Hamilelikte gorulen bobrek taşı rahatsızlığı onlem alınmazsa erken doğuma bile sebep olabiliyor Taş hastalığı, gebelerin %8090’ında ikinci veya ucuncu trimesterde ortaya cıkmaktadır Damla Uroloji ve Bobrek Taşı Kırma Merkezi Medikal
Hamilelikte gorulen bobrek taşı rahatsızlığı onlem alınmazsa erken doğuma bile sebep olabiliyor Taş hastalığı, gebelerin %8090’ında ikinci veya ucuncu trimesterde ortaya cıkmaktadır
Damla Uroloji ve Bobrek Taşı Kırma Merkezi Medikal Direktoru Dr Murat Bağışgil konu ile ilgili olarak “Kadınlarda bobrek taşı gorulme oranı erkeklere gore son yıllarda cok daha fazla artmıştır 1960 yılında erkek kadın oranı 51 iken gunumuzde eşittir Anne adayları, hamilelik oncesinde mutlaka taş kontrolu yaptırmalılar Erken teşhis kotu surprizlerle karşılaşma ihtimalini buyuk oranda ortadan kaldırıyor dedi
Dr Murat Bağışgil,Bobrek taşı gorulme oranı normalde %23 tur; her yıl da yaklaşık 10 kişiden birinde taş hastalığı oluşmaktadır Hamilelikte bu oranda değişiklik olmaz Uriner taşlar gebelikte ağrılara, enfeksiyonlara, ara ara hastaneye yatma gereğine hatta erken doğuma bile neden olabiliyor şeklinde konuştu
Taş oluşma sebebi hamilelerde, hamile olmayanlarla aynı olarak goruluyor Bunlar; kronik idrar yolu iltihapları, ailevi yatkınlık gibi sebeplerdir Taşların coğu kalsiyum icerir Hamilelik ilerledikce daha sık gorulur İlk 3 ayda nadirdir Taşlar daha sıklıkla sağda fakat her iki tarafta da gelişebilir Hamilelikte bobrek taşı kırma operasyonunu gercekleştirmek mumkun değildir, bu nedenle kişide taş olasılığı varsa gebe kalmadan taşların temizlenmesi gerekmektedir
Dr Murat Bağışgil; hastaların belirgin olmayan karın ve bel ağrısı ile birlikte şiddetli ağrı ile hastaneye başvurduklarını soyluyor Bobrek enfeksiyonuna benzeyen bulantı, kusma, ateş, yan ağrısı gibi bulgular olabilir Klinik tanı zor olabilir Apandisit ve erken doğum zannedilebilir veya gebelik ağrısı olarak değerlendirilip taş olasılığı goz ardı edilebilir Taşın tedavi edilmediği durumlarda ağrı uterus kasılmalarını başlatıp erken doğuma neden olabilir Bu nedenle teşhiste ultrasonun yeri cok onemlidir
Dr Murat Bağışgil, “1950’li yıllarda kadınlarda taş gorulme sıklığı erkeklere oranla 5te 1 iken gunumuzde bu oran 2’de 1’e yukselmiştir Dolayısıyla kadınlar da risk grubuna fazlaca girmiş bulunuyorlar Dile getirmesi zor da olsa gebelikteki taş hastalığının bazı durumlarında şiddetli ağrı ile birlikte duşukler gorulebilir Bu nedenle tum hamileler hamilelik oncesi mutlaka taş kontrolu yaptırmalıdır’’
Gebeliğin herhangi bir doneminde bobrek taş hastalığının ortaya cıkması oranı her 2002000 gebelikte 1 olarak kabul edilmektedir Bu oran gebe olmayan doğurganlık cağındaki kadınlarla aynıdır Taş hastalığının fazla gorulduğu riskli yer ve kişilere bağlı olarak gorulme oranı da değişmektedir Gebeliğin her doneminde ortaya cıkabilmekle beraber en sık son 3 ayında taş hastalığı saptanmaktadır Erken doğuma neden olma olasılığı %40 a kadar yukselebilmektedir Gebelikte en sıklıkta rastladığımız taş cinsi kalsiyum fosfat taşıdır(%74), daha sonra kalsiyum oxalat gelmektedir(%26)
Gebelik sırasında bobreklerde neler olmaktadır?
Gebelik sırasında bobreklerimizde hem fonksiyonel hem de anatomik değişiklikler olmaktadır Yaklaşık %90 oranında gebeliğin 611 Haftasından başlayarak sağda daha sık olmak uzere her 2 bobrekte genişleme (gestasyonel hidronefroz) gorulmektedir Bobreklerdeki bu genişleme doğumdan 46 hafta sonra normale donmektedir Bu genişlemenin başlıca nedeni uterusun bebekle beraber buyumesine bağlı olarak ureter adını verdiğimiz idrar yoluna baskı yapmasıdır
Gebelik sırasında vucuttaki hormonal değişiklikler ve kalp hemodinamiğindeki artışa bağlı olarak bobrek kan akımında yaklaşık %2025’lik bir artış olmaktadır Bobrek kan akımındaki bu artış beraberinde taş oluşumunu artıran maddelerin de idrarda daha yoğun şekilde bulunmasına yol acmaktadır Ancak ilginc olan nokta taş oluşturan molekullerin (kalsiyum, fosfat, oksalat vb) idrarda daha fazla bulunmasına rağmen gebelerde taş oluşumu sıklığının veya riskinin artmaması ve taş gorulme sıklığının gebe olmayan kadınlarla eşit olmasıdır Bunun nedeni gebelik sırasında oluşan hormonal ve metabolik değişikliğin ayrıca artan gunluk idrar hacminin taş oluşumuna neden olan bu maddelerin etkinliğini azaltmasıdır
Gebelik sırasında taş hastalığının belirtileri
Taş hastalığı gebelerin %8090’ında ikinci veya ucuncu trimesterde ortaya cıkmaktadır Son zamanlarda yapılan geniş bir araştırma sonucuna gore en sık rastlanan belirti %95 ile idrarda gozle gorulen veya mikroskopik duzeyde kan olmasıdır Bunu %89 ile yan ağrısı takip etmektedir Yan ağrısının yanlış değerlendirilmesi nedeniyle yaklaşık %28 hastada taş tanısı atlanabilmektedir
Taşların goruntulenmesinde gunumuzde en etkili yontem olan Bilgisayarlı Tomografi gebelerde radyasyon icerdiğinden dolayı yapılmamalıdır Bunun yerine taşları goruntuleme oranı daha duşuk olan ancak radyasyona maruz bırakmayan ultrasonografi kullanılması gereken goruntuleme tekniğidir
Goruntulemede en yeni yontem Manyetik Rezonans Urografi’dir Kuvvetli taş şuphesi olan ancak ultrasonografi ile taşları goruntulenemeyen gebelerde son zamanlarda kullanılmaktadır Manyetik Rezonans Urografi ile idrar yolu taşlarını yakalama oranı neredeyse %100’dur
Gebelerde taş tedavisi
Taş yakınması olan gebelerin %7080’inde basit tedavi ve onlemlerle taşı duşurmek mumkun olmaktadır Ancak %2030 hastada daha ileri ilac tedavileri veya girişim gerekmektedir
En sık uyguladığımız yontem taşa bağlı ağrıları ve bobrek tıkanıklığının giderilmesi amacıyla uretere stent yerleştirilmesidir Bunun yapılaması durumunda ise bobreğe vucut dışından tup yerleştirilmesidir
Gebelerde nadiren de olsa endoskopik olarak taşın cıkarılması uygulanabilmektedir Ureteroskopi yontemi ile taşa ulaşılıp laser veya pnomotik(hava akımı) yontemle taş parcalanmakta ve sorun giderilmektedir
Gebelik sırasında taş gorulmesinin en onemli sonucu erken doğum tehdidine yol acmasıdır Taşın başlattığı ağrı ve kasılmalar uterusta doğum kasılmalarının erken başlamasına yol acabilmektedir
Doğurganlık cağındaki tum kadınların ozellikle ideal kilosunun uzerinde olanlar, Şeker hastalığı; Kolesterol yuksekliği veya metabolik bozukluğu saptanan veya ailesinde taş hikayesi bulunan kişilerin gebelik oncesi bobrek taşı varlığı acısından mutlaka checkup yapılması gerekmektedir
Taş hastalığı gebelik oncesinde saptandığı takdirde kolaylıkla tedavi edilmesine rağmen gebelikte ortaya cıkması durumunda hem anne hem de bebek icin ciddi risk oluşturabilmektedir Dolayısıyla kucuk veya buyuk vucuttaki tum taşların gebelik oncesi tedavi edilmesi oluşabilecek tum riskleri yok etmektedir
h 3Bobrek taşı erken doğuma yol acıyor
Hamilelikte gorulen bobrek taşı rahatsızlığı onlem alınmazsa erken doğuma bile sebep olabiliyor Taş hastalığı, gebelerin %8090’ında ikinci veya ucuncu trimesterde ortaya cıkmaktadır
Damla Uroloji ve Bobrek Taşı Kırma Merkezi Medikal Direktoru Dr Murat Bağışgil konu ile ilgili olarak “Kadınlarda bobrek taşı gorulme oranı erkeklere gore son yıllarda cok daha fazla artmıştır 1960 yılında erkek kadın oranı 51 iken gunumuzde eşittir Anne adayları, hamilelik oncesinde mutlaka taş kontrolu yaptırmalılar Erken teşhis kotu surprizlerle karşılaşma ihtimalini buyuk oranda ortadan kaldırıyor dedi
Dr Murat Bağışgil,Bobrek taşı gorulme oranı normalde %23 tur; her yıl da yaklaşık 10 kişiden birinde taş hastalığı oluşmaktadır Hamilelikte bu oranda değişiklik olmaz Uriner taşlar gebelikte ağrılara, enfeksiyonlara, ara ara hastaneye yatma gereğine hatta erken doğuma bile neden olabiliyor şeklinde konuştu
Taş oluşma sebebi hamilelerde, hamile olmayanlarla aynı olarak goruluyor Bunlar; kronik idrar yolu iltihapları, ailevi yatkınlık gibi sebeplerdir Taşların coğu kalsiyum icerir Hamilelik ilerledikce daha sık gorulur İlk 3 ayda nadirdir Taşlar daha sıklıkla sağda fakat her iki tarafta da gelişebilir Hamilelikte bobrek taşı kırma operasyonunu gercekleştirmek mumkun değildir, bu nedenle kişide taş olasılığı varsa gebe kalmadan taşların temizlenmesi gerekmektedir
Dr Murat Bağışgil; hastaların belirgin olmayan karın ve bel ağrısı ile birlikte şiddetli ağrı ile hastaneye başvurduklarını soyluyor Bobrek enfeksiyonuna benzeyen bulantı, kusma, ateş, yan ağrısı gibi bulgular olabilir Klinik tanı zor olabilir Apandisit ve erken doğum zannedilebilir veya gebelik ağrısı olarak değerlendirilip taş olasılığı goz ardı edilebilir Taşın tedavi edilmediği durumlarda ağrı uterus kasılmalarını başlatıp erken doğuma neden olabilir Bu nedenle teşhiste ultrasonun yeri cok onemlidir
Dr Murat Bağışgil, “1950’li yıllarda kadınlarda taş gorulme sıklığı erkeklere oranla 5te 1 iken gunumuzde bu oran 2’de 1’e yukselmiştir Dolayısıyla kadınlar da risk grubuna fazlaca girmiş bulunuyorlar Dile getirmesi zor da olsa gebelikteki taş hastalığının bazı durumlarında şiddetli ağrı ile birlikte duşukler gorulebilir Bu nedenle tum hamileler hamilelik oncesi mutlaka taş kontrolu yaptırmalıdır’’
Gebeliğin herhangi bir doneminde bobrek taş hastalığının ortaya cıkması oranı her 2002000 gebelikte 1 olarak kabul edilmektedir Bu oran gebe olmayan doğurganlık cağındaki kadınlarla aynıdır Taş hastalığının fazla gorulduğu riskli yer ve kişilere bağlı olarak gorulme oranı da değişmektedir Gebeliğin her doneminde ortaya cıkabilmekle beraber en sık son 3 ayında taş hastalığı saptanmaktadır Erken doğuma neden olma olasılığı %40 a kadar yukselebilmektedir Gebelikte en sıklıkta rastladığımız taş cinsi kalsiyum fosfat taşıdır(%74), daha sonra kalsiyum oxalat gelmektedir(%26)
Gebelik sırasında bobreklerde neler olmaktadır?
Gebelik sırasında bobreklerimizde hem fonksiyonel hem de anatomik değişiklikler olmaktadır Yaklaşık %90 oranında gebeliğin 611 Haftasından başlayarak sağda daha sık olmak uzere her 2 bobrekte genişleme (gestasyonel hidronefroz) gorulmektedir Bobreklerdeki bu genişleme doğumdan 46 hafta sonra normale donmektedir Bu genişlemenin başlıca nedeni uterusun bebekle beraber buyumesine bağlı olarak ureter adını verdiğimiz idrar yoluna baskı yapmasıdır
Gebelik sırasında vucuttaki hormonal değişiklikler ve kalp hemodinamiğindeki artışa bağlı olarak bobrek kan akımında yaklaşık %2025’lik bir artış olmaktadır Bobrek kan akımındaki bu artış beraberinde taş oluşumunu artıran maddelerin de idrarda daha yoğun şekilde bulunmasına yol acmaktadır Ancak ilginc olan nokta taş oluşturan molekullerin (kalsiyum, fosfat, oksalat vb) idrarda daha fazla bulunmasına rağmen gebelerde taş oluşumu sıklığının veya riskinin artmaması ve taş gorulme sıklığının gebe olmayan kadınlarla eşit olmasıdır Bunun nedeni gebelik sırasında oluşan hormonal ve metabolik değişikliğin ayrıca artan gunluk idrar hacminin taş oluşumuna neden olan bu maddelerin etkinliğini azaltmasıdır
Gebelik sırasında taş hastalığının belirtileri
Taş hastalığı gebelerin %8090’ında ikinci veya ucuncu trimesterde ortaya cıkmaktadır Son zamanlarda yapılan geniş bir araştırma sonucuna gore en sık rastlanan belirti %95 ile idrarda gozle gorulen veya mikroskopik duzeyde kan olmasıdır Bunu %89 ile yan ağrısı takip etmektedir Yan ağrısının yanlış değerlendirilmesi nedeniyle yaklaşık %28 hastada taş tanısı atlanabilmektedir
Taşların goruntulenmesinde gunumuzde en etkili yontem olan Bilgisayarlı Tomografi gebelerde radyasyon icerdiğinden dolayı yapılmamalıdır Bunun yerine taşları goruntuleme oranı daha duşuk olan ancak radyasyona maruz bırakmayan ultrasonografi kullanılması gereken goruntuleme tekniğidir
Goruntulemede en yeni yontem Manyetik Rezonans Urografi’dir Kuvvetli taş şuphesi olan ancak ultrasonografi ile taşları goruntulenemeyen gebelerde son zamanlarda kullanılmaktadır Manyetik Rezonans Urografi ile idrar yolu taşlarını yakalama oranı neredeyse %100’dur
Gebelerde taş tedavisi
Taş yakınması olan gebelerin %7080’inde basit tedavi ve onlemlerle taşı duşurmek mumkun olmaktadır Ancak %2030 hastada daha ileri ilac tedavileri veya girişim gerekmektedir
En sık uyguladığımız yontem taşa bağlı ağrıları ve bobrek tıkanıklığının giderilmesi amacıyla uretere stent yerleştirilmesidir Bunun yapılaması durumunda ise bobreğe vucut dışından tup yerleştirilmesidir
Gebelerde nadiren de olsa endoskopik olarak taşın cıkarılması uygulanabilmektedir Ureteroskopi yontemi ile taşa ulaşılıp laser veya pnomotik(hava akımı) yontemle taş parcalanmakta ve sorun giderilmektedir
Gebelik sırasında taş gorulmesinin en onemli sonucu erken doğum tehdidine yol acmasıdır Taşın başlattığı ağrı ve kasılmalar uterusta doğum kasılmalarının erken başlamasına yol acabilmektedir
Doğurganlık cağındaki tum kadınların ozellikle ideal kilosunun uzerinde olanlar, Şeker hastalığı; Kolesterol yuksekliği veya metabolik bozukluğu saptanan veya ailesinde taş hikayesi bulunan kişilerin gebelik oncesi bobrek taşı varlığı acısından mutlaka checkup yapılması gerekmektedir
Taş hastalığı gebelik oncesinde saptandığı takdirde kolaylıkla tedavi edilmesine rağmen gebelikte ortaya cıkması durumunda hem anne hem de bebek icin ciddi risk oluşturabilmektedir Dolayısıyla kucuk veya buyuk vucuttaki tum taşların gebelik oncesi tedavi edilmesi oluşabilecek tum riskleri yok etmektedir
h 3Bobrek taşı erken doğuma yol acıyor