Burun tıkanıklığı sıklıkla görülen ve hayat kalitesini ciddi oranda etkileyen bir durumdur. Burun tıkanıklığı; burun yapılarında görülen anatomik problemlere veya burun içindeki dokularda şişliğe yol açacak inflamatuar problemlere bağlı oluşabilmektedir.
Erişkinlerde burun tıkanıklığının en önemli nedenleri arasında; burun orta bölmesi olan nazal septumdaki eğrilikler ve bu bölmenin her iki yanında bulunan nazal konkalarda büyüme ve nadiren de burun arka kesiminde bulunan geniz etinde büyüme bulunmaktadır.
Burun Tıkanıklığı Bulguları
Burundan nefes almada zorluk (tek taraflı veya çift taraflı)
Ağızdan nefes alıp verme
Burun Tıkanıklığı Nedenleri
Burun orta bölmesi veya nazal septum burunu ortadan ikiye ayırmaktadır ve ön kısmı kıkırdak arka kısmı ise kemikten oluşmaktdır.
Burun orta bölmesinde eğrilik oranı çok yüksek oranda gözlenmektedir, ancak bu eğrilik her insanda burun tıkanıklığına neden olmayabilir.
Burun içinde bu bölmenin her iki tarafında aldığımız havayı ısıtan ve nemlendiren ve burun içi konka olarak isimlendirilen yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar burun eğriliğine bağlı olarak büyüyebileceği gibi burun orta bölmesinde eğrilik olmadan allerji, hava değişimi gibi nedenler de bu yapılarda büyümeye neden olabilir.
Burun arka kısmında bulunan ve ergenlik sonrası dönemde sıklıkla etkisini kaybeden adenoid (geniz eti) dokusu çok büyüdüğü durumlarda burun tıkanıklığına neden olabilir.
Burun Tıkanıklığının Tedavisi
Septoplasti:Eğer burun orta bölmesindeki eğrilik hastada burun tıkanıklığı şikayetine neden olursa hastaya önerilmektedir. Bu işlem sıklıkla burun içinden yapılmaktadır ancak eğrilik çok önde veya çok üstteyse açık teknik müdaheleler gerekebilir. Normal şartlarda burun orta bölmesi için yapılan müdahelelerde burun şeklinde bir değişiklik olmamaktadır. Bazen septoplasti ile beraber rinoplasti müdaheleri de yapılmaktadır. Bu müdaheleler genellikle estetik kaygılar için yapılsa da bazen kıkırdakta ki eğriliği düzeltmek için kemikteki eğrilikleri düzeltmek gerektiği için bu amaçla da bu iki müdahele beraber yapılabilmektedir. Ameliyat sonrası hekimin tercihine göre tampon konulabilir veya konulmayabilir. Tamponlar da teknoloji ile gelişmiş olup eskiden kullanılan ve etraf dokulara yapışarak çıkartılması sırasında hastalarda ciddi rahatsızlıklara neden olabilen tamponlar günümüzde artık kullanılmamaktadır.
Konka müdaheleleri:Burun içi konkalar aldığımız havayı ısıtıp nemlendirdikleri için normal sağlıklı nefes almanın bir parçasıdır. Bu yüzden bu yapılar çok büyüdüğünde bunların çıkarılması yerine küçültülmesi işlemleri uygulanmaktadır. Bu işlem için çok fazla çeşit uygulama mevcuttur. Bunlar arasında ; radyofrekans ile küçültme, ultrasonik aspirasyon, mikrobrider ile küçültme gibi yöntemler sıklıkla uygulanmaktadır. Bu işlemlerdeki temel amaç normal fonksiyonlarını yapan ancak en küçük boyutta olacak şekilde kalan konka yaratmaktadır. Bu müdahelelerin temel riski konka yapısında tekrar büyümelerin oluşabilmesidir. Bu müdaheleler sonrası tampon genelde kullanılmamaktadır.
Adenoidektomi:Büyümüş geniz etlerinin alınmasıdır. Bu durum sıklıkla çocuklarda gözlenmekle beraber bazen erişkinlerde de gözlenebilmektedir. Geniz atinin alınması ağızdan damak yukarı kaldırılarak yapılmaktadır. Klasik kazıma yönteminin yanında plazma yöntemi de son zamanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Erişkinlerde gözlenen geniz eti bazen nazofarenks kanseri ile ilişkili olabileceğinden bu hastalarda mutlaka histopatolojik inceleme yapılmalıdır.
Erişkinlerde burun tıkanıklığının en önemli nedenleri arasında; burun orta bölmesi olan nazal septumdaki eğrilikler ve bu bölmenin her iki yanında bulunan nazal konkalarda büyüme ve nadiren de burun arka kesiminde bulunan geniz etinde büyüme bulunmaktadır.
Burun Tıkanıklığı Bulguları
Burundan nefes almada zorluk (tek taraflı veya çift taraflı)
Ağızdan nefes alıp verme
Burun Tıkanıklığı Nedenleri
Burun orta bölmesi veya nazal septum burunu ortadan ikiye ayırmaktadır ve ön kısmı kıkırdak arka kısmı ise kemikten oluşmaktdır.
Burun orta bölmesinde eğrilik oranı çok yüksek oranda gözlenmektedir, ancak bu eğrilik her insanda burun tıkanıklığına neden olmayabilir.
Burun içinde bu bölmenin her iki tarafında aldığımız havayı ısıtan ve nemlendiren ve burun içi konka olarak isimlendirilen yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar burun eğriliğine bağlı olarak büyüyebileceği gibi burun orta bölmesinde eğrilik olmadan allerji, hava değişimi gibi nedenler de bu yapılarda büyümeye neden olabilir.
Burun arka kısmında bulunan ve ergenlik sonrası dönemde sıklıkla etkisini kaybeden adenoid (geniz eti) dokusu çok büyüdüğü durumlarda burun tıkanıklığına neden olabilir.
Burun Tıkanıklığının Tedavisi
Septoplasti:Eğer burun orta bölmesindeki eğrilik hastada burun tıkanıklığı şikayetine neden olursa hastaya önerilmektedir. Bu işlem sıklıkla burun içinden yapılmaktadır ancak eğrilik çok önde veya çok üstteyse açık teknik müdaheleler gerekebilir. Normal şartlarda burun orta bölmesi için yapılan müdahelelerde burun şeklinde bir değişiklik olmamaktadır. Bazen septoplasti ile beraber rinoplasti müdaheleri de yapılmaktadır. Bu müdaheleler genellikle estetik kaygılar için yapılsa da bazen kıkırdakta ki eğriliği düzeltmek için kemikteki eğrilikleri düzeltmek gerektiği için bu amaçla da bu iki müdahele beraber yapılabilmektedir. Ameliyat sonrası hekimin tercihine göre tampon konulabilir veya konulmayabilir. Tamponlar da teknoloji ile gelişmiş olup eskiden kullanılan ve etraf dokulara yapışarak çıkartılması sırasında hastalarda ciddi rahatsızlıklara neden olabilen tamponlar günümüzde artık kullanılmamaktadır.
Konka müdaheleleri:Burun içi konkalar aldığımız havayı ısıtıp nemlendirdikleri için normal sağlıklı nefes almanın bir parçasıdır. Bu yüzden bu yapılar çok büyüdüğünde bunların çıkarılması yerine küçültülmesi işlemleri uygulanmaktadır. Bu işlem için çok fazla çeşit uygulama mevcuttur. Bunlar arasında ; radyofrekans ile küçültme, ultrasonik aspirasyon, mikrobrider ile küçültme gibi yöntemler sıklıkla uygulanmaktadır. Bu işlemlerdeki temel amaç normal fonksiyonlarını yapan ancak en küçük boyutta olacak şekilde kalan konka yaratmaktadır. Bu müdahelelerin temel riski konka yapısında tekrar büyümelerin oluşabilmesidir. Bu müdaheleler sonrası tampon genelde kullanılmamaktadır.
Adenoidektomi:Büyümüş geniz etlerinin alınmasıdır. Bu durum sıklıkla çocuklarda gözlenmekle beraber bazen erişkinlerde de gözlenebilmektedir. Geniz atinin alınması ağızdan damak yukarı kaldırılarak yapılmaktadır. Klasik kazıma yönteminin yanında plazma yöntemi de son zamanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Erişkinlerde gözlenen geniz eti bazen nazofarenks kanseri ile ilişkili olabileceğinden bu hastalarda mutlaka histopatolojik inceleme yapılmalıdır.