Canakkale Cephesinin Acılma Nedenleri ve Sonucları nelerdir?
18 MART 1915 CANAKKALE ZAFERİ
Kanal ve Kafkas cephesindeki başarısızlıklara karşılık Turk orduları Canakkale ’de buyuk bir utku kazanarak bir sure icin başkenti ve imparatorluğu kurtarmayı başarmışlardı
ACILMA NEDENİ: İtilaf devletleri tarafından acılmıştır
1 Asıl neden; İtilaf devletleri ’nin Doğu Akdeniz ’deki cıkarlarını koruma istekleridir Suveyş dolayısıyla Hindistan yoluna yonelik baskı ortadan kalkacak, Başkenti savunma telaşına duşecek olan Osmanlı Genelkurmayı Sina da yeni bir harekete gecemeyecekti
2Sosyal ve ekonomik bunalıma duşen Rusya ’ya gerekli yardımı gondermek
3İstanbul ve Boğazları ele gecirerek Osmanlı Devletini saf dışı etmek, boylece Rusya ile doğrudan ilişki kurulabilecekti Anlaşma devletleri arasında her turlu dayanışma sağlanabilecekti
4Savaşa henuz girmemiş olan Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa cekerek Bulgaristan ile AvusturyaMacaristan İmparatorluğuna karşı yeni bir cephe acmaktır
Bu nedenlerle İtilaf devletlerine ait donanmalar Canakkale boğazına gelmişlerdir Turk komutanlığı daha 26 Eylulde yani Osmanlı savaşa katılmadan once bu boğazı tum yabancı gemilere kapatmıştı Ancak 1915 de Rusya İngiltere ’ye başvurarak İngiltere ve Fransa ’nın Canakkale ’ye saldırmalarını Osmanlı birliklerini oraya cekmelerini ve Rusya ’nın işini kolaylaştırmalarını istemişti
O zaman İngiltere deniz kuvvetleri bakanı Churchill savaşın batı cephesinde siper savaşı haline gelmesi uzerine yeni bir cephe acarak duşmanı sıkıştırmak yolunda bir plan hazırlamış ve bu planını 13 Ocak 1915 de kabineye kabul ettirmişti Sonunda bu yolda Fransızlar ile anlaşan İngilizler Fransız gemileri ile birlikte 19 Şubat 1915 de Kumkale ve Seddulbahır berkitimlerini dovmeye başladılar Mondros limanında toplanan duşman filosu 18 Mart 1915 de boğazı zorlayarak gecmeye calıştı1915 ’de Canakkale Boğazında Nusret mayın gemisinin başarısından dolayı 7 zırhlı yitirerek geri cekilmek zorunda kaldı Başarı sağlayamayan İngiliz ve Fransız Birlikleri Gelibolu yarımadasına asker cıkarmışlardır 25 Nisanda General Hamilton un emrindeki İngilizler boğazın kıyısındaki Kumkale ’ye yerleştiler Bundan sonra iki yan arasında uzun ve yıpratıcı bir siper savaşı başladı 1915 Ağustosun da İngilizler in giriştikleri bir cevirme hareketi de Ataturk ’un Anafartalar da vaktinde el atmasıyla sonucsuz kaldı Bulgaristan da Bağlaşma devletleri yanında yer aldığından Osmanlının Almanya ile bağlantısı sağlandı ve Canakkale ye daha etkili silahlar gonderildi Almanya Osmanlıya iyice yardım edebilmek icin Sırbistan ’ı tamamıyla yenmek ve Bulgaristan ’ı da Bağlaşık olarak kazanmak icin caba gostermekteydi Mustafa Kemal komutasındaki Turk ordusu Anafartalar, Kirectepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerindeki başarılar sonucu 9 Ocak 1916 ’ da geri cekilmişlerdir Savaşın son yılında Rusya ’da İhtilalin patlak vermesiyle birlikte Ruslar savaştan cekilme kararı almış ve Erzincan ’da 8 Aralık 1917 de silah bırakma antlaşması imzalanmıştı
Rusya Bağlaşık devletlerle imzaladığı BrestLitowsk antlaşması (3 Mart 1918 ) ile de Kars, Ardahan ve Batum ’un geri alınması sağlanmıştı Bu antlaşma ile Rusya 18771878 savaşında ele gecirdiği bu uc livada ki askerlerini geri cekiyor, bunların bundan sonra hangi yonetime bağlı olacağı sorununa da karışmayacağını kabul ediyordu Bu yoreler yapılan halk oylaması ile Osmanlı topraklarına katılmıştı Kars, Gumuşhane, Ahıska, Ahılkelek de alınmıştı Bu arada Enver Paşa son bir Cabayla “Kafkas İslam Ordusunu “ oluşturmuş ve başına amcasını gecirip Azerbaycan ’a ilerleme emrini vermişti
Enver Paşa anılarında savaşın 1918 de Osmanlı aleyhine sonuclanacağını tahmin edemediğini Bulgaristan ve Avusturya ’nın savaştan cekilmeleri karşısında batıdan yardım alamayacağı icin doğuda bir dayanak aramak amacıyla Kafkas ve İran ’a yonelmişti
Bu cephede Mustafa Kemal Turk askerlerine Size savaşmayı değil, olmeyi emrediyorum emrini vermiştir
SONUCLARI:
1En onemli sonucu; Doğu cephesinde Almanlara karşı ustunluk sağlamak icin savaş uzamıştır
2İtilaf Devletlerinin İstanbul ve Boğazları almaları onlenmiştir
3Ruslara gerekli yardım gonderilememiştir
4Yarın milyona yakın insan olmuştur
5İngiliz ve Fransız gemileri buyuk kayıplar vermiştir
6Mustafa Kemal ’in başarılarından dolayı ulusal mucadelenin onderi olarak kabul edilmesinde onemli bir etken olmuştur
18 MART 1915 CANAKKALE ZAFERİ
Kanal ve Kafkas cephesindeki başarısızlıklara karşılık Turk orduları Canakkale ’de buyuk bir utku kazanarak bir sure icin başkenti ve imparatorluğu kurtarmayı başarmışlardı
ACILMA NEDENİ: İtilaf devletleri tarafından acılmıştır
1 Asıl neden; İtilaf devletleri ’nin Doğu Akdeniz ’deki cıkarlarını koruma istekleridir Suveyş dolayısıyla Hindistan yoluna yonelik baskı ortadan kalkacak, Başkenti savunma telaşına duşecek olan Osmanlı Genelkurmayı Sina da yeni bir harekete gecemeyecekti
2Sosyal ve ekonomik bunalıma duşen Rusya ’ya gerekli yardımı gondermek
3İstanbul ve Boğazları ele gecirerek Osmanlı Devletini saf dışı etmek, boylece Rusya ile doğrudan ilişki kurulabilecekti Anlaşma devletleri arasında her turlu dayanışma sağlanabilecekti
4Savaşa henuz girmemiş olan Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa cekerek Bulgaristan ile AvusturyaMacaristan İmparatorluğuna karşı yeni bir cephe acmaktır
Bu nedenlerle İtilaf devletlerine ait donanmalar Canakkale boğazına gelmişlerdir Turk komutanlığı daha 26 Eylulde yani Osmanlı savaşa katılmadan once bu boğazı tum yabancı gemilere kapatmıştı Ancak 1915 de Rusya İngiltere ’ye başvurarak İngiltere ve Fransa ’nın Canakkale ’ye saldırmalarını Osmanlı birliklerini oraya cekmelerini ve Rusya ’nın işini kolaylaştırmalarını istemişti
O zaman İngiltere deniz kuvvetleri bakanı Churchill savaşın batı cephesinde siper savaşı haline gelmesi uzerine yeni bir cephe acarak duşmanı sıkıştırmak yolunda bir plan hazırlamış ve bu planını 13 Ocak 1915 de kabineye kabul ettirmişti Sonunda bu yolda Fransızlar ile anlaşan İngilizler Fransız gemileri ile birlikte 19 Şubat 1915 de Kumkale ve Seddulbahır berkitimlerini dovmeye başladılar Mondros limanında toplanan duşman filosu 18 Mart 1915 de boğazı zorlayarak gecmeye calıştı1915 ’de Canakkale Boğazında Nusret mayın gemisinin başarısından dolayı 7 zırhlı yitirerek geri cekilmek zorunda kaldı Başarı sağlayamayan İngiliz ve Fransız Birlikleri Gelibolu yarımadasına asker cıkarmışlardır 25 Nisanda General Hamilton un emrindeki İngilizler boğazın kıyısındaki Kumkale ’ye yerleştiler Bundan sonra iki yan arasında uzun ve yıpratıcı bir siper savaşı başladı 1915 Ağustosun da İngilizler in giriştikleri bir cevirme hareketi de Ataturk ’un Anafartalar da vaktinde el atmasıyla sonucsuz kaldı Bulgaristan da Bağlaşma devletleri yanında yer aldığından Osmanlının Almanya ile bağlantısı sağlandı ve Canakkale ye daha etkili silahlar gonderildi Almanya Osmanlıya iyice yardım edebilmek icin Sırbistan ’ı tamamıyla yenmek ve Bulgaristan ’ı da Bağlaşık olarak kazanmak icin caba gostermekteydi Mustafa Kemal komutasındaki Turk ordusu Anafartalar, Kirectepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerindeki başarılar sonucu 9 Ocak 1916 ’ da geri cekilmişlerdir Savaşın son yılında Rusya ’da İhtilalin patlak vermesiyle birlikte Ruslar savaştan cekilme kararı almış ve Erzincan ’da 8 Aralık 1917 de silah bırakma antlaşması imzalanmıştı
Rusya Bağlaşık devletlerle imzaladığı BrestLitowsk antlaşması (3 Mart 1918 ) ile de Kars, Ardahan ve Batum ’un geri alınması sağlanmıştı Bu antlaşma ile Rusya 18771878 savaşında ele gecirdiği bu uc livada ki askerlerini geri cekiyor, bunların bundan sonra hangi yonetime bağlı olacağı sorununa da karışmayacağını kabul ediyordu Bu yoreler yapılan halk oylaması ile Osmanlı topraklarına katılmıştı Kars, Gumuşhane, Ahıska, Ahılkelek de alınmıştı Bu arada Enver Paşa son bir Cabayla “Kafkas İslam Ordusunu “ oluşturmuş ve başına amcasını gecirip Azerbaycan ’a ilerleme emrini vermişti
Enver Paşa anılarında savaşın 1918 de Osmanlı aleyhine sonuclanacağını tahmin edemediğini Bulgaristan ve Avusturya ’nın savaştan cekilmeleri karşısında batıdan yardım alamayacağı icin doğuda bir dayanak aramak amacıyla Kafkas ve İran ’a yonelmişti
Bu cephede Mustafa Kemal Turk askerlerine Size savaşmayı değil, olmeyi emrediyorum emrini vermiştir
SONUCLARI:
1En onemli sonucu; Doğu cephesinde Almanlara karşı ustunluk sağlamak icin savaş uzamıştır
2İtilaf Devletlerinin İstanbul ve Boğazları almaları onlenmiştir
3Ruslara gerekli yardım gonderilememiştir
4Yarın milyona yakın insan olmuştur
5İngiliz ve Fransız gemileri buyuk kayıplar vermiştir
6Mustafa Kemal ’in başarılarından dolayı ulusal mucadelenin onderi olarak kabul edilmesinde onemli bir etken olmuştur