bizans maliyesi - bizans bütçesi - bizans vergi sistemi - bizans para birimi
Bizans imparatorluğunun Diocletianus’tan Aleksios Komnenos I’e kadar geçen 800 yıl içinde mali durumu çok iyiydi. Bu durumu sağlam parasına borçluydu.
Para birimi altın idi. XI. yy. sonlarında Bizans parasının kıymeti düşürüldü ve yeni bir altın para tedavüle çıkarıldı. Ancak sonunda bu yeni para da kıymetini kaybetti. İoannes VIII altın para bastırmaktan da vazgeçti, yalnız gümüş ve bakır paralar bastırdı.
Bizans bütçesinin giderleri arasında milli savunma masrafları önemli bir yekûn tutardı. Sivil idare de çok masraflıydı. Karışık idare mekanizması için kalabalık bir memur kütlesi lâzımdı. Binlerce memur, hadım, hizmetçi ve muhafız çalıştıran saray ile bu sarayda verilen parlak ziyafetler ve törenler çok pahalıya mal olmuştur.
Devlet gelirlerinin başlıca kaynakları, devlet atelye ve arazilerinin gelirlerinden başka, vergi ve gümrüklerdi. Başlıca vasıtasız vergiler şunlardı:
1. Arazi vergisi,
2. Otlak ve hayvan vergisi,
3. Şahsi vergi. Bu, sonradan ocak vergisine çevrilerek şehirlilerden de alındı,
4. Şehirlilere bölünen miras vergisi v.b.
Çeşitli vasıtalı vergiler de daha çok şehir halkına yükleniyordu. Hem ithal, hem ihraç malları gümrüğe tabiydi. Bizans ticareti çok gelişmiş olduğu için gümrükler devlete büyük bir gelir sağlardı. Ancak son yüzyıllarda İtalyan cumhuriyetlerine verilen çeşitli gümrük indirmeleri, muafiyetleri bu geliri çok düşürdü.
Vergiler XIV. yy. ortalarına kadar düzenli olarak tahsil edilebilirdi. Bu tarihten sonra buna da imkân kalmadı. Gelirler azaldı, giderlerse çoğaldı. İmparatorlar Venedik’ten borç para almaktan başka çare bulamadılar. Bu borçlar hiçbir zaman geri ödenmedi ve devlet maliyece iflâs etti.
alıntı
Bizans imparatorluğunun Diocletianus’tan Aleksios Komnenos I’e kadar geçen 800 yıl içinde mali durumu çok iyiydi. Bu durumu sağlam parasına borçluydu.
Para birimi altın idi. XI. yy. sonlarında Bizans parasının kıymeti düşürüldü ve yeni bir altın para tedavüle çıkarıldı. Ancak sonunda bu yeni para da kıymetini kaybetti. İoannes VIII altın para bastırmaktan da vazgeçti, yalnız gümüş ve bakır paralar bastırdı.
Bizans bütçesinin giderleri arasında milli savunma masrafları önemli bir yekûn tutardı. Sivil idare de çok masraflıydı. Karışık idare mekanizması için kalabalık bir memur kütlesi lâzımdı. Binlerce memur, hadım, hizmetçi ve muhafız çalıştıran saray ile bu sarayda verilen parlak ziyafetler ve törenler çok pahalıya mal olmuştur.
Devlet gelirlerinin başlıca kaynakları, devlet atelye ve arazilerinin gelirlerinden başka, vergi ve gümrüklerdi. Başlıca vasıtasız vergiler şunlardı:
1. Arazi vergisi,
2. Otlak ve hayvan vergisi,
3. Şahsi vergi. Bu, sonradan ocak vergisine çevrilerek şehirlilerden de alındı,
4. Şehirlilere bölünen miras vergisi v.b.
Çeşitli vasıtalı vergiler de daha çok şehir halkına yükleniyordu. Hem ithal, hem ihraç malları gümrüğe tabiydi. Bizans ticareti çok gelişmiş olduğu için gümrükler devlete büyük bir gelir sağlardı. Ancak son yüzyıllarda İtalyan cumhuriyetlerine verilen çeşitli gümrük indirmeleri, muafiyetleri bu geliri çok düşürdü.
Vergiler XIV. yy. ortalarına kadar düzenli olarak tahsil edilebilirdi. Bu tarihten sonra buna da imkân kalmadı. Gelirler azaldı, giderlerse çoğaldı. İmparatorlar Venedik’ten borç para almaktan başka çare bulamadılar. Bu borçlar hiçbir zaman geri ödenmedi ve devlet maliyece iflâs etti.
alıntı