Bugün daima gözümüzün önünde olan lakin bir türlü merak edip araştırmadığımız bir besin üzerinde duracağım. Tabi ki çay. Her gün kesinlikle hepimizin birer bardak içtiği, sıhhatimize epey yararlı bu küçük taneler neyin nesiymiş birde yakında bakalım.
Çay yerkürede sudan sonra en çok tüketilen içecek olduğu için üzerinde yapılan çalışma sayısı epey ziyade. Havaların soğuduğu şu günlerde elimiz daima sıcak içeceklere gittiğinden olsa gerek bu mevzuyu sizler için ben de mercek altına almak istedim.
Yüksek anti oksidan kapasiteye sahip olan çayın sıhhatimiz üzerinde epey hoş tesirleri var. Bir diyetisyen olarak size yeşil çayı anlatmamı bekleyebilirsiniz. Lakin velev beyaz, velev siyah isterse de yeşil olsun hiç farketmez, hepsi tıpkı bitkiden geliyor. Bu yüzden ben umum olarak bugün çaydan bahsedeceğim.
Camellia sinensis olarak bilinen bitkinin yapraklarından elde edilen çay, üretim teknolojisine bağlı olarak farklı formlarda isimlendiriliyor. Örneğin okside olmayan çaylara yeşil yahut beyaz, yarı okside olmuş çaylara oolong çayı, okside olmuş çaya ise siyah çay diyoruz. Tabi ki örnekleri uzatmak mümkün. Lakin ben size bu oksidasyon işini anlatmak istiyorum biraz.
Oksidasyon sırasında polifenolik bileşikler- yani çayın sağlıklı olmasını sağlayan bileşikler- üzerinde birtakım değişiklikler olur. Bilhassa kateşinler bir enzim yardımıyla yükseltgenir ve renk değiştirir. Neticede birçok uçucu bileşik oluşurken, asıl bizim siyah çayın sevdiğimiz kokusu, aroması, rengi bu aşamada oluşur.
Bu yüzden okside olmamış çay tüketimini yani yeşil çayı ve beyaz çayın tüketimini daha çok önerir mütehassıslar. Aslında yapılan bir çok çalışmada yeşil çay üzere okside olmamış çaylar üzerinde yapılmıştır. Gelgelelim bu siyah çay içmeyelim, zararlıdır manasına gelmiyor.
Çayın yararlarına şöyle bir bakmak gerekirse:
Nizamlı olarak tüketildiğinde tansiyonu düşürebilir (?). Soru işareti koydum zira çalışmalar çelişkili. Hipertansiyonlu bireylerde manalı bir düşüşün olduğu lakin normotansif (yani sıradan tansiyona sahip bireylerde) rastgele bir değişikliğin olmadığı gözlenmiştir. Fakat tertipli tüketimde (1-2 fincan kadar) kan basıncında düşüş olduğunu gösteren çalışma sayısı daha ziyade.
Kolesterolü düşürme tesirine sahiptir. Yapılan çalışmalarda siyah çay ve yeşil çay tüketiminin total kolesterolü %20-28 orantısında düşürdüğü, HDL (yani uygun kolesterolü) ise yükselttiği gözlenmiştir.
Günde yaklaşık 2 fincan yeşil çay tüketiminin mahsusen Tip 2 diyabeti önlediği, glikoz seviyesinde düşüş sağladığı bilinmektedir.
İçeriğinde flavanoidler dediğimiz antioksidan kapasitesi yüksek bileşikler bulunmaktadır. Bu bileşikler özgür radikal oluşumunu azaltarak mahsusen kolon, mide ve pankreas kanserine karşı korumaktadır.
Yapılan çalışmalarda günde 2 fincan yeşil çay tüketiminin bel etrafını azalttığı ve zayıflamaya yardımcı olduğu bilinmektedir.
2 fincan yeşil çayda yaklaşık olarak 150-200 mg flavonoid bulunmaktadır. Tertipli olarak günde 2 fincan yeşil yahut beyaz çay içmenin sıhhat üzerine nispeten yararlı tesirleri bulunmaktadır. Lakin siyah çayı seven bir topluluk olduğumuz için kafein alımını da düşünürsek günde yaklaşık olarak 3-4 fincan çay tüketimini aşmamakta yarar var. Doğal ki şekersiz olmak şartıyla…
Çay yerkürede sudan sonra en çok tüketilen içecek olduğu için üzerinde yapılan çalışma sayısı epey ziyade. Havaların soğuduğu şu günlerde elimiz daima sıcak içeceklere gittiğinden olsa gerek bu mevzuyu sizler için ben de mercek altına almak istedim.
Yüksek anti oksidan kapasiteye sahip olan çayın sıhhatimiz üzerinde epey hoş tesirleri var. Bir diyetisyen olarak size yeşil çayı anlatmamı bekleyebilirsiniz. Lakin velev beyaz, velev siyah isterse de yeşil olsun hiç farketmez, hepsi tıpkı bitkiden geliyor. Bu yüzden ben umum olarak bugün çaydan bahsedeceğim.
Camellia sinensis olarak bilinen bitkinin yapraklarından elde edilen çay, üretim teknolojisine bağlı olarak farklı formlarda isimlendiriliyor. Örneğin okside olmayan çaylara yeşil yahut beyaz, yarı okside olmuş çaylara oolong çayı, okside olmuş çaya ise siyah çay diyoruz. Tabi ki örnekleri uzatmak mümkün. Lakin ben size bu oksidasyon işini anlatmak istiyorum biraz.
Oksidasyon sırasında polifenolik bileşikler- yani çayın sağlıklı olmasını sağlayan bileşikler- üzerinde birtakım değişiklikler olur. Bilhassa kateşinler bir enzim yardımıyla yükseltgenir ve renk değiştirir. Neticede birçok uçucu bileşik oluşurken, asıl bizim siyah çayın sevdiğimiz kokusu, aroması, rengi bu aşamada oluşur.
Bu yüzden okside olmamış çay tüketimini yani yeşil çayı ve beyaz çayın tüketimini daha çok önerir mütehassıslar. Aslında yapılan bir çok çalışmada yeşil çay üzere okside olmamış çaylar üzerinde yapılmıştır. Gelgelelim bu siyah çay içmeyelim, zararlıdır manasına gelmiyor.
Çayın yararlarına şöyle bir bakmak gerekirse:
Nizamlı olarak tüketildiğinde tansiyonu düşürebilir (?). Soru işareti koydum zira çalışmalar çelişkili. Hipertansiyonlu bireylerde manalı bir düşüşün olduğu lakin normotansif (yani sıradan tansiyona sahip bireylerde) rastgele bir değişikliğin olmadığı gözlenmiştir. Fakat tertipli tüketimde (1-2 fincan kadar) kan basıncında düşüş olduğunu gösteren çalışma sayısı daha ziyade.
Kolesterolü düşürme tesirine sahiptir. Yapılan çalışmalarda siyah çay ve yeşil çay tüketiminin total kolesterolü %20-28 orantısında düşürdüğü, HDL (yani uygun kolesterolü) ise yükselttiği gözlenmiştir.
Günde yaklaşık 2 fincan yeşil çay tüketiminin mahsusen Tip 2 diyabeti önlediği, glikoz seviyesinde düşüş sağladığı bilinmektedir.
İçeriğinde flavanoidler dediğimiz antioksidan kapasitesi yüksek bileşikler bulunmaktadır. Bu bileşikler özgür radikal oluşumunu azaltarak mahsusen kolon, mide ve pankreas kanserine karşı korumaktadır.
Yapılan çalışmalarda günde 2 fincan yeşil çay tüketiminin bel etrafını azalttığı ve zayıflamaya yardımcı olduğu bilinmektedir.
2 fincan yeşil çayda yaklaşık olarak 150-200 mg flavonoid bulunmaktadır. Tertipli olarak günde 2 fincan yeşil yahut beyaz çay içmenin sıhhat üzerine nispeten yararlı tesirleri bulunmaktadır. Lakin siyah çayı seven bir topluluk olduğumuz için kafein alımını da düşünürsek günde yaklaşık olarak 3-4 fincan çay tüketimini aşmamakta yarar var. Doğal ki şekersiz olmak şartıyla…
