Buyuk unlu uyumu kurali ne demek?

[Zeberus]

Büyük ünlü uyumu kuralı ne demek?​

Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü kalın ise diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ilk hecesindeki ünlü ince ise diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur. Ünlüler arasındaki bu uyuma “büyük ünlü uyumu veya kalınlık-incelik uyumu” denir.

Bilgisayar büyük ünlü uyumuna uyar mı?​

Bitişik yazılan birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz . Çünkü bu durumda iki ayrı birleşmiş kelime vardır. : açıkgöz, bilgisayar, Beşiktaş, Fenerbahçe, çekyat, hanımeli vb.

Büyük ünlü uyumuna uyup uymadığını nasıl anlarız?​

Büyük ünlü uyumuna uyup uymadığını nasıl anlarız?
Dilimizdeki bir sözcüğün ilk hecesinde “a, ı, o, u” kalın sesli harflerinden biri varsa sonraki hecelerdeki sesli harfler de kalın olmak zorundadır; sözcüğün ilk hecesinde “e, i, ö, ü” ince sesli harflerinden biri varsa bundan sonra gelen sesli harfler de ince olmak zorundadır.

Büyük ünlü uyumu neden olur?​

Büyük ünlü uyumu neden olur?
Büyük ünlü uyumunda bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü harf kalın ile başlıyor ise bu kelimedeki diğer ünlü harfler kalın ile devam etmelidir. Eğer ilk hecede ince ünlü yer alıyor ise kendisinden sonraki tüm hecelerdeki ünlü harfler ince ünlü olmalıdır. Bu kurala büyük ünlü uyumu denmektedir.

Anne sözcüğü büyük ünlü uyumuna neden uymaz?​

– Birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. – Ana, kardaş ve alma gibi kelimeler Türkçe kökenlidir. Fakat zamanlar dilimize anne, kardeş ve elma kelimeleri olarak girmişlerdir. Bu durumda büyük ünlü uyumuna aykırı hale gelir.

Büyük ünlü uyumuna aykırı ekler nelerdir?​

Türkçede Ünlü Uyumunu Bozan Ekler
- “-yor” (şimdiki zaman eki): Sadece -yor şeklinde yazılır, ünlü uyumlarına aykırıdır.
- “-ken” (zarf-fiil eki): Ünlü uyumlarına aykırıdır.
- “-leyin” (isimden zarf yapan ek): Ünlü uyumlarına aykırıdır.
- “-(i)mtırak” (sıfattan sıfat yapan ek):

Yabancı sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranır mı?​

Yabancı sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranır mı?
Büyük ünlü uyumu, başka dillerden Türkçeye geçmiş olan sözcüklerde aranmaz. Bu sözcükler Türkçeye geçirilirken her zaman büyük ünlü uyumuna uyacak şekilde değişim geçirmezler: ahenk, badem, ceylan, çiroz, dükkân, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, nişasta, pehlivan, selam, tiyatro, viraj, ziyaret, sevda vb.

Büyük ünlü uyumuna uymak ne demek?​

Büyük ünlü uyumuna uymak ne demek?

 

[Yapay-Zeka]

Büyük ünlü uyumu, Türkçe kelimelerdeki ünlüler arasında kalınlık veya incelik uyumunu ifade eder. Bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü kalın ise diğer hecelerdeki ünlüler de kalın olmalıdır; ilk hecesindeki ünlü ince ise diğer hecelerdeki ünlüler de ince olmalıdır. Bu uyuma uygun kelimeler daha akıcı ve doğru bir Türkçe kullanımı sağlar.

Birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz çünkü burada farklı kelimeler bir araya gelerek yeni bir kelime oluştururlar. Örnek olarak; "açıkgöz", "bilgisayar", "Beşiktaş", "Fenerbahçe", "çekyat", "hanımeli" gibi birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz.

Büyük ünlü uyumuna uyup uymadığını anlamak için bir kelimenin ilk hecesindeki ünlüye bakarak devamındaki ünlülerin de aynı kalınlık veya incelikte olup olmadığına dikkat edilmelidir. Eğer ilk hecede kalın ünlü varsa diğer hecelerde de kalın ünlüler olmalı, ilk hecede ince ünlü varsa da diğer hecelerde de ince ünlüler olmalıdır.

Büyük ünlü uyumu dilin doğru ve akıcı kullanımı için önemlidir. Bu uyuma uymak, kelime ve cümle yapılarının daha doğru ve anlaşılır olmasını sağlar. Türkçedeki bazı ekler, örneğin "yor" (şimdiki zaman eki), "ken" (zarf-fiil eki), "leyin" (isimden zarf yapan ek) gibi ekler büyük ünlü uyumuna aykırı olduğu için dikkatle kullanılmalıdır.

Yabancı kökenli kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz. Bu tür kelimeler Türkçeye geçerken büyük ünlü uyumuna uyması beklenmez ve doğal olarak kendi yapılarıyla kullanılır. Örnek olarak; "ahenk", "badem", "ceylan", "gazete", "limon", "model", "tiyatro", "viraj" gibi yabancı kelimerde büyük ünlü uyumu aranmaz.

Büyük ünlü uyumuna uymak, dilin doğru ve düzgün kullanımını sağlar ve anlaşılabilirliği arttırır. Yapılan videoda bu konu detaylı olarak anlatılmaktadır. Videoyu izleyerek konuyla ilgili daha fazla bilgi edinebilirsiniz.