boğmaca nedir
boğmaca belirtileri nelerdir
Boğmaca Neden Olur
Her yaşta duyarlı bireyleri etkileyen, hızlı seyirli, bulaşıcı solunum yolları enfeksiyonudur Ozellikle cocuklarda ağır seyreder Hastalık etkeni Bordetella pertussis olarak adlandırılmıştır
Boğmaca belirli bir coğrafi dağılım gostermez ve mevsimsel olarak daha cok sonbahar aylarında gorulmekle beraber yıl her mevsiminde gorulebilir, ancak asıl ortaya cıkmasına neden aşılama oranının duşukluğudur Bu nedenle aşı oranının duşuk olduğu bolgelerde daha sık ortaya cıkar Boğmaca erişkinlerde tanısı zor konulan bir hastalıktır ve genellikle daha ılımlı bir klinik tablo gosterdiğinden basit ust solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılarak tanısı konulamayabilir Boğmaca hastalığında aşılama buyuk onem gostermekte, aşının uygulamaya başlanılmasından sonra hastalığın ortaya cıkış sıklığında ve neden olduğu olum olaylarında belirgin bir gerileme olduğu saptanmıştır Bununla beraber hastalığın sayısında son yirmi yılda artış eğilimi olduğu gozlenmektedir Bazı bilim adamlarına gore aşılamanın sağladığı koruyuculuğun yıllar icinde azaldığı, yaygın aşılama faaliyetinin doğal yoldan oluşan bağışıklamayı engellediği ve boylelikle yaygın aşılamanın olduğu bolgelerde erişkin insanların bu hastalığa karşı daha duyarlı hale geldiği savunulmakta Hastalığın gorulme sıklığında cinsiyet ayrımı olmamasına rağmen, cocukluk doneminde erkek ve kadınlarda hastalığın gorulme sıklığı aynı iken bu durum erişkinlerde kadınlar aleyhine gelişmektedir Bunun nedeni de kadınların cocuklarla daha cok ilgilenmesinden dolayı etken ajan ile daha cok karşılaşmasıdır Hastalığın sosyoekonomik duzeyi duşuk toplumlarda, toplu yaşam alanlarında, kalabalık gruplar halinde yaşayanlarda, uygun olmayan hijyenik koşullarda, yetersiz ve kotu beslenme durumunda olume daha cok sebep olduğu bilinmektedir Ulkemizde boğmaca salgın bir hastalık olduğundan ve olumlere sebep olması nedeniyle bildirilmesi zorun bir hastalıktır
Boğmacanın kontrol altına alınabilmesi icin 6 yaşın altındaki butun cocuklara boğmaca aşısının uygulanması cok onemlidir Sağlık Bakanlığı cocukluk donemi aşı takvimine gore; herhangi bir engel olmadığı surece, okula başlayana kadar toplam dort kez boğmaca aşısı yapılması gerekmektedir İlk iki aylıkken verilir ve ardından birer ay ara ile iki kez daha uygulanır Dorduncu kez ise 16 ile 24 aylar arasında yapılır Aşının bazı yan etkileri gorulebilir Aşı yerinde lokal reaksiyonlar (kızarıklık, şişme, ağrı), 38oCyi gecen ateş, sistemik belirtiler (baygınlık, bulantı, kusma), 3 saatten fazla suren cığlık tarzında durdurulamayan ağlama, konvulsiyon (nobet gecirme), Anaflaksi (şok), ensefalopati vb yan etkiler gelişebilir
Hastalık seyri: Hastalık yapıcı etkenin bulaşma yolu solunum yollarıdır İnfekte bireyin solunum sistemi salgıları damlacık yolu ile yayılarak diğer insanları infekte eder Aynı evde yaşayan insanların bağışıklaması yok ise %90 oranında bu hastalığı alırlar Genellikle ev icinde hastalığa kaynak olan kişi erişkinlerdir Kucuk cocuklar hastalığı sessiz bir şekilde hastalığa yakalanmış olan buyuk kardeşleri ve yetişkinlerden alır Bulaşıcılığın en cok olduğu donem oksuruğun başlamadan onceki donemdir, ancak oksuruk başladıktan uc hafta sonrasına kadar bulaşıcılık devam eder Hastalık etken olan ajanın alınımından yaklaşık 421 gun sonra ortaya cıkar Oncelikle hastalığın ilk doneminde burun akıntısı, gozde yaşarma, halsizlik ve fazla yukselmeyen ateş gibi hafif ust solunum yolu enfeksiyonuna benzer belirtiler ortay cıkar Bu donemde hastalığın tanısının konulması guctur Ancak etrafta boğmaca hastalığına yakalandığı bilinen bireylerin varlığı mevcut ise tanı konulabilir Bu donemin ardından kuru oksuruk başlar ve cok gecmeden boğmaca icin karakteristik şiddetli oksuruk nobetleri ortaya cıkar Bu donemde bir dizi soluk verirken patlama tarzı oksuruğu, tipik bir nefes alma sesi (whooping) ortaya cıkar Oksuruğun şiddeti ile hastada morarmalar ve kusma gorulur Bu donemde ortay cıkan oksuruk nobetleri sayısı gunde otuzu bulabilir, coğu kez kendiliğinden ve gece ortaya cıkarken bazen gurultu ve soğuk hava gibi faktorlerde nobetin ortaya cıkmasına neden olabilir Bu aşamaya kadar hastada ateş ya cok hafiftir yada gorulmez Altı aylık cocuklarda bu donem farklı seyredebilir, oksuruk nobetlerinden daha cok ani kısa sureli soluk alamama gorulebilir Klasik boğmacanın suresi 610 hafta olmakla birlikte, hastaların yarıdan coğunda hastalık 6 haftadan az, hastaların dortte birinde ise 3 hafta ve daha kısa surer Oksuruğun şiddetinin ve sıklığının azalması ile hasta iyileşme donemine girer Bu donemde, uzun bir aradan sonra yeniden oksuruk atakları olabilirse de hastalığın alevlendiği anlamına gelmez, coğu kez soğuk gibi bir etken ile ortaya cıkmıştır ve bakteri saptanamaz
alıntı
boğmaca belirtileri nelerdir
Boğmaca Neden Olur
Her yaşta duyarlı bireyleri etkileyen, hızlı seyirli, bulaşıcı solunum yolları enfeksiyonudur Ozellikle cocuklarda ağır seyreder Hastalık etkeni Bordetella pertussis olarak adlandırılmıştır
Boğmaca belirli bir coğrafi dağılım gostermez ve mevsimsel olarak daha cok sonbahar aylarında gorulmekle beraber yıl her mevsiminde gorulebilir, ancak asıl ortaya cıkmasına neden aşılama oranının duşukluğudur Bu nedenle aşı oranının duşuk olduğu bolgelerde daha sık ortaya cıkar Boğmaca erişkinlerde tanısı zor konulan bir hastalıktır ve genellikle daha ılımlı bir klinik tablo gosterdiğinden basit ust solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılarak tanısı konulamayabilir Boğmaca hastalığında aşılama buyuk onem gostermekte, aşının uygulamaya başlanılmasından sonra hastalığın ortaya cıkış sıklığında ve neden olduğu olum olaylarında belirgin bir gerileme olduğu saptanmıştır Bununla beraber hastalığın sayısında son yirmi yılda artış eğilimi olduğu gozlenmektedir Bazı bilim adamlarına gore aşılamanın sağladığı koruyuculuğun yıllar icinde azaldığı, yaygın aşılama faaliyetinin doğal yoldan oluşan bağışıklamayı engellediği ve boylelikle yaygın aşılamanın olduğu bolgelerde erişkin insanların bu hastalığa karşı daha duyarlı hale geldiği savunulmakta Hastalığın gorulme sıklığında cinsiyet ayrımı olmamasına rağmen, cocukluk doneminde erkek ve kadınlarda hastalığın gorulme sıklığı aynı iken bu durum erişkinlerde kadınlar aleyhine gelişmektedir Bunun nedeni de kadınların cocuklarla daha cok ilgilenmesinden dolayı etken ajan ile daha cok karşılaşmasıdır Hastalığın sosyoekonomik duzeyi duşuk toplumlarda, toplu yaşam alanlarında, kalabalık gruplar halinde yaşayanlarda, uygun olmayan hijyenik koşullarda, yetersiz ve kotu beslenme durumunda olume daha cok sebep olduğu bilinmektedir Ulkemizde boğmaca salgın bir hastalık olduğundan ve olumlere sebep olması nedeniyle bildirilmesi zorun bir hastalıktır
Boğmacanın kontrol altına alınabilmesi icin 6 yaşın altındaki butun cocuklara boğmaca aşısının uygulanması cok onemlidir Sağlık Bakanlığı cocukluk donemi aşı takvimine gore; herhangi bir engel olmadığı surece, okula başlayana kadar toplam dort kez boğmaca aşısı yapılması gerekmektedir İlk iki aylıkken verilir ve ardından birer ay ara ile iki kez daha uygulanır Dorduncu kez ise 16 ile 24 aylar arasında yapılır Aşının bazı yan etkileri gorulebilir Aşı yerinde lokal reaksiyonlar (kızarıklık, şişme, ağrı), 38oCyi gecen ateş, sistemik belirtiler (baygınlık, bulantı, kusma), 3 saatten fazla suren cığlık tarzında durdurulamayan ağlama, konvulsiyon (nobet gecirme), Anaflaksi (şok), ensefalopati vb yan etkiler gelişebilir
Hastalık seyri: Hastalık yapıcı etkenin bulaşma yolu solunum yollarıdır İnfekte bireyin solunum sistemi salgıları damlacık yolu ile yayılarak diğer insanları infekte eder Aynı evde yaşayan insanların bağışıklaması yok ise %90 oranında bu hastalığı alırlar Genellikle ev icinde hastalığa kaynak olan kişi erişkinlerdir Kucuk cocuklar hastalığı sessiz bir şekilde hastalığa yakalanmış olan buyuk kardeşleri ve yetişkinlerden alır Bulaşıcılığın en cok olduğu donem oksuruğun başlamadan onceki donemdir, ancak oksuruk başladıktan uc hafta sonrasına kadar bulaşıcılık devam eder Hastalık etken olan ajanın alınımından yaklaşık 421 gun sonra ortaya cıkar Oncelikle hastalığın ilk doneminde burun akıntısı, gozde yaşarma, halsizlik ve fazla yukselmeyen ateş gibi hafif ust solunum yolu enfeksiyonuna benzer belirtiler ortay cıkar Bu donemde hastalığın tanısının konulması guctur Ancak etrafta boğmaca hastalığına yakalandığı bilinen bireylerin varlığı mevcut ise tanı konulabilir Bu donemin ardından kuru oksuruk başlar ve cok gecmeden boğmaca icin karakteristik şiddetli oksuruk nobetleri ortaya cıkar Bu donemde bir dizi soluk verirken patlama tarzı oksuruğu, tipik bir nefes alma sesi (whooping) ortaya cıkar Oksuruğun şiddeti ile hastada morarmalar ve kusma gorulur Bu donemde ortay cıkan oksuruk nobetleri sayısı gunde otuzu bulabilir, coğu kez kendiliğinden ve gece ortaya cıkarken bazen gurultu ve soğuk hava gibi faktorlerde nobetin ortaya cıkmasına neden olabilir Bu aşamaya kadar hastada ateş ya cok hafiftir yada gorulmez Altı aylık cocuklarda bu donem farklı seyredebilir, oksuruk nobetlerinden daha cok ani kısa sureli soluk alamama gorulebilir Klasik boğmacanın suresi 610 hafta olmakla birlikte, hastaların yarıdan coğunda hastalık 6 haftadan az, hastaların dortte birinde ise 3 hafta ve daha kısa surer Oksuruğun şiddetinin ve sıklığının azalması ile hasta iyileşme donemine girer Bu donemde, uzun bir aradan sonra yeniden oksuruk atakları olabilirse de hastalığın alevlendiği anlamına gelmez, coğu kez soğuk gibi bir etken ile ortaya cıkmıştır ve bakteri saptanamaz
alıntı