Canakkale savaşı Anafartalar Cephesi ozet
Her iki cephedeki kanlı catışmalar ardından 1915 yılının Temmuz ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş, catışmalar mevzi harbine donuşmuştu Gelibolu Yarımadasında bir sonuc elde edebilmek icin İngiliz General Sir Ian Hamilton, daha kuzeyde ucuncu bir cephe acmak gereği duymuştur Burada amac, sert direnme gosteren her iki cephedeki Turk kuvvetlerinin geri hattına cıkarak kuşatmaktır Hamilton, ucuncu cepheyi kucuk ve buyuk Kemikli burunları arasındaki Suvla kumsalına, takviye olarak gelen İngiliz 9 Kolordusu’nu cıkartarak acmıştır 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan cıkartmayla Canakkale Savaşı bu bolgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla cıkartma kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir Gelibolu Yarımadası'nın Muttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl catışmalar bu bolgede olmuş, Seddulbahir Cephesi, kayda değer bir catışmaya sahne olmamıştır
56 Ağustos gecesi başlayan cıkartma gun boyu surmuştur Suvla Ovası’na hakim ilk kademe sırtlardaki uc Turk taburu, cıkartma birliklerinin ileri harekatını durdurmayı başarmıştır
İngiliz 9 Kolordusu’nun genel bir taarruz icin duzen alması, 8 Ağustos tarihini bulmuştur Ertesi gun, 9 Ağustos 1915 gunu şafakta iki İngiliz tumeni taarruz icin ilerlemeye başladığı sırada Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey’in de taarruzu başlamıştı Turk taarruzu, onlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, oğleden hemen sonra İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu tumeni ateş hattına surerek sahilde tutunmayı ancak başarabilmiştir
Birinci Anafartalar Savaşı’nın hemen ertesi gunu, 10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocacimen Tepesi – Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır Albay Ali Rıza Bey komutasındaki 8 tumen ve 9 Tumen komutanı Yarbay Cemil Bey komutasındaki 9 Tumen’in taarruzlarıyla muttefik cephesi 5001000 metre geri atılmıştır
Bu bolgedeki Turk taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde, İngiliz 53 Tumen’i Yusufcuk Tepe ve daha kuzeydeki Kucuk Anafartalar Tepesi yonunde taarruza gecmişti Yoğun topcu ateşleri ardından dort kez yenilenen taarruzlar gun boyu surmuş olup iki Turk taburunun savunması, mevzileri korumayı başarmıştır
Son muharebeler sonunda Arıburnu Cephesi'nde Anzak kuvvetleri eski hatlarına cekilmiş, Anafartalar Cephesi'nde ise Suvla Ovası'nın sahil bandından kalmışlardı Ozellikle bu bolgede, hakim sırtlardaki Turk mevzilerinin ateşi altında kalmakta idiler Muttefik kuvvetler ust komutanı General Sır Ian Hamilton, bu sırtların en azından kuzey kesimini oluşturan Tekketepe yukseltilerinin bir an once ele gecirilmesinin gerekliliğini bilmektedir
Anafartalar Cephesi
Bu amacla sahile yeni cıkartılmış olan 54 Tumen ile bu sırtlara taarruz kararı vermiştir Bu tumenin bir taburunca 12 Ağustos 1915 tarihinde girişilen, Tekketepe Muharebesi olarak bilinen taarruz, Turk savunması onunde ağır kayba uğrayarak geri cekilmiştir
Bu taarruzun başarısızlığı uzerine General Hamilton, taarruzu daha kuzeye kaydırarak 12 Tumen'i sağ yandan cevirmeyi amaclayan bir taarruz planlamıştır Bu taarruz Kirectepe ve Kirectepe sırtlarının işgal edilmesini amaclamaktadır Boylece 12 Tumen kanat kırarak Tekketepe'den cekilmek zorunda kalacak, savaşarak alınamayan bu yukselti, İngiliz kuvvetlerinin eline duşecektir
Kirectepe sırtları, Suvla Koyu'na cıkartma yapıldığı 6 Ağustos 1915 tarihinden itibaren Yuzbaşı Kadri Bey komutasındaki Gelibolu Jandarma Taburu tarafından tutulmaktadır Uc tugaydan oluşan İngiliz birlikleri 15 Ağustos 1915 gunu taarruza gecmiştir Ağır kayıplara Yuzbaşı Kadri Bey'in ağır şekilde yaralanması da eklenince tabur geri cekilmiş, Kanlıtepe Havantepe hattında yeniden mevzi almıştır Akşam saatleri bolgeye ulaşan bir taburluk takviye ile karşı Turk kuvvetleri karşı taarruza gecmiştir Catışmalar gece boyu surmuş, 16 Ağustos sabahı bolgeye gelen Mustafa Kemal, taarruzu kendisi yonetmiştir Kısa sure sonra İngiliz birlikleri eski hatlarına geri cekilmişlerdir
Aynı gun, başarısız bulunan İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford ve iki tabur komutanı, General Hamilton tarafından gorevden alınmıştır
Hemen ardından Seddulbahir Cephesi’ndeki İngiliz 29 Tumeni Anafartalar Cephesi’ne aktarıldı Mısır’da bulunan 5000 kişilik bir tumen de aynı cepheye getirildi Bu şekilde icerden ve dışardan takviye edilen Anafartalar Cephesi’ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz planlandı Muttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal’in sorumluluk bolgesinde, 12 ve 7 Tumenlerin mevzilerine yonelmiştir
Bu kuvvetler 21 Ağustos 1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufcuk Tepelerine genel bir taarruza gectiler Aynı anda Anzak Kolordusu’na bağlı bir tugay da Bomba Tepe’ye taarruz etmiştir İsmailoğlu ve Yusufcuk Tepeleri’ne yonelik taarruz aynı gun, kesin bir başarısızlıkla son bulmuştur Bomba Tepe’deki catışmalar ise 29 Ağustos tarihine kadar surmuş tepe, Turk savunmasının elinde kalmıştır
Bomba Tepe taarruzu, Canakkale Savaşı'nın, tahliyeye kadar ufak caplı catışmalar yaşanmış olsa da, son muharebesidir
Her iki cephedeki kanlı catışmalar ardından 1915 yılının Temmuz ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş, catışmalar mevzi harbine donuşmuştu Gelibolu Yarımadasında bir sonuc elde edebilmek icin İngiliz General Sir Ian Hamilton, daha kuzeyde ucuncu bir cephe acmak gereği duymuştur Burada amac, sert direnme gosteren her iki cephedeki Turk kuvvetlerinin geri hattına cıkarak kuşatmaktır Hamilton, ucuncu cepheyi kucuk ve buyuk Kemikli burunları arasındaki Suvla kumsalına, takviye olarak gelen İngiliz 9 Kolordusu’nu cıkartarak acmıştır 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan cıkartmayla Canakkale Savaşı bu bolgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla cıkartma kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir Gelibolu Yarımadası'nın Muttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl catışmalar bu bolgede olmuş, Seddulbahir Cephesi, kayda değer bir catışmaya sahne olmamıştır
56 Ağustos gecesi başlayan cıkartma gun boyu surmuştur Suvla Ovası’na hakim ilk kademe sırtlardaki uc Turk taburu, cıkartma birliklerinin ileri harekatını durdurmayı başarmıştır
İngiliz 9 Kolordusu’nun genel bir taarruz icin duzen alması, 8 Ağustos tarihini bulmuştur Ertesi gun, 9 Ağustos 1915 gunu şafakta iki İngiliz tumeni taarruz icin ilerlemeye başladığı sırada Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey’in de taarruzu başlamıştı Turk taarruzu, onlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, oğleden hemen sonra İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu tumeni ateş hattına surerek sahilde tutunmayı ancak başarabilmiştir
Birinci Anafartalar Savaşı’nın hemen ertesi gunu, 10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocacimen Tepesi – Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır Albay Ali Rıza Bey komutasındaki 8 tumen ve 9 Tumen komutanı Yarbay Cemil Bey komutasındaki 9 Tumen’in taarruzlarıyla muttefik cephesi 5001000 metre geri atılmıştır
Bu bolgedeki Turk taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde, İngiliz 53 Tumen’i Yusufcuk Tepe ve daha kuzeydeki Kucuk Anafartalar Tepesi yonunde taarruza gecmişti Yoğun topcu ateşleri ardından dort kez yenilenen taarruzlar gun boyu surmuş olup iki Turk taburunun savunması, mevzileri korumayı başarmıştır
Son muharebeler sonunda Arıburnu Cephesi'nde Anzak kuvvetleri eski hatlarına cekilmiş, Anafartalar Cephesi'nde ise Suvla Ovası'nın sahil bandından kalmışlardı Ozellikle bu bolgede, hakim sırtlardaki Turk mevzilerinin ateşi altında kalmakta idiler Muttefik kuvvetler ust komutanı General Sır Ian Hamilton, bu sırtların en azından kuzey kesimini oluşturan Tekketepe yukseltilerinin bir an once ele gecirilmesinin gerekliliğini bilmektedir
Anafartalar Cephesi
Bu amacla sahile yeni cıkartılmış olan 54 Tumen ile bu sırtlara taarruz kararı vermiştir Bu tumenin bir taburunca 12 Ağustos 1915 tarihinde girişilen, Tekketepe Muharebesi olarak bilinen taarruz, Turk savunması onunde ağır kayba uğrayarak geri cekilmiştir
Bu taarruzun başarısızlığı uzerine General Hamilton, taarruzu daha kuzeye kaydırarak 12 Tumen'i sağ yandan cevirmeyi amaclayan bir taarruz planlamıştır Bu taarruz Kirectepe ve Kirectepe sırtlarının işgal edilmesini amaclamaktadır Boylece 12 Tumen kanat kırarak Tekketepe'den cekilmek zorunda kalacak, savaşarak alınamayan bu yukselti, İngiliz kuvvetlerinin eline duşecektir
Kirectepe sırtları, Suvla Koyu'na cıkartma yapıldığı 6 Ağustos 1915 tarihinden itibaren Yuzbaşı Kadri Bey komutasındaki Gelibolu Jandarma Taburu tarafından tutulmaktadır Uc tugaydan oluşan İngiliz birlikleri 15 Ağustos 1915 gunu taarruza gecmiştir Ağır kayıplara Yuzbaşı Kadri Bey'in ağır şekilde yaralanması da eklenince tabur geri cekilmiş, Kanlıtepe Havantepe hattında yeniden mevzi almıştır Akşam saatleri bolgeye ulaşan bir taburluk takviye ile karşı Turk kuvvetleri karşı taarruza gecmiştir Catışmalar gece boyu surmuş, 16 Ağustos sabahı bolgeye gelen Mustafa Kemal, taarruzu kendisi yonetmiştir Kısa sure sonra İngiliz birlikleri eski hatlarına geri cekilmişlerdir
Aynı gun, başarısız bulunan İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford ve iki tabur komutanı, General Hamilton tarafından gorevden alınmıştır
Hemen ardından Seddulbahir Cephesi’ndeki İngiliz 29 Tumeni Anafartalar Cephesi’ne aktarıldı Mısır’da bulunan 5000 kişilik bir tumen de aynı cepheye getirildi Bu şekilde icerden ve dışardan takviye edilen Anafartalar Cephesi’ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz planlandı Muttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal’in sorumluluk bolgesinde, 12 ve 7 Tumenlerin mevzilerine yonelmiştir
Bu kuvvetler 21 Ağustos 1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufcuk Tepelerine genel bir taarruza gectiler Aynı anda Anzak Kolordusu’na bağlı bir tugay da Bomba Tepe’ye taarruz etmiştir İsmailoğlu ve Yusufcuk Tepeleri’ne yonelik taarruz aynı gun, kesin bir başarısızlıkla son bulmuştur Bomba Tepe’deki catışmalar ise 29 Ağustos tarihine kadar surmuş tepe, Turk savunmasının elinde kalmıştır
Bomba Tepe taarruzu, Canakkale Savaşı'nın, tahliyeye kadar ufak caplı catışmalar yaşanmış olsa da, son muharebesidir