Canakkale Savaşı ve Siyasi Sonucları Neler?
Canakkale Savaşının Siyasi Sonucları
1 Canakkale'de denizde ve karada kazanılmış olan her iki zafer, Osmanlı'nın Balkan felaketiyle icte ve dışta sarsılmış bulunan devlet prestijini kurtarıp guclendirmiş, hukumetin iktidarda kalış surelerini uzatmıştıAnlaşma Devletleri'nin savaşın başından beri bekledikleri hukumet krizi olmamış ve kabine değişikliğine de gidilmemiştir
2 Turk ulusunun tarihini susleyen cok sayıdaki zaferlerine, Canakkale'de, butun dunyanın gozu onunde bir yenisini daha ekleyerek elde ettiği parlak zafer, onun eski guc ve dinamizmini koruduğunu, cokuntu donemini yaşayan ve can cekişen bir imparatorluk icinde hala kahraman bir ulusun varlığını, yeniden ortaya koymuştur Bir başka deyişle Canakkale'de olmesini bilenler, Turk milletinin tarihten silinmeden yaşayacağını kanıtlamıştır
3 Canakkale Zaferi, Batılıların Doğulu muttefiki Rusya'ya ulaşmasına olanak tanımamış, mahsur kalan koskoca Carlık Rusyası icerden cokerek, Bolşevikliğin pencesine duşmuştur
4 Canakkale'de Turk savunması aşılabilse ve Boğaz acılabilmiş olsaydı, savaş kısa surede biter, Rus ihtilali patlak vermez, verse bile, İngiltere ve Fransa'nın işe karışmasıyla bu ihtilal daha başlangıcta boğulabilirdi Boylece muttefikleriyle birlikte zaferi paylaşmakta gecikmeyecek olan Ruslar, Carlarının taksim planı gereği kendilerine daha işin başında soz verilen Boğazlar ve İstanbul'u işgal etmiş ve Deli Petro'dan beri izledikleri, Acık denizlere ulaşmapolitikalarını gercekleştirmiş olurlardı
5 Anlaşma Devletleri'nin Canakkale'deki başarısızlıkları henuz savaşa katılmamış olan Balkan Devletleri'nin tutumlarını da farklı yonlerde etkilemiştirBulgaristan, Merkez Devletleri'nin yanında yer alırken, Romanya, Yunanistan ve İtalya'nın daha bir sure savaş dışında kalmalarını sağladığı gibi, Arap ayaklanmasını bir yıla yakın bir sure geciktirmiştir
6 Canakkale Muharebeleri, İngiltere'nin savaşın başından beri Japonya'dan yapmakta olduğu yardım talebini artırmasını istemesine rağmen, Japonya'nın bu istekleri ceşitli bahanelerle kabul etmemesine yol acmıştır
7 Birleşik Filo'nun ağır yenilgiye uğrayıp Boğaz'ı gecemeyişi, İngiltere ve Fransa'nın, siyasi ve askeri prestijini bir hayli sarsmış, ozellikle İngiltere'nin denizlerdeki tartışılmaz ustunluğu imajını ortadan kaldırmıştı Bu durum, adı gecen devletlerin somurgelerinde bağımsızlık ve ozgurluk akımlarının doğuşuna ve dolayısıyla dunya siyasi haritasını değiştiren bazı gelişmelere yol acmıştır
8 Keza Avustralya ve Yeni Zelanda gibi İngiliz dominyonu deniz aşırı ulke askerlerinin, sırf İngiliz cıkarları uğruna Canakkale'de Turklere karsı muharebeye zorlanıp, yabancı topraklarda hayatlarını yitirirken, kafalarında yer alan bir takım sorular (nicin ve kimin icin dovuştukleri gibi), cepheden ailelerine gonderdikleri mektupların zamanla acıklanmasında anlaşılmaktaydı Bu da, onlarda gitgide ulusal blincin kıvılcımlarını oluşturmakta gecikmedi
Nitekim, 9 Eylul 1922'de Yunanlılar İzmir'de denize dokuldukten sonra, muzaffer Turk ordularının Boğazlar bolgesine yonelip yaklaşmaları uzerine, Churchill'in dominyonlardan yeniden yardım istediği, Avusturalya başbakanının, Tek bir askerin hayatına tehlikeye koymayacağını ve savaşa karar verilirse, dominyondan iş birliği istenmemesi gerektiğinibelirten anlamlı bir yanıtıyla karşılaşmıştı
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba2fb3d85
9 Canakkale Muharebelerinin diğer ilginc bir yanı da, iki hasım ordunun dovuşken askerleri arasında yakınlaşmanın getirdiği dostluğun, zamanla artmış olmasıdır Gercekten Anzak asker ve komutanları, Canakkale'de yiğitce dovuşen Turklerin hem asker, hem de insancıl yonlerini yakından izleyerek, onların kendilerine tanıtıldığı gibi barbar bir ulusun cocukları olmadığını gorup anlamak fırsatını bulmuşlardıİşte bu durum, ulkeler arasındaki siyasi ilişkileri de olumlu yonde etkilemiş ve savaş sonrasında, Avustralya ve Yeni Zelanda ile anlamlı dostlukların oluşmasının başlıca nedeni olmuştur
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba3164db1
10 Canakkale Muharebelerinin bir başka ilginc tarafı da Orta Doğu'da bu gunku İsrail Devleti'nin kurulmasında etken bir rol almış olduğudur Nitekim, Siyonist liderlerinden Vladimir Eugeuenic, Gelibolu'daki Gonullu Yahudi Birliğinin Hikayesiadlı eserinde, konuyu acıkca şoyle dile getirmektedir Gelibolu'ya yolladığımız 600 kadar gonullu Yahudi askerlerinin savaşlar sırasında gosterdiği ustun caba ve başarı, davamızın dunyaya tanıtılması ve dikkate alınması bakımından cok yararlı olmuşturGercekten Birinci Dunya Savaşı henuz sona ermemişken, 2 Kasım 1917'de benimsenen Balfour Bildirisi, bu gunku İsrail'in kurulmasında etken olması acısından onemli bir donum noktası olarak değerlendirilmektedir
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba330e39a
Canakkale Zaferi'nin daha ilginc ve anlamlı bir sonucu da, doğunun buyuk bir imparatorluğunu oluşturan koskoca Carlık Rusyası'nın yıkılmasıyla kalmamış, ulkesinde guneş batmayan Batılı buyuk devlet olan Buyuk Britanya İmparatorluğu'nda da ilk yarayı acmaya yetmiş olmasıydı Boylece emperyalizm tam cokmuş olmasa bile, bir hayli sarsılmıştır
Canakkale Savaşının Siyasi Sonucları
1 Canakkale'de denizde ve karada kazanılmış olan her iki zafer, Osmanlı'nın Balkan felaketiyle icte ve dışta sarsılmış bulunan devlet prestijini kurtarıp guclendirmiş, hukumetin iktidarda kalış surelerini uzatmıştıAnlaşma Devletleri'nin savaşın başından beri bekledikleri hukumet krizi olmamış ve kabine değişikliğine de gidilmemiştir
2 Turk ulusunun tarihini susleyen cok sayıdaki zaferlerine, Canakkale'de, butun dunyanın gozu onunde bir yenisini daha ekleyerek elde ettiği parlak zafer, onun eski guc ve dinamizmini koruduğunu, cokuntu donemini yaşayan ve can cekişen bir imparatorluk icinde hala kahraman bir ulusun varlığını, yeniden ortaya koymuştur Bir başka deyişle Canakkale'de olmesini bilenler, Turk milletinin tarihten silinmeden yaşayacağını kanıtlamıştır
3 Canakkale Zaferi, Batılıların Doğulu muttefiki Rusya'ya ulaşmasına olanak tanımamış, mahsur kalan koskoca Carlık Rusyası icerden cokerek, Bolşevikliğin pencesine duşmuştur
4 Canakkale'de Turk savunması aşılabilse ve Boğaz acılabilmiş olsaydı, savaş kısa surede biter, Rus ihtilali patlak vermez, verse bile, İngiltere ve Fransa'nın işe karışmasıyla bu ihtilal daha başlangıcta boğulabilirdi Boylece muttefikleriyle birlikte zaferi paylaşmakta gecikmeyecek olan Ruslar, Carlarının taksim planı gereği kendilerine daha işin başında soz verilen Boğazlar ve İstanbul'u işgal etmiş ve Deli Petro'dan beri izledikleri, Acık denizlere ulaşmapolitikalarını gercekleştirmiş olurlardı
5 Anlaşma Devletleri'nin Canakkale'deki başarısızlıkları henuz savaşa katılmamış olan Balkan Devletleri'nin tutumlarını da farklı yonlerde etkilemiştirBulgaristan, Merkez Devletleri'nin yanında yer alırken, Romanya, Yunanistan ve İtalya'nın daha bir sure savaş dışında kalmalarını sağladığı gibi, Arap ayaklanmasını bir yıla yakın bir sure geciktirmiştir
6 Canakkale Muharebeleri, İngiltere'nin savaşın başından beri Japonya'dan yapmakta olduğu yardım talebini artırmasını istemesine rağmen, Japonya'nın bu istekleri ceşitli bahanelerle kabul etmemesine yol acmıştır
7 Birleşik Filo'nun ağır yenilgiye uğrayıp Boğaz'ı gecemeyişi, İngiltere ve Fransa'nın, siyasi ve askeri prestijini bir hayli sarsmış, ozellikle İngiltere'nin denizlerdeki tartışılmaz ustunluğu imajını ortadan kaldırmıştı Bu durum, adı gecen devletlerin somurgelerinde bağımsızlık ve ozgurluk akımlarının doğuşuna ve dolayısıyla dunya siyasi haritasını değiştiren bazı gelişmelere yol acmıştır
8 Keza Avustralya ve Yeni Zelanda gibi İngiliz dominyonu deniz aşırı ulke askerlerinin, sırf İngiliz cıkarları uğruna Canakkale'de Turklere karsı muharebeye zorlanıp, yabancı topraklarda hayatlarını yitirirken, kafalarında yer alan bir takım sorular (nicin ve kimin icin dovuştukleri gibi), cepheden ailelerine gonderdikleri mektupların zamanla acıklanmasında anlaşılmaktaydı Bu da, onlarda gitgide ulusal blincin kıvılcımlarını oluşturmakta gecikmedi
Nitekim, 9 Eylul 1922'de Yunanlılar İzmir'de denize dokuldukten sonra, muzaffer Turk ordularının Boğazlar bolgesine yonelip yaklaşmaları uzerine, Churchill'in dominyonlardan yeniden yardım istediği, Avusturalya başbakanının, Tek bir askerin hayatına tehlikeye koymayacağını ve savaşa karar verilirse, dominyondan iş birliği istenmemesi gerektiğinibelirten anlamlı bir yanıtıyla karşılaşmıştı
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba2fb3d85
9 Canakkale Muharebelerinin diğer ilginc bir yanı da, iki hasım ordunun dovuşken askerleri arasında yakınlaşmanın getirdiği dostluğun, zamanla artmış olmasıdır Gercekten Anzak asker ve komutanları, Canakkale'de yiğitce dovuşen Turklerin hem asker, hem de insancıl yonlerini yakından izleyerek, onların kendilerine tanıtıldığı gibi barbar bir ulusun cocukları olmadığını gorup anlamak fırsatını bulmuşlardıİşte bu durum, ulkeler arasındaki siyasi ilişkileri de olumlu yonde etkilemiş ve savaş sonrasında, Avustralya ve Yeni Zelanda ile anlamlı dostlukların oluşmasının başlıca nedeni olmuştur
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba3164db1
10 Canakkale Muharebelerinin bir başka ilginc tarafı da Orta Doğu'da bu gunku İsrail Devleti'nin kurulmasında etken bir rol almış olduğudur Nitekim, Siyonist liderlerinden Vladimir Eugeuenic, Gelibolu'daki Gonullu Yahudi Birliğinin Hikayesiadlı eserinde, konuyu acıkca şoyle dile getirmektedir Gelibolu'ya yolladığımız 600 kadar gonullu Yahudi askerlerinin savaşlar sırasında gosterdiği ustun caba ve başarı, davamızın dunyaya tanıtılması ve dikkate alınması bakımından cok yararlı olmuşturGercekten Birinci Dunya Savaşı henuz sona ermemişken, 2 Kasım 1917'de benimsenen Balfour Bildirisi, bu gunku İsrail'in kurulmasında etken olması acısından onemli bir donum noktası olarak değerlendirilmektedir
imagescanakkalesavasivesiyasisonuclari5b0eba330e39a
Canakkale Zaferi'nin daha ilginc ve anlamlı bir sonucu da, doğunun buyuk bir imparatorluğunu oluşturan koskoca Carlık Rusyası'nın yıkılmasıyla kalmamış, ulkesinde guneş batmayan Batılı buyuk devlet olan Buyuk Britanya İmparatorluğu'nda da ilk yarayı acmaya yetmiş olmasıydı Boylece emperyalizm tam cokmuş olmasa bile, bir hayli sarsılmıştır
