Adaçayı
Tesir ve tasarruf:
Adaçayı yaprakları damarları büzücü ve salgı düzenleyici tesirlere sahiptir. İçerdiği uçucu yağından ötürü da bakterilere karşı, mantar hastalıklarına ve virüslere karşı tesirleri bulunmaktadır. Haricen ağız ve boğaz mukozası rahatsızlıklarında gargara halinde iltihap giderici olarak; dahilen soğuk algınlığı rahatsızlıklarında ayrıyeten hazım sistemi meselelerinde kullanılır.
Ihtar:
Bir defada 15 gr. dozun aşıldığı hallerde çarpıntı, sıcaklık hissi, kramp ve istikrar bozuklukları yapabilmektedir. Ana adaylarının kullanması tavsiye edilmez.
Alıç
Tesir ve tasarruf:
Taşıdığı bioflavanoitlerden ötürü kalbi güçlendirici tesire sahiptir. Bu yüzden alıç, hafif kalp yetmezliklerinde hiçbir yan tesiri olmadan rahatlıkla kullanılabilir. Taşıdığı bileşikler kan basıncını düzenler ve antioksidan tesire sahip olduklarından damarların harabiyetini mahzurlar. Sakinleştirici bir tesire de sahip olan alıç yaşlılıkta kullanmak için harika bir bitkidir.
Altınbaşak
Tesir ve tasarruf:
Dahilen, taşıdığı flavonoit ve saponin bileşikleri nedeniyle idrar yolları, böbrek ve idrar torbası rahatsızlıklarında idrar söktürücü olarak kullanılır. Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Başkaca spazm çözücü tesiri vardır. Haricen, bilhassa taşıdığı saponinler sebebiyle evlatların pamukçuğunda ayrıyeten ağız ve boğaz dezenfektanı olarak kullanılır.
Ikaz:
Kronik böbrek hastaları tabibe danışarak kullanmalıdır.
Anason
Tesir ve tasarruf:
Koku verici, iştah açıcı olan anason, mide ve bağırsaktaki gaz oluşumunu engellemesinden ötürü düzgün bir gaz gidericidir. Salgı arttırıcı, balgam söktürücü, spazm çözücü ve antiseptik tesirlere sahiptir. Teneffüs yolu enfeksiyonları ve öksürüklerinde balgam söktürücü; mide, bağırsak şikayetlerinde, hazımsızlıkta ise gaz söktürücü olarak kullanılır.
Ihtar:
Anetol alerji yapabilir. Anetol alerjisi olanlar kullanmamalıdır.
Atkuyruğu
Tesir ve tasarruf:
İçerdiği flavanoitlerden ötürü idrar arttırıcı, kan dindirici, terletici ve vücuda mineral sağlayıcı tesiri vardır. Silisili asit ve gibisi mineral unsurlar, idrar arttırıcı tesir yanında saç dökülmelerini ve çabuk kırılan tırnaklarda uygunlaştırıcı tesir göstermektedir. Dahilen; romatizmada ve ödemlerinin boşaltılmasında, idrar yollarının ve idrar torbasının yıkanmasında kullanılır. Haricen; güçlükle uygunlaşan yaralar için kullanılmaktadır.
Ihtar:
Kompetan denetimi dışında altı haftadan çokça kullanılması tavsiye edilmez. Kalp ve böbrek rahatsızlıklarına bağlı ödemlerde kullanılmaz.
Avakado
Tesir ve tasarruf:
Damar büzücü tesire sahip olan avakado yaprakları tanen taşıdığından ötürü ishale karşı kullanılır. Gaz giderici, öksürük kesicidir. Bayanların adet periyodu kanamalarını uyarıcı tesire sahiptir. Ürik asit ölçüsünü düşürmede yararlı olduğu söylenmektedir.
Aynısafa
Tesir ve tasarruf:
Aynısafa antiseptiktir. Antifungal e antiviral tesirlere sahiptir. Bu yüzden esas haricen hafif deri rahatsızlıklarında kullanılır. Küçük yaraların tedavisinde, kimi deri hastalıklarında yumuşatıcı ve kaşıntıyı önleyici, sıyrıklarda, çatlaklarda, böcek sokmalarında, pişiklerde, yaygın olmayan yüzeysel yanıkların tedavisinde, ağızdaki yaralarda ağrı giderici, bacak ülserinde, hemoroitte ve anal egzamada kullanılır. Dahilen ise gastrit ve ülser üzere sindirim sistemi rahatsızlıklarda iltihap giderici tesirinden yararlanılmaktadır.
Biberiye
Tesir ve tasarruf:
Dahilen gaz söktürücü, karın ağrılarını giderici, iştah açıcı ve midevidir. Haricen kan dolaşımını hızlandırmakta ve romatizmada ağrı kesici tesir göstermektedir. Dahilen hazımsızlıklarda, mide, bağırsak, safra düzenleyici olarak, haricen; adale ve romatizmal ağrılarda ayrıyeten tabiat ayak bakımı eserlerse uçucu yağ ve yaprak özü halinde kullanılmaktadır. Son yıllarda antioksidan tesiri bulunduğunu gösteren makaleler yayınlanıştır.
Ihtar:
Dahilen çok dozda kullanılması ve hamilelikte alınması sakıncalıdır.
Civanperçemi
Tesir ve tasarruf:
Taşımakta olduğu azulenden ötürü iltihabın neden olduğu şişlik ve kızarıklığı giderici, flavonlardan ötürü ise spazm giderici tesirlidir. Civanperçemi damar hastalıklarında, safra ve idrar söktürücü olarak, hemoroitte, safra salgısı zayıflığında ve romatizmada kullanılır.
Ihtar:
Nadiren kimi hassas kimselerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Ekinezya
Tesir ve tasarruf:
Taşıdığı polisakkaritler, bağışıklık sistemi üzerinde tesirlidir ve bitkinin esas bedeli de buradan ileri gelmektedir. Taşıdığı öbür bileşik ekinasein'in insektisit tesiri saptanmıştır. Bu yüzden hafif ve orta şiddetli soğuk algınlıkları, gripler ile lokal olarak sıkıntı güzelleşen yanıklarda kullanılır. Ekinezya kronik yorgunluk ve bağışıklık sisteminin gayrikâfi kaldığı durumlarda kan hücrelerinin direncini arttırarak bakterilere karşı tesir, başkaca virüslere karşı metabolizmanın kendi savunma sistemine benzeri bir tesir göstererek viral kaynaklı enfeksiyonlara karşı olumlu tesir gösterir. Sonuç olarak, metabolizmanın doğal direncini destekler ve yükseltir.
Ikaz:
Tüberküloz, şeker ve multiple skleroz hastalarına tavsiye edilmez.
Ginseng kökü
Tesir ve tasarruf:
Ginseng kökü, kuvvet verici, yorgunluk gidericidir. Ginsenozitler, gerilime karşı vücudun kendi ürettiği hormonlara emsal tesir gösterir. Böylelikle fizikî, duygusal ve zihinsel kaynaklı gerilime karşı insana direnç kazandırır. Ayrıyeten ginseng kökünün enfeksiyonlara karşı metabolizmanın direncini arttırdığı düşünülmektedir. Yaşlılıkta uygun bir kuvvet vericidir.
Ihtar:
Nadir olarak yüksek tozlarda uykusuzluk, sonluluk, ishal yapabilir.
Hayıt meyvesi
Tesir ve tasarruf:
Bayanlarda adet düzensizliğinin giderilmesinde tesirlidir. Prolaktin konsantrasyonunu azaltan bitkinin, adet siklusunu olağana döndürmede olumlu tesirleri görülmektedir. Adet öncesi sendromlarda, menopozla ilgili birtakım şikayetlerde, süt veren bayanlarda süt eksikliğinde ve adet periyotlarında endokrin düzensizliklerinden kaynaklanan hudut ve cilt meselelerinde ve akne tedavisinde kullanılabilir.
Isırganotu
Tesir ve tasarruf:
Toprak üstü kısımları idrar söktürücüdür. Dahilen idrar yolu iltihapları, haricen ise romatizmada kullanılır. Başkaca bağışıklık sistemini güçlendirir. Kökleri ise prostatta idrar zorluğunda tesirlidir. Halk arasında ısırgan yaprakları dahilen kan dindirici ve temizleyici, iştah açıcı, idrar arttırıcı olarak kullanılır. Tekrar halk arasında illetlerden korunmak maksadıyla yılda birkaç kere ısırgandan yapılan yemeğin yenmesi önerilir.
Ikaz:
Toprak üstü kısımları kalp ve böbrek rahatsızlıklarından oluşan ödemlerde kullanılmamalıdır, kökler hafif mide ve bağırsak rahatsızlığı yapabilir.
Kantaron
Tesir ve tasarruf:
Dahilen; Kantaron içerdiği hiperisinden ötürü orta şiddetteki depresyona karşı münhasıran menopozda bitkinlik, telaş ve problem giderici olarak kullanılır. Bitki taşıdığı biyoflavanoitler ve hiperforinden ötürü ise yatıştırıcı, sakinleştirici özelliğe sahiptir. Başkaca iltihaptan ötürü oluşan şişlik ve kızarıkları giderici, ağrı kesici tesirleri de bilinmektedir. Ülsere karşı kullanılabilir. İçerdiği flavanoitler ve tanenden dolayı ise idrar arttırıcı ve damar büzücüdür. Haricen ; Bitkisel yağlar (zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi) içinde hazırlanmış ekstreleri, yara ve yanıkları güzelleştirici olarak kullanılır.
Ikaz:
Haricen kullanıldığında güneş ışığına maruz kalınmamalıdır. Doz aşımında hassas bünyelerde alerji yapabilir. Hamilelikte kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Karabaş otu
Tesir ve tasarruf:
Karabaş otu, iltihap giderici, balgam söktürücü tesirlere sahiptir. Bu nedenle soğuk algınlığı, öksürükler ve iltihaplı rahatsızlıkların güzelleştirilmesinde kullanılır.
Karahindiba
Tesir ve tasarruf:
Karahindiba güçlü bir safra ve idrar arttırıcıdır. Mide salgısını düzenler, safra rahatsızlıkları ve iştahsızlıkta kullanılır. Düzgün bir toksin temizleyicisidir.
Ihtar:
Vesair acı lezzetli bitkiler üzere asit fazlalığında mide arısı yapabilir.
Kediotu
Tesir ve tasarruf:
Kediotu taşımakta olduğu valepotriatlardan ötürü sakinleştirici tesire sahiptir. Uçucu yağ ve irdoitlerden ötürü da ruhsal bir rahatlama sağlar. Orta şiddetli bir uyku vericidir. Fakat uyku bozukluklarını düzeltici tesirinin görülebilmesi için birkaç haftalık bir tasarruf mühletinin geçmesi gerekmektedir. Bu vade boyunca hiçbir alışkanlık yapmadan, yan tesir oluşturmadan rahatlıkla kullanılabilir. Bileşiklerinden valerianik asit adale gevşetici, tansiyon düşürücü ve gaz giderici tesirlere sahiptir. Tüm bu tesirlerinden ötürü kedi otu, uykusuzluk, huzursuzluk halleri yanında sinirsel tansiyon, migren, kramp, bağırsak kolikleri, romatizmal ağrılar ve adet gecikmelerinde de kullanılabilir.
Keten tohumu
Tesir ve tasarruf:
Dahilen; Kabızlıkta, sindirim sistemi tahrişlerinde, gastritin verdiği rahatsızlıkların kısa periyodik tedavisinde, mukoza tahrişlerinde, kronik öksürük ve bronşitte kullanılabilir. Haricen; Ağrılı cilt iltihaplarında yararlanılmaktadır.
Ikaz:
Emilimlerini geciktireceğinden ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Olgunlaşmamış tohumlar kullanılmamalıdır. Tohumlar en az 10 misli suyla alınmazsa bağırsak tıkanmasına neden olabilir. Kilo sorunlu bireylerin tohumları, güç vereceği için parçalanmamış olarak alması gerekir. Karın ağrısı yapabilir.
Kudret narı
Tesir ve tasarruf:
Olgunlaşmamış meyveler kan şekerini düşürücüdür. Olgun meyveler ise midevi, kuvvet verici, bulantı kesici ve müshil tesirlidir. Haricen ise yara ve yanıkların tedavisinde yararlanılmaktadır. Kudret narı halk arasında ülser tedavisinde kullanılmaktadır.
Melisa
Tesir ve tasarruf:
Çok güzel bir sakinleştirici yatıştırıcıdır. Spazm giderici, antibakteriyel, antifungal, antiviral, midevi ve gaz giderici tesirlidir. Uçuk tedavisinde, sinirsel kaynaklı sindirim sistemi rahatsızlıklarında, uyku meselesi ve migrende kullanılır. Ruhsal kökenli kalp rahatsızlıklarında kimseyi rahatlatıcı olarak kullanılır.
Meyan kökü
Tesir ve tasarruf:
Üst teneffüs yolları ve bronşit için âlâ bir balgam söktürücüdür. Gırtlaktaki salgıyı seyrelterek daha az tahriş edici hale getirir. Böylelikle öksürük yatıştırıcı ve balgam söktürücü olarak kullanılır. Glisirizinik asit bakterilere ve virüslere karşı tesire sahiptir. İltihabı önleyici tesirinden ötürü ses kısıklığını da giderir. Gastrit ve mide ülserlerinin tedavisinde iltihabı önleyici ve spazm çözücüdür. Spazm çözücü tesir, taşıdığı flavonoitlerden ötürü ileri gelmektedir. Bu nedenle kuvvetli müshillerle birlikte ağrıyı azaltmak için kullanılır. Ağır tatlı lezzeti nedeniyle lezzet zenginleştirici olarak ilaçlara konulmaktadır.
Ikaz:
Yüksek dozlarda (günde 50 gr. bitkiden fazla) uzun mühlet alınmamalıdır. Başkaca meyan preparatlarının 4-6 haftadan ziyade kullanılmaması gerekir. Bu esnada potasyumca varlıklı diyetle (muz, kuru kayısı gibi) beslenmeye dikkat edilmelidir. Böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, yüksek tansiyon, potasyum zayıflığı ve hamilelikte alınmamalı, kortizon vb. ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır.
Rezene çayı
Tesir ve tasarruf:
Rezene mide-bağırsak hareketini arttırır. Uçucu yağı düz kaslar üzerine spazm giderici olarak; bronş mukozası üzerine de salgı arttırıcı olarak tesir eder. Rezen ayrıyeten iltihap gidericidir. Bu tesirlerinden ötürü teneffüs yoları ve hazımla ilgili rahatsızlıklarda kullanılır. Çocuklarda iştah açıcıdır ve sindirimi kolaylaştırır. Bal ile karıştırılarak hazırlanan şurup yahut şekeri, (özellikle evlatlar için kullanılan) balgam söktürücü ve gaz gidericidir. Meyvelerinden elde edilen suyu, göz banyosu ve gargara suyu olarak kullanılmaktadır.
Sinameke çayı
Tesir ve tasarruf:
Kalın bağırsağa tesirli müshildir, kabızlığa karşı kullanılır.
Ihtar:
Tasarruf müddeti en çokça 4 haftadır.
Yeşil çin çayı
Tesir ve tasarruf:
Fermente olmadığından siyah çaya nazaran daha çokça kateşin ve vitamin içerir. Antioksidan özelliğe sahip olan kateşin, bir çok rahatsızlığa (kanser, kalp marazları vs. ) taban hazırlayabilen muaf radikallerin olumsuz tesirini gidermede yararlı tesir gösterir. Yeşil çay, yağ hücrelerinin metabolik hareketini arttırarak depolanmış yağın yakılmasını hızlandırır. Böylelikle kilo vermede rejim ve egzersiz yanında yardımcı olarak kullanılabilir. Ayrıyeten taşıdığı antioksidanların kolesterol seviyesini düşürdüğü düşünülmektedir.
Ikaz:
Yüksek tansiyonu olanlar çokça tüketimden kaçınmalıdır.
Zeytin yaprağı
Tesir ve tasarruf:
Yumuşak bir idrar söktürücüdür. Kan basıncını düşürmede yardımcıdır. Kan şekerini düşürmesi nedeniyle şeker illetinde kullanılabileceği düşünülmektedir.
Tesir ve tasarruf:
Adaçayı yaprakları damarları büzücü ve salgı düzenleyici tesirlere sahiptir. İçerdiği uçucu yağından ötürü da bakterilere karşı, mantar hastalıklarına ve virüslere karşı tesirleri bulunmaktadır. Haricen ağız ve boğaz mukozası rahatsızlıklarında gargara halinde iltihap giderici olarak; dahilen soğuk algınlığı rahatsızlıklarında ayrıyeten hazım sistemi meselelerinde kullanılır.
Ihtar:
Bir defada 15 gr. dozun aşıldığı hallerde çarpıntı, sıcaklık hissi, kramp ve istikrar bozuklukları yapabilmektedir. Ana adaylarının kullanması tavsiye edilmez.
Alıç
Tesir ve tasarruf:
Taşıdığı bioflavanoitlerden ötürü kalbi güçlendirici tesire sahiptir. Bu yüzden alıç, hafif kalp yetmezliklerinde hiçbir yan tesiri olmadan rahatlıkla kullanılabilir. Taşıdığı bileşikler kan basıncını düzenler ve antioksidan tesire sahip olduklarından damarların harabiyetini mahzurlar. Sakinleştirici bir tesire de sahip olan alıç yaşlılıkta kullanmak için harika bir bitkidir.
Altınbaşak
Tesir ve tasarruf:
Dahilen, taşıdığı flavonoit ve saponin bileşikleri nedeniyle idrar yolları, böbrek ve idrar torbası rahatsızlıklarında idrar söktürücü olarak kullanılır. Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Başkaca spazm çözücü tesiri vardır. Haricen, bilhassa taşıdığı saponinler sebebiyle evlatların pamukçuğunda ayrıyeten ağız ve boğaz dezenfektanı olarak kullanılır.
Ikaz:
Kronik böbrek hastaları tabibe danışarak kullanmalıdır.
Anason
Tesir ve tasarruf:
Koku verici, iştah açıcı olan anason, mide ve bağırsaktaki gaz oluşumunu engellemesinden ötürü düzgün bir gaz gidericidir. Salgı arttırıcı, balgam söktürücü, spazm çözücü ve antiseptik tesirlere sahiptir. Teneffüs yolu enfeksiyonları ve öksürüklerinde balgam söktürücü; mide, bağırsak şikayetlerinde, hazımsızlıkta ise gaz söktürücü olarak kullanılır.
Ihtar:
Anetol alerji yapabilir. Anetol alerjisi olanlar kullanmamalıdır.
Atkuyruğu
Tesir ve tasarruf:
İçerdiği flavanoitlerden ötürü idrar arttırıcı, kan dindirici, terletici ve vücuda mineral sağlayıcı tesiri vardır. Silisili asit ve gibisi mineral unsurlar, idrar arttırıcı tesir yanında saç dökülmelerini ve çabuk kırılan tırnaklarda uygunlaştırıcı tesir göstermektedir. Dahilen; romatizmada ve ödemlerinin boşaltılmasında, idrar yollarının ve idrar torbasının yıkanmasında kullanılır. Haricen; güçlükle uygunlaşan yaralar için kullanılmaktadır.
Ihtar:
Kompetan denetimi dışında altı haftadan çokça kullanılması tavsiye edilmez. Kalp ve böbrek rahatsızlıklarına bağlı ödemlerde kullanılmaz.
Avakado
Tesir ve tasarruf:
Damar büzücü tesire sahip olan avakado yaprakları tanen taşıdığından ötürü ishale karşı kullanılır. Gaz giderici, öksürük kesicidir. Bayanların adet periyodu kanamalarını uyarıcı tesire sahiptir. Ürik asit ölçüsünü düşürmede yararlı olduğu söylenmektedir.
Aynısafa
Tesir ve tasarruf:
Aynısafa antiseptiktir. Antifungal e antiviral tesirlere sahiptir. Bu yüzden esas haricen hafif deri rahatsızlıklarında kullanılır. Küçük yaraların tedavisinde, kimi deri hastalıklarında yumuşatıcı ve kaşıntıyı önleyici, sıyrıklarda, çatlaklarda, böcek sokmalarında, pişiklerde, yaygın olmayan yüzeysel yanıkların tedavisinde, ağızdaki yaralarda ağrı giderici, bacak ülserinde, hemoroitte ve anal egzamada kullanılır. Dahilen ise gastrit ve ülser üzere sindirim sistemi rahatsızlıklarda iltihap giderici tesirinden yararlanılmaktadır.
Biberiye
Tesir ve tasarruf:
Dahilen gaz söktürücü, karın ağrılarını giderici, iştah açıcı ve midevidir. Haricen kan dolaşımını hızlandırmakta ve romatizmada ağrı kesici tesir göstermektedir. Dahilen hazımsızlıklarda, mide, bağırsak, safra düzenleyici olarak, haricen; adale ve romatizmal ağrılarda ayrıyeten tabiat ayak bakımı eserlerse uçucu yağ ve yaprak özü halinde kullanılmaktadır. Son yıllarda antioksidan tesiri bulunduğunu gösteren makaleler yayınlanıştır.
Ihtar:
Dahilen çok dozda kullanılması ve hamilelikte alınması sakıncalıdır.
Civanperçemi
Tesir ve tasarruf:
Taşımakta olduğu azulenden ötürü iltihabın neden olduğu şişlik ve kızarıklığı giderici, flavonlardan ötürü ise spazm giderici tesirlidir. Civanperçemi damar hastalıklarında, safra ve idrar söktürücü olarak, hemoroitte, safra salgısı zayıflığında ve romatizmada kullanılır.
Ihtar:
Nadiren kimi hassas kimselerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Ekinezya
Tesir ve tasarruf:
Taşıdığı polisakkaritler, bağışıklık sistemi üzerinde tesirlidir ve bitkinin esas bedeli de buradan ileri gelmektedir. Taşıdığı öbür bileşik ekinasein'in insektisit tesiri saptanmıştır. Bu yüzden hafif ve orta şiddetli soğuk algınlıkları, gripler ile lokal olarak sıkıntı güzelleşen yanıklarda kullanılır. Ekinezya kronik yorgunluk ve bağışıklık sisteminin gayrikâfi kaldığı durumlarda kan hücrelerinin direncini arttırarak bakterilere karşı tesir, başkaca virüslere karşı metabolizmanın kendi savunma sistemine benzeri bir tesir göstererek viral kaynaklı enfeksiyonlara karşı olumlu tesir gösterir. Sonuç olarak, metabolizmanın doğal direncini destekler ve yükseltir.
Ikaz:
Tüberküloz, şeker ve multiple skleroz hastalarına tavsiye edilmez.
Ginseng kökü
Tesir ve tasarruf:
Ginseng kökü, kuvvet verici, yorgunluk gidericidir. Ginsenozitler, gerilime karşı vücudun kendi ürettiği hormonlara emsal tesir gösterir. Böylelikle fizikî, duygusal ve zihinsel kaynaklı gerilime karşı insana direnç kazandırır. Ayrıyeten ginseng kökünün enfeksiyonlara karşı metabolizmanın direncini arttırdığı düşünülmektedir. Yaşlılıkta uygun bir kuvvet vericidir.
Ihtar:
Nadir olarak yüksek tozlarda uykusuzluk, sonluluk, ishal yapabilir.
Hayıt meyvesi
Tesir ve tasarruf:
Bayanlarda adet düzensizliğinin giderilmesinde tesirlidir. Prolaktin konsantrasyonunu azaltan bitkinin, adet siklusunu olağana döndürmede olumlu tesirleri görülmektedir. Adet öncesi sendromlarda, menopozla ilgili birtakım şikayetlerde, süt veren bayanlarda süt eksikliğinde ve adet periyotlarında endokrin düzensizliklerinden kaynaklanan hudut ve cilt meselelerinde ve akne tedavisinde kullanılabilir.
Isırganotu
Tesir ve tasarruf:
Toprak üstü kısımları idrar söktürücüdür. Dahilen idrar yolu iltihapları, haricen ise romatizmada kullanılır. Başkaca bağışıklık sistemini güçlendirir. Kökleri ise prostatta idrar zorluğunda tesirlidir. Halk arasında ısırgan yaprakları dahilen kan dindirici ve temizleyici, iştah açıcı, idrar arttırıcı olarak kullanılır. Tekrar halk arasında illetlerden korunmak maksadıyla yılda birkaç kere ısırgandan yapılan yemeğin yenmesi önerilir.
Ikaz:
Toprak üstü kısımları kalp ve böbrek rahatsızlıklarından oluşan ödemlerde kullanılmamalıdır, kökler hafif mide ve bağırsak rahatsızlığı yapabilir.
Kantaron
Tesir ve tasarruf:
Dahilen; Kantaron içerdiği hiperisinden ötürü orta şiddetteki depresyona karşı münhasıran menopozda bitkinlik, telaş ve problem giderici olarak kullanılır. Bitki taşıdığı biyoflavanoitler ve hiperforinden ötürü ise yatıştırıcı, sakinleştirici özelliğe sahiptir. Başkaca iltihaptan ötürü oluşan şişlik ve kızarıkları giderici, ağrı kesici tesirleri de bilinmektedir. Ülsere karşı kullanılabilir. İçerdiği flavanoitler ve tanenden dolayı ise idrar arttırıcı ve damar büzücüdür. Haricen ; Bitkisel yağlar (zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi) içinde hazırlanmış ekstreleri, yara ve yanıkları güzelleştirici olarak kullanılır.
Ikaz:
Haricen kullanıldığında güneş ışığına maruz kalınmamalıdır. Doz aşımında hassas bünyelerde alerji yapabilir. Hamilelikte kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Karabaş otu
Tesir ve tasarruf:
Karabaş otu, iltihap giderici, balgam söktürücü tesirlere sahiptir. Bu nedenle soğuk algınlığı, öksürükler ve iltihaplı rahatsızlıkların güzelleştirilmesinde kullanılır.
Karahindiba
Tesir ve tasarruf:
Karahindiba güçlü bir safra ve idrar arttırıcıdır. Mide salgısını düzenler, safra rahatsızlıkları ve iştahsızlıkta kullanılır. Düzgün bir toksin temizleyicisidir.
Ihtar:
Vesair acı lezzetli bitkiler üzere asit fazlalığında mide arısı yapabilir.
Kediotu
Tesir ve tasarruf:
Kediotu taşımakta olduğu valepotriatlardan ötürü sakinleştirici tesire sahiptir. Uçucu yağ ve irdoitlerden ötürü da ruhsal bir rahatlama sağlar. Orta şiddetli bir uyku vericidir. Fakat uyku bozukluklarını düzeltici tesirinin görülebilmesi için birkaç haftalık bir tasarruf mühletinin geçmesi gerekmektedir. Bu vade boyunca hiçbir alışkanlık yapmadan, yan tesir oluşturmadan rahatlıkla kullanılabilir. Bileşiklerinden valerianik asit adale gevşetici, tansiyon düşürücü ve gaz giderici tesirlere sahiptir. Tüm bu tesirlerinden ötürü kedi otu, uykusuzluk, huzursuzluk halleri yanında sinirsel tansiyon, migren, kramp, bağırsak kolikleri, romatizmal ağrılar ve adet gecikmelerinde de kullanılabilir.
Keten tohumu
Tesir ve tasarruf:
Dahilen; Kabızlıkta, sindirim sistemi tahrişlerinde, gastritin verdiği rahatsızlıkların kısa periyodik tedavisinde, mukoza tahrişlerinde, kronik öksürük ve bronşitte kullanılabilir. Haricen; Ağrılı cilt iltihaplarında yararlanılmaktadır.
Ikaz:
Emilimlerini geciktireceğinden ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Olgunlaşmamış tohumlar kullanılmamalıdır. Tohumlar en az 10 misli suyla alınmazsa bağırsak tıkanmasına neden olabilir. Kilo sorunlu bireylerin tohumları, güç vereceği için parçalanmamış olarak alması gerekir. Karın ağrısı yapabilir.
Kudret narı
Tesir ve tasarruf:
Olgunlaşmamış meyveler kan şekerini düşürücüdür. Olgun meyveler ise midevi, kuvvet verici, bulantı kesici ve müshil tesirlidir. Haricen ise yara ve yanıkların tedavisinde yararlanılmaktadır. Kudret narı halk arasında ülser tedavisinde kullanılmaktadır.
Melisa
Tesir ve tasarruf:
Çok güzel bir sakinleştirici yatıştırıcıdır. Spazm giderici, antibakteriyel, antifungal, antiviral, midevi ve gaz giderici tesirlidir. Uçuk tedavisinde, sinirsel kaynaklı sindirim sistemi rahatsızlıklarında, uyku meselesi ve migrende kullanılır. Ruhsal kökenli kalp rahatsızlıklarında kimseyi rahatlatıcı olarak kullanılır.
Meyan kökü
Tesir ve tasarruf:
Üst teneffüs yolları ve bronşit için âlâ bir balgam söktürücüdür. Gırtlaktaki salgıyı seyrelterek daha az tahriş edici hale getirir. Böylelikle öksürük yatıştırıcı ve balgam söktürücü olarak kullanılır. Glisirizinik asit bakterilere ve virüslere karşı tesire sahiptir. İltihabı önleyici tesirinden ötürü ses kısıklığını da giderir. Gastrit ve mide ülserlerinin tedavisinde iltihabı önleyici ve spazm çözücüdür. Spazm çözücü tesir, taşıdığı flavonoitlerden ötürü ileri gelmektedir. Bu nedenle kuvvetli müshillerle birlikte ağrıyı azaltmak için kullanılır. Ağır tatlı lezzeti nedeniyle lezzet zenginleştirici olarak ilaçlara konulmaktadır.
Ikaz:
Yüksek dozlarda (günde 50 gr. bitkiden fazla) uzun mühlet alınmamalıdır. Başkaca meyan preparatlarının 4-6 haftadan ziyade kullanılmaması gerekir. Bu esnada potasyumca varlıklı diyetle (muz, kuru kayısı gibi) beslenmeye dikkat edilmelidir. Böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, yüksek tansiyon, potasyum zayıflığı ve hamilelikte alınmamalı, kortizon vb. ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır.
Rezene çayı
Tesir ve tasarruf:
Rezene mide-bağırsak hareketini arttırır. Uçucu yağı düz kaslar üzerine spazm giderici olarak; bronş mukozası üzerine de salgı arttırıcı olarak tesir eder. Rezen ayrıyeten iltihap gidericidir. Bu tesirlerinden ötürü teneffüs yoları ve hazımla ilgili rahatsızlıklarda kullanılır. Çocuklarda iştah açıcıdır ve sindirimi kolaylaştırır. Bal ile karıştırılarak hazırlanan şurup yahut şekeri, (özellikle evlatlar için kullanılan) balgam söktürücü ve gaz gidericidir. Meyvelerinden elde edilen suyu, göz banyosu ve gargara suyu olarak kullanılmaktadır.
Sinameke çayı
Tesir ve tasarruf:
Kalın bağırsağa tesirli müshildir, kabızlığa karşı kullanılır.
Ihtar:
Tasarruf müddeti en çokça 4 haftadır.
Yeşil çin çayı
Tesir ve tasarruf:
Fermente olmadığından siyah çaya nazaran daha çokça kateşin ve vitamin içerir. Antioksidan özelliğe sahip olan kateşin, bir çok rahatsızlığa (kanser, kalp marazları vs. ) taban hazırlayabilen muaf radikallerin olumsuz tesirini gidermede yararlı tesir gösterir. Yeşil çay, yağ hücrelerinin metabolik hareketini arttırarak depolanmış yağın yakılmasını hızlandırır. Böylelikle kilo vermede rejim ve egzersiz yanında yardımcı olarak kullanılabilir. Ayrıyeten taşıdığı antioksidanların kolesterol seviyesini düşürdüğü düşünülmektedir.
Ikaz:
Yüksek tansiyonu olanlar çokça tüketimden kaçınmalıdır.
Zeytin yaprağı
Tesir ve tasarruf:
Yumuşak bir idrar söktürücüdür. Kan basıncını düşürmede yardımcıdır. Kan şekerini düşürmesi nedeniyle şeker illetinde kullanılabileceği düşünülmektedir.
