Bitkilerin Genel Ozellikleri,
Bitkilerin Genel Yapısı nedir,
Bitkilerin Yapısı,
Bitkilerin Yapıları
Bitkilerin Genel Yapısı; bitkilerin coğu cicekli bitkilerdir Cicekli bitkilerin yeryuzunun buyuk bolumune dağılıp uyum sağlayabilmesiureme ozelliklerinin ustunluğu ile acıklanabilir Cicekli bitkiler başlıca 4 kısımdan oluşur:
1KOK:
Bitkileri toprağa bağlayan ve topraktan su ve mineral maddelerin alımını sağlayan organıdır Tohumdan cıkan ilk kok ana kok ana kokten cıkan ve yanlara uzanan koklere yan kokler denir Ana ve yan kokun uc kısmındaki tuysu yapılara emici tuy denir Kok uclarındaki buyume bolgelerini koruyan yapılara yuksuk adı verilir Kok yercekimi yonunde buyur Kok hucreleri klorofil icermez Bitkilerdeki farklı kok tipleri şunlardır:
a)Kazık kok: Belirginuzun ve iyi gelişmiş olan bir ana kok hakimiyetiyle oluşan kok sistemidir Orn:fasulyepapatyaebegumecigelincikyonca ve yuksek yapılı ağaclar
b)Sacak kok: Belirgin bir ana kok hakimiyeti olmayan yaklaşık hepsi aynı boy ve kalınlıkta olan kok sistemidir Orn:soğanbuğdayarpayulafmısırpırasa
c) Yumru(Depo) kok: Besin depo eden kazık koklerdirOrn:turp havuc şeker pancarı kereviz
d) Tutunma koku: Tırmanıcı bitkilerde govdenin duvara yada ağaclara tutunmasını sağlayan koklerdir Orn:sarmaşık
Bu koklerin dışında hava ve destek kokleri de vardır
Kokun gorevleri:
Bitkinin toprağa tutunmasını sağlar
Topraktan su ve suda cozunmuş minerallerin alınmasını sağlar
Bazı bitkilerde besin depolar
2GOVDE:
Bitkinin toprak ustunde gelişendik durmasını sağlayanuzerinde dalyaprak ve cicekleri taşıyan kısmıdır Govdenin uc kısmında buyume noktası bulunur ve buradaki hucrelerin coğalmasıyla bitki uzar ve buyur Buyume noktasının uzeri yapraklarla ortulu olup buna tepe tomurcuğu denir Govde uzerindeki yan dalları oluşturan tomurcuklara ise yan tomurcuk denir Govdenin buyumesi genelde yercekimine zıt yonludur Govde tipleri:
a)Otsu govde: Tek yıllık bitkilerdekiincezayıf govde tipidir Orn:buğdaymısır
b)Odunsu govde: Cok yıllık bitkilerin sahip olduğu sertdayanıklı govde tipidirOrn:ağaclar
c)Sarılıcı govde: Başka bir bitki uzerine veya duvar gibi yerlere sarılarak buyuyen bitkilerin govdeleridir Orn:sarmaşıkasmafasulye
Kaynak: GencMekan Bitkilerin Genel Yapısı GencMekan
d)Surunucu govde: Toprak ustunde surunerek buyuyen bitki govdesidir Orn:kavunkarpuzsalatalık
e)Yumru govde: Besin depolayan toprakaltı govdesidir Ornatates
f)Yassı govde: Kısalarak yassılaşan ve yaprakların sık dizilerek govdeyi orttuğu govde tipidir Orn:soğansarımsaklalepırasa
g)Su depolayıcı govde: kurak ve sıcak bolgelerde yaşayan su depolamış etli govdelerdir Orn:kaktus
Govdenin gorevleri:
Bitkinin dik durmasını sağlar Dal yaprak ve cicekleri uzerinde taşır
Kok ile yapraklar arasında sumineraller ve besinlerin taşınmasını sağlar
Bazı bitkilerde besin bazılarında su depo eder
3YAPRAK:
Bitkilerin yassılaşmış yeşil organlarıdır Bir yaprakta yaprak tabanı yaprak sapı ve yaprak ayası olmak uzere 3 farklı kısım gorulur Yaprak ayası fotosentez yuzeyini arttırmak icin yassılaşmıştır Yaprağın yapısında cok miktarda klorofil ve gozenek bulunur Su bitkilerinde gozenekler yaprak yuzeyinde kurak bolge bitkilerinde ise alttadır Gozenekler (stoma) bitkinin gaz alışverişini sağlayan yapılarıdır Ayrıca bitkiler bu gozenekler sayesinde tıpkı insanlar gibi terleyerek yuksek sıcaklıklara karşı kendilerini korurlar Terleme sayesinde kokteki emici tuylerle besin alma işi devam eder Bitkinin sıcaklığı ayarlanır ve bazı artık maddeler atılmış olur Terleme ve gaz alış verişini sağlayan gozeneklerin yardımıyla yaprak gorevlerini başarıyla gercekleştirir
Yaprağın gorevleri:
Fotosentezle besin (glikoz) uretir
Solunum yapar
Terleme yapar
YAPRAK CEŞİTLERİ
Yaprak sapı dallanmamış yapraklara basit yaprak yaprak sapının parcalanıp dallara ayrılmasıyla oluşan yapraklara bileşik yaprak denir Yaprakların dalda dizilişi guneş ışığından en iyi yararlanabilecek şekilde birbirini ortmeyecek bicimdedir Yapraklardaki klorofil sayesinde guneş ışığının etkisiyle gercekleştirilen fotosentezle bitkiler kendi besinlerini uretirler Boyle kendi besinini kendisi yapabilen canlılara ototrof (uretici) canlı denir İnsanlar ve hayvanlar gibi besinlerini dışarıdan hazır alan canlılara ise heterotrof (tuketici) canlı denir Fotosentez (Karbon ozumlemesi) ışık enerjisi ile su ve karbondioksitin birleştirilerek besin oluşturulması olayıdır Bitkiler fotosentez sırasında havaya oksijen verirler
4CİCEK:
Cicekli bitkilerde bitkinin ureme organlarını taşıyan yapısına cicek denir Tam bir cicek dıştan ice doğru 4 bolumde incelenebilir:
a) Canak yaprak: Yeşil renkli ciceği dıştan koruyan dış yapraklardır
b) Tac yaprak: Renkli kokulu gosterişli yapraklardırbocekleri ciceğe cekerek tozlaşmayı sağlarlar
c) Dişi organ: Genelde tek ve ciceğin ortasındadişicik tepesidişicik borusu ve yumurtalıktan oluşur Dişi ureme hucreleri yumurtalıkta gelişir Yumurtalık dollenmeden sonra meyveyi oluşturur
d) Erkek organ: Dişi organın cevresinde sapcık ve başcıktan oluşan organlardır Erkek ureme hucreleri olan polenler başcıklardaki keselerde oluşurlar
Olgunlaşan polenlerin boceklerruzgarsu yada insan gibi etmenlerle dişi organın tepesine taşınmasına tozlaşma denir Polenin icindeki dolleyici cekirdek (sperm) polen tupu sayesinde yumurtalığa ulaşır ve yumurtayla birleşir Buna dollenme denir Dollenmiş yumurtaya zigot adı verilir zigot gelişerek embriyoyu verir
Embriyo ileride bitkiyi oluşturacak yapıdır Embriyo ve onu besleyecek olan besin doku ve tohum icinde bulunur Yani tohum embriyoyu icinde barındıran ve onu koruyan yapıdır
Dollenmeden sonra dollenen yumurta embriyoyu oluşturduğu gibi yumurtalıkta etli ve sulu bir hal alarak meyveyi oluşturur Meyve tek bir yumurtalıktan oluşursa basit meyve (erik kirazşeftalivişnefındıkcevizkestane) birden fazla yumurtalıktan oluşursa bileşik meyve (ahududuboğurtlencilek) sadece yumurtalıktan oluşursa gercek meyve (uzumşeftalikiraz erik)yumurtalık dışındaki diğer organlarda (canak yapraktac yapraklar vs) oluşumuna katılırsa yalancı meyve (elmaarmutayva) adını alır
Bitkilerin meyve ve tohumları olgunlaştıktan sonra suruzgarhayvan ve insanlar aracılığıyla cevreye yayılır Meyveler hayvanlar yada insanlar tarafından yendikten sonra tohumlar toprağa atılır Toprakta uygun nem ve ısı olduğunda tohum icine su alarak kabuğunu catlatır boylece cimlenme olayı başlar Cimlenmeyle yeni bir bitki oluşur
Acık tohumlular denen bitki grubunda tohum taslakları meyve yapraklarıyla ortulu değildir Orn;camladinsedirkoknar Bu bitkiler her zaman yeşil kalan su bitkilerdir Kapalı tohumlular denen grupta ise tohum taslakları meyve yapraklarıyla ortulu durumdadır Orn;gulgelincikelma vs Bu grupta otsu ve su turler bulunur genelde bitkiler bu gruptandır
Bazı bitkilerse suda yaşarlar Boyle bitkilerin suda tutunmasını sağlayan hava ve destek kokleri vardır Su icinde olan govdeden cıkan yaprak ve cicekler su yuzeyinde gorulurler Bunların yapraklarındaki gozenekler ust yuzeydedir Boyle bitkilere su bitkileri denir Orn;nilufersu mercimeğisazsu kamışı
CİCEKSİZ BİTKİLER
(Sporlu bitkiler):Cicek ve tohum yapısı olmayan bitkilerdir Uremeleri spor keselerinde oluşan spor denen yapılarladır Ciceksiz bitkilerin kokgovdeyaprak gibi organları da iyi gelişmemiştir İletim demetinin bulunup bulunmamasına gore damarlı ve damarsız bitkiler olmak uzere 2 gruptur Su yosunları karayosunları ciğerotları damarsız ciceksiz bitkiler grubundandır ve iletim demetleri bulunmaz Eğreltiotları kibrit otları ve atkuyrukları damarlı sporlu bitkilerdir ve iletim demetleri bulunur
Su yosunları (Algler): Deniz gol bataklık nemli toprak ve ağac govdelerinde yaşarlar Hucrelerinde klorofil vardır ve fotosentez yaparlar Klorofilden başka renk maddesi de taşırlar ve bu pigmentlerine gore maviyeşil yeşil kahverengi sarı kırmızı suyosunu gibi gruplara ayrılırlar
Karayosunu: Nemli yerler ağac kabukları kayalar ve toprak uzerinde gorulen kucuk yeşil renkli bir bitkiciklerdir Boyları 12cm kadardır
Eğreltiotları: Ormanların nemli topraklarında yaşarlar İletim demetleri olduğundan cicekli bitkilerin en gelişmiş grubudur Geniş yapraklarının alt yuzeyinde kucuk kahverengi spor keseleri bulunur
BİTKİLER VE CEVRE
Bitkiler tum dunya uzerinde karalardan denizlere geniş bir alana yayılmışlardır Karalarda bitkiler diğer ortamlara gore daha fazladır ve daha gelişmiştir İklim bitkiler uzerinde onemli etkiye sahiptir Bu yuzden kara bitkileri iklime bağlı olarak col bitkileri orman bitkileri cayır bitkileri step bitkileri gibi isimler alır Her grup bulunduğu iklime ve ortama uyum sağlamış durumdadır
Bitkilerin yaprakları ne kadar buyukse kaybedecekleri su o kadar fazla olacaktır Bu yuzden ılık ve nemli alanlarda yaşayan bitkilerin yaprakları buyuk soğuk ve kurak bolgelerde yaşayan bitkilerin yaprakları kucuktur Bu yuzden bazı ağaclar kışın yapraklarını doker
Col bitkileri suyun bulunmadığı kurak ortamlarda yaşadıklarından su kaybını en aza indirmelidir Bunun icin govde su depo etmiş yapraklar dikensi şekle donuşmuş ve kuculmuştur Kokleri daha fazla suya ulaşabilmek icin derine iner Cayır ve step bitkileri genelde otsu ve calımsıdırYağmur ormanları ise uzun ve sık ağaclardan oluşur Tropik yağmur ormanları oksijen karbon ve su cevrimlerinde onemli gorev ustlendiklerinden dunya ikliminin dengede tutulmasında buyuk onem taşırlar
Yeryuzundeki farklı ikim kuşakları:
1)Sıcak kuşak(tropikal iklim): Ekvatorun iki tarafındaki donenceler arasında kalan bolgedir Sıcaklık yuksektirekvator cevresi cok yağışlı bitki ortusu zengin ve ormanlıktır(tropik yağmur ormanları) Donencelere yaklaştıkca cayırlar ve seyrek ağaclar gorulur Donenceler cevresinde bozkırlar ve col bitkileri gorulur
2)Orta kuşak(ılıman iklim): Donenceler ile kutup daireleri arasında kalan bolgedir Bu kuşakta 4 mevsim yaşanır Yağışı bol olan yerlerde ormanlar diğer yerlerde bozkırlar gorulur
3)Kutup kuşağı(soğuk iklim): kutup daireleri ile kutup noktaları arasındaki bolgedir Coğu kar ve buzlarla kaplıdır Bodur calılaryosunlaraz sayıda otsular yetişir
Bitkiler ormanlık alanlara daha cok yağmurun yağmasını sağlar Ayrıca kokleriyle toprağı tutar ve toprağın oluşmasını da sağlar Yağan yağmurun bitki kokleri tarafından tutulması sonucu yer altı suları oluşur
Bitkilerin en onemli ozelliği guneş enerjisini kullanarak besin ve oksijen uretmeleridir (Fotosentez) Hayvanların yaşamaları icin gerekli enerji bitkilerin urettikleri besin ve oksijenden sağlanır Canlılarda birinin diğerini yemesi sonucu besin zinciri oluşur Bitkilerde besin olarak depolanan enerji bir besin zinciri biciminde tum canlılara dağılır Bitkilere besinlerini urettiklerinden ureticiler denir Sadece bitkilerle beslenen hayvanlara birincil tuketiciler bunlarla beslenenlere ikincil tuketiciler denir İkincil tuketicilerle beslenen diğer bir gruba ise ucuncul tuketiciler adı verilir Zincirin her basamağında oluşan bitkisel ve hayvansal kalıntıları topraktaki humus ve minerallere donuşturen bazı bakteriler ve mantarlardan oluşan ayrıştıcılar bulunur
Ot cekirge kurbağa yılan
(Uretici) (birincil tuketici) (ikincil tuketici) (ucuncul tuketici)
alıntı
Bitkilerin Genel Yapısı nedir,
Bitkilerin Yapısı,
Bitkilerin Yapıları
Bitkilerin Genel Yapısı; bitkilerin coğu cicekli bitkilerdir Cicekli bitkilerin yeryuzunun buyuk bolumune dağılıp uyum sağlayabilmesiureme ozelliklerinin ustunluğu ile acıklanabilir Cicekli bitkiler başlıca 4 kısımdan oluşur:
1KOK:
Bitkileri toprağa bağlayan ve topraktan su ve mineral maddelerin alımını sağlayan organıdır Tohumdan cıkan ilk kok ana kok ana kokten cıkan ve yanlara uzanan koklere yan kokler denir Ana ve yan kokun uc kısmındaki tuysu yapılara emici tuy denir Kok uclarındaki buyume bolgelerini koruyan yapılara yuksuk adı verilir Kok yercekimi yonunde buyur Kok hucreleri klorofil icermez Bitkilerdeki farklı kok tipleri şunlardır:
a)Kazık kok: Belirginuzun ve iyi gelişmiş olan bir ana kok hakimiyetiyle oluşan kok sistemidir Orn:fasulyepapatyaebegumecigelincikyonca ve yuksek yapılı ağaclar
b)Sacak kok: Belirgin bir ana kok hakimiyeti olmayan yaklaşık hepsi aynı boy ve kalınlıkta olan kok sistemidir Orn:soğanbuğdayarpayulafmısırpırasa
c) Yumru(Depo) kok: Besin depo eden kazık koklerdirOrn:turp havuc şeker pancarı kereviz
d) Tutunma koku: Tırmanıcı bitkilerde govdenin duvara yada ağaclara tutunmasını sağlayan koklerdir Orn:sarmaşık
Bu koklerin dışında hava ve destek kokleri de vardır
Kokun gorevleri:
Bitkinin toprağa tutunmasını sağlar
Topraktan su ve suda cozunmuş minerallerin alınmasını sağlar
Bazı bitkilerde besin depolar
2GOVDE:
Bitkinin toprak ustunde gelişendik durmasını sağlayanuzerinde dalyaprak ve cicekleri taşıyan kısmıdır Govdenin uc kısmında buyume noktası bulunur ve buradaki hucrelerin coğalmasıyla bitki uzar ve buyur Buyume noktasının uzeri yapraklarla ortulu olup buna tepe tomurcuğu denir Govde uzerindeki yan dalları oluşturan tomurcuklara ise yan tomurcuk denir Govdenin buyumesi genelde yercekimine zıt yonludur Govde tipleri:
a)Otsu govde: Tek yıllık bitkilerdekiincezayıf govde tipidir Orn:buğdaymısır
b)Odunsu govde: Cok yıllık bitkilerin sahip olduğu sertdayanıklı govde tipidirOrn:ağaclar
c)Sarılıcı govde: Başka bir bitki uzerine veya duvar gibi yerlere sarılarak buyuyen bitkilerin govdeleridir Orn:sarmaşıkasmafasulye
Kaynak: GencMekan Bitkilerin Genel Yapısı GencMekan
d)Surunucu govde: Toprak ustunde surunerek buyuyen bitki govdesidir Orn:kavunkarpuzsalatalık
e)Yumru govde: Besin depolayan toprakaltı govdesidir Ornatates
f)Yassı govde: Kısalarak yassılaşan ve yaprakların sık dizilerek govdeyi orttuğu govde tipidir Orn:soğansarımsaklalepırasa
g)Su depolayıcı govde: kurak ve sıcak bolgelerde yaşayan su depolamış etli govdelerdir Orn:kaktus
Govdenin gorevleri:
Bitkinin dik durmasını sağlar Dal yaprak ve cicekleri uzerinde taşır
Kok ile yapraklar arasında sumineraller ve besinlerin taşınmasını sağlar
Bazı bitkilerde besin bazılarında su depo eder
3YAPRAK:
Bitkilerin yassılaşmış yeşil organlarıdır Bir yaprakta yaprak tabanı yaprak sapı ve yaprak ayası olmak uzere 3 farklı kısım gorulur Yaprak ayası fotosentez yuzeyini arttırmak icin yassılaşmıştır Yaprağın yapısında cok miktarda klorofil ve gozenek bulunur Su bitkilerinde gozenekler yaprak yuzeyinde kurak bolge bitkilerinde ise alttadır Gozenekler (stoma) bitkinin gaz alışverişini sağlayan yapılarıdır Ayrıca bitkiler bu gozenekler sayesinde tıpkı insanlar gibi terleyerek yuksek sıcaklıklara karşı kendilerini korurlar Terleme sayesinde kokteki emici tuylerle besin alma işi devam eder Bitkinin sıcaklığı ayarlanır ve bazı artık maddeler atılmış olur Terleme ve gaz alış verişini sağlayan gozeneklerin yardımıyla yaprak gorevlerini başarıyla gercekleştirir
Yaprağın gorevleri:
Fotosentezle besin (glikoz) uretir
Solunum yapar
Terleme yapar
YAPRAK CEŞİTLERİ
Yaprak sapı dallanmamış yapraklara basit yaprak yaprak sapının parcalanıp dallara ayrılmasıyla oluşan yapraklara bileşik yaprak denir Yaprakların dalda dizilişi guneş ışığından en iyi yararlanabilecek şekilde birbirini ortmeyecek bicimdedir Yapraklardaki klorofil sayesinde guneş ışığının etkisiyle gercekleştirilen fotosentezle bitkiler kendi besinlerini uretirler Boyle kendi besinini kendisi yapabilen canlılara ototrof (uretici) canlı denir İnsanlar ve hayvanlar gibi besinlerini dışarıdan hazır alan canlılara ise heterotrof (tuketici) canlı denir Fotosentez (Karbon ozumlemesi) ışık enerjisi ile su ve karbondioksitin birleştirilerek besin oluşturulması olayıdır Bitkiler fotosentez sırasında havaya oksijen verirler
4CİCEK:
Cicekli bitkilerde bitkinin ureme organlarını taşıyan yapısına cicek denir Tam bir cicek dıştan ice doğru 4 bolumde incelenebilir:
a) Canak yaprak: Yeşil renkli ciceği dıştan koruyan dış yapraklardır
b) Tac yaprak: Renkli kokulu gosterişli yapraklardırbocekleri ciceğe cekerek tozlaşmayı sağlarlar
c) Dişi organ: Genelde tek ve ciceğin ortasındadişicik tepesidişicik borusu ve yumurtalıktan oluşur Dişi ureme hucreleri yumurtalıkta gelişir Yumurtalık dollenmeden sonra meyveyi oluşturur
d) Erkek organ: Dişi organın cevresinde sapcık ve başcıktan oluşan organlardır Erkek ureme hucreleri olan polenler başcıklardaki keselerde oluşurlar
Olgunlaşan polenlerin boceklerruzgarsu yada insan gibi etmenlerle dişi organın tepesine taşınmasına tozlaşma denir Polenin icindeki dolleyici cekirdek (sperm) polen tupu sayesinde yumurtalığa ulaşır ve yumurtayla birleşir Buna dollenme denir Dollenmiş yumurtaya zigot adı verilir zigot gelişerek embriyoyu verir
Embriyo ileride bitkiyi oluşturacak yapıdır Embriyo ve onu besleyecek olan besin doku ve tohum icinde bulunur Yani tohum embriyoyu icinde barındıran ve onu koruyan yapıdır
Dollenmeden sonra dollenen yumurta embriyoyu oluşturduğu gibi yumurtalıkta etli ve sulu bir hal alarak meyveyi oluşturur Meyve tek bir yumurtalıktan oluşursa basit meyve (erik kirazşeftalivişnefındıkcevizkestane) birden fazla yumurtalıktan oluşursa bileşik meyve (ahududuboğurtlencilek) sadece yumurtalıktan oluşursa gercek meyve (uzumşeftalikiraz erik)yumurtalık dışındaki diğer organlarda (canak yapraktac yapraklar vs) oluşumuna katılırsa yalancı meyve (elmaarmutayva) adını alır
Bitkilerin meyve ve tohumları olgunlaştıktan sonra suruzgarhayvan ve insanlar aracılığıyla cevreye yayılır Meyveler hayvanlar yada insanlar tarafından yendikten sonra tohumlar toprağa atılır Toprakta uygun nem ve ısı olduğunda tohum icine su alarak kabuğunu catlatır boylece cimlenme olayı başlar Cimlenmeyle yeni bir bitki oluşur
Acık tohumlular denen bitki grubunda tohum taslakları meyve yapraklarıyla ortulu değildir Orn;camladinsedirkoknar Bu bitkiler her zaman yeşil kalan su bitkilerdir Kapalı tohumlular denen grupta ise tohum taslakları meyve yapraklarıyla ortulu durumdadır Orn;gulgelincikelma vs Bu grupta otsu ve su turler bulunur genelde bitkiler bu gruptandır
Bazı bitkilerse suda yaşarlar Boyle bitkilerin suda tutunmasını sağlayan hava ve destek kokleri vardır Su icinde olan govdeden cıkan yaprak ve cicekler su yuzeyinde gorulurler Bunların yapraklarındaki gozenekler ust yuzeydedir Boyle bitkilere su bitkileri denir Orn;nilufersu mercimeğisazsu kamışı
CİCEKSİZ BİTKİLER
(Sporlu bitkiler):Cicek ve tohum yapısı olmayan bitkilerdir Uremeleri spor keselerinde oluşan spor denen yapılarladır Ciceksiz bitkilerin kokgovdeyaprak gibi organları da iyi gelişmemiştir İletim demetinin bulunup bulunmamasına gore damarlı ve damarsız bitkiler olmak uzere 2 gruptur Su yosunları karayosunları ciğerotları damarsız ciceksiz bitkiler grubundandır ve iletim demetleri bulunmaz Eğreltiotları kibrit otları ve atkuyrukları damarlı sporlu bitkilerdir ve iletim demetleri bulunur
Su yosunları (Algler): Deniz gol bataklık nemli toprak ve ağac govdelerinde yaşarlar Hucrelerinde klorofil vardır ve fotosentez yaparlar Klorofilden başka renk maddesi de taşırlar ve bu pigmentlerine gore maviyeşil yeşil kahverengi sarı kırmızı suyosunu gibi gruplara ayrılırlar
Karayosunu: Nemli yerler ağac kabukları kayalar ve toprak uzerinde gorulen kucuk yeşil renkli bir bitkiciklerdir Boyları 12cm kadardır
Eğreltiotları: Ormanların nemli topraklarında yaşarlar İletim demetleri olduğundan cicekli bitkilerin en gelişmiş grubudur Geniş yapraklarının alt yuzeyinde kucuk kahverengi spor keseleri bulunur
BİTKİLER VE CEVRE
Bitkiler tum dunya uzerinde karalardan denizlere geniş bir alana yayılmışlardır Karalarda bitkiler diğer ortamlara gore daha fazladır ve daha gelişmiştir İklim bitkiler uzerinde onemli etkiye sahiptir Bu yuzden kara bitkileri iklime bağlı olarak col bitkileri orman bitkileri cayır bitkileri step bitkileri gibi isimler alır Her grup bulunduğu iklime ve ortama uyum sağlamış durumdadır
Bitkilerin yaprakları ne kadar buyukse kaybedecekleri su o kadar fazla olacaktır Bu yuzden ılık ve nemli alanlarda yaşayan bitkilerin yaprakları buyuk soğuk ve kurak bolgelerde yaşayan bitkilerin yaprakları kucuktur Bu yuzden bazı ağaclar kışın yapraklarını doker
Col bitkileri suyun bulunmadığı kurak ortamlarda yaşadıklarından su kaybını en aza indirmelidir Bunun icin govde su depo etmiş yapraklar dikensi şekle donuşmuş ve kuculmuştur Kokleri daha fazla suya ulaşabilmek icin derine iner Cayır ve step bitkileri genelde otsu ve calımsıdırYağmur ormanları ise uzun ve sık ağaclardan oluşur Tropik yağmur ormanları oksijen karbon ve su cevrimlerinde onemli gorev ustlendiklerinden dunya ikliminin dengede tutulmasında buyuk onem taşırlar
Yeryuzundeki farklı ikim kuşakları:
1)Sıcak kuşak(tropikal iklim): Ekvatorun iki tarafındaki donenceler arasında kalan bolgedir Sıcaklık yuksektirekvator cevresi cok yağışlı bitki ortusu zengin ve ormanlıktır(tropik yağmur ormanları) Donencelere yaklaştıkca cayırlar ve seyrek ağaclar gorulur Donenceler cevresinde bozkırlar ve col bitkileri gorulur
2)Orta kuşak(ılıman iklim): Donenceler ile kutup daireleri arasında kalan bolgedir Bu kuşakta 4 mevsim yaşanır Yağışı bol olan yerlerde ormanlar diğer yerlerde bozkırlar gorulur
3)Kutup kuşağı(soğuk iklim): kutup daireleri ile kutup noktaları arasındaki bolgedir Coğu kar ve buzlarla kaplıdır Bodur calılaryosunlaraz sayıda otsular yetişir
Bitkiler ormanlık alanlara daha cok yağmurun yağmasını sağlar Ayrıca kokleriyle toprağı tutar ve toprağın oluşmasını da sağlar Yağan yağmurun bitki kokleri tarafından tutulması sonucu yer altı suları oluşur
Bitkilerin en onemli ozelliği guneş enerjisini kullanarak besin ve oksijen uretmeleridir (Fotosentez) Hayvanların yaşamaları icin gerekli enerji bitkilerin urettikleri besin ve oksijenden sağlanır Canlılarda birinin diğerini yemesi sonucu besin zinciri oluşur Bitkilerde besin olarak depolanan enerji bir besin zinciri biciminde tum canlılara dağılır Bitkilere besinlerini urettiklerinden ureticiler denir Sadece bitkilerle beslenen hayvanlara birincil tuketiciler bunlarla beslenenlere ikincil tuketiciler denir İkincil tuketicilerle beslenen diğer bir gruba ise ucuncul tuketiciler adı verilir Zincirin her basamağında oluşan bitkisel ve hayvansal kalıntıları topraktaki humus ve minerallere donuşturen bazı bakteriler ve mantarlardan oluşan ayrıştıcılar bulunur
Ot cekirge kurbağa yılan
(Uretici) (birincil tuketici) (ikincil tuketici) (ucuncul tuketici)
alıntı