir. Bu da evlatta dehşet yaratabilir. Ekranda pornografik bir imgeye tanık olup günlerce kabuslar yaşayan, bazen de tam aksine bunu yaşıtları ile paylaşıp küçük bunalımlara neden olan evlatlar klinik pratiğimizde vakit zaman önümüze çıkmaktadır.
Son on yılda “oyun bağımlılığı” kavramı gündeme girmiştir ki, bunun varlığı sahihtir. Bütün devrini doldururcasına oyun oynayan ergenlerin sayısı hiç de az değildir, üstelik oyun bağımlılığı yaşı giderek düşmektedir.
İnternette vakit geçiren evlatlar, tanıdık ya da tanımadık birebir ortamdaki öbür bireylerin ticari, cinsî berbata tasarruflarıyla karşı zıdda kalabilirler.
Bilgisayar önünde daima tıpkı durumda oturmaya bağlı el ve el bileği meseleleri, boyun kaslarında tutulma ve ağrı, gözlerde yorgunluk, beslenme sisteminin bozulması, uyku bozukluğu, alt ıslatma, altına kaçırma vb durumlar da vücut sıhhati için risk oluşturabilecek problemlerdir.
Pekala bu noktada neler yapılmalı?
Öncelikle ana pederler, evlatlarının bilgisayarla ve internetle kaç yaşında tanıştırmalarının münâsib olacağını bilmeliler. 3 yaşından küçük bir evlat için bilgisayar hiç de mealli olmaz, zira bedensel ve zihinsel gelişimi buna münasebetli değildir. 4 yaşından itibaren yavaş yavaş tanışabilir fakat bir büyüğünün gözetiminde ve haftanın seçilmiş günlerinde 10-15 dakika üzere çok kısa müddetlerde olmalıdır ve toplumsal gelişimi ağır basan bu öbekte akran muhabereye her devir öncelik verilmelidir. Daha büyük yaştaki çocuklarda da evladın isteklerinden çok, gereksinimlerinden yola çıkılarak haftanın seçilmiş günleri 30-60 dakikalık müddetler verilebilir. Ergenlerde bu mühlet daha da uzayabilir ve tasarrufu haftanın her gününe yayılabilir.
Bunun dışında bilgisayarla tanışma, kullanma sürecinde de belirli temel noktalara dikkat edilmelidir:
Bilgisayar tasarrufu; eğitim, cümbüş ve muhabere için destek olabilir fakat bunların mahalline geçmemelidir.
Bilgisayar kullanımıda ana peder da hengam devir eşlik edebilmeli, evlada gerekiğinde rehberlik yapmalı, gerektiğinde denetim edici olabilmelidir.
Ana peder da bilgisayar kullanma biçimleriyle evlatlarına örnek olmalıdırlar.
Bilgisayarda kullanılan programlar evladın gelişim seviyesine elverişli olmalı, kullanabileceği olağanlıkta ve yaratıcı olmalı, istismar edici ögeler içermemelidir.
Bilgisayarın ortak tasarruf sahalarında bulunması, aileden birisinin ya da bir arakadaşının hengam devir eşlik etmesi de esirgeyici bir öge olabilir.
Gerekli görülürse, evladın uygunsuz sitelerler müsabakasını önlemek için filtre programlar kullanılabilir.
Evlada erken yaşta vakit idaresi öğretilmeli, sorumluluklar ve sefalı aktiviteler arasındaki dengeyi başarması öğretilmelidir.
Hanelerdeki bilgisayar savaşlarının en sık nedeni ana pederin kararsız ve tutarsız disiplin zaaflarıdır. Ana peder istikrarlı bir disiplin vermeyi öğrenmelidir.
Bilgisayar günümüz topluluğunun olmazsa olmaz.. Evlatlarımız da bundan başka kalamazlar elbette. Kızgınlıkla yasaklamak ya da hergün evlatla didişmektense erken yaşta sorumluluk eğitimi vermek, büyüdükçe ona kılavuzluk etmek, gerektiğinde sınırlayıcı olabilmek daha kıymetli.
